12.
ԲՈՂԲԵՐԴ.
ԽՆՁՈՐԲԵՐԴ
Ընդ
անծանոթ
բերդին
Կապետռու
զոր
յիշեցաքս
»,
յիշեսցուք
միւս
եւս,
նոյնպէս
անծանօթացեալ
դիւրք
եւ
անուամբ,
որ
եւ
՚ի
սոյն
յայս
կողմանս
թուի
լինել,
այն
է
Բողբերդ.
զոր
«
ամուր
բերդն
Բասենոյ
»
կոչէ
Ղազար
Փարպեցի.
քանզի
զօրավարն
Պարսից
Շապուհ
`
՚ի
չուել
գնալն
՚ի
Դու
գեղջէ
յՈքաղ
(
Թորթում
)
զկայանս
Կամսարական
իշխանացն
Ներսեհի
եւ
Հրահատայ
`
եթող
յայսըմ
բերդի,
«
յանձն
արարեալ
Յըզատ-Վշնասպայ
բերդակալի
…
ստէպ
պատուիրելով
բազում
զգուշութեամբ
պահել
».
ապա
ընդ
մէջ
Դուի
եւ
սահմանակցութեան
Կարնոյ
եւ
Թորթումայ,
՚ի
լանջս
լերանց
որ
հային
՚ի
դաշտըն
Բասենոյ
`
՚ի
դէպ
է
խնդրել
զբերդդ:
Էին
էին
արդեօք
եւ
այլ
բերդորայք
առ
նոքոք,
քանզի
դաշտագետին
գոլով
միջոց
գաւառին
`
հարկ
էր
յեզերական
լերինսն
կայկայել
զարմոցսն:
-
Ի
նոցին
սակի
գրեսցի
եւ
Խնձոր-բերդ.
որ
յառասպելական
խրատու
գիւտի
Համասփիւռ
ծաղկան
`
յիշի
լինել
՚ի
Բասեն:
Ընդ
մէջ
լեռնագօտւոյ
անջրպետի
Կարնոյ
եւ
Ոքաղայ,
Ստորին
Բասենոյ
եւ
ձախակողման
Երասխայ,
նշանակին
գեօղք,
մերձ
՚ի
Դու,
՚ի
Հս.
նորա,
Բուրակ
(
որ
յայլում
քարտի
`
Բերդակ
գրի
),
եւ
մերձ
նմին
յելից
հիւսիսոյ
Այգորդ,
որ
յիշատակի
ընդ
Խնձոր
բերդի
՚ի
խրատու
գիւտն
Համասփիւռն
ծաղկան,
յոր
եւ
հարկանի
ասի
յարեւելից
կուսէ
ստուեր
լերինն
`
յորում
լինի
ծաղկին:
-
Յելից
Բութակի
եւ
սակաւուք
հեռի
`
Կեօլճիւղազ,
եւ
՚ի
նորին
Հս.
Պալտիւզի
կամ
Պալտըզի,
ըստ
այլոց
`
Պաշտիզլի.
յորոյ
Հս.
Արջա,
որ
վերագոյնդ
համարեցաւ
նշանակ
Արջովտի.
որում
մերձագոյն
նշանակի
Մանուգոմ
գիւղ:
Իսկ
՚ի
Հարաւոյ
Արջայ
`
Քուռնիճ,
առ
որով
անցանէ
վտակն
համանուն
եւ
՚ի
Մ.
Հասանկլայի
թափի,
յԵրասխ,
ի
հովտի
նորին
եի
Տալլար,
որոց
մերձ
թուի
լինել
Նիստ
գիւղ,
հնակերպ
հայկական
անուամբ,
որպիսի
է
եւ
Գեղուանք
որ
եւ
Թաւնոց,
՚ի
Հար.
Տալլարայ
՚ի
Մ.
նորա
Փօրսուխ
եւ
յԵլից
Ինս
`
նշանակեալ
յաշխարհացոյց
տախտակի,
որոյ
յԵլից
Հար.
Ախա
յարեւմտեան
ստորոտըս
Ծիրանեաց
լերին,
երբեմն
բազմաբնակ,
աւանագեօղ
Հայոց.
եւ
՚ի
հարաւոյ
`
Դիզկայ
գիւղ
կամ
Դիզկի: