Ստորագրութիւն հին Հայաստանեայց

  Այսպէս գրի յերիս ձեռագիրս աշխարհագրութեան Խորենացւոյն, նոյնպէս եւ առ Թովմայի Արծրունւոյ` ուր սկսանի պատմել երկրորդ անգամ զԳագկայ. *Իսկ իշխանն Աշոտ (ասէ`) եղբարբքն հանդերձ եւ ամենայն զօրօքն խոյս տուեալ ամրանայ ՚ի Ձորն Որսիրանից:

Ընդ այս գաւառ անցանէ Զաւ գետ` զոր յիշատակէ Թովմա Արծրունի, յասելն. *Եւ զօրքն որ ելեալ էին զհետ Գուրգինայ, եկին հասին ՚ի սահմանս երկրին` ուր կայր Գուրգէն իւրովք, եւ բնակեցան յեզր գետոյն Զաւ կոչեցեալ: Իսկ Գուրգէն զօրավար որ յաւուրս Բուղայի, մեկնեալ էր յայնժամ ՚ի գաւառն Որսիրանաց, որպէս յայտ է ՚ի բանից նորին Թովմայի Արծրունւոյ` զոր տեսցես յառաջիկայդ:

Գիւղ Թուայի, եւ Արեան լիճ: Են մերձ առ միմեանս` զորս յիշատակէ Թովմա Արծրունի. *Իսկ նա (այսինքն Գուրգէն զօրավար) անցեալ ՚ի գաւառն Որսիրանից, եւ ընդ նմա բազմութիւն ազատաց, եւ մեծացն Արծրունեաց նախարարութեանց, եւ ամենայն զօրաց նոցա, եւ բանակեալ կային ՚ի լերինն` որ ՚ի վերայ գեղջն Թուայի, ՚ի հովիտս նորա` որ կոչի Արեան լիճ, զի է անդ լիճ մի մեծ, մօտ ՚ի տեղին որ էր տեղի ասպարիսի ճակատամարտ զօրու նահատակութեան քաջացն մերոց:

Յիշատակէ անդէն Թովմա Արծրունի եւ տեղի մի կոչեցեալ` Անապատ Սմբատայ բերդին. *Ելանէին գունդք գունդք հեծելոցն ընդ կողմն Անապատին Սմբատայ կոչեցեալ բերդին. զի էր աւերեալ առ նախնեօքն ՚ի զօրացն պարսից: Այլ չէ' մարթ որոշել` արդեօք յայս գաւառ անկանիցի` եթէ ՚ի շրջակայսն. եւ ո'չ դարձեալ` նոյն համարիլ զսա ընդ Սմբատաբերդի Մանանաղւոյն, որում հակառակի եւ տեղւոյն տարակայուի, զոր ցուցանէ անդէն պատմութին Թովմայի: