Սիսուան

153. Ճկեր. Նղիր բերդ եւ տեարքն

Այս անուն գաւառի լսի առ մեզ ` միայն յաւուրս Լեւոնի Մեծի, եւ երեւի վերառեալ յամուր բերդէ միոջէ, որոյ տեղի անյայտ է առ ’ ի մէնջ, եւ անունն ’ ի բազում դարուց լռեալ. միայն մերձաձայն լռի Ճաւեր լեառն ’ ի հիւսիսակողմն Աղեքսանդրեկի: Զառաջինն ’ ի յայտ գայ Ճկեր ’ ի յետին ամս Ռուբինի ` եղբօր Լեւոնի, որ ետն զայն ’ ի փրկանս իւր ` հանդերձ Թլաւ եւ Սարուանդիքարիւ: Առ թագադրութեամբ Լեւոնի ` իշխան Ճկեր բերդի էր Աւստ ոմն Տիբերիացի կամ տէր Տիբերիայ, յայտնապէս փռանկ կամ գերմանացի, ’ ի տպագրեալն Սմբատ պատմչի Օստէր գրեալ. ’ ի լատինն Hostius de Tiberiade, ’ ի պարգեւագրի միում Լեւոնի, յամի 1214: Յայսմ ամի թուի Ճկեր յարքունիս գրաւեալ. քանզի զողջոյն իսկ զգաւառն զայն եդ Լեւոն ’ ի գրաւ ` երկամեայ պայմանաւ ` առ ասպետս Հիւրանոցին, փոխանակ քսան հազար սառակինեան բիզանդաց ` զորս էառ ’ ի նոցանէ, վասն տալոյ պաշտատականս դստեր իւրոյ Ռիթայ, ’ ի հարսնացուցանելն զնա թագաւորին Երուսաղեմի Յովհ. Պրիենայ: Ի նոյն ամս (1216) ’ ի յիշատակարանի ուրեք վերագրի գաւառն Ճկեր «’ ի ծովեզերս Ովկիանոսի »: Ի յետկարի գրաւադրութեանն Լեւոնի ` ( կնքելոյ ’ ի Տարսոն ’ ի 23 ապրիլի ), յանուանէ նշանակին տասն տեղիք, զորս նոցին սարօք ` եւ ’ ի նմին գաւառի ` յանձնէր ասպետացն, իբրեւ իւր եւ իւրոց պարոնայց սեփական կալուածս. Que mea sunt et fidelium Baronum ac aliorum hominum meorum. Տեղիքն են, շատք անծանօթք, Պայաս` Աբայեսա գրեալ, Abaessa, Ագնիաս, Agnias, Լակրատ, Lacrat, Քարտէզ ?, Gardessia, Եուկ-Ուտեման, Jucuteman, Եուկ-Մէլիք, Jugmelic, Քէնիզ, Keniz, Նղիր, Եուկ-Մարզեպան, Jugmarzeban, եւ նաւահանգիստն Կալամելլա, կանխաւ տեղագրեալ: Միայն յետին ’ ի գեօղիցդ ծանօթ է ցարդ անուամբ եւ դրիւք, Շուք-Մէրզիվան կոչեցեալ եւ յոմանց գրեալ Չօք-Մէրզէմէն. յորմէ ’ ի դէպ գայ նոյնպէս ոչ Եուկ ` այլ Շուք կամ Ճուկ արտասանել զյարադրականն Մէլիք եւ Ուտեման գեօղից եւս, թէպէտ ինձ անծանօթ է նշանակութիւն բառին. իսկ տեղին է առ ստորոտով լերանց ’ ի խաղս Պինարոս գետոյ ( Տէլի - չայի ), եւ ասի 150 տանց Հայոց լինել անդ. ուր եւ աւերակք նշանակին. որպէս եւ հուպ նմին ’ ի հիւսիսոյ յ Օճագլը [1] աւանի, յորում 120 տունք Հայոց, եւ ’ ի հարաւոյ Քիւզալի եւ ըստ ոմանց Կիւզէլլի գեղջ. յորոց ’ ի հարաւոյ ` այժմեան գլխաւոր շէն կողմանցս ` Եիւզէրլիք կամ Եիւզլէր, 120 տամբք Հայոց. թերեւս առնու զանունն յ Ազիր عزير վիճակէ, որ եւ ողջոյն իսկ գաւառի միոյ անուն է ` ըստ օսմանեան վարչութեան, եւ մարթ է կարծել հին, այլ անծանօթ ’ ի գրոց, կամ լաւ եւս ասել ` յինէն: Նոյն կարծեմ եւ զ Ասարլըգ. զոր ` Եիւրքէր հայր Ռամազանի վիճակեցոյց տոհմի Գուզուն Թուրքաց ` ’ ի ձմերոց [2]: Ի հիւսիսոյ սորին է Չայ-քէօյ ( Գետագիւղ ) իբր 100 տամբք Հայոց, ըստ ոմանց ’ ի մերոց ծանօթարարաց, ըստ որոց ` ’ ի չորեսին նախայիշեալ գեօղս, յԷրզէն (225), Օճագլը, Չօք - Մէրզէմէն, Եիւզէրլիք, եւ յերկոսին եւս ` ’ ի Պաղչէ եւ Էյպէզ, միահամուռ 1200 տունք են Հայոց:

Նշանագոյն ’ ի յիշատակեալ տեղիս գաւառին Ճկերոյ ` ’ ի պայմանթղթի անդ Լեւոնի, է գրեալն ’ ի նմին լատինարէն Նիկրինում, Nigrinum (’ ի հայցական հոլով ), որ է ըստ մեզ Նղիր յուղղականն, եւ յաճախ ’ ի հոլովականն գրեալ Նղրոյ բերդ. մի ’ ի գլխաւորաց, այլ ոչ յիշատակեալ ’ ի կարգի բերդորէից ’ ի թագադրութեան Լեւոնի Մեծի. թերեւս զի սեփական էր արքունեաց. քանզի Վիլլեպրանտ ` որ յերկոտասան ամի թագաւորութեան նորին էանց ընդ սահմանքս, բերդ արքայի կոչէ, Castrum Regis Nigrum. ’ ի պայմանագրին Լեւոնի ոչ իբրեւ բերդ յիշի, այլ գէթ իբրեւ գեօղ կամ աւան. եւ զի անյայտ է սկիզբն շինութեանն եւ անուանն ` ոչ կարեմ գուշակել Հայո՞ց ’ ի լատինէն յեղեալ զայն յիւրեանց ձայն, թէ Լատինաց ` ըստ սովորութեան իւրեանց զնմանաձայնս ինչ ` յիւրեանց նշանական բառ. զի Nigrinum կամ Negrinum, որպէս գրի ’ ի նոցանէ, սեաւ կամ սեւային նշանակել, եւ ըստ այսմ ’ ի ճահ գայ եւ կոչման լերանցն. ըստ սոցանէ թուի եւ Արաբացւոց կոչեալ Նուղէիր [3]. առ որս գտանեմք նախ յիշեալ յամի 1274, յորժամ ասպատակ Պիպարս սուլտանին ’ ի Սսոյ եւ Մսսայ էանց ընդ Թիլ Համտնոյ եւ ապա ընդ սա, զոր եւ պատմիչ նոցին կոչէ Բերդ Նղրոյ, ( Քալադ Նուղէիր ): — Առաջին տէր Նղրոյ ճանաչի Կոստանդին ( † յետ 1308 ամի ), որդի կարծեցեալ մեծի թագաւորահօրն Կոստանդեայ. քանզի որդի նորա Պաղտին ` ասի թոռն գոլ թագաւորահօրն, «’ ի բարձրագոյն տոհմէ, զի է ’ ի թագաւորական ազգէ, մերձաւոր բարեպաշտին մերոյ քրիստոսասէր արքային Հայոց Աւշնի որդի գոլով փառաւոր իշխանին տիրոջն Նղրին, եւ թոռն իմաստնոյն եւ հանճարեղին Կոստանդեայ ` աւագ Պարոնին. զի այս Կոստանդին տէր Նղրին ` երիս որդիս ունելով, որ են այժմ ( յամի 1319) ’ ի յիշխանութեան պատիւ, փառաւորագոյնք եւ հաւատարիմք. եւ ’ ի յերից որդւոցն մին է սա, Պաղտինն, որ է այժմ մարաջախտ Հայոց ` ըստ պատուոյ »: Իսկ մայրն ` թուի դուստր թագաւորին Կիպրոսի ( Հիւկ ). քանզի Եդուարդ Բ թագաւոր Անգղիոյ ’ ի թղթին առ Լեւոն Գ ` զՊաղտին կոչէ consobrinus նորին, որ է համշիրակ, կամ մօրաքեռորդի, եւ մայր Լեւոնի էր Մարգարիտ ` դուստր Հիւկի: Երկրորդ որդի Կոստանդնի ` էր Վասակ, զորոյ ոչ գիտեմ զպատիւ եւ զիշխանութիւն, բայց նշանակի մահ նորա ` ձեռնագրեալ յեղբօրէն ` ’ ի Պաղտինէ, այսպէս. « Թվին Հայոց ԷՃՀԷ (1328) յամսեանն հոկտեմբերի ԻԹ օր շաբաթն, յարեւանկն, փոխեցավ առ Աստուած եղբայր իմ Վասակ »: Երէց որդին էր Հեթում, ժառանգ եւ տէր Նղրոյ եւ Ջամբռլայ ( Հանդերձապետ ) Հայոց. որ եւ ’ ի մահուան Օշնի թագաւորի ` ընդ երկոցուն հարազատացն Կոռիկոսեցեաց ` Օշնի աւագ Պայլի եւ Կոստանդնի Գունդստապլի ` խնամակալ կարգեցաւ տղայ արքային Լեւոնի Դ. եւ ըստ ասելոյ Մաշկեւորցւոյն ( Բարսղի, յամի 1325), « խառնեալ եւ միացեալ է ընդ նոսա ` որպէս միտք ընդ հոգի եւ ընդ մարմին, ուղղելով զբոլոր տունն արքունի ’ ի բարին, որպէս բարի միտքն զհոգին եւ զմարմին » [4]: Վաւերական մի պաշտաման Հեթմոյ եւ ձեռնագիր ` պահի ’ ի դիւանս Մոնբէլիէի, այն է հրամանագիր յանուն տղայ թագաւորին Լեւոնի, ’ ի 16 մարտի 1331 ամին, յորում ստորագրէ ընդ այլում համանուանն, « Մենք Հեթում Ջամպլայն ու Հեթում Սինիջալս հասկցուցաք զայսոր բանն թագվորին. Հեթում: Հեթում »: Զայս պաշտօն ցուցանէ եւ պատճէն ստորագրութեան սորին եւ ’ ի լատինն, Aytonus de Negrino, Camberlanus et Cubernator regni Armenie. — Յառաջ քան զայս ` առ Օշնիւ թագաւորաւ կարգեալ էր Հեթում Ատենապետ կամ գլխաւոր դարպասի թագաւորին, զի ստորագրէ, Aytonus dominus Nigrini, Capitanus Curie regis Hermenie. — Մինչ յայսմ պաշտաման էր ` յամին 1312, յ ’13 մայիսի ` գրէր առ նա Կրատենիկոս դուքս Վենետկոյ, թուղթ ընծայութեան Գրիգորի Դելփինոյ Պայլի, որպէս գրեալ էր եւ առ թագաւորն Օշին եւ առ այլ աւագանին, ’ ի լատին բարբառ. զոր արժան համարիմ եւ թարգմանութեամբ կարգել, զի ոչ է ցարդ հրատարակեալ այլուր.

« ՊԵՏՐՈՍ ԿՐԱՏՈՆԻԿՈՍ, եւ այլն. Պարոն Հեթմոյ Տեառն Նղրոյ ` գլխաւորի Դարպասի Տեառն թագաւորին Հայոց: Քանզի ծանեաք ’ ի ձեռն ազնուականի առն Նիկոլայոսի Մաւրոգենոյ ( Մորոզին ) քաղաքացւոյ եւ հաւատարմի մերոյ սիրելւոյ, եւ յայլոցն եւս ստուգաբան տեղեկութենէ, զի հանապազ բարերար յօժարութեամբ ձեռնտու լինիք ’ ի մեր եւ ’ ի մերայոցս արանց գործառնութիւնս, բազում շնորհակալութիւն վասն այսոցիկ մատուցանեմք ձեզ, եւ երախտապարտս բարեհաճութեան ձերում զմեզ վկայեմք: Եւ զի արդ զայրն ազնուատոհմ զԳրիգոր Դելփին ` առաքեմք ’ ի կողմանքդ Հայոց ` Պայլ մերոցս Վենետաց, մտերմաբար աղաչեմք զմեծութիւնդ եւ զբարեկամութիւն, զի որչափ մարթ է ` հաճոյ թուիցի ձեզ առ սէր մեր ` զտէր զՊայլդ եւ զայլ հաւատարիմս մեր ` համարել յանձնեալս առ ’ ի մէնջ ձերումդ օժանդակիչ բարեհաճութեան:

Տուեալ յ ’13 մայիսի, Ը ընդիկտիոնի » [5]:

Ոչ է յայտ ժամանակ մահուան Հեթմոյ. այլ թուի յետ մահուան Վասակայ եւ յառաջ քան զեղբօրն կրսերոյ, որ է Պաղտին: Սա մեծափառ եւս հանդիսանայ, եւ բազում դրուատեօք գովի ` անդստին յաւուրց Հեթմոյ Բ եւ Լեւոնի Գ ’ ի գործ արքունի մտեալ. յամի 1307 ընդ Թորոսի երաժշտի Դրազարկու եւ Լեւոնի ումեմն սպայի ` դեսպան առաքեալ յԱնգղիա առ Եդուարդ Ա, որ մեռաւ յառաջ քան զգալուստ դեսպանացս, որպէս եւ յառաջ քան զդարձ սոցին ` սպանան թագաւորն եւ թագաւորահայրն Հայոց. այլ կենդանի կարծելով ` գրէր նորընծայ թագաւորն Եդուարդ Բ, եթէ ընկալաւ զդեսպանս նոցա զՊաղտին ` զորդի տեառն Նղրոյ, եւ այլն. բայց զի դեռ այն ինչ թագաւորեալ էր եւ զբաղեալ ’ ի կարեւոր եւ դժուարին գործս, ոչ կարէր առ ժամայն կատարել զխնդիր նոցա. սակայն գրեաց հրաման (14 մարտ, 1308) առ պահապանս բերդին Տուվրի ` տալ ազատ անցս դեսպանացն եւ ամենայն արբանեկաց նոցին եւ կարասեաց եւ յիսուն մարկ սդեռլինաց [6]: Իսկ ’ ի թագաւորութեան Լեւոնի Դ, յառաջադէմ ’ ի պարոնայս նորին երեւի Պաղտին ` յետ սպանման Օշնի եւ Կոստանդնի, մինչեւ ’ ի սպառ (1336) կալեալ զմարաջախտութեանն պատիւ. « Այլ զամենայն փառս իշխանութեան եւ զփարթամութիւն մեծութեան աշխարհիս ` սուտ եւ ընդունայն վարկանէր … իսկ յօժարութիւն հոգւոյ նորա հանապազ յաստուածայինս դիմէր, եւ զմշտնջենաւոր եւ զմնացական բարին սիրէր … զայն գործէր ` զոր իւր յիշատակ բարի մնայր յետ կենաց ելից ’ ի յաշխարհէ: Եւ տե ' ս զզանազան գործս սորա. զի ’ ի մեծ եւ ’ ի նշանաւոր քաղաքն Տարսոն ` յորում էր կայանք բնակութեան իւրոյ, ետ շինել ’ ի սմա տուն եւ տաճար յանուն սուրբ եւ երանելի Առաքելոցն », եւ այլն. որպէս է մեր նշանակեալ ’ ի տեղագրութեան մեծի քաղաքին, ուր թուի ժառանգեալ զգահ Օշնի Պայլի. իսկ ’ ի բերդորէից ` ունէր ինքեան սեփհական եւ զանուանին Բարձրբերդ: Յաւելու յիշատակագիրն եւ զհանդերձանս եկեղեցւոյն, եւ զատ յայլոց զաստուածային գրեանն, զոր եդ անդ եւ այլուր. ընդ որս գտեալ եւ զՏարէգիրս ` զոր հաւ կնոջ իւրոյ ` մեծ գունդստապլն Սմբատ ` տուեալ էր գրել, ետ նորոգել եւ ուղղել ըստ այնր ժամանակի կարգաւորութեան, ’ ի ձեռն Կոստանդեայ ` հօր Խորնի վանաց: Ի կռան գրոցս ` իւրով ձեռամբ նշանակեալ է Պաղտին զծնունդս զաւակացն ` որ ’ ի Մարիւնէ կնոջէ իւրմէ, դստերէ Լեւոնի գունդստապլի ` որդւոյն Սմբատայ [7], ’ ի 1312 ամէն ցամն 1333: Յետ երկուց ամաց (1335) ’ ի յանկարծօրէն արշաւանս Ալթունպուղայ ամիրայի Հալպայ ’ ի Կիլիկիա, եւ յաւարի հարկանելն զկողմանս Ատանայ եւ Մլունի, արքայն Լեւոն առաքեաց ընդ Վասլի թղթագրի իւրոյ զմարաջախտս Պաղտին ` դեսպան առ սուլտանն ` յԵգիպտոս, գանգատել վասն դրժանաց պայմանի հաշտութեանն. եւ զի ընդ Հալէպ անցանէին սոքա, կալաւ զնոսա կասկածոտ ամիրայն եւ արկ ’ ի բանտ ` ’ ի բերդի քաղաքին. « եւ ինքն մտաւ հեծելով յերկիրս, ու էառ զՆղիրն », իբրեւ զբնական տուն տոհմին Պաղտինի, ’ ի վրէժ քինու. « Եւ յետ տանջանացն ’ ի զընդանն ` յետ եօթն ամսոյն հասեալ վախճան մարաջախտուն. որոյ ողորմեսցի տէր Յիսուս, եւ տացէ իւր պսակ մարտիրոսական. եւ բերեալ մարմինն ’ ի Հայք »: Նշանակի եւ յարքունական Յայսմաւուրս մահ նորա յ ’12 դեկտեմբերի ամսեան (1336), եւ փոխադրեալ մարմնոյն թաղում յԱկներ վանս: — Յետ ամաց (1344) ՝ ’ ի սպանման Կիտ թագաւորին Լիւզինեան ( թոռին Լեւոնի Բ ’ ի մօրէ ), անդրանիկն Պաղտինի եւ Նղրցի տոհմին ` Կոստանդին ` կարգեցաւ թագաւոր Հայոց, առաջին օտար յարքայական տոհմէ Հեթմեանց, վասն որոյ եւ նորագիւտ հեղինակն Տարտէլ փռանկ ` բռնաւոր անուանէ զնա. այլ ոչ պատմէ զեղանակ թագաւորելոյն ` բռնութեա՞մբ թէ ընտրութեամբ, բայց միայն զի հալածէր զեղբօրորդիս Կիտի եւ զմայր նոցին: Ի մերայոցս գովութեամբ յիշի, եւ ըստ կարի խաղաղութեամբ թագաւորեալ ամս իննեւտասն, († 1363). յառաջ քան զնա թուի մեռեալ եղբօր նորա Սմբատայ, որպէս եւ ծիրանածին մանկանցն որք ’ ի Մարեմայ ` դստերէ Օշնի Պայլի, չեւ տարեւոր եղեալք. իսկ ’ ի քերցն ` յիշի մին, Ռեմի, Remy, կոչեցեալ ’ ի Տարտելէ, զոր կարծեմ Ֆիմիկն ( ծնեալ ’ ի 1326), տուեալ ’ ի կնութիւն Պեմունդի ` որդւոյ Ճիւանի ` եղբօր Կիտ թագաւորի. եւ յետ մահուան առնն ` ’ ի թագաւորել Լեւոնի Ե, տուեալ ’ ի սմանէ ’ ի կնութիւն մտերմի իւրոյ Սոհիերի ` որ եւ գերեկից իւր եղեւ յԵգիպտոս: — Իսկ անդրանիկ եղբօրն Պաղտինի մարաջախտի՝ Հեթմոյ ջամբռլայի ` տեառն Նղրոյ, յիշին որդիք երկու, Կոստանդին եւ Ճօֆրէ. սա յերիտասարդական տիս վախճանեալ է յամի 1358, որպէս մեծաւ գորովանօք գրէ եղբայրն իւր Կոստանդին.

        « Աստուածածին սուրբ կոյս բարի,

        Ամեն աշխարհս քենով պարծի.

        Իմ աղբայր ’ ի քեզ անձնի,

        Որ էր որդի Տեառն Հեթմի

        Հայոց մեծաց Ջամբլայի.

        Պարոն Ճուֆրէ անուն կոչի.

        Եւ էր դիմօք նա զզուելի.

        Աղքատաց այնէր բարի,

        Եւ օտարացն էր սիրելի.

        Կեցաւ ինքն ’ ի յաշխարհ ԼԴ տարի,

        Փոխեցաւ ’ ի յաշխարհէս ԻԱ մայիսի.

        Ի Թուին Հայոց ԸՃԷ ամի:

        Ես Կոստանդինս զայս գրեցի

        Որ եմ աղբայր հետ իր զկնի.

        Որ եփ իմ աղբայրն ’ ի միտս ինկնի `

        Արցունքն ’ ի ( վայր ?) կու վաթի …

        Քրիստոս Աստուած իր ողորմի »:

Յետ մահուան հօրեղբօրորդւոյ իւրոյ Կոստանդնի ( Բ ), ինքեան վիճակեցաւ թագաւորութիւն Հայոց, վասն որոյ եւ զսա բռնաւոր ` այլ փոքր ` կոչէ Տարտէլ, եւ յոյժ նուազեալ առ նովաւ զթագաւորութիւնն, զմեծ մասն երկրին տուեալ Եգիպտացւոց եւ օտարաց. եւ ոչ գիտեմ վասն ա՞յսր ` եթէ այլոյ ինչ պատճառի ` սպանաւ յիւրայոցն յամսեան ապրիլի 1373 ամին. եւ յետ հնգետասան ամսոց յաջորդեաց վերջին թագաւոր ` Լիւզինեանն Լեւոն Ե:

Իսկ բերդն Նղիր ` որ էած զմեզ ’ ի բանքս, ’ ի մահուան Պաղտինի օտարացաւ ’ ի Հայոց. ոչ միայն զի էառ զայն Ալթունպուղայն, այլ զի եւ դառն դաշամբ ստիպեցաւ Լեւոն Դ թողուլ յԵգիպտացիս ` համօրէն ձախակողմամբ Ջահանայ, յորում եւ Նղիր եւ ամենայն Ճկեր, եւ Այաս գլխովին: — Այսքան յիշատակք Նղրի չեն բաւական ’ ի յայտնել զդիրս նորին ` ’ ի գաւառիս Ճկերոյ, կամ ’ ի սահմանս նորին. այլ եթէ ’ ի դէպ իցէ ասել ինչ ընդ կարծ, համարեցայց զմի յերկուց աւերակ բերդորէիցն, Չարտագ գալէ եւ Ֆռէնկ գալէ կոչեցելոց, մերձաւորաց Օսմանիէ աւանի յելից կուսէ, յաղբերավայրս Աղա - չայ գետոյ օժանդակի Ջահանայ:

[1]             Ֆավռ եւ Մանտրոյ Անճաքլը գրեն, Anjakle, եւ կարծեն վասն գեղեցկութեան վայրուցն Կիւզէլլի կոչեցեալ զմիւս գեօղն։

[2]             Համմէր, Պատմ. Օսման., Ի։

[3]             Անծանօթ գոլով բնագրին՝ այսպէս համարիմ ընթեռնլի, զոր գերմանացին Վայլ, ( Դ, 78), Նուքէիր գրէ, Kalat-Nukeir.

[4]             Եւ յարէ մաղթանս. « Զորս տացէ Քրիստոս Աստուած, զթագաւորն եւ զսոքա՝ տոհմօք եւ զարմիւք իւրեանց՝ այսմ աշխարհի եւ եկեղեցւոյ իւրոյ սրբոյ, միշտ եւ հանապազ. եւ ընդերկարեսցէ զտէրութիւն սոցա, անցանելով ’ ի հօրէ յորդի մինչեւ ’ ի գալուստն իւր միւսանգամ » ։

[5]             Petrus Gradonico, etc. Barono Aythono Domino de Nigrino Capitanis Curie Domini Regis Armenie.

               Cum per virum nobilem Nicolaum Mauroceno civem et fidelem nostrum dilectum, quam per alios veridica, relatione dedicimus, quod Vos in nostris nostrorumque virorum agendis, semper Vos benignos et favorabilis prebuistis, de quo Vobis gracias referrimus copiosas et inde nos vestris beneplacitis obligandos sentimus. Verum cum presentialiter virum nobilem Gregorium Delfino ad partes Armenie in nostrorum Venetorum Bajulum transmittamus, Magnitudinem et amicitiam vestram affectuose precamur, quatenus Vobis placeat nostri amoris intuitu, Dominum Bajulum et alios nostros fideles habere favorabiliter commendatos, ut vestris beneplacitis teneamur.