212
Թէ
հասեալ
է
քո
`
ճշգրիտ
արուստին,
մըզոնախաղաց
`
չափաբերողին,
ճշգըրտեալ
գտցես
`
զերկայնել
սորին,
քան
զայլոց
բազկաց
`
Ուռումէլիին:
213
Յանուն
դից
Հերմեայ
`
պանծացեալ
նախկին,
թեւարկէ
՚ի
կողմ
`
Անատօլուին,
յորմէ
անձկանայ
`
միջոց
նեղուցին,
քան
զայլոց
տեղեաց
`
՚ի
Վօսբօրօսին:
214
Վասն
այն
ընկալաւ
`
զանուն
արժանին,
Լէմօդօբիին
`
առ
յունաց
ազգին,
որ
Պօղազ
քէսէն
`
յեղու
ըստ
տաճկին,
պարանոցահատ
`
ըստ
մերում
լեզուին:
215
Յիշեա
'
դու
աստէն
`
զխաղալ
դարեհին,
զահագին
շինուած
`
նորին
կամրջին,
քեզ
կենդ
նորոգեա
`
զայն
դիպուած
նախնին,
յիշողականաւդ
`
իբր
՚ի
պատկերին:
216
Հոսանուտ
վիճակ
`
մեր
ժամանակին,
մոռացուցիչ
է
`
գործոց
մարդկային,
այլ
հովիտք
լերինք
`
ուր
այս
գործք
լինին,
յիշեցուցիչք
են
`
գործոց
որք
անցին:
217
Ես
որ
ծընեալս
եմ
`
յետ
հազար
ամին,
ոչ
յիշեմ
բընաւ
`
եւ
ոչինչ
ունիմ,
ըզգործոց
մարդոյ
`
զանցից
աշխարհին,
որք
անցին
նախ
քան
`
զերկհազար
ամին:
218
Եթէ
գիտակ
եմ
`
նախնեաց
մատենին,
Երոդոտոսին
`
կամ
այլ
պատմագրին,
գիտակ
եմ
գործոց
`
որք
յայնժամ
անցին,
այլ
գիտակ
միայն
`
իբր
՚ի
ըստուերին:
219
Իսկ
մինչ
գտանիմ
`
անձամբ
առանձին,
՚ի
նոյն
՚ի
տեղի
`
՚ի
նիւթականին,
գիտեմ
զամենայն
`
իբր
՚ի
հայելին,
զօրէն
կենդանւոյ
`
ականատեսին:
220
Ահա
տեսանեմ
`
՚ի
սոյն
երկրին,
զարին
Մանտրօգլիս
`
զայր
Սամոսացին,
որ
լաստափայտին
`
հիւսիչ
կամրջին,
զանդունդ
լոյծ
ջըրոյն
`
փոխօղ
յանջրդին:
221
Ինձ
սքանչելիք
`
համայն
արուեստին,
արուեստ
օգտութիւնք
`
ճարտարապետին,
կոխէ
յանդընդին
`
նաւէ
՚ի
լերին,
ընդ
բուրգն
ընդ
սանդուղս
`
վեր
հանէ
յերկին:
222
Ես
զվարսագեղոյն
`
բուն
բուսաբերին,
մրգաբեր
գիտեմ
`
գործի
ճաշակին,
բայց
հանճար
եւ
գիւտք
`
ճարտարապետին,
զայն
գործի
առնու
`
յամենայն
մասին:
223
Ես
ըզբռնութիւն
`
ջըրոց
յորձանին,
շարժիչ
ոչ
կանգնիչ
`
գիտեմ
նաւակին,
նա
ըզնոյն
հոսանս
`
ջուրց
լուծականին,
շարժիչ
կամ
կանգնիչ
`
փոխէ
ըստ
կամին:
224
Որո՞վ
պարանաւ
`
ուսոյց
դերձակին,
լաստ
առ
լաստ
կարել
`
վերայ
նաւակին,
որո՞վ
խարըսխաւ
`
ընդդէմ
յորձանին,
ըզլաստսըն
պնդեաց
`
իբր
՚ի
ցամաքին:
225
Տեսանեմ
զաթոռ
`
կոխեալ
՚ի
վիմին,
՚ի
սոյն
յայս
ծովեզր
`
մեծի
Հիսարին,
եւ
անդ
ըզԴարեհ
`
բազմեալ
յաթոռին,
դիտօղ
իւր
զօրաց
`
դիտօղ
կամըրջին:
226
Թէպէտ
չիք
առ
այժմ
`
հետք
ինչ
աթոռին,
բարձին
ժամանակք
`
՚ի
գիրս
մնացին,
այլ
վայր
բընական
`
ուր
ես
գտանիմ,
կենդանի
կանգնէ
`
զոր
գիրք
ներկեցին:
227
Տեսանեմ
ապա
`
յայլ
դար
ինչ
յետին,
զՖաթիհ
Մէհմմէտ
`
շինօղ
ամրոցին,
զոր
Նէօգաստռօն
`
յոյնք
անուանէին,
որ
նորոգ
ամրոց
`
բերի
ըստ
ձայնին:
228
Եռամսեայ
շինեալ
`
՚ի
զառ
՚ի
վայրին,
երրեակ
աշտարակք
`
ըստ
թուոյ
ամսին,
երկու
մեծամեծք
`
առ
՚ի
կողմ
լերին,
իսկ
այն
որ
երրորդ
`
՚ի
ծովեզերին:
229
Պարիսպք
ամրոցին
`
որք
ոլորտ
բերին,
երրակ
աշտարակք
`
կանգնալք
՚ի
նըմին,
խորհրդաբերեն
`
ըստ
ձեւոյ
տառին,
զանուն
Մէհէմմէտ
`
շինօղ
ամրոցին:
230
Թաղ
մերոյ
ազգին
`
արտաքոյ
բերդին,
Սրբուհի
Սանդուխտ
`
իւր
եկեղեցին,
դժուարին
իւր
ելք
`
զառ
՚ի
վայր
լերին,
այլ
օդն
աննման
`
բազմեալ
յայն
գահին:
231
Ուր
առ
հիսարին
`
յորձանք
զայրագնին,
զայն
Բիռռա
գիօն
`
տեղի
կարդային,
յանուն
կարմիր
շան
`
ուրումըն
հովուին,
կամ
թէ
ըզթափ
շան
`
ճահ
բերեալ
ուղխին:
232
Իսկ
ուր
խառն
եռան
`
ալէտանջ
բաղխին,
յուզմամբ
թափ
առեալ
`
վերկոյս
հիսարին,
զայն
վայր
Ռոօտիս
`
նախնիք
կոչէին,
յետինք
Ֆօնիա
`
առ
խոխոջ
ձայնին:
233
Զոր
արդ
դէպ
բերեալ
`
բռնութեան
Դիւին,
Շէյդան
ագընտը
`
անուն
տան
նըմին,
ուր
ջուրք
մրմռան
`
նաւակք
վտանգին,
նաւաստիք
գոչեն
`
վայր
գարան
դիւին: