Աշխարհագրութիւն չորից մասանց աշխարհի. Ասիա

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Գաւառ ՚ի հարաւակողմն Բաղիշոյ, որ մերթ անկանի ընդ տէրութեամբ պէյի այլոց գաւառաց, եւ լինի վիճակ նոցա. բերէ ազգս ազգս պտղոց, եւ թիւթիւն: Ունի քաղաք ՚ի դաշտավայրի մերձ ՚ի գետակն Բաղիշոյ: Անուն որ մերձ է յանուն Զարեհաւան` որ էր գաւառ Պարսկահայոց. բայց տեղին անյարմար:

Շիրուան. Կիգան. կամ Կիրկան: Են գաւառք բարեբերք ՚ի հարաւակողմն Բաղիշոյ. որք մերթ լինին վիճակք ընդ տէրութեամբ պէյի այլոց գաւառաց. բերեն ազգս ազգս պտղոց. եւ առաքեն աստ եւ անդ եւ ՚ի Բաղէշ. բերեն նաեւ թիւթիւն:

Պայգան: Գաւառ ինքնագլուխ. ուր նստի պէյ մասնաւոր: Են ՚ի սմա գիւղօրէք հայոց եւ քրդաց: ՚ի մէջ բերոց սորա թիւթիւնն անուանի. զորոյ նման ոչ ուրեք է տեսանել. տերեւ նորա մանր, հոտն սքանչելի թուի լինել էօտ աղաճի ՚ի մէջ թիւթիւնից. հիւթ նորա այնչափ առատ, մինչեւ ՚ի հատանելն միանգամ օծանի բերան երկաթոյն: Զբերս արտորէից այսր թիւթիւնին` գրեթէ առհասարակ գրաւեալ ունին խանն Բաղիշոյ, եւ պէյն Մշոյ. եւ այլ շրջակայ պէյք:

Դատիկ ՚ի հնումն Տատիկ: Գաւառ ինքնագլուխ` յորում նստի պէյ մասնաւոր: ՚ի հնումն էր սա մի ՚ի գաւառաց Պղնձեաց նահանգին: Են ՚ի սմա գիւղօրէք քրդաց եւ հայոց որոց մոռացեալ զլեզուն հայկական, խօսին քրդերէն: