Ամարանոց Բիւզանդեան

  Այս նեղուց գոլով իբր գետ ինչ, զսկիզբն սորա ՚ի դէպ է դնել ՚ի կողմն Սեւաւ` ծովու` ուստի հոսի. իսկ զաւարտն ՚ի կողմն Մարմարական ծովու` առ որ հոսի. իսկ զաւարտն ՚ի կողմն Մարմարական ծովու` առ որ հոսի: Բայց նախնի մատենագիրք յունաց ընդ հակառակս եդին, սկիզբն կոչելով զծայրն` որ ՚ի կողմն Մարմարա ծովուն. քանզի նաւորդաց իւրեանց` որք ՚ի Յունաստանէ նաւէին ՚ի Սեաւ ծով, այն ծայր երեւէր նախ առաջին:

Բնակիչք Կոստանդնուպօլսոյ սովորաբար զերկայնութիւն նեղուցին ՚ի մաքսատանէ քաղաքին` այսինքն ՚ի Կեօմրիւքէն մինչ ՚ի գավագ` դնեն 18 մղոն օսմանեան (ա), իսկ որք զսկիզբն նեղուցին դնեն յերկուս ժայռս կամ կղզեակս` յաշխարհագրաց կոչեցեալ Բավօնարի, եւ ՚ի նախնեաց Գիանեան, կամ Սիմբլիկատեան, (յորոց մին է Եօքէ դաշին առաջի Ֆէնէրի ռումէլիին), իսկ զաւարտն դնեն ըստ մէջ սարոյն Քաղկեդոնի եւ Կոստանդնուպօլսոյ, նոքա զչափ երկայնութեանն դնեն 20 մղոն իտալական, կամ որ նոյն է` աշխարհագրական: Առ նախնինս` Երոդոտոս զերկայնութիւն Նեղուցին դնէ 120 ասպարէզ, այսինքն 15 մղոն. բայց ո'չ զսկիզբն եւ ո'չ զաւարտն յիշատակէ. իսկ Պոլիբիոս զնոյն չափ դնէ, այլ եւ զերկոսին ծայրսն նշանակէ. ՚ի կողմանէ Սեաւ ծովուն` Զեէռօն ամենայն զմեհեանն դնելով, իսկ ՚ի կողմանէ Մարմարական ծովուն` զՔեղկեդոն: Մենիպպոս եւ Արիանոս առաւել որոշեն քան զՊոլիբիոս, որ ՚ի գիրսն Մակադրեալ Բէրիբլոս, ամենայն նաւարկութիւն Բիւթանիոյ` զերկայնութիւն Վօսբօրօսին նովին չափու ասպարիզաց դնեն. եւ զծայրսն առնուն ՚ի մեհենէն Դիոսի Ուրիոնին` (որոշ նշանակելով) մինչ ՚ի Քաղկեդոն. յորմէ յայտ է թէ եւ Պոլիբիոս Մեհեան անուամբ իմանայ զնոյն Մեհեան Դիոսի Ուրիոնին, եւ ոչ զմեհեան այլոց դից` որք գտանէին յայն կողմանս: Եւ այսպէս նախնիք զերկայնութիւն նեղուցին եդին 15 մղոն. զմի ծայր նորա դնելով ՚ի Մեհեան Դիոսի Ուրիոնին` որ այժմ կոչի Եօրուս Գալէսի, եւ գիւղն ընթերակայ` Գավագ. իսկ զմիւս ծայրն` ՚ի միջոցն որ անկանի ըստ մէջ Կոստանդնուպօլսոյ եւ Գատըքեօյիին: Այլ ՚ի մէջ նախնեաց Դիոնեսիոս Բիւզանդացի առաւել երկայնէ զնեղուցն քան զվերոգրեալ մատեանագիրս, ձգելով մինչ ՚ի գիանեան կղզեակս որք են առաջի Ֆէնէրին. բայց զչափ ասպարիզաց նոյնչափ որոշէ. 120 ասպարէզ երկայնութիւն տալով նմա. ամենայն 15 մղոն. որ է ընդդէմ, նմին իրի Ճիլլիոս գիրք ամենայն գլ. 2. կասկածի լինել վրիպակ գրչաց ՚ի թիւսն անդ Դիոնիսեայ:

Ըստ դրիցն զոր տան նեղուցին վերոգրեալ հին մատենագիրք, Քաղկեդոն եւ Բիւզանդիոն անկանին ՚ի Վօսբօրօսի. նմին իրի տարաձայնի եւստաթիոս` որ զքաղկեդոն դնէ ՚ի Պրոպոնտոս. եւ Հերոդիանոս զԲիւզանդիոն դնէ յանձկագոյն նեղուցն Պրոպոնտոսի. զնեղուցն Սեաւ ծովուն` տալով պրոպոնտոսի, այսինքն Մարմարա ծովուն ընդդէմ այլոց: Սխալի եւ զՈսիմոս` որ զերկայնութիւն նեղուցին դնէ իբր 300 ասպարէզ. ամենայն աւելի քան զ37 մղոն. եւ զսարն Էէռօն ամենայն մեհեան անուանեալ (եօրուս Գալէսի) որ ՚ի բերան Պոնտոսի, հեռի դնէ ՚ի քաղկեդոնէ 200 ասպարէզ, որ առնէ 25 մղոն: Այժմեան սովորութիւն բնակչաց յասելն Պօղազ իչի, արտաքոյ նորին իմանայ զՔաղկեդոն, եւ զԲիւզանդիոն: