Այս
գաւառ
սահմանակից
է
Տիատինոյ,
Պայէզիտոյ
եւ
Ալաշկերտի.
յորոյ
անուն
անուանի
եւ
երբեմն:
Լի
է
սահման
որ
գիւղօրէիւք
քրդաց
եւ
հայոց.
որք
են
անմիջապէս
ընդ
իշխանութեամբ
փաշային
Պայէզիտոյ:
Երեւելի
գիւղօրէք
հայոց
են
յետագայս:
Ղարաքիլիսա.
Օնճալու:
Գիւղ
մեծ:
Նավիկ,
կամ
Նավկա
գեղ:
Ջաջուռ
իրիցու
գեղ:
Երանոսի
գեղ:
Գիւղ
մեծ:
Սեֆեր
աղայի
գեղ:
Խտրի
գեղ:
Ճըմըքան:
եւն:
Իւչ
քիլիսա:
Մենաստան
եւ
եկեղեցի
մեծ
կոչեցել
յանուն
սրբոյն
Գրիգորի
Լուսաւորչին,
կառուցել
՚ի
լերին
որ
՚ի
հնում
կոչէր
Նպատ,
առ
որով
անցանէ
Եփրատ
կամ
Միւրատ
գետ.
իբրեւ
3
ժամաւ
հեռի
՚ի
Տիատինոյ,
եւ
իբրեւ
3
օթեւանօք
յԷջմիածնէ:
Աստ
նստի
առաջնորդ
համօրէն
սահմանաց
փաշայութեան
Պայէզիտոյ:
Եկեղեցի
սորա
առհասարակ
քարաշէն
բարձր
եւ
մեծ,
զոր
՚ի
Հերակլեայ
կայսերէ
շինել
պատմեն,
թէպէտ
եւ
նախ
առաջին
սուրբն
Գրիգոր
հիմնեաց
անդէն
եկեղեցի,
որպէս
ունիս
տեսանել
՚ի
Հին
Հայաստան:
՚Ի
տաճկաց
կոչեցաւ
Իւչ
քիլիսա.
իբր
՚ի
նմանութենէ
միւս
Իւչ
քիլիսային
այսինքն
Էջմիածին:
Առ
մենաստանաւս
յառաջին
ժամանակս
լինէր
տօնավաճառ
այսինքն
բանայիր
մեծ,
յորժամ
կանգուն
կայր
թագաւորութիւն
Պարսից:
Եւ
վսկ
կոչէր
՚ի
շրջակայից
Շեհրատիլ,
որ
զնոյն
նշանակէ.
եւ
մինչեւ
ցայժմ
՚ի
տեղիս
տեղիս
երեւին
հետք
կրպակաց
նոյն
շէհրատիլին
կամ
տօնավաճառին:
՚Ի
վերայ
Եփրատայ
ունի
կամուրջ
քարաշէն
միակամար,
զի
չէ
ինչ
լայն,
եւ
յամարայնի
մարթ
է
նաեւ
ոտիւք
անցանել.
ուրանօր
մկրտեցան
բազմութիւնք
նախնեաց
մերոց
հարց
հաւատոյս
քրիստոնէութեան
՚ի
ժամանակս
լուսաւորութեան
մերոյ
՚ի
Սուրբ
Լուսաւորչէն: