Աշխարհագրութիւն չորից մասանց աշխարհի. Ասիա

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Ունի գիւղաքաղաք ՚ի համանուն իւրում գաւառի յարեւմուտս Պայէզիտոյ, եւ յարեւելս Ալաշկերտոյ, ուր ՚ի հնում անկանէր Ծաղկոտն գաւառ Այրարատեան. նստի պէկ եւ դատաւոր: Բնակիչք նորա տունք իբր 500. ըստ մասին յազգէս հայոց, եւ ըստ մասին քրդաց: Ունի եւ բերդ անպիտան:

Ալա տաղ ՚ի հնումն կոչեցել Ծաղկած լեառն. անկանի ՚ի հարաւակողմն Տիատինոյ, յորում Սուրբ վկայքն Ոսկեանք կատարեցան: Որ է լեառն մեծ, լայնանիստ իբրեւ միօրեայ ճանապարհաւ, եւ գօտի կցել ընդ բազմախիտ լերինս` որք ՚ի հնումն կոչէին լերինք Կորդուաց. եւ են մասունք Տօրոսի: ՚Ի գարնանային ժամանակս առհասարակ չքնաղ վայելչութեամբ զարդարի բիւրազգի երփներանգ ծաղկօք. որոյ վասն ՚ի վաղ ժամանակաց անտի եդաւ ամենայն անուն Ծաղկոց, կամ Ծաղկած լեառն. եւ այժմ ՚ի տաճկաց կոչեցաւ Ալա տաղ. որ թարգմանի Խայտ լեառն: Լի են ՚ի սմա աղբերակունք, եւ հոսանք քաղցրահամ եւ պատուական ջուրց, առ որոյ ստորոտով յերկուս տեղիս են մեծամեծ ակունք իբրեւ ՚ի չափ ստուարութեան մարդոյ, յորոց սկզբնաւորի բնիկ Եփրատ գետ, զի այն որ գայ ՚ի Պինկէօլայ ՚ի կողմանէ Էրզիռումայ, համարի իբրեւ վտակ ինչ Եփրատայ: Այս ջուր ՚ի գոյ ածէ սպիտակ կաւանման նիւթ ինչ, որ ընդ հանել ՚ի ջրոյ քարանայ. զայն կաւ առել վաղվաղակի բոլորակաձեւ մանր մանր հատորս գործեն եւ ծաղկեն. որոյ ապա ՚ի քարանալն շինեն համարիչ կամ թէսպիհ, իբրեւ ՚ի սպիտակ եւ ՚ի գեղեցիկ քարէ. զոր ՚ի մեր բարբառ ՚ի կողմանս Տիարպէքիրոյ եւ անկայ եւն, կոչեն Հլուն. իսկ ՚ի կողմանս Բաղիշոյ` Ուլնիք: Գտանին յայն շրջակայ վայրս նաեւ ջուրք ծծմբաբերք: Սահման լերինս եւ Տիատինոյ յուռթի են յոյժ եւ խոստաւէտ. սակս առատութեան ջուրց:

Յայսոսիկ կողմանս է լեառն ինչ ապառաժուտ, զոր բրեալ մանաւանդ թէ ծաղկեալ գետոյն անցանէ ընդ այն: