Ամարանոց Բիւզանդեան

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

 

514

Եըլտըրըմ ձայնեալ ` Պայէզիտ նախկին,

շինօղ ամրոցիս ` որ առ ծովեզրին,

1 կամ թէ նորոգիչ ` եւ առօղ նըմին,

երբ հաս գոռալով ` տիրել բիւզանդին:

 

515

Զրկեալ յերեսաց ` հողմոյ հիւսիսին,

տըխուր երեւի ` ամարանոցին,

ոչինչ յաճախեալ ` անդ քաղաքացին,

բայց լի բընակչօք ` իւր Սեփհականին:

 

516

Ոչ ամարանոցք ` եւեթ քեզ պատմին,

այլ եւ բերդք ամրոցք ` յամարանոցին,

մին յՈւռումէլին ` մին յԱսիային,

յաջմէ յահեկէ ` պահնակք երկոքին:

 

517

Հեգնէ ըզբանիւք ` մերոյ գովեստին,

օտարականն այն ` բընակիչ լերին,

որ ըզշուք գովեստ ` ամարանոցին,

դընէ սոսկ եւեթ ` ՚ի դաշտ ՚ի լերին:

 

518

Ծիծաղի զդաշտիւք ` մերոյ նեղուցին,

բզջըրովք լերամբք ` մրք ստորագրին,

ըզգետ ըզհովիտ ` իւրոյ գաւառին,

իբրեւ մի միայն ` դընէ յաշխարհին:

 

519

Այլ մի ' դժգմընիր ` ընդ դատումն նորին,

դու որ ընդ պէսպէս ` շրջիս կողմ երկրին,

զայս ախտ թիւր դատման ` սրտի բընածին,

սեփհական դրեա ` բոլոր բընակչին:

 

520

Են ինչ օտարին ` որք հաճոյ թուին,

են ինչ որք առ մեզ ` անհաճոյ բերին,

տեղի բընական ` քաղաք հայրենին,

մերն է մեզ հաճոյ ` անհաճ օտարին:

 

521

Ես զայս սէր գըրեմ ` ծածուկ այն ձեռին,

իմաստուն կարգաց ` արարչապետին,

թէ այս սէր տեղւոյ ` առ ՚ի մէնջ բարձցին,

բարձցին շինութիւնք ` եւ համայն երկրին:

 

522

Թափուր մընասցի ` այրեցած գօտին,

որոյ օդ երկինք ` տանիք հընոցին,

թափրասցի լքցի ` եւ այն ցուրտ գօտին,

որոյ տուն քաղաք ` դարան սառուցին:

 

523

Հարկ էր զիւր դատումն ` ուղղել ըստ կարգին,

զմեր նեղուց կարգել ` վեր Ք զիւր երկրին,

յորում միանայ ` ծով ընդ ցամաքին,

միանայ դիւրին ` ընդ զուարճալին:

 

524

Դաշտ մեր անձկագոյն ` իւրոյ սահմանին,

ջուր մեր փոքրագոյն ` իւր գետոյն մեծին,

բայց իւր վայր անտես ` երեսաց ծովին,

անտես դիւրութեան ` եւ բարեաց նորին:

 

525

Ո ' չ մեծամեծաց ` այլ բազմաց ձկտին,

հաճոյք մեր աչաց ` ախորժակք սրտին,

փոքունք այլ բազումք ` տեսիլք աստ ծածկին,

մեծամեծք այլ սուղք ` անդ յիւր աշխարհին:

 

526

Ե ' լ դու յառաջ անց ` ՚ի ծոց Քեօրֆէզին,

սիրելի երբեմն ` սուլդան Մահմուտին,

զոր Գիգօնիոս ` նախնիք կոչէին,

ապա Գօրմիոս ` յետագայք նոցին:

 

527

Ուր էր մենաստան ` միանձանց ուխտին,

շըքեղ վայելուչ ` ՚ի մէջ իւր հովտին,

զորոյ բարեդիր ` վայր ծովածոցին,

2 նոքին յետագայք ` Մանօլ ձայնէին:

 

528

՚Ի յաջակողմն անդ ` սորին Քեօրֆէզին,

տեսցես հին պալատ ` արքունականին,

ուր եւ աւազան ` մեծ եւ ահագին,

տեղի Պինիշի ` սուլդան Մահմուտին:

1 Ճիհաննիւմայն ուրէք զշինութիւն բերդիս տայ Ֆաթիհ սուլդան. Մէհէմմէտին, իսկ այլուր տայ Քրիստոնէից, յայնմ ժամանակի ` յորում Էըլտըրըմ Պայէզիտ թողեալ զպաշարումն Կոստանդնուպօլսի գնաց զէրծուցանել զՆիկէպօլի ՚ի պաշարմանէ: Իսկ պարմութիւն օսմանեանց գրէ թէ նախ Էըլտըրըմ Պայեզիտ պաշարեաց զԿոստանդնուպօլիս ՚ի Հիճրեթի 797. (1394). ապա խաղաց զերծուցանել զՍօֆեա ՚ի պաշարմանէ մաճառաց. զկնի դառնալոյ ՚ի Պրուսայ, յետոյ ուրեմն եկն ՚ի նեղուցն. եւզ ինքն շինեաց զայս բերդ. զոր եւ զինեալ ոչ թոյլ տայր նաւուց Քրիստոնէից գալ ՚ի Սեաւ ծովէ. մինչեւ կայսեր յունաց յանձն առեալ զհարկատուութիւն եւ զայլ պարտաւորութիւնս, հազիւ յետս դարձոյց զնա անտի:

2 ՚Ի բարձրաւանդակի Քէօրֆէզին երեւի շքեղ վայր զբօսանաց շինեալ զառաջինն ՚ի Սատըգ աղայէ ( յորժամ էր Պիւյիւք միրախօռ ), եւ ՚ի հիւսէյին աղայէ. որք եւ շինեցին պալատ առ ծովեզերք Քէօրֆէզին, նաեւ ՚ի Տօլմա պաղչէն. յարս յերկոսին եւս պինիշ առնէր սուլդան Մահմատ. որում սիրելի էին եւ ընթերակայ ծառայք նորա. այլ ժառանգք նոցա վաճառեցին զտուն Քէօրֆէղին Րազիպ փաշային. սոքա երկոքին էին որդիք Մէհէմմէտ Էմին աղայի, որ եղեւ Գափու Քէթխիւտասի բազմաց փաշայից: