ա.
Խոսրով
պարսից
արքայ
թէպէտեւ
՚ի
բազում
պատերազմունս
զբաղեալ
էր,
եւ
ոչ
ունէր
պարապ
պատերազմելոյ
ընդ
Վահանայ,
բայց
առ
վրէժ
խնդրելոյ
՚ի
նմանէ
վասն
մահու
որդւոյն
իւրոյ
Միհրանայ`
պատրաստեցաւ
թափել
՚ի
նա
զամենայն
զցասումն
բարկ
ութեան
իւրոյ:
Սմին
իրի
գումարեաց
զոր
՚ի
ձեռս
Վախտանգայ
հորեղբոր
Միհրանայ
եւ
առաքեաց
՚ի
վերայ
Վահանայ`
ունիլ
զնա
կենդանւոյն
եւ
զամենայն
երկիր
նորա
յաւեր
եւ
յանապատ
դարձուցանել:
Եւ
յետ
առաքելոյ
զՎախտանգ`
կամեցաւ
յղել
եւ
պատգամաւորս
առ
մարզպանն
Դաւիթ
Սահառունի
գումարել
՚ի
հայոց
զօրս.
եւ
ելանել
ընդդէմ
Վահանոյ.
այլ
մինչեւ
արձակեալ
էր
զպատգամաւորսն`
ազդ
արարին
նմա
ծառայք
նորա,
եւ
զգուշացուցին
զնա.
գուցէ
ասեն
Դաւիթ
Սահառունի
փոխանակ
պատերազմելոյ
ընդ
Վահանայ`
օգնական
լիցի
նմա
՚ի
ծածուկ
վասն
հաւատակցութեանն
եւ
ազգակցութեան.
եւ
զայս
լուեալ
Խոսրովու
նահանջեցաւ
՚ի
խորհրդոց
իւրոց:
Իսկ
Վախտանգ
զօրօք
՚ի
գաւառն
Ապահունեաց`
իբրեւ
ետես
զզուարճալի
գիրս
տեղեացն,
հաճեցաւ
յոյժ
ընդ
այն,
եւ
խորհէր
՚ի
մտի
շինել
յայնոսիկ
կողմանս
իւր
աւան,
եթէ
յաջողեսցին
իրքն,
որոյ
վասն
եկեալ
էր:
Եւ
նախ
առաքեալ
դեսպանս
բազմութեամբ
զօրաց
՚ի
Հարք
եւ
՚ի
Հաշտեանս
եւ
յայլ
տեղիս`
խնդրեաց
՚ի
նոցանէ
հարկս:
Պատասխանի
ետուն
գաւառապետքն,
եւ
ասեն.
եթէ
Վահան
տայ,
տամք
եւ
մեք
ապա
թէ
նա
ոչ
տայ,
եւ
ոչ
մեք
տամք:
Զայս
իբրեւ
լուաւ
Վախտանգ,
բորբոքեցաւ
բար
կութեամբ
յոյժ.
եւ
թողեալ
կողմնապետ
յԱպահունիսն`
խաղաց
խրոխտանօք
՚ի
գլուխ
Տարոնոյ.
ուր
սկսաւ
շինել
զաւերեալ
քաղաքն
Ձիւնկերտ.
եւ
կոչեաց
զնա
յանուն
կնոջ
իւրոյ
Պորպէս,
որ
թարգմանի
համեղ.
այն
է,
զոր
այժմ
կոչեն
որպէս:
Շինեաց
եւ
՚ի
վերայ
լերինն
զամրոց,
զոր
կոչեաց
Գարհար.
կանգնեաց
եւ
ձեռնակերտ
մի
յայլում
լերին
վասն
ամարայնի,
եւ
կոչեաց
զայն
յանուն
որդւոյ
իւրոյ
Գրեգուր
կամ
Գրգռոս:
Իսկ
Վահան`
որ
՚ի
Մուշ
նստէր`
լուեալ
զգալուստ
Վախտանգայ,
եւ
տեսեալ
զգործս
նորա`
զոր
առնէր,
ամենեւին
ոչ
եցոյց
նմա
նշան
ըդիմութեան,
եւ
ոչ
իսկ
զանհաճ
ութիւն
ինչ.
այլ`
եկաց
լուռ,
գիտելով
եւ
կշռելով
զոր
խորհէրն
առնել:
Տեղեկանայք
որպիսութեան
զօրացն
Վախտանգայ
ամենայնիւ,
եւ
թէ
զիարդ
ունին
կարգիլ
եւ
պատրաստիլ
՚ի
պատերազմ
՚ի
ձեռն
լրտեսից
իւրոց`
զորս
յայլեւայլ
կերպարանս
ծպտեալ
առաքէր
՚ի
բուն
իսկ
՚ի
բանակ
նորա:
Եւ
՚ի
ծածուկ
յղեալ
հրեշտակս
առ
նախարարս
գաւառաց
գաւառաց`
որք
շուրջ
կային,
իմանայր
զմիտս
նոցա.
եւ
թէ
քանի
արս
ուժեղս
եւ
հաստաբազուկս
իւրաքանչիւրօք
՚ի
նոցանէ
կարասցէ
կարգել
ընդդէմ
պարսից:
Եւ
թուեալ
զամենայն
եգիտ
քսանեւութն
հազար
քանզի
ինքն
ունէր
եօթն
հազար,
եւ
Սմբատ
որդի
իւր
վեցհազար.
իշխանն
Հաշտենից
չորս
հազար
եւ
երկու
հարիւր,
իշխանն
Պալունեաց
երեք
հազար
եւ
երկու
հարիւր,
իշխանն
Արջուց
երեք
հազար,
իշխանն
Եղնուտայ
(այն
է
Եղանց
բերդ
)
հինգ
հազար:
Եւ
էին
սոքա
ամենեքին
հզօրք
եւ
կորովիք.
զորս
անշշունջ
բաժանեալ
Վահանայ
յայլեւայլ
տեղիս
կարգեաց
՚ի
պատրաստ
ութիւն
պատերազմի.
եւ
ակնկալեալ
սպասէր
զի
Վախտանգ
արասցէ
սկիզբն.
որպէս
զի
եւ
ինքն
ընդ
այնմ
չարժեսցի:
բ.
Յայսմ
ամէ`
զոր
արար
Վահան,
ոչինչ
իմացաւ
Վախտանգ.
այլ`
կարծէր,
թէ
նա
առ
երկիւղի
նստեալ
կայ
՚ի
Մուշ.
վասնորոյ
եւ
վարկաւ,
թէ
դիւրաւ
կարէ
նուաճել
զնա
ընդ
իւրեւ.
սմին
իրի
յղեաց
առ
նա
թուղթ,
եւ
յորդորեաց
զնա
գալ
՚ի
հնազանդութիւն:
Իսկ
Վահան
գրեաց
նմա
պատասխանի
խիստ.
զարմանամ
ասէ.
զի
դու
յետ
լսելոյ
զմահ
Միհրանայ
եղբօրորդւոյ
քոյ`
իշխեցեր
գալ
՚ի
վերայ
մեր.
այլ
թէ
զսէր
եկիր
առնել`
ընդէ՞ր
զկին
քո
ընդ
քեզ
ածեր.
միթէ
զորդի
խնդրես
յարանց
մերոց.
եւ
արդ`
զկեանս
քո
առաջի
մահու
գիր,
եւ
գնա
յերկրէս
խաղաղութեամբ.
ապա
թէ
ոչ`
մահ
քո
լիցի
թշուառագոյն
քան
զեղբօրորդւոյ
քոյ:
Ընթերցեալ
Վախտանգայ
զթուղթ
Վահանայ`
կատաղեցաւ
յոյժ
իբրեւ
զգազան
վայրի.
եւ
տուեալ
՚ի
ձեռս
Ռահանայ
զօրավարին
իւրոյ
չորս
հազար
այր`
առաքեաց
՚ի
Մուշ
՚ի
վերայ
Վահանայ:
Այլ
Վահան
յառաջագոյն
զգացեալ
զայն`
առաքեաց
գիշերայն
զչորս
հազար
զօրս
իւր
ընդ
գաղտնի
ճանապարհ.
եւ
ինքն
առեալ
զերիս
հազարսն`
գնաց
զկնի
նոցա.
եւ
զորդի
իւր
զՍմբատ
առաքեաց
վեց
հազարաւ
ընդ
միւս
կողմն:
Իսկ
զօրքն
պարսից`
որք
գային
՚ի
Մուշ,
զայն
գիշեր
օթագայեալ
էին
՚ի
Ծծմակն`
ոչինչ
կասկած
ունելով
զգալստենէ
Վահանայ.
եւ
յորժամ
յանհոգս
կային,
յանկարծակի
գիշերայն
եհաս
անդր
Սմբատ
վեց
հազարաւ.
եւ
սկսաւ
կոտորել
զնոսա.
հասին
անդ
եւ
Վահան
եւ
իշխանք
իւր .
եւ
պաշարել
զնոսա
՚ի
միւս
կողմանէ`
՚ի
հարուածս
չարաչարս
հարին
զնոսա:
Ուր
եւ
իշխանն
Հաշտենից
հասեալ
՚ի
Ռահան`
եհար
եւ
եհատ
զգլուխ
նորա.
եւ
կոտորեաց
զորս
ընդ
նմա.
եւ
՚ի
փախուստ
դառնալ
մնացելոցն`
անտեղեակ
գոլով
նոցա
ճանապարհաց,
մատնեցան
՚ի
բերան
սրոյ.
մինչեւ
՚ի
չորս
հազարաց
անտի
ոգիք
յիսուն
հազիւ
կարացին
խոյս
տալ
՚ի
տեղի
անքոյթ.
բայց
անկեալ
եւ
նոցա
՚ի
ձեռս
հայոց`
սկսան
աղաչել
խոստանալ
բազում
ինչ,
միայն
թէ
խնայեսցեն
՚ի
նոսա:
Իսկ
Վահան
ասէ.
գտէ'ք
ինձ
փոյթ
զգլուխ
Ռահանայ,
եւ
թողից
զձեզ.
եւ
նոքա
որոնեալ
՚ի
մէջ
դիակաց`
իբրեւ
ոչ
գտին,
կալան
զորդի
նորա
զՎահ,
եւ
ետուն
ցՎահան:
Բայց
ոչ
հաճեցաւ
ընդ
այն
իշխանն
Հաշտենից,
այլ`
ստիպէր
զնոսա
գտանել
զգլուխն
Ռահանայ.
եւ
կամ
տուք
ասէ
զօրաց
մերոց
երեսուն
հազար
դահեկան:
Այլ
նոցա
չկարացեալ
վճարել
ինչ`
աղաչէին
թոյլ
տալ
ինքեանց.
եւ
հաճեցուցեալ
զնա`
արձակեցան
եւ
եկին
առ
Վախտանգ,
եւ
պատմեցին
նմա
զամենայն:
գ.
Զայն
իբրեւ
լուաւ
Վախտանգ,
յիմարեցաւ
՚ի
կատաղութենէ
սրտի
իւրոյ.
եւ
անդէն
սպան
զյիսուն
զարսն
զայնոսիկ.
եւ
փութանակի
առաքեաց
՚ի
վերայ
Վահանայ
զայլ
ոմն
զօրավար
Ասուր
անուն
հինգ
հազարաւ`
ամենեքին
արք
զօրաւորք.
որք
եկեալ
բանակեցան
յեզր
Մեղտեայ:
Գրեաց
Ասուր
առ
Վահան,
եւ
ասէ.
Գայլդ
Վահան,
ո՞չ
գիտես`
զի
ելեալ
ես
ընդդէմ
առիւծու,
եւ
ընդէ՞ր
այդպէս
յանդգնեալ
յոխորտաս.
արի
'
ե'կ
առ
մեզ,
եւ
հպատակեա
'
արեաց
տեառն,
զի
մի
'
իբրեւ
զշուն
մեռանիցիս:
Զայս
բան
ընթերցեալ
Վահանայ`
ասէ
ահա
արդ
արժան
է
մեզ
իբրեւ
զգայլ
գոռալ
եւ
պատառել
զնոսա:
Եւ
ընտրեալ
՚ի
զօրացն
հայոց
երկոտասան
հազար`
յերկուս
գունդս
բաժանեաց
զնոսա.
եւ
առաքեալ
ընդ
գաղտագողի
ճանապարհ
պատուէր
ետ
նոցա`
՚ի
դարան
մտանել
՚ի
հեռուստ,
մի
գունդն
յաջմէ
բանակին
պարսից,
եւ
միւսն
՚ի
ձախմէ.
եւ
ինքն
առեալ
ընդ
իւր
զորդի
իւր
զՍմբատ`
հանդերձ
վեցհազարաւ,
եկն
եւ
ճակատեցաւ
յանդիման
Ասուրայ:
Ձայն
արձակեաց
Ասուր
՚ի
բանակէ
իւրմէ
առ
Վահան`
եւ
ասէ.
ու՞ր
ես
անարի
Գա'յլդ
Վահան:
Յանդիման
եկաց
Վահան
եւ
ասէ.
ահա
Գայլդ`
զոր
խնդրես.
գամ
աւասիկ
իբրեւ
գայլ`
պատառել
զքեզ:
Եւ
՚ի
գրգռիլ
բանից`
՚ի
սկսանիլ
պատերազմին
իսկոյն
յերկուս
թեւս
անջատեցան
զօրքն
հայոց,
եւ
սկսան
փախչիլ:
Զայն
տեսեալ
Ասուրայ`
խրախոյս
եբարձ,
եւ
պնդեցաւ
զօրօք
իւրովք
զկնի
Վահանայ:
իսկ
զօրքն
Վահանայ`
որք
ժամադիր
լեալ
էին
ընդ
դարանամուտսն,
յանկարծակի
յետս
դարձեալ`
դիմեցին
յերեսս
պարսից.
եւ
զի
նոքա
ոչ
ակնուէին
այսմ
շփոթեցան
յիմարեցան
եւ
տագնապեցան.
եւ
՚ի
հարկանել
սոցա
զնոսա`
հասին
դարանամուտքն
զկնի.
եւ
սկսան
կոտորել
զնոսա:
՚Ի
նմին
պահու
ակն
եդեալ
Սմբատայ
եւ
տեսեալ`
թէ
Ասուր
խռովեալ
տարուբերի
իբրեւ
նաւ
ալէկոծեալ,
դիմեալ
էանց
զնովաւ,
եւ
կամէր
պատահել
նմա,
այլ
վրիպեցաւ.
եւ
ինքն
Ասուր
պնդեցաւ
զհետ
նորա:
Եւ
իբրեւ
վերացոյց
զսուր
իւր
հարկանել
զնա,
աճապարեալ
Սմբատայ
խոյս
ետ
առ
՚ի
կողմն.
եւ
՚ի
շարժել
զսուր
իւր
՚ի
վերայ
Ասուրայ
եհատ
զգլուխ
երիվարի
նորա.
եւ
մինչեւ
կործանեալ
էր
Ասուր,
դարձաւ
ընդ
կրունկն,
եւ
եհար
զգլուխ
նորա
եւս
եւ
ընկէց
՚ի
բաց.
եւ
ասէ
բարձրաձայն.
փա'ռք
քեզ
Քրիստոս`
որ
յաղթեցեր
հակառակորդին:
Զայն
տեսեալ
զօրացն
պարսից`
՚ի
փախուստ
դարձան.
իսկ
հայք
զհետ
մտեալ
նոցա
`
հարին
զբազումս
՚ի
նոցանէ,
ընդ
որս
եւ
զորդի
Ասուրայ.
եւ
անկան
՚ի
պարսից
յաւուր
յայնմիկ
արք
իբր
երեք
հազար:
Իսկ
Վահան
ժողովեալ
զաւար
անկելոցն`
դարձաւ
՚ի
Մուշ.
եւ
ինքն
ոչ
երկարեալ
զաւուրս
կենաց
իւրոց
`
հիւանդացաւ
՚ի
նոյն
աւուրս
եւ
վախճանեցաւ.
եւ
թաղեցաւ
՚ի
վանսն
Գլակայ.
եւ
որդի
նորա
Սմբատ
սկսաւ
պայազատել
զիշ
խանութիւն
նորա:
դ.
Տեսեալ
Վախտանգայ,
թէ
երկիցս
յաղթեցաւ
՚ի
Վահանայ,
հանդարտեաց
զամենայն
մի.
եւ
յայնմ
ամի
ժողովեաց
զօր
բազում
յոյժ.
եւ
լուեալ
թէ
մեռաւ
Վահան,
եւ
պայազատեաց
որդի
նորա
Սմբատ,
եթող
զընտանիս
իւր
՚ի
քաղաքն
Պորպէս,
եւ
կացոյց
պահապանս
՚ի
նմա.
եւ
ել
ինքնին
բազմութեամբ
զօրաց
՚ի
վերայ
Սմբատայ ,
եդեալ
՚ի
մտի`
կենդանւոյն
ըմբռնել
զնա,
եւ
ածել
յաշխարհն
Պարսից:
Իսկ
Սմբատ
ժողովեալ
զարս
կորովիս
տասն
հազար`
եկն
՚ի
տեղին,
որ
կոչիւր
Անդակ.
եւ
թողեալ
հինգ
հազար
արս
՚ի
ձորաբլուրն`
որ
յետոյ
կոչեցաւ
Մահագրակ.
գնաց
հինգ
հազարաւ
՚ի
վերայ
Վախտանգայ:
Վար
կուցել
Վախտանգայ,
թէ
Սմբատ
հինգ
հազարաւ
միայն
եկեալ
է
՚ի
վերայ
իւր,
եկաց
անդ`
ուր
էր.
եւ
առաքեաց
ընդդէմ
նորա
արս
վեց
հազար:
Զայն
տեսեալ
Սմբատայ`
պատրաստեցաւ
յարձակիլ
՚ի
վերայ`
նոցա
գիշերի.
բայց
արգելուին
զնա
քահանայք
դրան
նորա.
իսկ
նա
ասէ.
ո՞չ
գիտէք,
զի
ընդ
իս
է
սուրբ
Յովհաննէս.
վստահ
եմ
յաստուած,
զի
բարեխօսութեամբ
սրբոյն
Յովհաննու
Կարապետի
մատնեսցէ
՚ի
ձեռս
իմ
զթշնամիս
եկեղեցւոյ
իւրոյ:
Զայս
ասացեալ`
քաջալերեաց
զզօրս
իւր.
եւ
տուեալ
՚ի
ձեռս
ամենեցուն
նոցա
ջահս`
հրամայեաց
նոցա
աղաղակել
մեծաձայն.
եւ
դիմեաց
՚ի
վերայ
պարսից
՚ի
մէջ
գիշերի.
եւ
՚ի
դիմել
անդ
իւրում
ետես
զայր
մի
լուափայլ,
որ
գնայր
առաջի,
եւ
խռօվեցուցանէր
զզօրս
պարսից:
Ձայն
եբարձ
Սմբատ,
եւ
ասէ
ցզօրս
իւր.
քաջալերացարո'ւք,
եւ
մի
'
երկնչիք.
զի
Յովհաննէս
հասեալ
է
մեզ
՚ի
թիկունս.
եւ
փոխանակ
մեր
ինքն
պատերազմի
ընդ
թշնամիս
մեր:
Յոյնժամ
հայեցեալ
նոցա
՚ի
զօրս
պարսից`
տեսին
աղմուկ
անհնարին,
եւ
լսէին
աղաղակ
սարսափելի:
Յարձակեցան
՚ի
վերայ
նոցա,
եւ
հարին
զնոսա
՚ի
հարուածս
սաստիկս.
եւ
՚ի
վեց
հազարաց
անտի
երկու
հարիւր
եւեթ
հազիւ
ապրեցան.
զորս
կալեալ
Սմբատայ`
առաքեաց
առ
Վախտանգ.
պատուիրեաց
նոցա,
եւ
ասէ.
գնացէ'ք
պատմեցէ'ք
Վախտանգայ`
զոր
տեսիքդ:
Իսկ
զօրքն
հայոց
՚ի
ժողովել
զաւար
անկելոցն`
կալան
եւ
զերիվարս
իբր
հազար`
զմնացեալսն
՚ի
պասից,
զորս
առաքեաց
Սմբատ
առ
Վահան
որդի
իշխանին
Հաշտենից.
եւ
պատուիրեաց
նմա,
զի
ընտրեսցէ
հազար
այր.
եւ
տուեալ
նոցա
զերիվարսն`
առաքեսցէ
զնոսա
փութով:
Եւ
ինքն
Սմբատ
խոյս
տուեալ
անտի`
եկաց
զաւուրս
ութն
յամուր
տեղիս.
եւ
ետ
փոքր
մի
հանգիստ
զօրացն:
Եւ
իբրեւ
հասին
առ
նա
հեծեալքն,
առեալ
զամենայն
զօրս
իւր`
դիմեաց
՚ի
վերայ
բուն
բանակին
Վախտանգայ`
որ
՚ի
դաշտին:
Եւ
բաժանեալ
զզօրսն
յինն
գունդս,
զմինն`
որ
էր
երկու
հազար,
եդ
՚ի
դարանի
յետուստ
կողմանէ
հեծելազօր
գնդին
պարսից.
զերկրորդն`
որ
էր
հազար
հինգ
հարիւր,
յաջմէ
հետեւակաց.
եւ
զերրորդն`
որ
եւս
էր
հազար
հինգ
հարիւր`
՚ի
ձախմէ.
եւ
զմնացեալ
վեց
գունդսն
յամենայն
կողմանց
շուրջանակի
յայսպիսի
տեղիս`
յորոց
կասկած
ինչ
ոչ
ունէին
պարսիկք:
Փութացեալ
ապա
Սմբատայ`
յանկարծակի
դիմեաց
՚ի
վերայ
պարսից
սակաւ
արամբք,
եւ
շարժեաց
զբանակ
նոցա
՚ի
վերայ
իւր.
եւ
՚ի
կարի
իմն
խուճապել
նորա`
պաշարեցաւ
եւ
վտանգեցաւ
յոյժ.
եւ
զայն
ոչ
իմացան
դարանամուտքն.
զի
կանխեաց
Սմբատ
քան
զպայման
ժամադրութեանն:
Եւ
՚ի
հատանիլ
յուսոյ
փրկ
ութեան
իւրոյ,
ապաւինեալ
՚ի
զօրութին
աստուծոյ,
եւ
՚ի
բարեխօսութիւն
սրբոյ
Կարապետին,
յարձակեցաւ
՚ի
վերայ
պաշարողաց
անձին
իւրոյ.
եւ
յաջ
եւ
յահեակ
կոտորեալ
զնոսա`
էանց
եւ
ել
՚ի
բլուրն
եւ
զերծաւ:
Եւ
զի
պարսիկք
կարծէին,
թէ
այնչափ
զօրօք
միայն
իցէ
եկեալ
Սմբատ
՚ի
վերայ
իւրեանց,
եւ
թէ
յամէ
նա
դառնալ,
մնացին
յանհոգս.
եւ
յայնմ
անհոգ
ութեան
նոցա
յանկարծակի
դիմեցին
դարանամուտքն
՚ի
վերայ
նոցա,
եւ
որս
եւ
նա
ինքն
Սմբատ.
եւ
՚ի
մէջ
առեալ`
սկսան
կոտորել
զնոսա:
Յայն
աղմուկ
կոտորածի
դիպեցան
միմեանց
Վախտանգ
եւ
Սմբատ.
եւ
՚ի
խոյս
տալ
Սմբատայ`
գազանացել
Վախտանգայ`
պնդեցաւ
իբրեւ
արջ
կատաղի
զհետ
նորա,
եւ
ասէ.
հարճորդի
'
դու
կա'ց:
Իսկ
Սմբատ
յանկարծակի
դարձել
առ
նա`
եհար
կարեաց
զսռնապանս
բարձից
նորա .
եւ
մղոն
տուեալ`
աճապարէր
ընկենուլ
զնա
՚ի
վայր:
Բայց
ձգեալ
Վախտանգայ
զնիզակն`
եհար
ընդ
կուրծս
նորա.
եւ
յաղաղակել
Սմբատայ
առ
Աստուած
եւ
առ
սուրբն
Յովհաննէս`
տէգ
նիզակին
սահեալ
առ
կրծովն
ոչինչ
ներգործեաց
ընդ
նա .
որով
մեծապէս
քաջալերեալ
Սմբատայ`
եհար
ինքն
տիգաւ
իւրով
ընդ
թիկունս
Վախտանգայ,
եւ
անցոյց
՚ի
սիրտ
նորա.
եւ
մինչչեւ
կործանեալ
էր
Վախտանգ,
փութացաւ
Սմբատ
եւ
եհատ
զգլուխ
նորա:
Եւ
յանկանիլ
գլխոյն
՚ի
գետին`
մի
ոմն
՚ի
թիկնապահ
ծառայից
Վախտանգայ
յափշտակեաց
զայն,
եւ
փախեաւ:
Պնդեցաւ
Սմբատ
զհետ
ծառային.
եւ
կամէր
հարկանել
զնա,
եւ
առնուլ
՚ի
ձեռաց
նորա
զգլուխն
Վախտանգայ:
Տեսեալ
ծառային`
թէ
չիք
հնար
զերծանելոյ,
ձգեաց
ուժգնութեամբ
զգլուխն
ընդ
կուրծսն
Սմբատայ,
եւ
ասէ.
տա'ր
խորովեա
'
եւ
կեր
զդա.
վա'յ
ձեզ.
որ
վաղ
եւս
չարարիք
զայդ:
Իսկ
Սմբատ
առեալ
յինքն
զգլուխն`
եմուտ
եւ
եւս
զկնի
ծառային,
եւ
ասէ.
տիրատեա'ց
պարսիկ
զգլուխ
քո
ընդէ՞ր
ոչ
փոխանակեցեր
ընդ
տեառն
քո.
եւ
արդ`
զի
այդպէս
արարեր
դու,
արարից
եւ
ես
զքեզ
իբրեւ
զտէր.
քոյ.
եւ
հատեալ
զգլուխ
նոցա`
էանց
բլուրն:
ե.
Իսկ
զօրքն
հայոց`
որք
պաշարեալ
էին
զպարսիկսն,
կոտորեցին
զնոսա
չարաչար
յոյժ.
եւ
մնացին
՚ի
նոցանէ
չորեքհարիւր
ոգիք,
որք
էին
հեռագոյն
՚ի
բանակին,
եւ
պահէին
զուղտս
եւ
զջորիս:
Որոց
՚ի
վերայ
հասեալ
Սմբատայ`
հրամայեաց
նոցա
ծածկել
զդիակունս
անկելոցն
՚ի
պարսից
՚ի
ձորս
եւ
՚ի
փոսս.
եւ
կոչեցաւ
տեղին
այն
Մահու
ագարակ,
կամ
ըստ
բարբառոյ
ռամկաց
Մահագրակ:
Յետ
վճարելոյ
պատերազմին
առեալ
Սմբատայ
զզօրս
իւր`
դիմեաց
՚ի
քաղաքն
Պորպէս.
եւ
զօրք
նորա
յարձակեալ
՚ի
տունս
տունս`
զորս
միանգամ
գտին
՚ի
նոսա
պարսիկ
լեզուաւ,
հարին
զնոսա:
Իսկ
զորդի
Վախտանգայ
եւ
զկնի
նորա
հրամայեաց
Սմբատ
տանիլ
յԱյծից
բերդ,
եւ
պահել
անդ.
եւ
ինքն
դարձաւ
՚ի
Մուշ:
Եւ
տուեալ
պարգեւս
զօրաց
իւրոց`
արձակեաց
զնոսա
յիւրաքանչիւր
տեղիս,
պատուիրեալ
նոցա`
զի
մի
'
կացցեն
յանհոգս:
Եւ
յայնմ
հետէ
դադարեցին
պարսիկք
յարձակիլ
՚ի
Տարոն
ամս
քանի
մի.
զի
ընդունայն
ելանէին
աշխատանք
նոցա.
այլեւ
զի
նա
ինքն
Խոսրով
արքայ
զբաղեալ
էր
՚ի
մեծամեծ
պատերազմունս
ընդ
արքային
հեփթաղաց,
եւ
ոչ
համարէր
արժան
վասն
այսպիսի
շիչին
գործոյ
զբազ
մութիւն
զօրացն
քակտել.
նաեւ
զի
զկնի
սակաւուց
ծագեցաւ
եւ
այլ
միւս
եւս
կռիւ
մեծ
ընդ
յոյնս.
որոյ
վասն
առաւել
եւս
անփոյթ
եղեւ
նա
զՄամիկոնեանց .
եւ
Սմբատ
խաղաղութեամբ
տիրէր
յերկրի
իւրում:
