Աշխարհագրութիւն չորից մասանց աշխարհի. Ասիա

Անկանի ՚ի վերջին հիւսիսային ծայր այսր փաշայութեան, բերէ բազում տեսակս պտղոց: Աւան սորա բերդաւոր որ նոյնպէս կոչի Կէօնէէ, է յեզր Սեաւ ծովուն մերձ ՚ի բերան Ճորոխ գետոյն յարեւմուտս հարաւոյ նորա:

Ֆաշ: քաղաք եւ բերդ փաշայանիստ մերձ ՚ի բերան համանուն գետոյն ՚ի հնումն կոչէր Փասիս: Սակս փաշայանիստ գոլոյ յանուն սորա եւ համօրէն գաւառն կոչի այժմ:

Պաթում: Գիւղաքաղաք մեծ եւ նաւահանգիստ պատուական, ՚ի բերան Ճորոխ գետոյ յարեւելս հիւսիսոյ նորա. բնակիչք առ հասարակ տաճիկք ընդ մեծի մասին դարձել ՚ի քրիստոնէից ՚ի վրաց եւ ՚ի հայոց ՚ի Վրաստան բնակելոց, գտանին նաեւ հայք ոմանք եկուորք օտարականք, երեւին ՚ի նմա վաղեմի մեծաշէն եկեղեցիք քայքայեալք: Վաճառ սորա է մոմ, եւ զէրտէվա մուշտակ, յառաջագոյն մեծ սորա էին գերիք, զի աստ հաւաքէին զընտանիս ՚ի գերեացն վրաց, այլ այժմ կարի իմն նուազեալ գտանի այս վաճառ: Յանուն այսր նաւահանգստի կոչի երբեմն եւ համօրէն նահանգն: Շրջակայ սահման Պաթումայ է դաշտավայր, ուրանոր ունի անտառ մեծ կոչեցեալ ՚ի բնակչաց Կախապէր, յորում գտանին զանազան անասունք, մանաւանդ վարազ, վայրի եզն, եւ եղջերու բազում յոյժ, լինի աստէն զարմանալի Մըսըրպուղտայ բարձրածիղ ՚ի ձմերային բնակին յայս անտառ բազմութիւն քրդաց իբրեւ վրանաց:

Չագու կամ Չագվի: Աւան առ հիւսիսային գետեզերբ Ճորոխայ:

Սիխանզիր կամ ընդ ռամկ Սուխընզըր: Բերդ մեծ առ ափն Սեաւ ծովու ՚ի մէջ Պաթումայ եւ Ֆաշայ:

Խօփա կամ Խուփէ: Նաւահանգիստ ՚ի Սեաւ ծովու յաճախեալ երթեւեկութեամբ նաւուց քան զայլ նաւահանգիստ այսր նահանգին առ սակաւութեան մաքսից զի ՚ի Պաթում բազում տուրք մաքսից քան զսորայս: