Ամարանոց Բիւզանդեան

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

 

549

Բընազննին դու` դիտօղ գեղեցիկ,

են եւ այլ տեսիլք` քում առարկային,

մի ցանգ զմայլիր` ընդ տեսիլ լերին,

մի կար մի յառիր` միայն ՚ի նըմին:

 

550

Թէ ըզքեզ ածից` ՚ի դաշտ ինչ դիւրին,

ըզքոյդ մոռանաս` գեղ լեռնականին,

իսկ թէ ըզդաշտին` կշռես կարգ օգտին,

հաւասար գտցես` օգտութեանց լերին:

 

551

Ե'կ տարայց ըզքեզ` ՚ի մարգագետին,

Իսքէլէ ձայնեալ` մեծի Հիւնքեարին,

անտի ՚ի Թօգաթ` մինչ ՚ի ծայր դաշտին,

հայել միանգամ` եւ յիմ ցանկալին:

 

552

Խաղան յասպարէզ` ժամաչափ դաշտին,

ընթացք քոց աչաց` առանց ինչ քայլին,

տեսանեն զվառիլ` կիտուածոց ծաղկին,

յեռեալ ընդ կանաչ` զերթ յասղնեգործին:

 

553

Ծառապատեալ են` շրջանակք դաշտին,

փոքրիկ գետակ ինչ` ոռոգօղ նըմին,

կիսով խոնարհեալ` ՚ի հիւսիս հային,

կիսով յարեւմուտս` կողմըն ծովեզրին:

 

554

Ո'վ սքանչելի` տեսիլ արուեստին,

հըրաշագեղոյդ` մատանցդ արարչին,

անբաւ ես հաստիչ` քում յանեղ գոյին,

անբաւ ես փառօք` եւ յեղականին:

 

555

Հեշտալի տեղիս` ինձ զուարճալին,

զոր ես վայելեմ` յայսմիկ վիճակին,

անբաւիւք պճնեալ` տարերօք մասին,

վայելչախառնես` զամենայն ՚ի մին:

 

556

Ոչ ետուր ինձ սիրտ` զմայլել ՚ի մին,

՚ի ջուր կամ ՚ի հող` կամ ՚ի կենդանին,

եւ ոչ զհեշտալին` կապեցեր ՚ի մին,

՚ի ջուր կամ ՚ի հող` ՚ի տարր առանձին:

 

557

Աչք իմ տեսանեն` յայս չքնաղ հովտին,

ըզջուր եւ ըզհող` ՚ի դիւր յատակին,

ապա ըզնոյն հող` յելեւէջ լերին,

յոգումբք մակաղեալ` կենդանեօք սեռին:

 

558

Տեսանեն ե զօդ` ըզտանիս վերին,

համակ քաղցրացեալ` ՚ի գեղ մայիսին,

հաւուց վերշարժեալ` բաղխմամբ հագագին,

զիմովք խայտալով` լըսելեօք մաշկին:

 

559

Թէ զիս մերժեցեր` արտաքոյ դրախտին,

ոչ թողեր կարօտ` նըմանեաց նորին,

՚ի շրջել իմում` զոլորտիւք երկրին,

աստ անդ գըտանեմ` զուրուականս նորին:

 

560

Ես քում կարօտիմ` դիմացդ արարչին,

գիտես զիմ անձուկ` որով տառապիմ,

առ իմ սփոփանս` ըզքոյ դէմք ներքին,

սփռեցեր յէակս` որք ինձ երեւին:

 

561

Որով տեսանեմ` ՚ի յերեւելին,

զորս աներեւոյթ` ՚ի քեզ պարփակին,

աչք իմ տեսանեն` զդէմք եղականին,

այլ միտք իմ ըզդէմս` փառացդ անեղին:

 

562

Այն ինձ ցանկալի` տարփման իմ սրտին,

՚ի յարարածս անդ` ոչ ՚ի դէմս նոցին,

ոչ որք իմ աչաց` մարմնոյս երեւին,

այլ ՚ի քոյդ հայել` որ ես իմ բաժին:

 

563

Զի այն սփոփանք` այն գգուանք սրտին,

զոր յիս ցուցանէ` տեսիլ աշխարհին,

կիսամասնեայց են` եւ ոչ բոլորին,

լըրութիւնք բարեաց` որք ՚ի քեզ գանձին,

 

564

Այլ հասցէ այն ժամ` զի այս գգուանքիմ,

վերառցի ՚ի կեանս` բոլորականին,

յորժամ փարեսցի` իմ իմանալին,

ոչ զգեղով նորին` այլ քում արարչին:

 

565

Դու ետուր հանճար` քում հողագործին,

ըզքոյդ մըշակել գործ դաստակերտին,

որ ՚ի կիր առնուլ` զիւր տուրս իմաստին,

ըզնոյն ըզտարերս` ստեղծու կրկին:

 

566

Այս ձիր հանճարոյ` Սիւլէյման խանին,

խաղաց զընթացիւք` ջըրոց Թօգաթին,

ընդ չորեքկարգեան` աւազանս վիմին,

կարկաջահոսիւք` անցոյց զցանկալին:

 

567

Անձայն ինչ տարեր` ետ ըզձիր ձայնին,

որոյ խոխոջանք` ածէ ՚ի զընին,

ձայն է աննըշան` անբերան լեզուին,

այլ ինձ հեշտալուր` քան խօսք կենակցին:

 

568

Բայց հաճոյք մարդոյ` ոչ միշտ նոյն բերին,

ոչ կան ՚ի միում` ցանգ տարուբերին,

զոր նորոգեց ձեռք` սուլդան մահմուտին,

զնոյն յաջորդք նորին` քայքայեալ թողին:

 

569

1 Ըզդիւր դաշտավայր` մինչ ՚ի Թօգաթին,

2 Ղբրօնիքիա` նախնիք կոչեցին,

իսկ Էդօրիգօն` ըզՍէրվի պուռնին,

նոճեօք զարդարեալ` սարաւանդ ծովին:

1 ԶԹօգաթ պաղչէսին շինեաց Ա սուլդան Սիւչէյման. այլ քանզի քայքայեալ էր, ՚ի հիճրէթի 1159, (1746) նորոգեաց սուլդան Մահմուտ:

2 Ղրօնիքիա ( ասէ Դիոնես. առ Ճիլլիոսի Գ 6. ) դաշտ զառ ՚ի վայր եւ դիւր, քանզի դաշտ Թօգաթու ձգի ըստ մասին նաեւ ՚ի զառ ՚ի վայր տեղիս. յիշե զսա յետ ծոցոյն Ամիգոսի, այսինքն Պէյգօզի. քանզի ծայր ինչ դաշտիս ձգի գրեթէ մինչ ՚ի ներքին կողմն Պէյգօզի: Իսկ վասն Էդօրիգօնի ասէ, Է համակ ապառաժուտ. առ իւր ունելով ծով խորին, մինչեւ առ ծովեզերս: ՚Ի Թօգաթ են երկու սիւնք գրեալք տաճկաց ՚ի յիշատակ նէտաձգութեան Դ սուլդան Միւրատայ, որպէս եւ այժմ կանգնեցան այլ սիւնք ՚ի սուլդանիէ ՚ի յիշատակ զինաձգութեանց այժմեան սուլդաի Սէլիմի: Կամ հիւնքեար Իսքէլէսին է , եւ կամ սուլդանէն ` այն տեղին զոր լէունքլով կոչէ Նաւամատոյց ( իսքէլէ ) սուլդանեան. յորոյ ՚ի վերկոյս ետես վէմ Մակագրեալ լատին յանուն Պոմպէսոսի, V. Cn. Pompeius. Philinus. Pompeiae. Philomenae Filiae @ sibi. յորմէ բերեւս շփոթեալ ռամկաց ` զրեօքէ դաշին կարծեցին յանուն Պոմպէոսի: