ա.
Պատրաստեալ
Կորբուղոնի
Դոմետեայ
սպարապետի
հռովմայեցւոց
յարձակիլ
յաշխարհ
Վերին
Հայոց,
լուր
էառ`
թէ
Տիրիթ
եղբայր
Դարեհի,
որ
նստէր
անդ,
գումարեալ
է
զօրս
՚ի
հայոց
եւ
՚ի
պարսից`
զդէմ
ունիլ
հռովմայեցւոց:
Յայսմ
համբաւոյ
զարհի
հարեալ
Կորբուղոնի`
ոչ
իշխէր
յառաջ
մխիլ
եւ
գրգռել
զմարտ,
այլ
կամէր
հնարիւք
եւ
խաղաղ
ութեամբ
զիրսն
վճարել:
Եւ
զի
գիտէր,
թէ
ձեռն
Դարեհի
է`
որ
զօրացուցանէ
զՏիրիթ,
առաքեաց
դեսպանս
առ
Դարեհ`
գալ
՚ի
հաշտ
ութիւն
ընդ
կայսեր,
եւ
նահանջել
զՏիրիթ
՚ի
տիրելոյ
՚ի
վերայ
հայոց.
եւ
կամ
ոչինչ
օգնել
նմա:
Այլ
Դարեհ
արքայ
պէսպէս
պատճառանս
եդեալ,
եւ
պատրեալ
զհռովմայեցիս`
եցոյց
հաւան
լինել
խաղաղութեան.
եւ
յաւել
եւս
առաքել
առ
նոսա
պատանդս.
եւ
զկռիւ
աշխարհին
Վերին
Հայոց
եթող
միայն
՚ի
ձեռս
Տիրիթայ
եղբօր
իւրոյ.
եւ
զբաղեցոյց
զԿորբուղոն
զժամանակ
ինչ`
աւելի
քան
զտարի
մի`
բանիւք
պատգամախօսութեան.
մինչեւ
չկարել
նմա
յառաջ
տանիլ
զգործն`
յոր
կարգեալ
էր,
այլ
դեգերիլ
մերձ
՚ի
սահմանս
հայոց:
Եւ
զի
զօրք
Կորբուղոնի
ամեն՚ին
անընդել
էին
այնոցիկ
վայրաց,
վտանգեցան
յօտար
ի
անդ
բազում
իրօք`
մանաւանդ
յերեսաց
ցրտոյ.
որով
եւ
բազմաց
՚ի
նոցանէ
թօթափեցան
ծայրք
անդամոց.
եւ
ոմանք
՚ի
գիշերապահ
ութեան
անշնչացեալ
մեռան.
նաեւ
միոյ
ուրումն
՚ի
զօրաց,
որ
բարձեալ
տանէր
զխուրձս
փայտից,
բազուկք
սառուցեալ
բեկան
եւ
անկան:
Յայսպիսի
դժնդակ
աշխատութիւնս
նեղեալ
զօրացն`
սկսան
բազումք
՚ի
նոցանէ
գաղտ
՚ի
փախուստ
գնալ.
զորս
արգելուլ
կամեցեալ
Կորբուղոնի`
ձեռն
էարկ
յայսպիսի
գործ
անողորմ,
զի
իսկոյն
ընդ
առնուլն
զումեքէ
կասկած
փախստեան`
տայր
սպանանել:
բ.
Իբրեւ
մեռձեցան
աւուրք
գարնայնոյ,
տեսել
Կորբուղոնի`
թէ
ոչինչ
վճարի
պարապ
կալով,
եւ
Տիրիթ
ոչ
մեկնի
յաշխարհէ
Վերին
Հայոց,
հաստատեաց
՚ի
մտի`
դիմել
ամենայն
զօր
ութեամբ
՚ի
վերայ
նորա
ապա
խաղացուցեալ
զզօրսն`
յառաջապահ
արձակեաց
զՊակտիոս
Որփիտոս
զօրավար
ստուար
գնդաւ`
լրտեսել
զթշնամիս,
եւ
ազդ
առնել
ինքեան:
Իսկ
Տիրիթ
արքայ
լուեալ
զգալուստ
հռովմայեցւոց`
առաքեաց
ընդդէմ
նոցա
զզօրս
հայոց
եւ
պարսից
՚ի
խումբս.
որոց
ոմանք
պատահեալ
Պակտիոսի`
հարին
չարաչար
զզօրս
նորա,
եւ
զմնացեալսն
արկին
փախստեայ
՚ի
բուն
բանակս.
զորս
եւ
առ
զայրոյթ
սրտին
պատուհասեաց
Կողբուղոն:
Եւ
ապա
սաստկութեամբ
դիմել
Կորբուղոնի
՚ի
վերայ
գիւղից
եւ
աւանից`
բռնացաւ
՚ի
տեղիս
տեղիս,
եւ
էառ
քանի
մի
բերդս.
իսկ
զօրքն
հայոց
եւ
պարսից
՚ի
վերայ
հասեալ`
տագնապէին
զնոսա.
եւ
զորս
միանգամ
գտանէին
՚ի
բնակչաց
աշխարհին
նուաճել
ակամայ
կամօք
ընդ
հռովմայեցւովք,
անդէն
ահագին
պատերազմաւ
՚ի
հպատակութիւն
Տիրիթայ
դարձուցանէին
զնոսա:
Տեսել
Կորբուղոնի,
թէ
չկարէ
զդէմ
ունիլ
պարթեւական
ձեռին,
յաւել
առ
ինքն
կոչել
իբր
հրամանաւ
կայսեր
եւ
զայլ
զօրս.
եւ
կարծէր
բազ
մութեամբ
ահացուցանել
զթշնամիս
իւր:
՚Ի
նմին
ժամանակի
եւ
Փարսման
արքայ
վրաց
գժտեալ
ընդ
որդւոյ
իւրում
Հռամիզդայ,
եւ
բարձեալ
զնա
՚ի
կենաց,
փութացաւ
հասանել
զօրօք
՚ի
թիկունս
հռովմայեցւոց.
եւ
ըստ
գրելոյ
Տակտիոսի`
առ
՚ի
ցուցանել
զհաւատարմութիւն
իւր
առ
նոսա`
ամենայն
զօրութեամբ
՚ի
գործ
դնէր
զնախկին
ատելութիւն
իւր
ընդդէմ
հայոց.
որով
եւ
արար
բազում
աւեր
եւ
վնաս
աշխարհին,
եւ
զօրացոյց
զհռովմայեցիս:
Իսկ
Տիրիթ
արքայ
առաքեաց
պատգամաւորս
առ
Կորբուղոն,
եւ
ասէ.
աւանիկ
եղբայր
իմ
Դարեհ
Վողոգէս
հաճեցաւ
յառաջնմէ
առնել
ընդ
ձեզ
խաղաղութիւն.
եւ
ես
հանդարտեալ
կացի
առ
ժամանակ
մի.
քանզի
կարծէաք
շատանալ
ձեզ
այսու,
եւ
առանց
հեղման
արեանց
մեկնիլ
յաշխարհէս,
գիտելով`
թէ
ժառանգութիւն
այսր
մասին
Հայաստանի
անկեալ
է
ընդ
իշխանութեամբ
պարթեւաց.
այլ
արդ`
շատ
լիցին
ձեզ
չարիքդ`
զոր
կրեցիք,
եւ
մի
'
եւս
յաւելուք
պատերազմիլ.
եւ
թողէ'ք
զիս
կալ
խաղաղ
ութեամբ
՚ի
թագաւորութեանս
իմում.
մի
'
արդեօք
առաւել
եւս
առջիք
զփորձ
զօրութեան
Արշակունեաց:
Այլ
քանզի
Կորբուղոն
ոչ
կամէր,
թէ
ամեն՚ին
անմասն
մնասցեն
հռովմայեցիք
յիշխանութենէ
աշխարհին
Հայոց,
յղեաց
պատասխանի
առ
Տիրիթ,
եւ
ասէ.
յանձն
առնումք
մեք,
զի
ունիցիս
դու
զայդ
իշխանութիւն,
բայց
կամիմք`
զի
ձեռամբ
մերոյս
ինքնակալի
եւ
ընդ
տէրութեամբ
նորա
հաստատեսցի
քոյդ
թագաւորութիւն.
եւ
արդ`
ա'ղէ,
եթէ
հաճիս,
ե'կ
յանդիման
լիցուք
միմեանց,
եւ
խորհեսցուք
՚ի
վերայ
այդորիկ,
զի
խաղաղութեամբ
վճարեսցին
իրքդ:
Ընդ
այս
հաճել
Տիրիթայ`
էառ
ընդ
իւր
թիկնապահս`
արս
հազար
մի.
եւ
եկն
մերձեցաւ
՚ի
բանակն
հռովմայեցւոց.
եւ
կացել
՚ի
հանդիպոյ
՚ի
վերայ
բլրոյ
միոյ`
երեւեցաւ
Կորբուղոնի.
եւ
սկսաւ
խօսիլ
ընդ
նմա.
այլ
քանզի
Կորբուղոն
կասկածէր
՚ի
քաջ
արանցն
Տիրիթայ,
հրաման
ետ
իւրոցն
կազմ
կալ`
այր
իւրաքանչիւր
առ
վրանի
իւրում:
Զայն
տեսեալ
Տիրիթայ`
դաւաճան
ութիւն
վարկաւ
զիրսն,
եւ
ելեալ
մեկնեցաւ
անտի.
եւ
այսպէս
առաւել
եւս
գրգռութիւն
մարտի
անկաւ
՚ի
մէջ
նոցա:
գ.
Յառաջ
մղեաց
Կորբուղոն
զզօրս
հռովմայեցւոց.
եւ
եկեալ
՚ի
կողմանս
Վանանդայ,
(զոր
Տակիտոս
Վոլանդ
կոչէ
)
մարտ
եդ
սաստկութեամբ
ընդ
երիս
ամրոցս.
եւ
՚ի
միում
աւուր
էառ
զերեսին
զնոսա
եւ
արար
կոտորած
բազում.
յորմէ
զահի
հարեալ
եւ
այլոց
բազմաց
՚ի
բնակչաց
աշխարհին`
անձնատուր
եղեն
նմա :
Եւ
այնպէս
յետ
տիրելոյ
բազում
տեղեաց`
վստահացաւ
Կորբուղոն
դիմել
՚ի
վերայ
արքունական
քաղաքին
Արտաշատայ
բայց
ոչ
իշխեաց
գնալ
ընդ
կարճոյ
ճանապարհ,
այլ`
՚ի
հեռուստ.
եւ
կարգեաց
զզօրս
իւր
յայլեւայլ
թեւս
զգուշաւոր
կարգօք.
եւ
այնպէս
խորհէր
երթալ
շուրջ
պաշարել
զքաղաքն.
եւ
այնպէս
խորհէր
երթալ
շուրջ
պաշարել
զքաղաքն:
Եւ
ահա
յանկարծակի
եհաս
Տիրիթ
արքայ
ընդ
զանխուլ
ճանապարհ
զօրօք
իւրովք,
եւ
եկեալ
՚ի
մէջ
փակեաց
յամենայն
կողմանց
զզօրս
Կորբուղոնի,
որոց
թիւ
բազմութեանն
առաւելեալ
էր.
եւ
պէսպէս
հնարիւք
ջանայր
ահ
արկանել
նոցա
մինչեւ
մարթասցէ
քակտել
զկարգ
դասաւորու
թեան
նոցին
որ
իբր
ամուր
պարիսպ
պատեալ
կայր:
Եւ
իբրեւ
ետես
Տիրիթ,
թէ
անխախտ
պահեն
նոքա
զխումբս
դասականաց,
ձայն
ետ
իւրումն
այրուձիոյ
՚ի
դիմի
հարկանիլ
նոցա:
Անդ
յառաջ
շահատակէր
քաջ
ութեամբ
զօրավար
հեծելազօրուն
հայոց.
յորմէ
յորդորեալ
համօրէն
գնդին
միաբան
՚ի
վերայ
յարձակէին
եւ
զբովանդակ
կարգ
հռովմայեցւոց
վեր
՚ի
վայր
տապալեալ
զբազումս`
՚ի
նոցանէ
չարաչար
հարկանէին.
բայց
եւ
ինքեանք
առ
՚ի
նոցունց
վանեալ
վտանգէին.
եւ
մինչեւ
ցտարաժամիլ
աւուրն
տագնապեալ
զմիմեանս
սաստիկ
մարտիւ,
հուսկ
յետոյ
քակտեցան
եւ
մեկնեցան
՚ի
միմեանց.
եւ
զի
սակաւ
էր
զօրն
Տիրիթայ,
ամփոփեցաւ
՚ի
տեղի
ուրեք.
եւ
ջանայր
այլ
եւ
զօրս
գումարել:
Իսկ
Կորբուղոն
խորհեցաւ
՚ի
նմին
գիշերի
դիմել
՚ի
վերայ
Արտաշատայ,
եւ
պաշարեալ
զայն,
զիարդ
եւ
պատահեսցի.
եւ
տեղեկացեալ
՚ի
ձեռն
լրտեսաց,
թէ
Տիրիթ
ոչ
է
՚ի
քաղաքին,
յառաջ
արձակեաց
զկէս
բանակին`
երթալ
շուրջ
պատել
զքաղաքաւ,
եւ
անդադար
նետաձգութեամբ
նեղել
զայն.
զի
վաստակեսցին
պահապանք
զայն
գիշեր.
եւ
ապա
ընդ
լուսանալ
աւուրն`
ինքն
իսկ
Կորբուղոն
եհաս
անդր
ամենայն
զօրօք:
Զահի
հարեալը
այն
քաղաքացւոց,
եւ
գիտացեալ`
թէ
ոչ
կարեն
իսպառ
զդէմուդէմ
այնչափ
բազմութեան,
խորհեցան
խաղաղութեամբ
տալ
զքաղաքն.
եւ
ազատել
զանձինս
՚ի
վտանգէ
կորստեան.
որոյ
վասն
իսկ
ինքնակամ
բացեալ
զդրունս
քաղաքին`
անձնատուր
եղեն
հռովմայեցւոց:
Այլ
Կորբուղոն
յետ
տիրելոյ
Արտաշատայ`
տարակուսել
վարանէր,
թէ
զի՞նչ
արասցէ .
քանզի
ոչ
էր
հնար
պահել
զայնպիսի
քաղաք
ընդարձակապարիսպ`
առանց
հզոր
վերակացուաց
եւ
բազմութեան
զօրաց.
եթէ
ասէ
զօրուն
՚ի
քաղաքի
աստ
թողից.
կիսովն
չէ
մարթ
պատերազմ
մղել
ընդդէմ
Տիրիթայ.
ապա
թէ
ասէ
անպահապան
թողից.
զի՞նչ
օգուտ
եւ
կամ
զինչ
փառք
անտի
հռովմայեցւոց:
Հուսկ
յետոյ`
իբր
թէ
կամելով
վրէժ
առնուլ
՚ի
Տիրիթայ,
հրաման
ետ
հուր
արկանել
՚ի
քաղաքի.
որով
եւ
այրեալ
աղարտեաց
զամ
շինուածս
նորա,
եւ
դարձոյց
յապականութիւն.
թէպէտ
եւ
յանձինս
բնակչացն
ինչ
ոչ
վնասակաց:
դ.
Այնուհետեւ
զօրացեալ
Կորբուղոնի,
մինչչեւ
էր
եկել
Տիրիթայ
նուաճեաց
զշրջակայ
աւանս
՚ի
հնազանդութիւն
հռովմայեցւոց:
Եւ
հրեշտակս
աւետաւորս
առաքեաց
՚ի
Հռովմ
ծանոյց
նոցա
զիրսն
բազում
առաւելութեամբ`
քան
զոր
գործեցաւն.
եւ
եղեւ
ցնծ
ութիւն
մեծ
՚ի
կայսերական
քաղաքի.
եւ
Սինկղիտուն
յաւել
մասնաւոր
պատիւս
յանձն
Ներոնի.
իբր
զի
խորհրդով
նորա
եղեւ
այն
ամենայն.
եւ
սահմանեցին,
զի
յաւուրս
ինչ
տօնախմբութեան
յայտնի
հրատարակեսցի,
թէ
զիարդ
եղեւ
այն
յաղթութիւն,
եւ
զիարդ
աւետաւորեցաւ:
Եւ
ոչ
այսչափ
միայն,
այլեւ
՚ի
յիշատակ
այսր
յաղ
թութեան
ետ
Ներոն
առանձին
դրամ
հատանել.
որ
եւ
կայ
մինչեւ
ցայսօր
յարքունի
գանձս
յորոյ
՚ի
մի
կողմն
դրոշմեալ
է
գլուխն
Ներոնի`
այսու
վերտառութեամբ.
Ներոն`
դիւցազինն
Կղոդեայ
Կեսարու.
եւ
՚ի
միւս
կողմն
քանդակեալ
է
նկարագր
ութիւն
յաղթուեն`
իբրեւ
զդշխոյ
կանգնեալ,
յաջու
ձեռին
պսակ
դաբնեայ.
եւ
՚ի
ձախու
ոստ
արմաւենոյ.
ուր
եւ
գրեալ
կայ
այս
բառ.
Արմենիաքա.
այսինքն
Հայաստանեայց
(յաղթութիւն
).
որով
նշանակի
տիրելն
Ներոնի
Վերին
Հայոց
՚ի
ձեռն
Կորբուղոնի
Դոմետեայ:
Այլ
՚ի
ժամանակի
անդ`
յորում
առաւ
Արտաշատ
քաղաք,
որպէս
ասացաք,
ոչ
ժամանեալ
Տիրիթայ
յօգ
նութիւն
հասանել
քաղաքին,
իբրեւ
լուաւ
զաւեր
նորին,
դառնացաւ
յանձն
մեծապէս .
որոյ
վասն
առաւել
եւս
զհետ
լինէր
գումարելոյ
զօր
բազում
յայլեւայլ
տեղեաց.
խնդրէր
եւ
օգ
նութիւն
յեղբօրէ
իւրմէ
՚ի
Դարեհէ
յարքայէն
պարսից`
առ
՚ի
կարօղ
լինելոյ
հանել
զհռովմայեցիս
՚ի
սահմանաց
իւրոց:
Բայց
Կորբուղոն
երթալով
երթայր
եւ
զօրանայր,
եւ
տիրէր
կողմանց
Վերին
Հայոց.
եւ
ո'ւր
եւ
հասանէր,
զընդդիմակացսն
կոտորէր,
եւ
որոց
նուաճէինն
սիրով`
սէր
ցուցանէր:
Զայն
տեսել
հայոց,
ոմանք
՚ի
նոցանէ
խումբ
խումբ
եղել
յանկարծ
՚ի
վերայ
յարձակէին,
եւ
հարկանէին
զհռովմայեցիս .
եւ
առնուին
աւար
բազում.
եւ
կարի
իմն
տագնապէին
զնոսա,
եւ
խուսէին
յանառիկ
վայրս:
Այլ
բազումք
եւս
զահի
հարեալ`
թողին
իսպառ
զբնակութիւնս
իւրեանց,
եւ
փախեան
յանշէն
եւ
յանկոխ
վայրս.
եւ
ոմանք
հանդերձ
ամենայն
ընտանեօք
եւ
աղխիւք
իւրեանց
թաքեան
յանմատոյց
լերինս
եւ
՚ի
ծերպս
քարանձաւաց.
որոց
հետամուտ
լեալ
հռովմայեցւոց`
զոմանս
՚ի
փախստեան
անդ
հարկանէին
առ
դառ
նութեան
սրտից
իւրեանց,
եւ
զայլս
հնարիւք
որսացեալ
սատակէին:
Առաւելապէս
զայրացեալ
Կորբուղոնի
՚ի
վերայ
այնոցիկ,
որք
յանձաւս
լերանց
ղօղեալն
էին,
՚ի
ձեռն
լրտեսաց
զննեալ
եգիտ
զտեղիս
բազմաց
՚ի
նոցանէ.
եւ
հրաման
ետ
լնուլ
՚ի
բերան
անձաւաց
խռիւս
եւ
թուփս,
եւ
հուր
արկանել.
եւ
այնպէս
այրեաց
՚ի
տեղիս
զթաքուցեալսն
՚ի
ներքս:
Տեսեալ
այնուհետեւ
Կորբուղոնի,
թէ
նկուն
եղեն
յերեսաց
իւրոց
բնակիչք
ին,
պատրաստեցաւ
երթալ
եւ
՚ի
վերայ
քաղաքին`
որ
կոչիւր
Ապարան,
յոր
անկեալ
էին
բազումք.
(թէպէտ
Տակտիոս
անուանէ
Տիգրանակերտ .
)
եդեալ
՚ի
մտի,
զի
եթէ
առցէ
զայն
՚ի
մարտ
պատերազմի,
եւ
հարցէ
զբնակիչսն,
ահ
մեծ
ունի
արկանել
այնու
համօրէն
թշնամեաց.
իսկ
եթէ
գթ
ութիւն
ցուցցէ
եւ
խնայեսցէ
յետ
առմանն,
անուն
մարդասիրութեան
իւրոյ
հռչակեսցի.
որով
եւ
յօժարամիտ
լիցին
մնացորդք
աշխարհին
անձնատուր
լինել
նմա:
Եւ
՚ի
գնալ
նորա
անդ`
դիպեալ
՚ի
ճանապարհի
երկուց
ամրոցաց,
յորս
անկեալ
էին
բազումք
՚ի
հայոց,
մարտ
եդ
ընդ
միումն,
եւ
էառ
զայն.
եւ
յերկրորդէն
մեծապէս
վտանգել
էանց
առ
նովաւ:
ե.
՚Ի
դադարիլ
ապա
ուրեք
Կորբուղոնի
առ
՚ի
հանգիստ
զօրաց
իւրոց,
եկն
յարեցաւ
՚ի
նա
մի
ոմն
՚ի
հայոց
զինեալ
՚ի
ներքուստ`
այր
երեւելի.
եւ
սկսաւ
ելումուտս
առնել
առ
նա.
բայց
զկնի
սակաւուց
կասկածեալ
զնմանէ
Կորբուղոն`
էարկ
զնա
՚ի
տանջանս .
եւ
նա
խոստովան
եղեւ,
թէ
միաբանեալ
է
ընդ
իւր
զարս
գազանամիտս`
յարձակիլ
՚ի
վերայ
նորա,
եւ
յանպատրաստից
սպանանել
զնա.
որոյ
վասն
իսկ
եւ
Կորբուղոն
էառ
վրէժ
՚ի
նոցանէ:
Եւ
իբրեւ
մօտ
եղեւ
կողբուղոն
յԱպարան
քաղաք ,
հասին
առ
նա
հրեշտակք
՚ի
քաղաքացւոց
անտի.
աւանիկ
ասեն
բա'ց
են
դրունք
քաղաքիս.
եւ
ամենայն
ժողովուրդս
պատրա'ստ
է
՚ի
հրամանս
քոյ:
Եկն
յայնժամ
Կորբուղոն,
եւ
եմուտ
խաղաղութեամբ
՚ի
քաղաքն.
եւ
հրամայեաց
զօրաց
իւրոց
մի
'
ինչ
վնասել
ումեք,
եւ
մի
'
աւար
ինչ
յափշտակել
ուստեք,
որպէս
զի
առաւել
եւս
յօժարագոյնս
արասցէ
զբնակիչս
քաղաքին
՚ի
հնազանդութիւն
իւր:
Բայց
քանզի
ոմանք
՚ի
հայոց
ելեալ
՚ի
վերնաբերդն`
զդէմ
կալան
հռովմայեցւոց,
մարտ
սաստիկ
եդ
ընդ
նոսա
Կորբուղոն.
մինչեւ
անճարացեալ
եւ
նոցա`
՚ի
բաց
թողին
զզէնս,
եւ
զիջան
՚ի
հաշտութիւն:
Այսոքիկ
դիւրագոյնս
յաջողէին
Կորբուղոնի`
ասէ
Տակտիոս,
քանզի
արքայն
պարսից
ունէր
կռիւ
ընդ
Վրկանս,
եւ
ոչ
էր
ձեռնհաս
օգնական
լինել
եղբօր
Տիրիթայ:
Իսկ
Սանատրուկ
մեծ
արքայ
հայոց
ոչ
իշխէր
ձեռնտու
լինել,
զի
էր
ընդ
ամենայնի
հպատակեալ
ընդ
իշխանութեամբ
հռովմայեցւոց:
Այլ
Տիրիթայ
զօրաժողով
լեալ
՚ի
մարաց
եւ
յայլոց
ազգաց,
փութայր
հասանել
յաշխարհ
իւր,
եւ
վանել
զհռովմայեցիս .
բայց
Կորբուղոն
առեալ
զառաջս
նորա
զօրօք
իւրովք`
ոչ
եթող
նմա
մտանել
՚ի
ներքս,
եւ
ստիպեաց
զնա
մեկնիլ
՚ի
բաց,
եւ
լքանել
զյոյս
պատերազմի.
որոյ
վասն
եւ
Տիրիթ
դիմեալ
անկաւ
առ
եղբայր
իւր
Դարեհ
՚ի
կողմանս
Վրկանայ:
Եւ
Կորբուղոն
առ
իսպառ
յուսահատեցուցանելոյ
զնա,
հրով
եւ
սրով
աւար
հարկանէր
անողորմ
զամենայն
տեղիս,
զորս
գիտէր
միտեալ
զհետ
Տիրիթայ,
եւ
այնպէս
տիրէր
աշխարհին
այնմիկ:
Առաքեաց
յայնժամ
Ներոն
կայսր
հրաման
առ
Կորբուղոն`
թագաւորեցուցանել
անդ
՚ի
Վերին
Հայս
ընդ
հնազանդութեամբ
հռովմայեցւոց
զՏիգրան
կրսերագոյն`
զեղբօրորդի
Տիգրանայ
կրսերոյ.
այն
է
որդի
Աղեքսանդրի
թոռին
առաջնոյ
Հերովդի.
որ
եւ
էր
՚ի
հաւնոյ
կողմանէ
թոռն
Գղափիւրայ
դստեր
Արքեղայոսի
արքային
կապադովկացւոց:
Այլ
ոչ
հաճեցան
ընդ
նա
հայք,
զի
յԱրշակունեաց
կամէին
ունիլ
իւրեանց
թագաւոր.
բայց
բազումք
եւս`
որք
տաղտկացեալ
էին
՚ի
գոռոզութենէ
պարսից,
հաճէին
ունիլ
թագաւոր
զո'վոք
եւ
իցէ`
տուեալ
ինքեանց
՚ի
կայսերէ.
եւ
այսպէս
օգնութեամբ
հռովմայեցւոց
հաստատեցաւ
այս
Տիգրան
՚ի
թագաւորութեան
Վերին
Հայոց.
որում
ձեռնտու
եղեն
եւ
այլ
քանի
մի
թագաւորք,
որք
էին
ընդ
հնազանդութեամբ
կայսեր:
Զայսոսիկ
այսպէս
կարգեալ
Կորբուղոնի
սպարապետի`
չուեաց
յերկիրն
Ասորւոց.
զի
նմա
յանձն
եղեւ
վերակացութիւն
այնր
աշխարհի:
