Շիրակ

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

54. ԱՇԽԱՐՀԱԳԻՐ ԱՐԵՒԵԼԵԱՆ ՇԻՐԱԿԱՅ

Յանուն նորակերտ մեծի սահմանակալ ամրոցին ԱԼԵՔՍԱՆԴՐԱՊՕԼ կոչեցաւ վիճակս ՚ի Ռուսաց, ՚ի պատիւ դշխոյին իւրեանց, այլ արեւելեայք յանուն հին գեղջն Կիւմրի կոչեն, որոյ հին հայկական կոչմամբն վերագրել ՚ի դէպ էր ` Կումայրի: Են ՚ի վիճակի աստ գեօղք իբրեւ 120, գրեաթէ բովանդակ հայաբնակք. թիւ մերազգեացս յամին 1878 համարէր 95, 000, ՚ի դէպ է համարել արդ 100, 000 իսկ համօրէն բնակչացն իբրեւ 120, 000 յորս յետ Հայոց բազմաթիւ են սերունդք Թաթարաց: Ի ցոյց աճման մարդաթուին ` կարգեմք աստանոր երկուս աշխարհահամարս, մին արարեալ յառաջ քան զ 1865 ամն, միւսն յամի 1873, որոց երկոցուն համեմատութեամբ հարկ է զարդիս ոչ սակաւ յաւելեալ համարել, եւ այսմ երաշխաւորէ մեզ թիւ անձանց կաթոլիկ Հայոց, ( զոր միայն գտաք յետ աշխարհագրի 1873 ամին ), ՚ի վիճակագրութեանի հովուապետի նոցին, եպիսկոպոսի Սարադովի, յամի 1876. յորում երեւի յաւելուած իբրեեւ 260 ոգւոց քան զմարդաթիւ 1873 ամին: - Առ դիւրաւ գտանել զխնդրելին ` գեօղքն ըստ այբուբենից կարգեցան ՚ի ցուցակիդ. իսկ զազգսն բնակեալս ՚ի նոսին ` նշանակեն տառքն. Հ ( Հայք ). Հ-Կ. ( Հայ Կաթոլիկ ). Թ ( Թուրք ) Ք. ( Քուրդ ), Եզ. ( Եզիտի ):

ԱՇԽԱՐՀԱԳԻՐ ԱՐԵՒԵԼԵԱՆ ՇԻՐԱԿԱՅ

 

 

1865

1873

 

ԳԻՒՂՈՐԱՅՔ

տունք

ոգիք

Ազգ

Ագգիլիսէ

30

46

416

Հ.

Ագգուլէ

17

 

 

Հ.

Ալագիլիսէ

18

29

231

Հ.

Աղին

55

80

752

Հ.

Ատիեաման

 

42

383

Հ.

Արդիկ

213

269

2359

Հ.

Արըխվէլի Մեծ

70

75

710

Հ.

Արըխվէլի Փոքր

40

56

437

Հ.

Արըխվէլի Միւս

46

65

551

Հ.

Արմուտլու

32

52

440

Հ.

Գալէլի

 

34

256

Հ.

Գայգուլի-Ղազանճի

23

38

361

Հ. - Կ

Գայգուլի-Չիֆտլիկ

22

25

311

Հ.

Գայգուլի-Տիւզքէնտ

25

36

328

Հ.

Գարագիլիսէ Իլլի

42

63

630

Հ.

Գարագիլիսէ Խլի ( Փոքր )

180

222

1631

Հ. եւ Հ. Կ.

Գարագիլիսէ Նոր

13

34

323

Հ.

Գափուլու

60

102

956

Հ.

Գզըլգիլիսէ Մեծ

72

96

718

Հ.

Գզըլգիլիսէ Նոր

20

96

255

Հ.

Գզըլղօչ

33

51

438

Հ.

Գըրգտէկիրմէն

44

70

615

Հ.

Դահարլու

37

60

476

Հ.

Դաշգալէ

44

75

622

Հ.

Դարբանտ

17

38

341

Հ.

Եասաղուլ

73

104

839

Հ.

Եկանլար

48

64

661

Հ.

Զառինճ

 

30

248

Հ.

Թալիպօղլի

17

32

308

Հ.

Թավշանլար

83

119

873

Հ.

Թէփէտէօլէկ

53

88

625

Հ. - Կ

Թէքնէլի

14

32

404

Հ.

Թիդոյի Խարապա

 

18

143

Հ. - Կ.

Թօմարտաշ

96

61

556

Հ.

Թօփարլու

39

66

569

Հ.

Իլխիապի

87

100

900

Հ.

Իմիրխան

38

57

565

Հ.

Խանվալի

25

19

185

Հ.

Խաչագիլիսէ

22

29

293

Հ.

Խուխի պօղազ

 

 

317

Ք.

Խռըխ Փոքր

17

31

 

Հ. - Կ.

Ծիդելի

 

 

176

Հ. - Կ.

Կապս

26

44

356

Հ.

Կիւզէլտէրէ-Թուրքի

28

 

 

Թ.

Կիւզէլտէրէ Հայոց

 

38

368

Թ.

Կիւլլիւպուլագ

10

9

151

Հ.

Կիւրճի-եօլի

22

31

435

Հ.

Հաճի Խալիլ

40

39

298

Հ.

Հաճի Նազար-ղուլի

73

100

800

Հ.

Հառիճ ( Ղփչաղ )

33

39

415

Հ.

Հոռոմ

148

211

1421

Հ.

Ղազանճի

58

81

638

Հ.

Ղազարապատ

60

42

353

Հ.

Ղանլըճա վերին

51

68

643

Հ.

Ղանլըճա ներքին

36

40

389

Հ.

Ղասում-ալի

38

29

303

Հ.

Ղէղաճ

24

31

276

Հ.

Ղութնի-ղշլախ

12

18

145

Հ.

Ղուլիճան

33

51

413

Հ.

Ղօլղաթ

32

54

673

Հ.

Ղօնախըռան

65

90

775

Հ.

Ճըզըխլար

38

65

627

Հ.

Ճլովխան

24

38

347

Հ.

Մահմուտճուգ

74

123

1019

Հ.

Մելիքքէնտ

39

58

546

Հ.

Մէճիտլի

62

100

732

Հ.

Միրաք

 

66

572

Ք. Եզ.

Մունճուգլու

29

40

369

Հ.

Մուսլուգլու

30

33

411

Հ. - Կ.

Մոլլա Կէօկճէ

80

113

931

Հ.

Նորաշէն

63

79

678

Հ.

Շիշթէփէ

20

33

281

Հ. - Կ.

Շիրվանճուգ

90

137

1202

Հ.

Չըրփըլը

41

63

465

Հ.

Չրախլը

55

81

837

Հ.

Չօպան քէրաքմազ

 

33

316

Ք. Եզ.

Չօրլու

25

36

345

Հ.

Պայինտուր

66

30

74

52

582

359

Հ.

Յ.

Պանտիվան

40

57

475

Հ.

Պաշգիւղ ( Արագած. )

57

66

598

Հ.

Պաշգիւղ Նոր

11

19

167

Հ.

Պապուրլու

 

42

366

Հ.

Պարնի գիւղ ( Պէկքէնտ )

71

101

782

Հ.

Պեզիրխանէ

40

54

475

Հ. եւ Հ. - Կ.

Պուղտաշէն

 

30

185

Հ.

Պօզեօխուշ

12

21

274

Հ.

Պօզտօղան

77

84

658

Հ.

Պօղազքէսէն

39

66

567

Հ.

Ջալապ կէշիտ

33

50

428

Հ.

Ջաջուռ

109

106

1011

Հ.

Ջառջառիս

 

65

441

Ք. Եզ.

Սալուտ

 

 

 

Հ.

Սամուրլու

11

17

165

Հ.

Սարըպաշ

15

29

232

Հ.

Սարիեար Մեծ

42

49

476

Հ.

Սարիեար Փոքր

21

32

280

Հ.

Սէօկիւտլիւ

130

178

1565

Հ.

Սուֆանվէրտի

63

95

411

Հ.

Սօնկուրլու

35

59

521

Հ.

Տանա-տամակիրմէզ

31

57

529

Հ.

Տէրէքօյ

 

20

135

Հ. - Կ.

Տիրէքլէր

36

63

534

Հ.

Տիւզքէնտ

80

145

1061

Հ.

Տիւզքէնտ Թուրքի

20

 

 

Հ.

Փալուտլու

36

43

367

Հ. - Կ.

Փիրթիքեանտ

15

27

214

Հ.

Քարաղբիւր

 

30

294

Հ. - Կ.

Քեալալի

16

 

 

Հ.

Քեաֆթարլու

71

90

665

Հ. - Կ.

Քէյթի Մեծ

48

63

584

Հ.

Քէյթի Փոքր

18

31

275

Հ.

Քէշիշքէնտ

20

27

218

Հ.

Քէփէնէկ Մեծ

104

163

1239

Հ.

Քէփէնէկ Փոքր

34

53

392

Հ.

Քէօր-պուլագ

 

21

193

Ք. Եզ.

Քէֆլի

13

 

 

Հ.

Օրթագիլիսէ

37

47

424

Հ.

Ֆիրթոյ

 

30

 

Թ.