Մայր դիւան Մխիթարեանց Վենետկոյ ի Ս. Ղազար

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Գերյարգեցելոյ Աբբայ հօրդ մերոյ, տեառն Մխիթարայ Աստուածաբանութեան Վարդապետի
       . զսպասաւորս ուղարկեցի մերձ ի ժամ ճաշուն, գնացեալ եկն, թէ ոչ գոյ գիր. նաեւ եբեր զչար լուր ինչ, թէ այս կէս գիշերուն յետ, լուեալ են թէ թուրք գան աւարել, գերել եւ հրձիգ զվարուշն, ութ հարիւրի չափ են եղեալ նոքա, այստի երկու հազարի չափ հեծեալ եւ հետեւակ գիշերով գնացեալ ի դուրս, զի դարման կայցեն եւ ի մէջ առցեն զտաճիկս, սոքա իմացեալ փախեալ են, եւ զորք սոցին ի դէմ լոյս վերստին ի ներքո եկեալ են. եւ յայլմէ լուաք թէ ոչ ինչ գոյր եւ սուտ էր, աստ ամենեքեան չերկիւղի են, զորք սակաւք են, չորս հազար հազիւ, սոցա բանն եւ նշմարանք ափչելի է. բազում եւ զանազան զրոյցք կասկածանք գոն, թէ սուտ եւ թէ ճշմարիտք իցեն…: Ասի գոյ մն ալպանիացի լաթին եպիսկոպոս Իստէֆէու նահանգին, տաճկի ռայէ, սա զՆիշն առեալ տարին, փախեալ ընդ բազմաց ժողովրդոց իւրոց եկեալ է աստ, Միքայէլ անուամբ, այր տառապեալ եւ ցաւագնեալ սրտիւ վասն արարմանց սոցին այսպէս դիպեցելոյ: Բնակի ի վանս Ֆռանչիսկանաց, լաւ գիտէ զլեզու տաճկի, զտալիական եւ զլաթին եւ զայլս լեզուզ: Երիտասարդ հասարկի , վեց ամիս է, սա է խոստովանահայրդ իմ…: Հերու ի մեծ պահուցն ճուպիլէօ եւ թափուրք վասն պատերազմի եղեն, այս ամ ոչինչ: Զշարժէ որ յառաջ գրեցի, յետ նորա այլ մի անգամ եւս հանդիպեցաւ, եւ այլ ոչ տեսաք. այժմ արտաքին շարժն տաճկին եղեւի, եւ սէմէնտր եկեալ ասեն տաճիկք: Այն տօղրամաճին որ գնաց ընտանեօքն ի նիշ, ընդ որոյ եւ այլք բազումք էին, զնա եւ զայլս զոմանս կախեալ, զոմանս ի ցիցն հարեալ զոմանս սպանեալ, փաշան տեղւոյն, եւ զզաւակսն, զկանայսն, մերթ լուաք թէ թուրքացուցեալ են, եւ մերթ թէ գերի արարեալք են:
      
       1739 մարտի 7, յոր տօնի սրբոյն Թօմայի ագուինացւոյ ի շաբաթու քառասուն մանկանց ի Պէլրղատ
       Գերյարգութեան քում Պատրաստական ծառայ ամենայնի Հայր Միքայէլ Վ. Սեբաստացի