Ստորագրութիւն հին Հայաստանեայց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

  Այսպէս ՚ի միում ձեռ. աշխարհագրութեան Խորեն. իսկ ՚ի տպ. գրի Ջաւաղք, եւ յերկուս ձեռ. Քաւաղք, որ է վրիպակ գրչաց, քանզի եւ ՚ի ստորագրութեան անդր վրաց` յերկուս ձեռ. գրի Ջաւաղք եւ ՚ի միում ձեռ. Ջաւաղք: Զստուգութիւն առաջին անուան ցուցանէ նաեւ պատմութիւն Խորենացւոյն բ. 7. եւ Ասողկայ զորմէ ստորեւ այլ այժմեան հնչումն որ կոչի Ջէւախէթ, կամ Ջաւախէթ, որպէս գրի եւ առ Թովմ. կիլիկ: Առ Մատթէոսի ուրեք գրի Ջաւախս: Զսորակէս մասն ետ Վաղարշակ ՚ի ժառանգութիւն Գուշարայ:

Սկուտրի գիւղ: Յիշատակի առ Վարդանայ, յասելն վասն Մովսէսի կաթողիկոսի. * Մովսէս… զԿիւրիոն որ էր ազգաւ ՚ի վրաց, ՚ի գաւառէ Ջաւախաց` ՚ի գեղջէ Սկուտրի… ձեռնադրեաց կաթողիկոս վրաց:

Դլիւեկն: Գիւղ` որ յիշատակի առ Ասողկայ. գ. 28 յասելն վասն բ. արքային Սմբատայ. * Գնաց առ նոսա ՚ի գաւառն Ջաւախաց, բնակին ՚ի գեօղն որ կոչի Դլիւեկն:

Խոզաբիր: Յիշատակի առ նորին Ասողկայ, բ. 2. յասելն. * Խալթիպ նիզիտն հայոց ամիրայ` եկն եւ էանց բազմութեամբ ՚ի Վիրս, եւ մեռաւ ՚ի Ջաւախս, ՚ի գիւղն որ կոչի Խոզաբիր:

Ախալ քաղաք: Անուն վրացի, թարգմանեալ ՚ի մեզ` Նոր քաղաք, որպէս նշանակէ եւ Վարդան յասելն վասն Ալփասլանայ արքային պարսից. *Եւ առ զՆոր քաղաք, զոր վիրք Ախալ քաղաք ասեն, եւ զՍամշոյլդէ: Յայսմ գաւառի դնէ զսա Մատթէոս, եւ զսոյն գաւառ դնէ յաշխարհին Վրաց` վասն պատճառին զոր ՚ի վերոյ նշանակեցաք. *Եւ անտի յարուցեալ սուլտանն (Ալփասլան ՚ի թուին ՇԺԳ. ) ահագին բազմութեամբ իւրով մտաւ յաշխարհն վրաց, եւ մեծաւ սրտմտութեամբ մատնեաց զնոսա ՚ի սուր եւ ՚ի գերութիւն. եւ իջեալ բանակեցաւ ՚ի գաւառն` որ կոչի Ջաւախս, եւ պատերազմաւ մեծաւ պատեաց զքաղաքն, որ կոչի Ախալ, եւ ուժգին զօրութեամբն առաւ Ախալ քաղաքն: Որպէս ցուցանէ ստորեւ` էր յայնժամ քաղաք բազմամարդ եւ հարուստ: Տե'ս եւ ՚ի նոր Հայաստան. թղթ. 127: