Աշխարհագրութիւն չորից մասանց աշխարհի. Ասիա

Գաւառ որ ՚ի հիւսիսոյ ունի սահմանակից զոլորտն Էրզիռումայ, ՚ի հարաւոյ զԲալու եւ ըզՃապղջուր, յարեւելից զԽնուս զՊինկեօլ, իսկ յարեւմտից զԴերջան եւ զԿամախ: ՚Ի հնումն էր ՚ի գաւառաց Պղնձեաց նահանգին. ունի գետակ համանուն Կէղի. կաւ պատուական ուստի շինեն անօթս, եւ սփռեն ՚ի զանազան գիւղօրէս. եւ այլ հող ինչ կարմրագոյն` զոր բնակիչք ՚ի գործ ածեն ՚ի բռեալ զորմ այսինքն ՚ի Պատանա. եւ մերձ ՚ի Կեղի գիւղաքաղաք բերէ եւ զերկաթ: Զսմէ այսպէս գրէ Քեաթիպ չէլէպին. Աստանոր գոյ այն հանք` որ թուրքերէն Եուվալագ կոչի. Գօփի կիւլլէ. որ միայն ասա լինի եւ այլուր, ոչ գտանի: Գտանին ՚ի սմա եւ այլ հանք, այլ քաղաքական պատճառք ոչ թոյլ տան բնակչաց ՚ի վեր հանել: Իշխան որ է քուրդ պէյ, որ ընդ ժամանակս ինչ էր ընդ իշխանութեամբ փաշային Տիարպէքիրոյ, այլ բազում ժամանակք են յորմեհետէ էանց ընդ իշխանութեամբ փաշային Էրզիռումայ:

Բաժանի այս գաւառ յերկուս Վէրի եւ Վարի: Վերին Կեղի սկսել ՚ի Գառկալը գեղջէն` ձգի մինչեւ ՚ի հարաւային կողմն Քէօշմէր լերին. իսկ վարինն սկսեալ ՚ի հիւսիսային կողմանէ Քէօշմէր լերին` ձգի մինչեւ ՚ի գիւղն Գարագայկան: Ուստի Քէօշմէր լեառն եւ Շէյթան տէրէսին բաժանեն զերկոսին Կեղի ՚ի միմեանց: Յորս յերկոսին գտանին բազում գիւղօրէք, յորս բնակիչք են քուրդք, հայք, եւ քանի ինչ գիւղօրէք ՚ի յունաց. այլ ՚ի վերջին երկրաշարժութենէ Եզնկայու բազում վնասս կրեալ, թիւ մեռելոյ ՚ի սմին գաւառի եղեն 1900 ոգիք: