Աշխարհագրութիւն չորից մասանց աշխարհի. Ասիա

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Ձգի առ Սեաւ ծովուն ՚ի ծովէ մինչ ՚ի սահմանս Բաբերդի, ընդ մէջ Սիւրմէնէի եւ Րիզէի. երկիր նորա գոլով լեռնային եւ ապառաժուտ դժուարամատոյց է եւ անառիկ, կամ ընդ ասելոյ գաւառականաց է Չէնկէլիսթան այսինքն տեղի ճանկաւոր, զի իբրեւ ճանկօք աղխել կայ յամենայն կողմանց, յոյր սակս զանուն սորա յարմարեն Օֆ միջարկութեանս տաճկաց, որ է միջարկութիւն հառաչողական եւ գանգատողական իբր զի դժուարակռիւ լերինք եւ կապանք սորա հառաչել տան շրջողին կամ պատերազմողին յայս սահման: Թիւ բնակչաց չէ 80 հազար Թիւթիւն այսինքն ծուխ կամ տուն որպէս ոմանք համբաւեն, զի բազմութիւն գաւառականացն սփռեալ կան աստ եւ անդ մանաւանդ ՚ի Կոստանդնուպօլիս, ուր շինօղք եւ վաճառօղք չուանաց եւ առասանաց ընդ մեծի մասին են օֆցիք, նաեւ բազումք յիւլէմայից Կոստանդնուպօլսոյ, որոց ուսել ՚ի մէտրէսէս Բիւզանդիոյ յառաջանան ՚ի մօնլայութիւն եւ յայլ աստիճանս:

Բազումք ՚ի բնակչաց են քրիստոնեայք ՚ի ծէս յունաց, այլեւ տաճիկք որ ՚ի նոսա` դարձեալ են ՚ի քրիստոնէից եւ խօսին յունարէն: Սոքա գրեթէ ինքնագլուխ են եւ ապստամբ ՚ի փաշայէն Դրապզունոյ, աւազակեն զանցաւորս, եւ ՚ի ծածուկ հատանեն նաեւ դրամս արծաթիս, բայց ամենեւին ընդ ձեւոյ օսմանեանց. Հաճի Ալի փաշայի Ճանիկոյ յաւուրս սուլդան Համիտին յարձակեցաւ ՚ի վերայ սոցա 8 հազար արամբք, բայց առ դժուարութիւն վայրացն կոտորել ՚ի սոցանէ դարձաւ յետս: Գիւղաքաղաք սորա Օֆ անուն կառուցել է առ ափն Սեաւ ծովու, ուր անցանէ եւ գետակ կոչեցել Օֆ տէրէսի: