Վարք սրբոց հարանց եւ քաղաքավարութիւնք նոցին ըստ կրկին թարգմանութեան նախնեաց, հատոր Բ

ԵՂԲԱՅՐ՝ ոմն 'ի խուցսն խռովէր յորժամ նստէր առանձինն, եւ երթեալ ասաց ցհայրն Թէոդորոս փերմացի։ Ասէ ցնա ծերն. երթ խոնարհեցո զխորհուրդս քո եւ հնազանդեաց լինել ընդ եղբարս։ Եւ երթեալ 'ի լեառնն առ եղբարս լինէր։ Եւ դարձեալ եկեալ առ ծերն ասէ ցնա՝ թէ ոչ եւ ընդ եղբարսն կարեմ հանգչել։ Ասէ ցնա ծերն. եթէ առանձինն ոչ համբերես եւ ընդ եղբարսն ոչ կեաս, զի՞ ելեր եւ եղեր միայնակեաց. բայց սակայն ասա ցիս՝ քանի՞ ժամանակս ունիս 'ի ձեւդ յայդ։ Ասէ ցնա. ութ ամ։ Ասէ ցնա ծերն. ահա ունիմ ես զձեւս զայս զեօթանասուն ամ, և ոչ մի օր ոչ է լեալ ինձ հանգիստ, եւ դու ութ ամիդ հանգի՞ստ խնդրես։
       Զայս լուեալ ծերոյն զօրացեալ գնաց։
       Էր ոմն ծեր որ ունէր աշակերտ լաւ, եւ նեղեալ երբեմն եհան զնա արտաքոյ դրացն հանդերձ մախաղաւն իւրով։ Իսկ եղբայրն համբերեաց նստելով առ դրանն։ Եւ բացեալ ծերոյն ետես զնա զի նստէր առ դրանն, եւ արկեալ ծերոյն զինքն առ ոտս նորա ասաց. ո՛ Պետրէ, խոնարհութիւն երկայնամտութեան քո յաղթեաց իմում նեղասրտութեանս. արդ եկեալ 'ի ներքս՝ յայսմհետէ դու ծեր եւ հայր, եւ ես մանուկ եւ աշակերտ, վասն զի գործովք անցուցեր զծերութեամբս իմով։
       ԵՂԲԱՅՐ՝ ոմն անկաւ 'ի փորձութիւն, եւ 'ի նեղութենէն կորոյս զկարգն իւր զմենակեցութեան. եւ դարձեալ կամեցաւ սկիզբն առնել, եւ տեսանէր զնեղութիւնսն եւ խափանէր՝ զայս ասելով. ե՞րբ ունիմ զիս դարձեալ գտանել նոյնպէս որպէս էի։ Եւ 'ի վատասրտութենէն ոչ արար սկիզբն գործոյն, այլ պատմեաց ծերոյ ումեմն զիրսն, եւ աստուած նմա առակ ծերն այսպիսի ինչ։ Այր ոմն հեղգացաւ յանդաստանի իւրում, եւ լցաւ անդաստանն փշովք եւ այլովք նիւթօք. առաքեաց զորդի իւր զկնի եւ ասաց՝ երթ մաքրեա զանդաստանն։ Եւ նորա ելեալ եւ տեսեալ զբազմութիւն նիւթոցն որ բուսեալ էին՝ երկեաւ եւ ասէ. ե՞րբ ունիմ ես մաքրել զայս ամենայն. ածեալ 'ի քուն եմուտ։ Զայս առնէր 'ի բազում աւուրս։ Ելեալ հայր նորա, գտեալ զնա եւ տեսեալ զի ոչ ինչ էր գործեալ՝ ասէ ցնա. զի՞նչ զայդ արարեր զի ոչ ինչ գործեցեր։ Եւ նա ասէ՝ եթէ յորժամ կամիմ զի գործեցից, զարհուրիմ տեսանելով զբազմ ութիւն անտառիդ։ Եւ ասէ ցնա. որդեակ, հաւասար անկողնոյդ քում արա յաւուր միում զգործդ։ Եւ նորա լուեալ արար այնպէս։ Եւ իբրեւ սկիզբն արար, հանապազօր յաւելոյր 'ի գործն, եւ 'ի սակաւ ժամանակս սրբեցաւ այնպիսի անդաստան։ Արդ այդպէս եւ դու մի՛ ինչ զարհուրիր, այլ արա սկիզբն, եւ աստուած շնորհօքն իւրովք հաստատէ զքեզ յառաջին կարգն. եւ այսպէս արարեալ յապահովասցիս 'ի փորձութենէդ։
       ԱՍԱՑ ծերն. եթէ եկեսցէ մարդոյ փորձութիւն յամենայն կողմանց բազմացեալ զի նեղիցի եւ տրտնջեսցէ, մի 'ի փորձութէն ամենայն սիրելիքն 'ի բաց դարձցին 'ի նմանէն։ Եւ պատմեաց այսպէս. էր ոմն 'ի խրճիթսն և եկն 'ի վերայ նորա փորձութիւն. եւ եթէ տեսանէր ոք զնա 'ի սիրելեաց նորա եւ եթէ այլ ոք, ոչ կամէր ողջոյն տալ նմա եւ ոչ մատուցանել զնա 'ի տուն. եւ եթէ երբէք պէտք լինէին հացի, ոչ ոք տայր նմա փոխ. եւ երթեալ 'ի հունձս եւ եկեալ՝ ոչ կայր հաց 'ի խղի նորա։ Սովորութիւն էր 'ի խրճիթսն, որք թէ գան 'ի հնձոց՝ ճաշակեն յեկեղեցւոջ. եւ երթեալ յեկեղեցին 'ի շաբաթւոջ՝ ոչ ոք արգել զնա, եւ եկեալ 'ի տուն իւր՝ գոհանայր զաստուծոյ։ Եւ տեսեալ այ զհամբեր ութիւն նորա՝ առ 'ի բաց 'ի նմանէ զփորձութիւնն։ Եւ ահա բախեաց ոմն զդուրս նորա՝ որ ունէր ուղտ մի լի հացիւ յԵգիպտոսէ տուեալ բերել. եւ սկսաւ լալ եւ ասել՝ թէ չեմ արժանի նեղութե։ Եւ իբրեւ մերժեցաւ փորձութին, կալան զնա եւ հանգուցին. եւ այլ եղբարքն աղաչէին զի երթիցէ 'ի խուղս նոցա։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եհարց ցծեր եւ ասէ. եթէ կամիցիմ կատարել իրս ինչ, եւ լինիցի ազդումն ինչ եւ խափանեսցէ լիս 'ի գործոյն՝ բարի՞ է համբերել մինչեւ կատարեցից, եթէ թողից 'ի բաց։ Ասէ ցնա ծերն. եթէ համբերեսցես աղօթելով առանց նեղելոյ՝ բարի է համբերելն, ապա եթէ եկեսցէ նեղասրտութիւն՝ թող 'ի բաց։
       Ել երբեմն հայրն Մակար սկիւթացի 'ի Տերենութ եւ եմուտ 'ի բնակս ուրեմն ննջել. եւ էին անդ հին մարմինք մեռելոց հեթանոսաց, եւ առեալ եդ ընդ գլխովն որպէս սնարս, զի հանգիցէ փոքր մի։ Իսկ դիւացն տեսեալ զնորա զքաջութիւնն, նախանձեցան եւ կամեցան զնա զարհուրեցուցանել։ Կոչէր որպէս թէ զկնոջ անուն եւ ասէր . այս անուն, եկ ընդ մեզ 'ի բաղանիս։ Լուաւ այլ դեւ 'ի ներքոյ նորա՝ որպէս թէ 'ի մեռելոցն՝ եւ ասէ. օտար ունիմ 'ի վերայ իմ եւ ոչ կարեմ գալ։ Իսկ ծերն ոչ զարհուրեցաւ, այլ համարձակեալ հարկանէր զնա և ասէր. արի երթ 'ի խաւարն եթէ կարես։ Եւ զայս լուեալ դիւացն՝ աղաղակեցին 'ի ձայն մեծ եւ ասացին. յաղթեցեր մեզ։ Եւ փախեան ամօթալից։
       ԵՐԲԵՄՆ շինէր հայրն Մոյի փոքր տուն վասն ջերմ առնելոյ, եւ ոչ գիտէր շինել, եւ դարձեալ աւերէր, եւ գիտէր Տայիս եւ ոչ ասէր նմա։ Ապա զկնի ասէ ցնա Տայիս, կամի՞ս այսպէս առնել զդա, հայր։ Եւ եհար զնա եւ ասէ. ես ոչ գիտէի զդա այդպէս առնել։
       ՉՈԳԱՒ՝ երբեմն Աբրահամ աշակերտ հօրն Սիսոյ 'ի սպասաւոր ութիւն նմա, եւ 'ի բազում աւուրս ոչ կամէր յայլմէ ումեքէ սպասաւորել ասելով՝ եթէ այլում մարդոյ ոչ առնեմ ընդ իս սովոր ութիւն առանց եղբօրն իմոյ։ Եւ ոչ կալաւ յանձին մինչեւ եկն աշակերտ իւր՝ համբերելով աշխատութեամբ։
       ԱԱԷԻՆ վասն հօրն Քերեմոնի 'ի Սկիւթ՝ թէ այր նորա 'ի վիմին էր եւ հեռագոյն էր յեկեղեցւոյն քառասուն մղոնաւ. եւ այսպէս տանէր զձեռագործ իւր, եւ երկու սափոր ջրոյ փոխ առ փոխ համբառնալով տանէր 'ի խուղն իւր եւ նստէր խաղաղութեամբ։
       ԷՐ միայնակեաց առ միաբանակեացս զինն ամենայն պատրաստեալ եւ հանապազ պատերազմեալ՝ պատրաստէր զմախաղ իւր ընդ երեկո ասելով՝ եթէ վաղիւն գնամ աստի. եւ իբրեւ լինէր առաւօտ՝ ասէր 'ի խորհուրդս իւր. բռնաբարեցից զիս եւ արգելից առ օրս վասն տեառն։ Եւ իբրև կատարեցաւ ինն ամ, թեթևացոյց աստուած զպատերազմն 'ի նմանէ վասն համբեր ութեան նորա։
       ԱՍԱՑ հայրն Ամոն՝ եթէ զչորեքտասան ամ եղեւ 'ի Սկիւթ պաղատելով առաջի 'ի տուէ եւ 'ի գիշերի եւ յամ ժամ, զի շնորհեսցէ ինձ յաղթել երկրի։
       ԱՍԷ աբբայ Եղիա՝ եթէ ոմն ծեր օթեվանս կալաւ 'ի տաճար կռոցն, եւ եկեալ դեւքն ասեն. գնա 'ի տեղւոջէս մերմէ։ Եւ ծերն ասէ. դուք տեղի ոչ ունիք։ Եւ սկսան ցնդել զարմաւենին մի մի, եւ մնայր ծերն եւ ժողովէր զայն։ Յետոյ բռնեաց դեւն զձեռնն եւ արտաքս քարշեաց։ Եւ յորժամ եհաս առ դուռնն, գոչեաց եւ ասէ. Յիսուս, օգնեա ինձ. եւ առժամայն փախստական եղեւ դեւն, եւ ծերն սկսաւ արտասուել։ Եւ տէրն ասէ ցնա. ընդ է՞ր լաս։ Եւ ասէ ծերն . համարձակի՞ն ըմբռնել զմարդ եւ այսպէս առնել։ Եւ ասէ ցնա. տես թէ յորժամ խնդրեցեր զիս ո՛րպէս գտեր, բայց ոչ առանց աշխատութեան. զի թէ ոչ լինէր աշխատութիւն, ոչ կարէր մարդ առնել զած ընդ իւր. վասն զի բռնութեամբ է ստեղծեալ մարդ 'ի ջանս, եւ զնոյն խնդրէ աստուած 'ի նմանէ. արդ մի՛ կալցիս զբաղանս ինչ 'ի մարմնական նիւթս մինչեւ 'ի փոքր դերձան, քանզի կարէ ոտնկապել զքեզ եւ նենգել գիտութեանն այ՝ զբաղանօքն։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն գնաց առ աբբայն Ոլիմպիոս 'ի վանս աբբայ Գերասիմոյ, որ է մերձ 'ի սուրբն Յորդանան, եւ ասէ ցնա. ո՞րպէս աստ նստիս, աբբայ, զի ունիս այսպիսի խորշակ եւ այսպիսի մժեխս։ Եւ ասէ ծերն, վասն այսորիկ հանդուրժեմ սոցա, զի մի՛ անդ 'ի չարչարանս մաշեցայց։
       Այլ ոմն եղբայր գնաց 'ի փարախ Գերասիմոյ հօր առ աբբայն Աղեքսանդրոս եւ ասէ ցնա. աբբայ, կամիմ որոշիլ 'ի տեղւոյն ուր նստիմ, զի ամենեւին նեղասրտիմ։ Եւ ասէ աբբայն Աղեքսանդրոս. անխայեա, որդեակ, քանզի ոչ ունիս 'ի մտի զչարչարանս դժոխոցն եւ ոչ զյոյս արքայ ութեան երկնից. զայս մտածելով ոչ կալցիս նեղասրտութիւն։
       ՀԱՅՐՆ Բեսարիոն զքառասուն օր եկեաց 'ի մէջ փշոց, եւ զքառասուն ամ ոչ ընկողմեցաւ, եւ ոչ ստացաւ խուղ եւ ոչ բնաւ գոյ ութիւն ինչ։
       ԱՍԷՐ Գրիգոր աստուածաբան. եթէ ոք գայ 'ի կրօնաւորութիւն եւ ոչ պատրաստէ զանձն վշտաց, անփորձ է ճանապարհի փրկութե։
       ՈՄՆ անարգեալ յումեքե ասաց. եթէ ոչ տեառն պատուիրանն կարկէ զբերան իմ, եւ ես գիտեմ այդպիսի ինչ։
       ԵՂԲԱՅՐ՝ ոմն ազնիւ բնակէր առ եղբարսն՝ ուր կատարէր ինն առաքինութիւն. եւ զի մին պակաս էր պատերազմէ ինչ՝ գնաց յայլ վանս ուր կատարէր զութն, եւ զերկուսն չկարէր առնել. վասն որոյ եւ գնաց յայլ վանս, ուր զվեցն կարէր կատարել։ Եւ ապա նստեալ խորհեցաւ՝ եթէ ահա ուր եւ գնամ պակասիմ։ Գրեաց եւ ասէ. Քս աստուած, լեր վկայ, զի զինչ և գայ ինձ փորձութի, համբերեմ։ Եւ յորժամ շարժէր ինչ պատերազմն, կարդայր զգիրն եւ հանգչէր։ Եւ տեսեալ զգիրն այլոցն՝ աղանդ ինչ կարծէին, մինչեւ յայտնեցան իրքն՝ եւ լռեաց պատերազմն։
       Ի ՅԱՍԵԼՆ եղբօր ցծերն՝ եթէ ընդէ՞ր ձանձրանամ նստելով 'ի խրճիթն, ասէ. զի չգիտես դու զարքայութիւնն եւ զտանջանսն որ կան առաջի. զի թէ գիտէիր՝ թէ եւ աղբով իսկ եւ որդամբք լի էր խուցն քո, ոչ նեղէիր 'ի նմա վասն առաջիկայ յուսոյն, զի հազար ամ աստէն տանջանք չաւասարին ժամու միոյ անդ տանջանացն. այլ եւ Աբրահամ յորժամ տեսանէ զփառս ճգնաւորացն՝ աշխարէր զի ոչ առաւել ճգնեցաւ ինքն , զի առաւելագոյն առնոյր զփառսն։
       ԾԵՐ ոմն ձանձրացեալ 'ի հեռ ութեան ջրոյն, զի մղոնաւ հեռի էր, խորհեցաւ մերձ ջրոյն առնել զկայս իւր. եւ 'ի յընթանալն՝ հայեցեալ յետս տեսանէր զհրեշտակ այ զի թուէր զքայլափոխ ոտից նորա. զի ընդ ամենայնի վարձս առցէ. եւ չոգաւ հեռացոյց այլ եւս հինգ մղոնաւ։
       ԱՍԱՑ ծերն. եթէ դիպի քեզ փորձ ութիւն եւ ելցես վասն այնորիկ 'ի տեղւոյն, ուր եւ երթայցես՝ դիպեսցի քեզ եւ անդ այլ եւս աւելի. այլ կացցես մինչեւ անցցէ փորձն, զի խաղաղութեամբ երթիցես եւ մի՛ զոք խռովեցուցես։ Զի ոմն զայրացկոտ յոյժ տրտմէր յեղբարցն, եւ ասաց. երթայց յայս նիշ անապատ ուր ոչ կայցէ պատճառ բարկութեան։ Եւ եղեւ 'ի գնալն անդ եւ 'ի դնել զաման ջրոյն 'ի գետին՝ երիցս անգամ շրջեցաւ ամանն, եւ նորա բարկացեալ եհար զքարի, եւ ապա եկեալ 'ի միտս ասաց. այս գործ դիւի է, յարուցեալ գնացից առ եղբարսն իմ։ Եւ արար այնպէս, եւ հանդարտեաց փորձութիւնն։
       ՈՄՆ 'ի ծերոցն հարցեալ եղեւ թէ զի՞նչ արարից զծոյլ եւ զքնու անձնս, զի ոչ ինչ շահեցայ յաբեղայութենէս։ Եւ ասէ ցնա. գնա համբերութեամբ լռեա 'ի խուղն քո վասն տեառն, եւ աստուած մեծ համարի զայն քան զԱնտոնին յիւրում աւուրսն. քանզի խուղն կրօնաւորին հնոցն է երից մանկանցն ուր տեսին զորդին աստուծոյ, եւ սիւն ամպոյն է՝ ուստի խօսի աստուած։
       ԾԵՐՆ երեւելի որ 'ի Թեբայիդ՝ սովորութեամբ միշտ յամենայն երեկոյի խրատեալ զաշակերտն, եւ աղօթեալ 'ի վերայ նորա, եւ ապա արձակեալ 'ի մահիճս իւր. եւ եղեւ զի քունն կալաւ զնա 'ի խօսելն, եւ յամեաց մինչեւ ցմէջ գիշերոյն։ Եւ աշակերտն եօթն անգամ նեղեալ 'ի խորհրդոյն՝ կամէր գնալ եւ ննջել, եւ դիմացաւ եւ ոչ գնաց. եւ զարթուցեալ ծերոյն աղօթեցին եւ գնացին։ Եւ ծերն եղեւ 'ի տեսլեան. եւ ահա կային առաջի նորա եօթն թագ թագաւորական եւ ասէին ցնա. զայդոսիկ աշակերտն քո ստացաւ յայսմ գիշերի։ Եւ յինքն եկեալ ծերն՝ կոչեաց զաշակերտն, հարցանէր թէ զի՞նչ գործեցեր զգիշերս զայս։ Եւ նա ասաց զխորհուրդն, եւ փառաւորեաց ծերն զՔրիստոս՝ եթէ վասն փոքր համբերութեան տայ այնպիսի հատուցումն. եւ աշակերտին իւրոյ ոչ եհան 'ի վեր զտեսիլն, բայց վասն օգտութեան պատմեաց այլոց եղբարց։
       ՀԻՒԱՆԴԱՑԱՒ եղբայր ոմն, եւ ոչ տեսին զնա եղբարքն զաւուրս երեսուն , եւ եկեալ հրեշտակ տեառն սպասաւորէր նմա զաւուրս եօթն. եւ 'ի գալ եղբարցն տեսանել թէ զի՞ եղեւ նմա, անյայտ եղեւ հրեշտակն, եւ կատարեցաւ եղբայրն 'ի տէր. եւ ահա չթողու աստուած զյուսացեալսն իւր։
       ԾԵՐ ոմն զի ուխտեալ էր զյիսուն օր պահոցն չելանել յայրէն, և լցաւ այրն մժղով եւ պիծակով, եւ կծէին զնա. եւ 'ի միջոցս պահոցն եկին մրջմունք իբրեւ զպատերազմողս եւ կրեցին արտաքս եւ կոտորեցին 'ի դրանն զբովանդակն։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն զկնի ինն ամի պատերազմելոյ նորա ընդ պոռնկական խորհուրդն՝ սկսաւ գնալ յաշխարհ, և եկն առ նա ձայն 'ի վերուստ և ասէ. ահա վասն ինն ամի ճգն ութեան քո պատրաստեցի քեզ պսակ, դարձիր 'ի խրճիթն քո, և այլ մի՛ ինչ արասցես։ Եւ դարձաւ և հանգեաւ 'ի պատերազմէն։
       ԱՍԱՑ ծերն. ալիք զվէմ ոչ կարեն վնասել, և ոչ խորհուրդ զմիայնակեաց առանց գործոյ՝ յորժամ փութով 'ի բաց վարէ յիւրմէն։
       ԱՍԱՑ ծերն՝ եթէ ձկունք ոչ կարեն առնել զի մի արկցէ որսորդ զցանցս իւր. այլ երբ իմանան, խոյս տան և ապրին. նոյնպէս միայնակեաց ոչ կարէ զսատանայ արգելուլ 'ի փորձելոյ, այլ իմացեալ խոյս տայ 'ի ցանկութենէ և 'ի ցասմանէ։
       ՀԱՐՑԱՒ ծեր՝ եթէ ընդէ՞ր վախեմ գնալով յանապատն։ Ասաց. զի միայն համարիս զքեզ , և ոչ զած ընդ քեզ տեսանես։
       ՀԱՐՑԱՒ ծերն՝ թէ ընդէ՞ր զբաղէ սատանայ յաղօթս։ Ասէ. զի ինքն սատանայ վասն այորիկ անկաւ, զի ոչ կամեցաւ երկրպագել այ։
       ՆՍՏԷՐ ծեր ոմն ամս բազումս յանապատի և աշխատեցաւ յոյժ, եւ երթեալ առ նա եղբարք ոմանք և սքանչացեալ ընդ նա ասէին. ժուժկալես այդմ աշխատութեց, հայր։ Նա պատասխանի ետ և ասէ. ամենայն աշխատ ութիւն ժամանակիս զոր աշխատի աստ, և ոչ մի ժամու բովանդակէ տանջանացն։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եհարց ցծեր և ասէ. խորհուրդք իմ յածին այսր և անդր և նեղեն զիս։ Ասէ ցնա ծերն. դու նիստ 'ի խղին քում, և խորհուրդք քո դարձեալ գան առ քեզ. զոր օրինակ եթէ զէշ կապեալ իցէ, և յաւանակ նորին խայտասցէ յայսկոյս և յայնկոյս, սակայն անդրէն առ մայր իւր դառնայ. ապա եթէ արձակեսցես զմայրն, երկոքեան կորնչին. նոյնպէս և խորհրդոց։
       ՊԱՏՄԵԱՑ ոմն 'ի հարանցն և ասէ. մինչդեռ էի ես յՈքսիրինքոս, եկին աղքատք յերիկուն շաբաթուն զի առցեն տուրս. և մինչդեռ ննջէին, էր ոմն 'ի նոցանէ որ ունէր պրտուեղէն, արկանէր զկէսն 'ի ներքոյ և զկէսն 'ի վերոյ. և էր ցուրտ յոյժ։ Եւ իմ ելեալ 'ի պէտս ինչ արտաքոյ և լուեալ զձայն նորա զի հառաչէր 'ի ցրտոյն, և դարձեալ կրկնեալ զխորհուրդս իւր մխիթարէր զինքն գոհանալով զտեառնէ և ասէր. քանի՛ իցեն արդեօք 'ի բանտի մեծատունք երկաթս ունելով. այլք դարձեալ զոտս ունին 'ի կոճեղս պնդեալ, և ոչ զպէտս իւրեանց կարացեալ վճարել. իսկ ես որպէս թագաւոր եմ, ձգեմ զոտս՝ և ուր կամիմ երթամ։ Եւ նորա զայս խօսեցեալ՝ կայի մնայի մինչև լուայ զբանսն, և մտեալ պատմեցի զբանսն եղբարցն, և օգտեցան 'ի բանից աղքատին։
       ՀԱՒԱՏՈՒՀԻՆ Սառա ասաց ընդ քորս իւր՝ թէ այս է իմ աղօթքն հանապազորդ, զի ոչ լինին ամենայն հաւատացեալք իբրև զիս, այլ ես իբրև զնոսա զամենեսեան։ Եւ ոմն 'ի քերցն ասէ ցնա. և մեռաւորա՞ցն այլ նմանել բաղձաս։ Եւ ասէ ցնա. այո, կամիմ նմանել երկայնամտ ութեան նոցա, որ ասեն միշտ յուսով թէ վաղվաղակի ապաշխարեմք։
       ԱՍԱՑ հաւատուհին Շարուհի ընդ քորս իւր. երեք առաւելութիւն գոյ 'ի յարու կրօնաւորսն քան 'ի մեզ։ Եւ ասեն քորքն. ո՞րք են։ Եւ ասէ ցնոսա. մի զի շրջին նոքա բաց երեսօք, և մի զի խորհուրդ նոցա արու է և քաջ, և միւսն զի սատանայ առաւել տայ ընդ նոսա պատերազմ քան ընդ մեզ, և յայտ է զի վարձս առնուն նոքա ընդ վաստակոցն։
       ՊԱՏՄԵՑԻՆ վասն ուրումն հօր՝ եթէ ունէր գիրս, և արժէր ութ և տասն դահեկանս, և կայր յեկեղեցւոջ նորա, և ունէր զհին և զնոր կտակարանս։ Եւ եկեալ եղբօր օտարի և տեսեալ ցանկացաւ նմա, և գողացեալ զնա գնաց։ Իսկ ծերոյն գիտացեալ թէ նա առ, ոչ չոգաւ զհետ նորա։ Եւ երթեալ եղբօրն 'ի մօտակաց քաղաք կամեցաւ վաճառել զնա, և խնդրէր զգինսն վեշտասան դահեկան։ Եւ ասէ ցնա որ գնէրն. տուր ցիս զի փորձեցից զդա։ Եւ բերեալ զնա առ ծերն որ կորոյս զնա՝ կամեցեալ ուսանել զգինսն, ասէ ցնա ծերն. քանի՞ ինչ խնդրէ ընդ դորա։ Եւ լուեալ եթէ այսքան, ասէ՝ ազնիւ է։ Եւ երթեալ այրն ասէ ցայրն որ զնոյն տայր, ասէ. ահա ցուցի զգիրսդ այս անուն ծերոյն, և ասաց թէ մեծագին կարի է։ Եւ ասէ եղբայրն. այլ ինչ ո՞չ ասաց քեզ։ Եւ նա ասէ՝ ոչ։ Ասէ եղբայրն. ոչ վաճառեցից զդա։ Եւ զղջացեալ եկն առ ծերն և անկաւ առաջի նորա զի առցէ զգիրսն, և նա ոչ կամէր։ Եւ աղաչէր զնա եղբայրն և ասէր. եթէ ոչ առնուս զգիրսդ, ոչ գտանեմ հանգիստ։ Եւ լուեալ ծերոյն ընկալաւ զգիրսն, և եղև առ նմա եղբայրն մինչև 'ի մահ, և համբերութբ ծերոյն ապրեցաւ եղբայրն։
       ՀԱՐՑԱՒ ծեր մի՝ թէ զի՞նչ է ասել մարգարէին, թէ որպէս փափագէ եղջերուն յաղբերս ջուրց։ Եւ պատասխանեաց ասելով. եղջերուն հանապազ ճճիս և սողունս և օձս ուտէ, և յայրմանէ թիւնից նոցա այրի և ցամաքի և կարօտի ջրոյ և դիմէ առ աղբիւր։ Այսպէս և միտք մարդկան 'ի պէսպէս ցնորից և 'ի խայթմանէ բանսարկուին և յօձատեսիլ ցանկութեանցն և 'ի թիւնաւոր ժնժմանց ախտիցն նեղեալ և պասքեալ ցանկայ այնմ աղբեր՝ որ 'ի տանէ տեառն ելանէ, որ ասաց. եթէ ոք ծարաւի իցէ, եկեսցէ առ իս և արբցէ . և առ նա դիմեալ հանգչի։
       ՈՄՆ յեղբարցն հարցաւ ցծեր մի և ասէ. ընդէ՞ր ծուլանամ և դատարկ անցուցանեմ զօրն և ոչ կարեմ արիանալ։ Եւ ասէ ծերն. վասն զի ոչ յիշես դու զհանգիստ ճգնաւորացն և զտանջանս ծուլիցն սպառնացեալ։
       ՀԱՅՐՆ Մակար ասէր ցեղբայրն Զաքարէ կրտսեր. զի՞նչ է գործ միայնակեցի։ Եւ ասէ Զաքարէ. գոհանալն 'ի վերայ փորձութեանցն և լռելն։
       ԷՐ ոմն մի ներքինի 'ի ներքսագոյն անապատն ութ և տասն մղոնաւ հեռի 'ի Սկիւթայ լեռնէն։ Եւ հրամայեաց մեծն Դանիէլ ծերունին միոյ յաշակերտաց իւրոց, և յերեկորեայ լնոյր փոքր աման ջրով և դնէր արտաքոյ այրին և մտանէր յայրն։ Եւ ներքինին յամ շաբաթ 'ի գիշերի լռելեայն երթայր զութ և տասն մղոնն, առնոյր զջուրն ըմպէր և դառնայր 'ի քարանձաւեայ բնակութին իւր՝ ոչ տեսանելով զոք և ոչ խօսելով ընդ ումեք։ Եւ յետ ութ և տասն ամաց գտանէ աշակերտն Դանիէլի 'ի դրան այրին խեցի գրեալ՝ բեր ինձ զկնի քո, հայր Դանիէլ, մի յաշակերտացն և փայտատ և թի։ Եւ ընթերցեալ ծերունւոյն ասէ. աւաղ ներքսագոյն անապատին՝ որ այսպիսի սիւն կորուսանէ։ Եւ ասէ ցաշակերտն իւր, որ զջուրն դնէր արտաքոյ այրին զքսան և ութ ամն. առ փայտատ և թի և փութասցուք երթալ, թերևս հասցուք ծերունւոյն կենդանի և առցուք զաղօթս նորա, զի հանդերձեալ է երթալ առ Քրիստոս։ Եւ յուղի անկեալ գնացին լալով։ Եւ յորժամ հասին, գտին զնա 'ի ջերմ ութեան որպէս հուր. անկաւ ծերունին 'ի վերայ լանջացն և ողբաց բազում արտասուօք և ասէ. երանի է քեզ, որ յիշելով զայս զօրս և արհամարհեցեր զմեծ ութիւն աշխարհիս։ Ասէ ներքինին. երանի է քեզ, Դանիէլ, զի ընդ նախահօրն Աբրահամու դասաւորեալ է հոգի քո, վասն զի բազում պտուղս վաստակոց քոց ընծայեցեր Քրիստոսի։ Ասէ Դանիէլ. արա մեզ աղօթս և օրհնեա զմեզ։ Ասէ ներքինին. մանաւանդ դու արա աղօթս և օրհնեա զիս։ Ասէ ծերն. եթէ ես յառաջ երթայի առ Քրիստոս, առնէի աղօթս. արդ դու յառաջեալ ես, օրհնեա զմեզ։ Եւ նորա համբարձեալ զձեռս իւր օրհնեաց զնոսա յոյժ, և գիրկս արկեալ ծերոյն համբուրեաց զգլուխն. և առեալ հաղորդութիւն՝ պատուիրեաց ծերունւոյն զի մի՛ հանցէ յանձնէն զպրտուեղէնն. և առժամայն աւանդեաց զհոգին իւր առ աստուած, և փայլեաց երեսն իբրև հուր։ Լացին յոյժ, և փորեցին առաջի այրին և եդին զնա անդ։ Եւ հանեալ ծերունին զպարեգօտն իւր ետ յաշակերտն իւր, զի սփռեսցէ 'ի վերայ մարմնոյն։ Եւ բացեալ աշակերտին զլանջսն զի համբուրեսցէ, ետես կնոջ ստինս իբրև զտերև չորացեալս, և ծածկեաց՝ եդեալ սալ, և զհողն կուտեցին 'ի վերայ, և սաղմոսիւք և օրհնութեամբ յուղարկեցին առ Քրիստոս և դարձան 'ի Սկիւթ։ Ասէ աշակերտն ցծերն. ոչ գիտես, հայր, զի ներքինին կին էր։ Ասէ ծերն. արդ ես պատմեցից քեզ վասն նորա։ Եւ սկսաւ ասել՝ եթէ նա կին էր պատրկի մեծի 'ի թագաւորական քաղաքէն Կոստանդնուպօլսէ մեծատուն յոյժ։ Եւ յորժամ վախճանեցաւ այրն իւր, վասն գեղեցիկ գեղոյ նորա ցանկացաւ նմա թագաւորն Յուստիանոս, և գաղտ առաքէր 'ի նա պատգամաւորս բազում գանձիւք։ Եւ նորա թողեալ զայնչափ մեծութիւնն, զանունն և զծառայս և զաղախնայս, փախեաւ միայն 'ի գիշերի գաղտ՝ գնաց յԱղեքսանդրիա քաղաքն, և 'ի լերինս շինեաց վանս մեծ և ժողովեաց բազմութիւնս կանանց, և կոչի Պատրիկիա վանս մինչև ցայսօր։ Եւ մեծ առաքինութեամբ ճգնէր, և անուն աստուածային վարուցն ել ընդ ամենայն սահմանս ընդ այնոսիկ, որ և յականջս թագաւորին եհաս վասն սրբութեանն. և բազումք երթային առ նա վասն առնլոյ զաղօթսն և օրհնիլ 'ի նմանէն։ Եւ նորա զգեցեալ աբեղայի զգեստ փախեաւ 'ի գիշերի և եկն առ իս 'ի վանացն իւրոյ և պատմեաց ինձ զամենայն խորհուրդս իւր, և խնդրեաց յինէն զայն քարայրն և ետու նմա, և էր անուն նորա Անաստասիա. և ամենևին ոչ ոք գիտաց զքսան և ութ ամն մինչև 'ի մահուանն՝ որ ծանեար դու միայն։ Եւ թագաւորն և պատրիարգն Աղեքսանդրու բազում յուզողս առաքէին, զի գտցեն զնա և օրհնեսցին 'ի նմանէ, և ոչ կարացին գտանել զնա։ Նոյնպէս և վանաց կրօնաւոր կանայքն խնդրէին զնա մեծաւ փափագանօք և ոչ գտանէին, քանիզի աստուած ծածկեաց և պահեաց զնա մինչև ցմահ։
       ԷՐ ոմն ծեր բնակեալ 'ի խցի արտաքոյ Աղեքսանդրիա քաղաքի, և էր ծերն յոյժ ստամբակ և կարճամիտ։ Եւ լուեալ զնմանէ ոմն մանուկ այր՝ պայմանեաց ընդ աստուծոյ խոստումն ասելով. տէր, փոխանակ ամենայն չարեացն զոր գործեալ եմ, երթամ դադարեմ առ ծերոյն և ծառայեմ և հանգուցանեմ զնա։ Եւ գնացեալ բնակեաց ընդ ծերոյն. իսկ ծերն անարգէր զնա զօրհանապազ որպէս զշուն։ Եւ տեսեալ աստուծոյ զհամբերութիւն և զխոնարհ ութիւն եղբօրն, յետ վեց տարւոյ բնակելոյ նորա ընդ ծերոյն՝ ետես եղբայրն յանուրջս զոմն ահագին եթէ ունէր քարտէս մեծ, և ցուցանէր նմա զկէս քարտիսին ջնջեալ, իսկ կէսն ևս գրեալ կային, և ասէ ցնա. ահաւասիկ զկէսն զոր պարտէիր՝ ջնջեաց տէր, ջանացիր և յաղագս այլոցն։ Եւ էր այլ ոմն ծեր հոգևոր մերձ բնակեալ, և լսէր հանապազ եթէ զիարդ թախանձէր ծերն և անարգէր և տրտմեցուցանէր զեղբայրն, և զիարդ նա ծունր արկանէր, և ծերն ոչ հաշտէր ընդ նմա։ Եւ որքան հանդիպէր եղբօրն հոգևոր ծերն որ դրացին էր, հարցանէր ցնա՝ զիա՞րդ է, որդեակ, զիա՞րդ էանց այսօր, շահեցա՞ք ինչ արդեօք, ջնջեցա՞ք ինչ 'ի քարտիսէ անտի։ Եւ գիտացեալ եղբօրն եթէ հոգևոր ծեր է՝ ոչ ինչ թաքուցանէր 'ի նմանէ, այլ ասէր. այո, հայր, շահեցաք։ Ապա եթէ արդեօք երբէք պակասաւոր անցանէր, և ոչ անարգէր զնա և թքանէր յերեսն կամ հալածէր ծերն իւր, երթայր առ դրացի ծերն յերեկոյն լալով եղբայրն և ասէր. վայ ինձ, աբբայ, չար էր ինձ այսօր, քանզի ոչ ինչ շահեցայ, այլ հանգստեամբ անցուցի։ Եւ այլ յետ վեց տարւոյն ննջեաց եղբայրն, և հաւաստեաց հոգևոր ծերն՝ եթէ տեսի զնա զի կայր ընդ մարտիրոսս բազում համարձակութեամբ, և վասն ծերոյն իւրոյ աղաչէր զտէր և ասէր. տէր, որպէս ինձ 'ի ձեռն նորա ողորմեցար, ողորմեաց և նմա վասն գթութեց քոց ինև մաղթել։ Եւ յետ քառասուն աւուր էառ առ ինքն և զծերն 'ի տեղի հանգստեան։ Ահաւասիկ որպիսի՛ համարձակութիւն ունին որ վասն Քսի նեղութեանց համբերեն։
       ԵՐԱՆԵԼԻՆ Իսիդորոս երթեալ առ սուրբն Անտոնիոս, լուեալ 'ի նմանէ պատմեաց այսպէս՝ եթէ Պոտամիենա անուն գեղեցիկ մանկամարդ 'ի ժամանակս Մաքսիմիանոսի հալածչի աղախին էր ուրումն յանառակաց, և ստէպ ստէպ իւիք տէրն նորա կամեցեալ պատրել և ոչ կարաց։ Իսկ յետոյ բարկացեալ տէր նորա մատնեաց զնա դատաւորին, որ ըստ ժամանակին էր յԱղեքսանդրիա քաղաքին, որպէս քրիստոնեայ և հայհոյիչ դիցն նոցա։ Եւ դատաւորին խոստացեալ նմա գանձ բազում, ասելով. եթէ հաւանեցուսցես զնա յանձին ունել անկանել ընդ իս, թող զնա առանց տանջանաց. ապա թէ 'ի նոյն յառաջին խստութեան կայցէ, տանջանօք սպանցես, զի մի՛ կենդանի գոլով ծիծաղեսցի զզեղխութեամբն իմով։ Իսկ առաջի ատենին մատուցեալ քաջին պէսպէս գործարանօք տանջիւր, և ընդդէմ բազմապիսի իմացիցն մարտնչէր, յորս և դառնագոյն ևս տանջանաց ճարակ գտեալ դատաւորին հրամայեաց կատսայս մեծ ձիթով լնուլ և հրով ահագին վառել. և իբրև եռաց ձէթն յոյժ, իբրև զալիս կուտակեալ, ասէ իշխանն ցերջանիկն այսպէս. եթէ կամ երթալ հնազանդել կամաց տեառն քո, կամ գիտ ութիւն լիցի քեզ թէ և 'ի կատսայս հրամայեմ արկանել զքեզ։ Աւ նա ասէ. մի՛ լիցի երբէք անիրաւ դատաւոր՝ որ հրամայէ ինձ հնազանդ լինել անառակութեամբ։ Յայնժամ հրամայեաց դատաւորն մերկացուցանել զնա և ընկենուլ 'ի կատսայն։ Յայնժամ աղաղակեաց և ասէ. երդմնեցուցանեմ զքեզ 'ի գլուխ թագաւորին յորում դու երկընչիս. թէ հաճոյ եղև քեզ զիս այսպէս դատել, մի հրամայեր մերկացուցանել զիս, այլ սակաւ սակաւ հրամայեա իջուցանել զիս յեռանդուն ձէթս, զի տեսցի որքան համբեր ութիւն շնորհէ ինձ. Քրիստոս զոր դու ոչ ճանաչես։ Եւ իջուցեալ զնա հանդարտիւ ըստ սակաւու՝ յերկարեալ իբրև երիս ժամս՝ վախճանեցաւ, հասեալ ձիթոյն մինչև 'ի սուրբ պարանոց նորա։ Եւ այլ բազում արք և կանայք կատարեցան 'ի Քրիստոս 'ի ժամանակին յայնմիկ յԱղեքսանդրիա քաղաքի 'ի փառս ամենասուրբ երրորդութեան։
       ՀԱՅՐՆ Պիմէն և եղբայր իւր Յոբ կային յանապատին Եւրակիայ, և մայր նոցա գնաց տեսանել զնոսա, և իմացան որդիքն և մտին յեկեղեցին և փակեցին զդուռն, և մայրն լայր 'ի դրանն ողորմագին ձայնիւ և կարօտ բարբառով, և լսէին նոքա։ Եւ Յոբն եկեալ առ դուռն ասէ. զի է քեզ, կին դու, զի՞ լաս։ Եւ մայրն ասէ. նեղիմ 'ի կարօտութենէս և խորովիմ գթովքն զոր սնուցի զձեզ և ծնայ, և ընդէր փախչիք 'ի մօրէս ձեր. Եւ ասէ Յոբն. կամիս աստէն տեսանել զմեզ, թէ կամիս ընդ մնացական կեանսն վայելել ընդ մեզ։ Եւ ասէ մայրն, թէ աստ ո՞չ տեսանեմ։ Եւ ասաց որդին. թէ կարես ժուժկալել յայսմ աշխարհի. անդ միշտ ընդ մեզ իցես։ Եւ ուրախ եղև և դարձաւ մխիթարեալ և գնաց ուրախութեամբ։ Եւ ասեն ընդ միմեանս եղբարքըն. զմայրն ոչ տեսաք. և միմեամբք մխիթարիլև կալ 'ի միասին ոչ է պարտ։ Եւ մեկնեցան 'ի միմեանց։ Պիմէն յարևելս։ Յոբ յարևմուտս կոյս յեզր ծովուն։ Եւ յետ բազում ժամանակաց 'ի ժամ կատարմանն գնաց առ նա Յոբն և տեսանէր զի ուտէր արմաւ, և ասէ Յոբն. զմայրն անմխիթար թողեր, և դու արմաւով մխիթարիս։ Եւ ասէ ցնա. մեղայ առաջի այ, զի հասաւ ինձ մահու օրս, խնդրեաց բարքս և կերայ , և ասէ ցՅոբ. գնա յինէն, զի 'ի ժամ քակտման մարմնոյս և հոգւոյս մի՛ լիցիս ինձ մխիթար ինչ։ Եւ գնաց, և զկնի եօթն աւուր եկեալ ամփոփեաց զնա ողբալով։
       ԱՍԷԻՆ վասն փոքր Յոհաննու աշակերտի Ամոնայ՝ թէ երկոտասան ամս արար սպասաւորելով ծերոյն. յորժամ կատարեցաւ, և ընդ նմա էր նստեալ 'ի ծործորսըն. իսկ նուազելով ծերոյն՝ բազում աշխատութիւնս կրեաց վասն նորա, և ոչ երբէք լուաւ 'ի ծերոյն՝ թէ կեցցես։ Իսկ յորժամ հանդերձեալն էր 'ի վախճանել, նստելով առ նմա և այլ ծերոց, կալաւ ծերն զձեռանէ նորա և ասէ ցնա. կեցցես կեցեսս կեցեսս։ Եւ յանձնեալ զնա ծերոցն ասէ. սա հրեշտակ է և ոչ մարդ։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եհարց ցծեր և ասէ. եթէ եմ 'ի տեղւոջ ուրեք և եկեսցէ ինձ նեղ ութիւն և ոչ ունիմ առ ումեք զկամս իմ կատարել առ 'ի պատմել զնեղութին՝ զի՞նչ գործեցից։ Ասէ ցնա ծերն. հաւատամ յաստուած զի նա առաքէ զշնորհս իւր և կատարէ զկամս քո եթէ ճշմարտութեամբ պաղատեսցիս։ Լուայ եթէ 'ի Սկիւթ եղեն իրքդ այդպիսի՝ եթէ էր ոմն ճգնաւոր, և վասն զի ոչ ունէր առ ումեք կատարել զկամս իւր և երթալ առ ոք, պատրաստեաց զմաղախն իւր յերեկորեայ զի գնասցէ։ Եւ ահա երևեցաւ 'ի գիշերին նմա շնորհն այ իբրև զկուսան, և մխիթարեաց զնա և ասէ. մի ուրեք երթար, այլ նիստ աստ ընդ իս, վասն զի ոչ ինչ լինի 'ի չարէն յայնմանէ զոր լուար։ Եւ նորա լուեալ նստաւ, և վաղվաղակի ողջացաւ սիրտ նորա։
      
       ՄՆԱՑՈՐԴ յերկրորդ թարգմանութենէ
       ԳՆԱՑԻՆ երբեմն եղբարք առ հայրն Անտոնիոս և ասեն ցնա. ասասցես մեզ, հայր, բան ինչ որով կեցցուք։ Ասէ ցնոսա ծերն. լուեալ էք դուք յաւետարանէն, զի անդ ամենայն բարւոք գրեալ են, զայն առնիջիք և կեցցէք։ Ասեն ցնա եղբարքն. այլ և 'ի քէն կամիմք լսել, հայր, բան։ Ասէ ցնոսա ծերն. յաւետարանին գրեալ է այսպէս, եթէ ոք հարկանէ զաջոյ ծնօտ քո, մատս նմա և զմիւսն զայս արասջիք դուք։ Ասեն ցնա եղբարքն. զայս ոչ կարող եմք առնել։ Ասէ ծերն. եթէ ոչ կարէք մատուցանել զմիւսն, ապա և զմի կողմն համբերեցէք։ Ասեն ցնա. և ոչ զայդ առնել կարող եմք։ Ասէ ծերն. և եթէ ոչ զայս կարէք, ապա և դուք մի՛ լինիք 'ի հարկանողացն։ Ասեն ցնա. և ոչ զայս կարող եմք։ Յայնժամ ասէ ծերն ցաշակերտն իւր. արասցես եղբարցդ կերակուր, քանզի հիւանդ են. զի եթէ զայսոսիկ ոչ կարեն, ես զի՞նչ արարից սոցա։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եհարց ցհայրն Աղաթոն և ասէ ցնա. պատուիրան եհաս ինձ, և է պատուիրեալն տեղի պատերազմի. կամիմ ես զի գնացից անդ, այլ երկնչիմ 'ի պատերազմէն։ Ասէ ցնա ծերն. եթէ էր Աղաթոն, զպատուիրանն կատարէր և զպատերազմն զայն յաղթէր աղօթիւք հօրն և հնազանդութեանն կարողութեամբ։
       ԱՍԷԻՆ վասն հօրն Բեսարիոնի աշակերտքն իւր՝ եթէ այնպէս էին կեանք նորա իբրև զթռչնոց և կամ իբրև զվայրենի ինչ որսոյ՝ բնաւ հրահանգ և անշփոթ, և այսու հանդարտութեամբ կատարեաց զաւուրս իւր. ոչ հոգաց վասն տան և ոչ ցանկաց կեալ 'ի տեղի հանգստեան և ոչ երբէք յագեցաւ կերակրով և ոչ ստացաւ ինչ 'ի պիտոյից աշխարհիս, նա և ոչ գրեանս, այլ իբրև զանմարմին վերագոյն մարմնոյ եղև ամենևիմբ և ախտից նորա. այլ յուսով հանդերձեալ բարեացն կերակրէր և հաւատովն այ հաստատեալ քաղաքավարէր և համբերէր ամենայն վշտաց և իբրև զգերեալ մերկ շրջէր։ Եւ 'ի ձմերայնոց սառամանեաց և 'ի տօթոյ ամարայնոյ մեղէր. շրջէր նա յանկոխ և յանմարդաբնակ տեղիս, 'ի դժուարին փապարս, 'ի պարեխս և 'ի կապանս և յանմխիթար տեղիս և յափունս ծովու շըրջէր, և ուր պատահէր՝ անդ կայր 'ի գիշերի և անտի գնայր։ Իսկ եթէ երբեմն գայր առ միանձունս 'ի վանս նստէր արտաքոյ դրան վանիցն և լայր, և իբրև զերծեալ յալեաց ծովու ողբայր։ Եւ եթէ ելանէր ոք յեղբարցն և տեսանէր զնա այնպէս ողբալով իբրև զմուրացիկ ոք յերկիր անկեալ, գթայր 'ի նա և խանդաղատէր և ասէր. զի՝ լաս. ով մարդ. զի՞ է քեզ։ Եւ եթէ հարկէր ոք տանել 'ի տուն կամ կերակրել . ասէր նա. ոչ կարեմ բնաւ ընդ յարկաւ մտանել, եթէ ոչ նախ գտից զհարստ ութիւն տան իմոյ. զի կորեաւ ինչք իմ բազում տեսակօք. վասն զի անկայ 'ի ձեռս աւազակաց 'ի ցամաքի, և 'ի ծովու նաւաբեկ եղէ, և անկայ յաղքատութիւն, և 'ի փառաց և 'ի պատուոյ իմոյ յանպատութիւն և յաղքատ ութիւն մատնեցայ։ Իսկ եթէ լսէր ոք բանից նորա, տայր նմա հաց և ասէր. առցես զայս 'ի կերակուր. և զայն զոր լքեր՝ աստուած տացէ քեզ զհայրենիս և զինչս քո։ Իսկ նա իբրև լսէր զայս. առաւել ողբայր և ասէր. ոչ գիտեմ եթէ կարող եմ գտանել զոր կորուսի. այլ խնդրեմ ինձ զմահ. զի ոչ մնամ յայսմհետէ գտանել ներումն վշտաց և տառապանաց իմոց. և զի պարտ է կատարել զշահ իմ։
       ԱՍԱՑ հայրն Բենիամին. զճանապարհս արքունի գննցէք և թուեցէք զմղոնսն և ոչ ձանձրանայք։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն գնաց առ հայրն Բիկտոր միայնակեաց 'ի վանսն որ կոչի Ելիւզոյի, և ասէ ցնա. զի՞նչ արարից, հայր, զի նեղեն զիս ախտք վհատ ութեան և կարճամտութեան։ Ասէ ցնա ծերն. այդ հիւանդ ութիւն է հոգւոյ. և զոր օրինակ որոց տեսարանքն ցաւեն՝ կարծեն թէ առաւել զլոյս տեսանեն, իսկ որոց ողջ իցեն սակն՝ սակաւ տեսանեն, այսպիսիք իցեն և կարճամիտք. զի 'ի փոքունց վշտաց խորտակին, և կարծեն եթէ անհամբերելի վիշտ եկն 'ի վերայ նոցա. իսկ որոց հոգիք ողջք իցեն, առաւել խնդան 'ի հասանել վշտաց և նեղութեան ց։
       ՊԱՏՄԷՐ մեզ հայրն Դանիէլ՝ եթէ էր ոմն կրօնաւոր որոյ անուն էր Դուլաս, որ և ընդ մեծ հարս համարեալ էր։ Այն Դուլաս 'ի միաբանաց ժողովս բնակէր զամս քառասուն. և ասէր նա՝ եթէ բազում տեսակս քաղաքավարութեան փորձեալ է իմ, և գտի ես զի 'ի մէջ ժողովոյ բազում եղբարցն դիւրաբար ուղղին գործք առաքինութեանցն՝ եթէ բոլորով սրտիւ եկեալ բնակեսցին անդ։ Քանզի էր բղբայր ոմն տեսակս խոնարհ և արհամարհեալ. իսկ գործովք բարձր և պատուեալ յաստուծոյ. 'ի ժողովս միաբան եղբարց բնակէր։ Սա յամենեցուն անարգեալ լինէր, զի եղբարքն ամենեքեան նախանձով չարին նեղէին զնա. զի ոմն հարկանէր, իսկ ոմանք թքանէին, և ոմանք նախատէին և անարգէին զնա։ Զամս քսան լեալ այս, այլ ոչ համբերեաց դևն տեսանելով զմեծ ութիւն անձին նորա և զարի ութիւն մտաց նորա և զմեծ համբեր ութիւն սրտին. այլ եգիտ հնարս այսպիսի վհատութեան զնա. զի զգացոյց եղբօր ումեմն, և մտեալ 'ի գիշերի յեկեղեցին՝ յորժամ ննջեալ էին եղբարքն՝ և գողացաւ զամենայն քահանայական անօթսն և ելեալ 'ի վանիցն գնաց։ Իսկ իբրև եղև ժամ աղօթիցն և եմուտ սարկաւագն 'ի խնկել, եգիտ զամենայն կողոպտեալ, և ելեալ պատմեաց զայն հօրն։ Եւ հարեալ ժամ ժողովեցան եղբարքն և սկսան շփոթել, և եղև աղմուկ յոյժ, և ասեն ամենեքեան եթէ ոչ այլ ոք արար զայն, եթէ ոչ այս ոմն եղբայր, վասն որոյ և ոչ յեկեղեցին եկն այսօր. և եթէ ոչ էր արարեալ զայս, որպէս հանապազ նախ քան զամենեսեան գայր, նոյնպէս և այժմ եկեալ էր։ Եւ առաքեցին առ նա և գտին զնա՝ զի կայր յաղօթս, և խորտակեցին զդուռն և մտեալ 'ի ներքո քարշեցին զնա արտաքս։ Իսկ նա աղաչէր զնոսա և ասէր. զի՞նչ ինչ գործեալ է իմ։ Եւ նոքա անարգանօք ասէին. ել առ մեզ, եկեղեցակողոպտող դու և ոչ արժանի կենաց ել առ մեզ. ո՞չ էր բաւական քեզ զի այսչափ ժամանակս նեղեցեր և շփոթեցեր զմեզ, և արդ զհոգիս մեր կորուսանել ձեռն արկեր։ Իսկ նա ասէր. մեղայ, թողէք ինձ։ Եւ բերեալ առ առաջնորդն զնա և ասէին. սա է հայր. յառաջմէ աւերող վանից մերոց։ Եւ սկսան իւրաքանչիւր 'ի նոցանէ ասել. մինն ասէր՝ ես տեսի զսա զի բանջար ուտէր գաղտ, և այլ ոմն ասէր՝ ես տեսի զի գողացեալ հաց տայր արտաքոյ , իսկ այլ ոմն ասէր՝ ես տեսի զդա զի յեկեղեցին գինի էարբ։ Այլ զայս ամենայն և որ նման սոցին սուտ վկայէին ամենեքեան 'ի վերայ արդարոյն այնմիկ։ Իսկ նա զճշմարիտն ասէր՝ եթէ ոչ ինչ գիտեմ յայդոցիկ զոր ասէքդ։ Եւ նոքա ոչ հաւատային նմա ամենևին։ Յայնժամ մերկացոյց 'ի նմանէ առաջնորդն զտեսակ կրօնաւորի և ասէ. քո գործքդ այդոքիկ ոչ են քրիստոնէի։ Եւ դրին յոտս և 'ի ձեռս նորա շղթայս, և ետուն զնա 'ի կոնոմոս վանիցն 'ի տանջանս։ Իսկ նա մերկացոյց զնա և գանեաց ուժգին արջառաջրօք, և ապա եհարց զնա և ասէ՝ եթէ ճշմարի՞տ իցէ զոր ասեն վասն քո։ Իսկ նա ժպտելով ասէր. ներեա ինձ զի յանցեայ և ոչ գիտեմ։ Դժուարեալ ընդ այն կոնոմոսն տանջեաց ահագին, և ապա եդ 'ի բանտի և պնդեաց զոտս նորա 'ի կոճեղս, և գրեաց առ դուքսն վասն նորա։ Եւ եկեալ սպասաւորք դքսին տարան զնա անդ, և էին շղթայք 'ի վերայ նորա։ Եւ իբրև կացուցին առաջի, ասէ դուքսն. ուստի՞ ես, այր դու, և կամ յորոյ աշխարհէ, և ընդէ՞ր եղեր կրօնաւոր։ Եւ նա ինչ ոչ ասաց, բայց միայն զայս՝ եթէ թող ինձ։ Բարկացեալ իշխանն և հրամայեաց պարզել զարդարն և արջառաջլօք հարկանել և հերձել զթիկունս նորա։ Եւ մինչ սկսան հարկանել, ասէ ժպտելով ցիշխանն. հարկանելով հարցես զարծաթ իմ, զի առաւել ևս պայծառասցի։ Ասէ դուքսն. և ես իբրև զձիւն սպիտակ արարից զյիմարութիւն քո։ Եւ հրամայեաց հուր արկանել 'ի ներքոյ որովայնի նորա, և քացախ և աղ վաթել 'ի վերայ կիզեալ տեղւոյն խոցից։ Իսկ որք առնէին, հիանային ընդ քաջ ութիւն և համբեր ութիւն նորա և ասէին. ասա մեզ՝ ու՞ր են անօթք եկեղեցւոյն, և թողցուք զքեզ։ Իսկ նա ասէր. զոր ոչ գիտեմ, զիա՞րդ ասացից , զի ոչ է իմ գործ։ Եւ հազիւ ասաց դուքսն դադարել 'ի հարկանելոյ զսուրբն, և դնել 'ի բանտի։ Իսկ 'ի վաղիւն կոչեաց դուքսն զհայր վանիցն և զեղբարսն, և իբրև եկին առ նա՝ ասէ ցնոսա. սաստիկ և խիստ տանջեցի զնա և ոչ իմացայ ինչ գործ։ Ասեն եղբարքն ամենապատիւ իշխան, և այլ ևս բազում չարիս գործեալ է այրն այն, և մեք համբերեալ նմա մնայաք դարձի նորա, և նա զյետին չարիս գործեաց։ Ասէ դուքսն. և զի՞նչ կամիք զի արարից զնա։ Ասեն ցնա. զոր ինչ ասեն օրէնքն։ Ասէ դուքսն. ասեն օրէնքն՝ եթէ եկեղեցակողոպուտն մեռանի։ Եւ նոքա ասեն. մեռցի և սա։ Յայնժամ դուքսն արձակեաց զնոսա, իսկ զեղբայրն ետ ցդահիճսն զի սպանցեն զնա։ Եւ առեալ տարան զսուրբն և զարդարն 'ի տեղի ուր սպանանելոց էին։ Յայնժամ իբրև ետես եղբայրն որ խորեալն էր զանօթսն՝ զի հատաւ վճիռն, զղջացաւ և ասէ. եղէ գող և լինիմ սպանող ևս. սա մեռանի անմեղ և կեցցէ հոգւով, իսկ ես մեղական և կորնչիմ. ով եղկելի անձն իմ, եթէ այժմ և եթէ յապայն ոչ կարեն թաքչել անօթքն, և մինչ յայտնի՝ մեռանելոց ես. և գուցէ եթէ աստ ծածկեսցի, սակայն յայ ոչ է 'ի ծածուկ, և զի՞նչ տացես պատասխանի յաւուրն դատաստանի։ Եւ գնաց փութով առ առաջնորդն և ասէ. օգնեա, հայր, զի մի մեռցի արդարն, ես գիտեմ ուր իցեն անօթքն։ Յայնժամ առաքեաց հայրն և պատմեաց զայն իշխանին. իսկ իշխանն գնաց առ դահիճսն, և եգիտ զեղբայրն կապեալ և զսուրն մերկացեալ և զսուրբն պատրաստ առ 'ի սպանումն. և լուծեալ զեղբայրն 'ի կապանացն եդ զնա 'ի դագաղսն և առաքեաց 'ի վանս։ Իսկ եղբարքն սկսան անկանել առաջի նորա և ասել. մեղաք քեզ, այլ թող ութիւն շնորհեսցես մեզ։ Իսկ նա սկսաւ ողբալ և ասել. թող ութիւն արարէք, եղբարք, զի շնորհապարտս համարիմ զձեզ, զի յաղագս փոքր այսոցիկ ցաւոց և չարչարանաց մնամ ես մեծի ողորմ ութեան աստուծոյ. վասն այնորիկ ուրախ էի ես 'ի չարախօսելն իմ և ժպտելով խօսէի, զի վասն սակաւիկ այսու արհամարհանաց վարձս մեծամեծս առից. այլ վասն ձեր տրտմէի, զի ոչ էր կամ ինձ ձերովդ յանցանօք արդարանալ ինձ։ Եւ եկաց եղբայրն այն երանելին այլ ևս երիս աւուրս կենդանի 'ի մահիճս և գնաց առ տէր որում կարօտէր միշտ։ Եւ եղբայր ոմն գնաց տեսանել զնա թէ ո՛րպէս իցէ, և գտաւ զնա զի յաղօթսն 'ի ծունկս լեալ աւանդեալ էր զհոգին և կայր ևս այնպէս դեռ. և գնացեալ եղբայրն պատմեաց հօրն, իսկ հայրն հրամայեաց բերել յեկեղեցին զմարմին նորա, զի անդ թաղեսցեն զնա։ Եւ դրին զմարմին նորա 'ի սարկաւագանոցն, և կնքեալ զդուռն մնային հօրն մեծի լաւրային, զի գայցէ և ապա թաղեսցեն զնա պատուով իբրև զվկայ Քրիստոսի։ Եւ իբրև եկին հարք և եղբարք մեծի վանիցն, և երգիչքն կատարեցին զկարգ թաղմանն, ասէ հայրն մեծի վանիցն ցառաջնորդս տեղւոյն. բացէք զդուռն սարկաւագանոցին և հանէք զմարմին սրբոյն զի թաղեսցի, զի ինն ժամ է։ Եւ իբրև բացին՝ ոչ ինչ գտին, բայց միայն զսանդալ իւր, զի փոխադրեալ էր զնա աստուած յերկիրն կենդանեաց։ Եւ զարմանալեօք հիացան ամենեքեան ընդ մեծի սքանչելեացն ընդ այն, և փառաւոր առնէին զաստուած և արտասուօք ասէին. տեսէք թէ զի՞նչ շնորհէն մեզ երկայնամտ ութիւն և համբեր ութիւն և խոնարհութիւն և չարկրութիւն։ Եւ մեք տեսեալ զայս սքանչելի պատիւն համբերութեան, և նախանձեալ ընդ լաւ շնորհքն համբեր ութեան և խոնարհ ութեան և գնացեալ ճգնեսցուք, և համբերեալ ամօթոյ և արհամարհանաց, և քաջալերեալ մխիթարեսցուք 'ի ժամ փորձութեան, որք շնորհեն մեզ զարքայութիւնն երկնից շնորհօքն Քրիստոսի աստուծոյ մերոյ։
       ԱՍԱՑ հայրն Եսայիաս. ոչ այլ ինչ շահ լիցի և խրատեսցէ զնորեկսն եղբայր՝ իբրև անարգել և թշնամանել. զի զոր օրինակ տունկ օր ըստ օրէ ոռոգի և փութապէս աճեսցի , նոյնպէս և նորեկ եղբայր առաքինանայ եթէ համբերեսցէ թշնամանաց և նախատանաց։
       ԴԱՐՁԵԱԼ ասէ. երանի այնոցիկ որք գիտութեամբ աշխատին. զի հանգուցանէ զնոսա հանճար յամենայն ծանրութեանց, և յետոյ դարձուցանէ զպատրանս և զդաւաճան ութիւն դիւաց՝ որք խափանողս լինին ամենայն գործոց բարեաց, և առաւել ևս յաղօթս ծուլացուցանեն զորս ջանան աստուծոյ ծառայել. վասն այսորիկ երանելի է դատել զինքն յամի, և իմաստութեամբ և չափաւորապէս ճգնել։
       ԱՍԱՑ դարձեալ. առաջին ամենայն ճգնաց է օտար ութիւն յորժամ միայն ոք փախիցէ՝ թողեալ զիւրն բնակ ութիւն և այլուր երթիցէ. իսկ այնպիսւոյն պարտ իցէ զի ունիցի ընդ իւր ընկեր զհաւատս, զյոյս և զսէր և զսիրտ հաստատուն, և քաջալեր լինել յամենայնի 'ի կամս իւր։ Քանզի յայնժամ պաշարեն զնա յամենայն կալմանց պատերազմունք, և բազմօրինակ բերեն զվիշտս 'ի մտի և երկեցուցանեն՝ եթէ անկանիցիս 'ի փորձութիւնս և յաղքատութիւն, 'ի հիւանդութիւնս և յատելութիւնս բազմաց. եթէ դիպեսցին այսոքիկ, զի՞նչ յայնժամ արասցես մինչ ոչ ոք իցէ ծանօթ քո և ոչ ողորմած քո և ոչ գթած քո և ոչ հոգաբարձու, ոչ տուն, նա և ոչ տեղի ապաստանի։ Զայսոսիկ յիշեալ հեղձի 'ի մտի։ Բազում անգամ է զի գթութիւնն աստուծոյ փորձէ զնա այսպէս, որպէս զի յայտնեսցի փոյթ և սէրն նորա զոր ունի առ աստուած։ Այլ դու 'ի վերայ այսր ամի մի երկիցես, զի ոչ թողու աստուած երբէք և ոչ զոք յայնցանէ որ խնդրեն զնա։
       ԱՍԱՅ դարձեալ հայրն Եսայիաս. եթէ ոչ և միտք քո աղօթեսցեն ընդ մարմնոյդ. սուտ է վաստակ քո. զի եթէ սիրեսցես դու զվիշտս, յետոյ յուրախութիւն փոխեսցի քեզ։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն պատերազմեալ եղև 'ի խորհրդոց գործով, և պատմեաց զայն հօրն Իլակրէի։ Իսկ ծերն կամեցաւ հաստատել զնա. ասէ ցնա. կրօնաւոր ոմն 'ի Սկիտէ ունէր աշակերտ հնազարդ յոյժ, և կացեալ ընդ նմա ամս բազումս՝ և պատերազմեալ եղև ինքն և ասէ ցծերն. արասցես զի միայնակեաց, հայր 'ի խորին տեղւոջ ուրեք։ Ասէ ծերն. գնացեալ խնդրեսցես տեղի ուր և հաճոյ թուեսցի քեզ, և շինեսցուք անդ սենեակ քեզ։ Եւ գնացեալ եգիտ տեղի հեռի մղոն մի 'ի ծերոյն սենեկէ, և գնացեալ շինեցին անդ սենեակ։ Ասէ ծերն ցեղբայրն. զոր ինչ պատուիրեմ քեզ՝ արասցես. յորժամ քաղցիցես՝ կերիցես, և մինչ ծարաւեսցիս՝ արբցես, և յորժամ նիրհես՝ ննջեսցես. բայց միայն 'ի սենեկէ քումմէ մի ելանիցես մինչև ցշաբաթն. և ապա ել և եկ առ իս։ Արար եղբայրն ըստ հրամանի ծերոյն յաւուրս երկուս։ Իսկ յերրորդումն աւուրն ձանձրացաւ և ասէ 'ի մտի. զի՞նչ է այս զոր արար ինձ ծերն։ Եւ յարուցեալ ասաց աւելի սաղմոս, և զկնի մտանել արևու ճաշակեաց, և գնաց 'ի մահիճս զի ննջեսցէ. և ետես 'ի մահիճսն իւր կողմանեալ սեաւ իմն հնդիւ զի կրճտէր զատամունսն՝ 'ի վերայ նորա։ Եւ նա յահէ նորա վաղվաղակի փախեաւ և եկն առ ծերն. և բախէր զդուրսն և ասէր. հայր, ողորմեաց ինձ և բաց զդուրս քո։ Իսկ ծերն իմացաւ զի ոչ պահեաց զպատուիրանս իւր, վասն այն ոչ եբաց նմա զդուռն մինչև ցառաւօտն։ Իսկ յառաւօտուն բացեալ եգիտ զնա զի կայր արտաքոյ և լայր և աղաչէր. գթացաւ 'ի նա հայրն և տարաւ 'ի սենեակն։ Ասէ եղբայրն՝ եթէ սեաւ ինչ իբրև զհնդիկ տեսի 'ի մահիճս իմ մինչ կամէի ննջել։ Ասէ ծերն ցնա. յայն սակս դիպեցաւ քեզ այն. զի ոչ պահեցէր զբանս իմ։ Յայանժամ կարգեաց նմա կանոնս զոր կարող էր տանել. և եղև աշակերտն այն կրօնաւոր ընտրեալ։
       ԵՀԱՐՑ ոմն եղբայր ցհայրն Թէոդորէ և ասէ. եթէ լինիցի յանկարծակի երկեղուտ ինչ գործ, դու ոչ՞ երկիցես, հայր։ Ասէ ցնա ծերն. եթէ անկցին երկինք 'ի վերայ երկրի։ Թէոդորէ ոչ երկիցէ։ Զի խնդրեալ էր նա յայ, և բարձեալ էր 'ի նմանէ տէր զերկչոտութիւն ։
       ԱՍԷԻՆ վասն հօրն Թէոդորէի և վասն հօրն Լուկիայ՝ եթէ յիսուն ամ խափանեալ էին զխորհուրդս իւրեանց և ասէին՝ զկնի ձմերանս երթիցուք աստի. և 'ի գալ ամարայնոյն ասէին՝ թէ զկնի այսու ամարայնոյն երթիցուք։ Այսպէս կատարեցին զամենայն աւուրս կենաց իւրեանց։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եղև բորոտ յոյժ անհանդուրժելի, որ և էր ինքն որդի ազատաց. առ որ ասէին դևքն՝ այդ 'ի կրօնաւորութենէդ եղև. դու ընդէ՞ր համբերես դմա, զի ծանրասցի և որդնեսցի վէրք քո։ Իսկ եղբայրն համբերութեամբ իւրով յաղթեաց զչարին խորհուրդս և զերծաւ յորոգայթէ թշնամւոյն։ Քանզի տեսեալ տէր զհամբեր ութիւն նորա, ազատեաց զնա 'ի ցաւոց և բժշկեաց 'ի բորոտութենէ. զի որք համբերեն յուսով՝ օգնէ նոցա. զի մերձ է տէր առ երկիւղածս իւր։
       ԱՍԱՑ հայրն Իսիդորէ. իմաստ ութիւն սրբոցն այս է զի ծանիցեն զկամս այ, և ամենայնի յաղթեսցէ մարդ համբերութեամբն իւրով , զի հնազանդեսցի ճշմարտութեանն, և զի պատկեր աստուծոյ է մարդ. վասն այնորիկ դիւական է հետևել իւրն կամաց և խորհել զիւրն հաճոյս, և ոչ հետևել և հնազանդել օրինացն աստուծոյ։ Արդ այժմ՝ ժամ է ծառայել աստուծոյ, և ահա օր փրկ ութեան յորում իցեն վիշտք. և որք օրինօք գնան և համբերութեամբ ստանան զանձինս իւրեանց։
       ԱՍԱՑ հայրն Պիմէն վասն հօրն Յոհաննու կարճկանն՝ եթէ խնդրեաց յաստուծոյ, և բարձաւ 'ի նմանէ ամենայն պատերազմունք մարմնոյ, և եղև ազատ յամենայնէ։ Իբրև ետես զայս, գնաց առ ծեր ոմն մեծ և պատմեաց նմա զայն և ասէ. տեսանեմ զիս 'ի հանգիստ մեծ, զի ոչ մի ինչ պատերազմ կայ 'ի վերա իմ։ Ասաց ցնա ծերն. գնա դարձեաց և աղաչես զտէր, զի թողցէ 'ի քեզ զպատերազմն քո, քանզի պատերազմաւ ուղղին մեծամեծ բարութիւնք։ Եւ աղաչեաց զտէր, և եկն դարձեալ պատերազմն, և այլ ոչ բնաւ աղօթեր զի բարձցէ զայն 'ի նմանէ տէր. այլ խնդրէր զի համբերձցէ զայն 'ի նմանէ տէր. այլ խնդրէր զի համբերեսցէ ամենայն փորձութեանց նորա։
       ԱՍԱՑ դարձեալ հայրն Պիմէն վասն հօրն Կոպրիոսի՝ եթէ յայսպիսի չափ եհաս, մինչ զի հիւանդացեալ դնէր 'ի մահիճս ամս բազումս, և ոչ երբէք կամեցաւ առնել զկամս իւր, այլ ասէր . երանեալ է այր որ համբերեսցէ փորձութեանց։
       ԳՆԱՑ երբեմն հայրն Մակարիոս մեծն առ հայրն Անտոնիոս 'ի լերինն. և իբրև բախեաց զդուռն, ել առ նա հայրն Անտոն և ասէ. ո՞վ ես դու։ Եւ նա ասէ. ես եմ Մակար։ Իսկ ծերն փակեաց զդուռն և եթող զնա արտաքս, և ինքն 'ի ներքս 'ի խցին էր ժամ ինչ այնպէս կալով։ Իսկ իբրև ետես զհամբեր ութիւն ծերոյն Մակարայ, եբաց զդուռն և ուրախութեամբ ընկալաւ զնա և ասէ ցնա. 'ի բազում ժամանակաց ցանկայի տեսանել զքեզ, քանզի 'ի բազմաց լսէի զքէն։ Եւ հիւրընկալեալ բարւոք հանգոյց զնա, զի 'ի հեռուստ բազում աշխատութեամբ եկեալ էր։ Իսկ իբրև երեկոյ եղև, թրջէր հայրն Անտոնիոս զարմաւենին առ 'ի գործ։ Ասէ Մակարիա. եթէ հրամայես՝ թրջեցից և ես ինձ։ Անտոնիոս ասէ. թրջեսցես և դու։ Եւ կապեալ խուրձն մի մեծ զովացոյց, և նստեալ երկոքեան 'ի միասին յերեկոյէ մինչև ցառաւօտն հիւսէին զսիրայն և խօսէին զշահս հոգւոյ և զհիւսեալն թողուին 'ի դուրս ընդ պատուհանս այրին։ Եւ ետես զհիւսս Մակարայ զի շատ էր յոյժ, և ասէ. զօրութիւն բազում ելանեն յերանելի ձեռացս յայսցանէ։ Այսպիսիք էին երանելիքն 'ի գործ և յաշխատ ութիւն մեծ, և 'ի հոգևորն առաւելագոյն 'ի հսկմունս աղօթից։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եհարց ցհայրն Մակարէի և ասէ. զի՞նչ իցէ, հայր, քաջ ութիւն և աղօթք։ Ասէ ծերն. քաջ ութիւն և աղօթք են յորժամ յաղթէ ոք ամենայն փորձութեանց որք գայցեն 'ի վերայ՝ թէ 'ի դիւաց և թէ 'ի մարդկանէ, որպէս գրեալն է՝ համբերելով համբերի տեառն և լուաւ աղօթից իմոց։ Քանզի բարի են աղօթք, բարի է և համբերելն փորձանաց, զի օգնեսցէ մեզ տէր, և ուղղեսցուք յամենայն գործս բարիս. և զի օտար է 'ի կրօնաւորէ բարկանալ եղբօրն, օտար է և տրտմեցուցանել զընկերն, այլ պարտ է առնել նախ և ապա ուսուցանել։ Եւ զի ունիցի կատարեալ խոնարհութիւն ըստ առաքելոյ որ ասէ՝ եթէ առակ նշաւակի եղաք ամենայն աշխարհի. և թէ մեք յիմարք և դուք իմաստունք, և մեք անարգք և դուք փառաւորք. և արդ վասն այսորիկ պարտ է խնդալ մինչ անարգիցիմք, և փրկ ութիւն համարել միշտ զվիշտս և զտուգանս՝ զոր յաղագս աստուծոյ եկեսցեն 'ի վերայ մեր։ Եւ զի Պետրոս առաքեալ ասէ. եթէ արհամարհեսջիք վասն անուան տեառն, երանելիք էք դուք, և հոգի այ բնակեսցէ 'ի ձեզ։ Եւ արդ եթէ այս այսպէս իցէ, ապա խնդալ պարտ իցէ յորժամ արհամարհեալ լիցուք վասն անուան տեառն. և զի ասէ՝ խնդային յորժամ վասն անուան տեառն ձաղեալ լինէին։ Եւ արդ ո՞չ գիտէք եթէ պարտական են որդիք նմանել հարցն. նոյնպէս և մեք նմանեսցուք առաքելոցն Քրիստոսի, որք աւետարանաւն ծնան զմեզ. և եթէ որդիք նոցա իցեմք, պարտական եմք և գործոց նոցա նմանող լինել. քանզի նոքա մինչ անարգեալ լինէին՝ խնդային, և մինչ զրպարտէինն՝ ոչ շարժէին 'ի մտի. և զի լսէին 'ի Հրէիցն և 'ի հեթանոսաց՝ եթէ սոքա աղանդիւք և դիւթութեամբ իւրեանց շփոթեն զաշխարհ ամենայն. և 'ի վերայ այսոց ամենայնի ոչ միայն ոչ տրտմէին, այլ և խնդային ևս և զանիծիչսն օրհէին։ Եւ զի այս ամենայն վասն այնորիկ գրեցան, զի ընթերցցուք և նմանեսցուք նոցա. և յորժամ դիպեսցին մեզ չարիք կամ անարգանք, և տուժիցիմք ինչ և կամ հարկանիցիմք և կամ զրպարտիցիմք և կամ սուտ վկայեալ լինիցիմք, այսու գիտութեամբ և յուսով ցնծասցուք սրտիւ իբրև 'ի վերայ բազում շահեալ պատուոց, որով արժանի լիցուք հաղորդակից լինել ճգնաց առաքելոց և մարտիրոսաց և հարց ամենեցուն. և զի թէ վշտացն հաղորդեսցուք, և փառացն հաղորդք եղիցուք։ Զայսոսիկ ամենայն քրիստոնէից պարտ է գործել, զի այս հասարակաց է օրէնք, որպէս զի լիցուք աշակերտք քարոզչաց նոցուն։ Այլ ևս առաւել կրօնաւորք, որք են աղքատք, պարտին առնել զայսոսիկ՝ որք կամաւն իւրեանց հրաժարեալ իցեն յերկրէ և յամենայն գործոց նորա։
       ՀԱՅՐՆ Մելիսի բնակէր երբեմն 'ի սահմանս Պարսից ընդ երկու աշակերտս իւր. և ելին երկու որդիք թագաւորին Պարսից եղբարք մարմնոյ որսալ 'ի մայրիս ըստ սովոր ութեան իւրեանց. և եդին մեծ ուռկան որսոյ հեռագոյն իբրև երկոտասան միլոնս, և մղոնս քառասուն, իբր զի զորս գտցեն որս՝ ձգեսցեն 'ի նմա և նիզակօք խոցեալ սպանցեն։ Արդ յանկարծակի գտաւ ծերն և աշակերտք իւր 'ի դամս յայն։ Իսկ իբրև տեսին զնոսա մարդս մերկս և վայրենիս ծածկեալք գիսովք իւրեանց, զարմացան և հայէին ընդ նոսա սքանչացեալք ժամ մի, և ապա ասեն ցսուրբ ծերն. մարդ իցես արդեօք եթէ որս ինչ նոր՝ ասա մեզ։ Ասէ ծերն. մարդ եմ մեղապարտ և ելի աստ ողբալ զմեղս իմ և երկիր պագանեմ Յիսուսի. Քրիստոսի որդւոյն աստուծոյ կենդանւոյ։ Ասեն ցծերն մանկունք արքային. ոչ գոյ այլ աստուած, բայց միայն արեգակն և հուր զոր մեք պաշտեմք, և դու փութա և եկ յերկրպագ ութիւն նոցա։ Իսկ իբրև լուաւ զայս ծերն, ասէ ցնոսա. դոքա ստեղծուածք են այն մերոյ, և զձեզ մոլեն դևք առ նոսա. այլ աղաչեմ զձեզ՝ թողէք զմոլորութիւնդ զայդ և ծաներուք զճշմարտութիւնն և խոստովանեցէք զաստուած՝ որ ստեղծ զերկինս և զերկիր և զամենայն ստեղծուածս։ Իսկ նոքա ասեն. զխաչեալն և զմեռեալն զայն ասես աստուած ճշմարիտ գոլ։ Ասէ ծերն . այս՝ զայն ասեմ աստուած ճշմարիտ, որ խաչեցաւ և ջնջեաց զմեղս մեռաւ և եսպան զմահ, զնա հաւատամ աստուած ճշմարիտ։ Իսկ նոքա տանջեցին զնոսա խիստս, և բռնադատէին զոհել հրոյ։ Եւ զկնի բազում տանջանացն սպանին զերանելի աշակերտսն նորա. իսկ զծերն Մելիսի այլ բազումս տանջեցին, և յետոյ դրին նշաւակ իբր նպատակ, և կացեալ նոքա երկոքեանն աստի և անտի և հարին նետիւ մինն զսիրտն և միւսն զթիկունս նորա։ Իսկ երանելի ծերն Մելիսի ասէ ցնոսա. զի խորհեցայք զարիւն իմ հեղուլ անպարտ զծառային Քրիստոսի աստուծոյ, 'ի միում պահու յեգուց 'ի յայսմ ժամու անորդի եղիցի մայրն ձեր 'ի ձէնջ և պակասեսցի 'ի սիրոյ ձերմէ, և նետիւք ձերովք մեռցիք և դուք 'ի միմեանց խոցոտեալ, և խնդրեսցի արիւն մեր 'ի ձէնջ։ Զայս ասացեալ ննջեաց երանելի ծերն սուրբն Մելիսի՝ նահատակեալ վկայական մահուամբ վասն անուան տեառն Քրիստոսի աստուծոյ։ Իսկ 'ի վաղիւն ելին անդրէն 'ի յորս երկոքեան եղբարքն այնոքիկ որդիք թագաւորին. և ահա գայր շրտուցեալ եղջերու մեծ յանապատէ, որոյ զհետ չոգան երիվարիւնք. և ընկեցաւ 'ի մէջ նոցա որսն, և ձգեցին նետս երկոքեանն միանգամայն, և հարեալ զսիրտ միմեանց սպանին զիրարս։ Եւ կատարեցաւ 'ի վերայ նոցա մարգարէութիւն սրբոյ նահատակին ծերոյն Մելիսի, զոր անէծ զնոսա ըստ գուշակելոյն նմա 'ի տեառնէ։
       ՊԱՏՄԵԱՑ մեզ հայրն Թէովնա վասն հօրն Մարկելի՝ եթէ բնակէր նա հանդարտեալ միայն յայր մի որ մերձ էր 'ի գիւղ մի մեծ 'ի կողմանս Լիբանանու լերինն, զի 'ի կատար լերինն էր այրն ուր բնակէր նա։ Եւ էր հայրս այս Մարկելէ հեզ յոյժ և քաղցր ընդ այլոց բազում առաքինութեանց, և ունէր յինքն կատարեալ զերկիւղն աստուծոյ և սրբութիւն մարմնոյ. վասն որոյ հաւատ յոյժ ունէին առ նա արք գեղջն այնորիկ, մինչ զի բազումք ելանէին առ նա և ուսանէին 'ի նմանէ։ Եւ եկաց նա յայսչափ դժուարին տեղ և յայրն այն վեց ամ, և բազում փորձութեանց համբերեաց և դիւաց հակառակորդաց սրբութեանց, որպէս և ինքն ասէր՝ թէ ջանային հանել զնա յայրէ անտի և խափանել զբարի գործս նորա, այլ նա ժուժկալեաց ամենայնի։ Իսկ դևն յարուցանել փորձանք 'ի վերայ նորա կամելով, մտածեաց գործ նմա չարութեան իւրոյ. քանզի եղև ինքն դևն 'ի կերպարանս ծերոյն Մարկելէ, և գնացեալ 'ի գիւղ անդր կայր արտաքոյ գեղջն. և ուր տեսանէր կին միայն ելեալ 'ի շինէն, գնայր առ նա 'ի կերպս ծերոյն, խօսէր ցնա և ասէր. մեզ ինչ ոչ է մերձենալ 'ի կին, զի բնութեամբ է այն։ Եւ պատրէր զնա և անկանէր 'ի նա և գնայր 'ի լերին կողմն։ Եւ զայս առնէր դևն տեսակաւ կրօնաւորին բազում անգամ. և ուր տեսանէր կին միայն՝ դիմէր 'ի վերայ նորա ձևովն Մարկելիոսի և բռնանայր և ննջէր ընդ նմա։ Իսկ կանայք ձանձրացեալ ընդ այսոսիկ՝ պատմեցին արանց զայս։ Եւ ել զրոյցս այս ընդ ամենայն գիւղն , և ժողովեցան ժողովուրդք բազում յաւուր կիրակէի յեկեղեցին, և եղև աղաղակ մեծ։ Իսկ քահանայապետն կոչեաց զկանայսն զայնոսիկ և հարցանէր ստուգիւ՝ եթէ այս ա՞յսպէս իցէ, ննջեա՞լ իցէ ընդ ձեզ ծերն։ Եւ էին կանայքն այնոքիկ իբր քսան, որք ասացին՝ եթէ արդարեւ այդպէս իցէ. ոչ մի անգամ կամ երկիցս, այլ բազում անգամ. զի այս երեք ամ է որ կալեալ բռնադատէ և նեղէ զմեզ։ Զայս իբրև լուաւ քահանայապետն, ոչ իմացաւ եթէ խարդախ ութիւն դիւրին և առաչօք ինչ իցէ։ Եւ առաքեցին մանկունս զարս կանանց այնոցիկ և ասեն. գնացէք հալածեցէք զչար ծերն այն չարեօք 'ի տեղւոջէն յայնմանէ։ Եւ իբրև գնացեալ հասին անդ արքն գեղջն, սկսան հարկանել զանպարտ ծերն զայն բրօք սաստկապէս յոյժ։ Եւ կալեալ զմորուսն փետեէին բնաւ և գանէին և ասէին. մոլի և չար, մեք հաւատացեալ էաք զքեզ իբրև 'ի սրբոց աստուծոյ, և դու անառակ գործով քով խայտառակեցեր զկանայս մեր պղծելով զնոսա։ Եւ այնչափ վիրաւորեցին զնա, մինչ յոտից մինչև ցգլուխ չէր 'ի նմա տեղ ողջ. և կալեալ զոտիցն քարշեցին զառ 'ի վայր մինչև 'ի ստորոտ լերինն և ձգեցին զնա անշունչ 'ի վերայ ճանապարհին։ Իսկ ուղևորքն բիւրիտացւոց անցանէին ընդ այն, և գտին զսուրբ ծերն Մարկելի անկեալ 'ի ճանապարհի շաղախեալ արեամբ և հարցանէին . վասն էր այս և յումմէ դիպեցաւ քեզ այդ։ Իսկ ծերն ոչ ինչ յայտնեաց նոցա, բայց միայն աղաչէր զի բարձեալ տանիցեն զնա յայրն յայն. և բարձեալ տարան զնա յայրն իւր, և օրհնեալ 'ի նմանէ գնացին։ Իսկ մարդիկ գեղջն մինչ լուան թէ կենդանի է, գնային անդ, հայհոյէին և նախատէին և անարգէին զնա։ Եւ ծերն սուրբ զայս ամենայն եկեալն 'ի վերայ իւր ոչ ինչ գրէր, և գոհանայր զայ վասն եկեալ փորձանացն 'ի դիւաց 'ի վերայ իւր։ Եւ յոյժ 'ի յամօթ և 'ի պատկառանս և 'ի նախատինս էր սուրբ ծերն յայրն զամ մի, և աղաչէր միշտ զաստուած զի թողցէ նոցա զայն։ Իսկ յետ այնորիկ յայտնեցաւ 'ի տեսլեան քահանայապետին՝ թէ այն ամենայն պատրանք դիւաց էր և առաչօք եղեալ էր այն առ կանայսն, և ծերն սուրբ է և ոչ գիտէ զայնմանէ և ոչ ինչ։ Այլ և կանայքն այնոքիկ և արքն իւրեանց յայնմ գիշերի դիւահարեալ փրփրէին և լլկեալք թաւալէին, յորմէ իմացան ամենայն բնակիչք գեղջն եթէ դիւական էր երևմունքն զոր տեսին կանայքն այնոքիկ, զոր և ինքեանք իսկ կանայքն պատմէին 'ի միտս եկեալ, եթէ իբրև շփոթ ինչ և երևմունք այնպէս խառնակէր ընդ նոսա, և սրաթռիչ լինէր ընդ լեռնակողմն։ Յայնժամ ապաշաւեալք և զղջացեալք կոծէին զինքեանս վասն տանջելոյ և գանելոյ զանպարտ սուրբ ծերունին զայն։ Եւ յարուցեալք ամենեքեան միանգամայն գեօղն ընդ կանանց և մանկանց իւրեանց գնացին յայրն թող ութիւն խնդրել 'ի ծերոյն։ Իսկ ծերն Մարկելի գիտացեալ զայն փախեաւ և ոչ երևեցաւ նոցա, և գնացեալ բնակեցաւ 'ի լեառն Նիտրիոյ , և ոչ բնաւ ետես կամ խօսեցաւ ընդ նոսա այլ։ Իսկ մարդիկ գեղջն իբրև ոչ գտին զմարդն աստուծոյ յայրն իւր. անմխիթար սգով դարձան անդրէն 'ի գեօղն իւրեանց. և միշտ սգային և լային զփորձանս իւրեանց զոր պատահեաց նոցա 'ի դիւացն չարութենէ, և խնդրէին հանապազօր զթող ութիւն 'ի տեառնէ զոր մեղան անպարտ սրբոյ ծերոյն՝ գանելով զնա անողորմ։ Իսկ ծերն Մարկելէ ասէր ցիս. ասեմ քեզ, հայր Թէովնա, եթէ կամիս անշփոթ կալ և անշարժ 'ի բարիս և խաղաղութեամբ կատարել զկեանս քո, մերձ 'ի գիւղս կամ 'ի քաղաքս և ուր իցեն կանայք և մանկունք՝ մի բնակեսցես երբէք. զի յարուցմունք փորձանաց՝ որք են գայթագղեցուցիչք, 'ի նոցանէ յառաջագայի. այլ որք կամիցին զերծանել յայսմ ամենայնէ, փախիցեն յայնցանէ ուր նոքա իցեն։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եհարց ցհայրն Պիմէն և ասէ ցնա. ես ուր և գնացից, հայր. գտից զօգնականութիւնն աստուծոյ, զի փորձիւ գիտեմ որ օգնէ ինձ յարաժամ։ Ասէ ցնա ծերն. և որք զսուրն 'ի ձեռն ունին սպանանել զմարդ, գտանեն և նոքա զօգնականութին աստուծոյ 'ի յայս կեանս. դու ընդ այդ մի հպարտասցիս. այլ ճգնեա և հսկեա զի կեցցես 'ի յաւիտեան. զի ոչ է բարւոք հանգիստ յայսմ կենացս և ուրախութիւն մարմնական։
       ԱՍԱՑ հայրն Իսիդորէ 'ի Սկիտէ ցժողով եղբարցն. ո՞չ վասն ճգն ութեան և աշխատութեան ժողովեալ և ձեր աստ. և արդ ոչ վիշտ գոյ աստ և ոչ աշխատութիւնք 'ի տաղիս յայս. և գնամ աստի անդ՝ ուր իցեն վիշտք և աշխատութիւնք, գուցէ հանգիցեմ յետոյ։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եհարց ցհայրն Պիմէն և ասէ. ում ումեք անկ իցէ բանն ոչ գրեալ է՝ եթէ մի հոգայք վասն վաղուի։ Ասէ ցնա ծերն. անկ է սա ամենայն մարդոյ հաւատացելոյ, այլ ևս առաւել կրօնաւորի, որպէս զի զամենայն յոյս մեր ունիցիմք 'ի տէր և մի՝ 'ի հոգս մեր. զի զոր ինչ ինչ ունի ոք, ամենայն տեառն է։ Անկ է սա և որոց 'ի փորձ ութիւն անկանին, զի մի ձանձրացեալ վհատիցին, այլ ակն կալցին միշտ օգնականութեն աստուծոյ։
       ՀԱՅՐՆ Պաւղոս գաղատացին ասաց՝ եթէ կրօնաւոր որ ունիցի ինչ 'ի պէտս 'ի սենեկի, և ելցէ հոգալ այլ, նա կատակի 'ի դիւաց. զի աւելի պէտս որ իցէ առ կրօնաւորս՝ այն ոչ է յայ, այլ 'ի սատանայէ իցէ։
       ԾԵՐ ոմն գնայր վաճառել զմաղախս իւր, և դիպեալ յանկարծ դևն 'ի մաղախն և կորոյս զամենայն ձեռագործս նորա։ Իսկ ծերն իբրև ետես զայն ինչ գործ դաիւին, եկաց յաղօթս և ասէր. գոհանամ զքէն, տէր, զի փրկեցեր 'ի վշտաց զանձն իմ։ Եւ ոչ կարաց համբերել դևն ընդ իմաստ ութիւն ծերոյն ձայնեաց և ասէ. ահա աստ են մախաղք քո, չար ծեր։ Զի յամօթ եղև դևն ընդ համբեր ութիւն ծերոյն, զի ոչ նեղացաւ 'ի կորընչելն ձեռագործին, այլ խնդալից եղև. և առեալ ծերըն զմախաղ իւր վաճառեաց զնոսա։
       ԱՍԷՐ ծեր ոմն՝ և թէ Ղազարոս աղքատն առաքինութիւն ինչ ոչ արար, այլ միայն զի ոչ տրտնջեաց առ աստուած՝ թէ ոչ փրկեցէր զիս 'ի վշտաց իմոց , այլ գոհութեամբ կրէր զվիշտս իւր, և ոչ բամբասէր զմեծատունն զայն. վասն այսորիկ աստուած ընկալաւ զնա։
       ԱՍԱՑ ոմն 'ի հարցն. եթէ ոչ շարժէր 'ի հողմոյ ծառ, ոչ մեծանայր և ոչ ելանէր 'ի բարձունս և ոչ արմատ ձգէր 'ի խորս. նոյնպէս և կրօնաւոր եթէ ոչ փորձեսցի և համբերեսցէ, ոչ կարիցէ քաջ և ախոյեան լինել։
       ԱՍԱՑ և այլ ոմն ծեր՝ եթէ վասն այսորիկ ոչ ճանաչեմք զչափ մեր, զի ոչ ունիմք համբեր ութիւն 'ի գործս. այլ դիւրաւ կամիմք ստանալ զառաքինութիւն. վասն զի շրջիմք տեղւոջէ 'ի տեղի գտանել տեղի ուր դև ոչ իցէ։
       ԱՍԱՑ ծերն՝ եթէ զոր օրինակ մոմ եթէ լուծեալ ոչ ճմլեսցի՝ ոչ ընդունի յինքն զգիր կնքոյն, նոյնպէս և մարդ եթէ ոչ 'ի վիշտս և յաշխատութիւնս փորձեսցի՝ ոչ ընդունի զկնիք սուրբ հոգւոյն, որպէս և տէրն ցՊաւղոս ասէր՝ բաւական է քեզ շնորհք իմ, զի զօրութիւն իմ 'ի տկար ութեան քո կատարի։
       ԾԵՐՆ Մերոյժենի բնակէր 'ի լաւրայի. և յայնչափ ճգնութիւնս և 'ի վիշտս ետ զմարմին իւր, մինչև ջրգողական ախտիւն հիւանդացեալ եղև, և ասէր նա ցամենեսեան որք գային առ նա 'ի հարանցն մխիթարել զնա. աղօթեցէք վասն իմ, հարք, առ տէր զի մի գուցէ ներքին մարդն իմ ջրգողեսցի. այլ զայս մարմնոյ իմոյ ցաւ յերկարաձգիլ ինձ խնդրեմ 'ի տեառնէ աստուծոյ իմոյ։ Եւ լուաւ զսմանէ Եւստուգիոս պատրիարգն Երուսաղէմի և կամէր առաքել սմա ինչս 'ի պէտս սորա։ Իսկ ծերն Մերոյժենի պատուիրեաց նմա և ասէ. աղօթս արասցես վասն իմ, տէր զի փրկեցայց 'ի տանջանացն յաւիտենից և բաւական է ինձ. և ոչ էառ ինչ 'ի նմանէ։ Այսպէս անարգ և խոտան ունէին զհանգիստն աշխարհիս այսմիկ, և զնեղութիւն սիրէին։
       ԵՀԱՐՑ ցհայրն Պիմէն եղբայր ոմն և ասէ ցնա. զի՞նչ արարից, հայր, զի սիրտ իմ լուծանի և թուլանայ եթէ փոքր ինչ աշխատիմ։ Ասէ ցնա ծերն, ո՞չ զարմանաս դու ընդ Յովսէփ թէ որպէս համբերեաց փորձութեանց մինչև մանուկն էր՝ յերկիրն եգիպտացւոց, և ոչ լուծաւ սիրտ նորա, և եթէ որպէս աստուած յետոյ մեծացոյց զնա. նոյնպէս և Յակոբ ոչ ելոյծ զսիրտ իւր և կամ անկաւ 'ի վայր 'ի յուսոյն աստուծոյ և ոչ մեկնեցաւ 'ի կատարեալ սիրոյ նորա. նոյնպէս և դու մի լուծցիս. զի առաքին ութիւն կրօնաւորի 'ի փորձութիւնս երևեսցին փառաւորեալք։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն և եհարց ցհայրն Սիսոյի և ասէ. եթէ նստայց յանապատի և գայցեն բարբարոսք և կամեսցին սպանանել զիս՝ զինչ բարւոք է, այն՝ եթէ ես մեռայց 'ի նոցանէ, թէ այն՝ զի թէ կարացից սպանանել 'ի նոցանէ՝ սպանից։ Ասէ ցնա ծերն՝ ոչ, այլ ընկեա յաստուած զայն գործ. զի որպիսի և իցեն փորձութիւնք և գայցեն 'ի վերայ մարդոյ, պարտ է ասել՝ թէ վասն մեղաց իմոց եկն այս 'ի վերայ իմ. և եթէ բարի ինչ գայցէ. ասասցէ թէ այս յաստուծոյ եկեալ է։
       ԱՍԱՑ հայրն Սիսոյի. եթէ բնակեալ իցես ընդ միաբան եղբարց, մի փոխեսցես զտեղին. զի թէ փոխիս, յոյժ վնասեսցիս. զի զոր օրինակ թռչուն եթէ թողցէ խակ զձուսն՝ զձագսն՝ ոչ հանցէ 'ի նոցանէ նոյնպէս և ծեր 'ի փոփոխեալ տեղւոյն ցամաքի 'ի հաւատոյն և յուխտեն։ Բազում են որոգայթք թշնամւոյն. զի թէ ոչ կարիցէ որսալ զանձն աղքատութեամբ. զհարստութիւն դնէ առաջի ցանցս. և թէ անարգութեամբ և պատկառանօք ոչ կարիցէ գթել , զգովութիւն և զփառս դնէ որոգայթ. և եթէ յաջողութենէ ոչ յաղթի. զցաւս և զհիւանդութիւնս բերէ. իսկ եթէ որկրամոլութեամբ ոչ կարասցէ ձգել, 'ի սնափառն պահօք ձգէ զհոգին, և ածէ 'ի վերայ ցաւս և հիւանդութիւնս, սովս և ծարաւս, զի լքեսցիքեզ այս, յիշեա զահագին տանջանս և զանաչառ դատաւորն, և մի յուսահատեսցիս երբէք. այլ ցնծա զի աստէն կամեցաւ աստուած ջնջել զսպիսն մեղաց քոց, և ասասցես. խրատելով խրատեաց զիս տէր և 'ի մահ ոչ մատնեաց. երկաթ գոլով դու՝ հրով սրբեսցես զժանկ քո։ Իսկ եթէ արդար իցես և ցաւք ինչ դիպին քեզ, 'ի վերագոյն բարիսն հասցես և 'ի մեծամեծս. և ոսկի գոլով դու՝ հրով հալածչացն այն մաքրեսցիս յաղտոյ. թէ և մարմնոյ քո տացի հրեշտակ սատան՝ խնդասցես, զի Պաւղոսի վիճակին եղեր դու։ Եւ զի ջերմամբ փորձեցար և փորձանօք մաքրեցար ըստ գրեցելոյն՝ թէ անցաք մեք ընդ հուր և ընդ ջուր, և հանէր զմեզ 'ի հանգիստ քո. եթէ դիպեցար առաջնոյն, մնասցես և երկրորդին ևս։ Այլ գործեա զառաքին ութիւն և գտցես ողորմութիւն, որպէս և գրեալն է՝ եթէ աղքատ և տնանկ եմ ես. և զի կրկին վշտօք կրկին և զհատուցումն առցես շնորհօքն Քրիստոս ի։
       ԱՍԱՑ դարձեալ. եթէ հիւանդասցիս, մի՛ դժուարասցիս և ասասցես՝ եթէ ոչ կարեմ հսկել և աղօթել վասն զի պահք և աղօթք և ամենայն դժուարին գործք առ 'ի ցամաքել զխորհուրդս կարգեալ են։ Եւ եթէ զոր ինչ գետնախշտ ութիւն և պահք և աղօթք և չարակրութիւն կատարել կարեն 'ի մարմնի , զայն և հիւանդութիւնք կատարեն. ապա ոչ է պարտ տխրել ընդ այն, այլ պարտ է համբերել գոհութեամբ ցաւոցն և լռութեամբ փառաբանել զաստուա ծ։
       ԱՍԱՑ դարձեալ. եթէ որք 'ի յաշխարհի մեղանչեն՝ ակամայ 'ի բանտի արգելցին, նոյնպէս և մեք կամաւ արգելցուք զմեզ վասն մեղաց մերոց, որպէս զի կամաւոր վշտօք մերովք փրկեսցուք 'ի յաւիտենից տանջանացն։ Եւ եթէ պահեսցես՝ մի պատճառեսցես զհիւանդութիւն, զի որք որկրամոլինն և ուտեն՝ նոքա առաւել ևս ախտանան. եթէ սկսար զբարին՝ մի ձանձրասցիս, այլ կարդա զտէր, և նա օգնեսցէ քեզ և տացէ քեզ համբերել ամենայնի. և յամօթ լիցի թշնամին քո։
       ԱՍԱՑ դարձեալ. որք կամին նաւել և անցանել ընդ ծով, բազում անգամ և նոքա իմանան զհողմ. իսկ եթէ մտանեն ընդ խորս՝ և դիպեսցի հակառակ հողմ, ոչ հատանեն զյոյսն և ոչ անկանին 'ի ծով. այլ որքան հնար իցէ աշխատին և պահեն և մնան խաղաղել օդոց։ Այսպէս և մեք արասցուք և ընդդէմ կացցուք փորձութեանց, և օգնեսցէ մեզ Քրիստոս ։
       ԱՍԷԻՆ զծերոյ ումեմնէ՝ թէ զամս վաթսուն կայր բնակեալ յեղր գետոյն, և բնաւ ոչ նայեցաւ տեսանել զգետն. և այնիւ զհամբերութիւն և զժուժկալութիւն փորձեալ հաստատեաց յինքն լիով։
       ԳՆԱՑԵԱԼ ոմն դիւահար 'ի Սկիտէ և ոչ բժշկեցաւ զբազում ժամս. յետոյ գթացաւ 'ի նա ոմն ծեր, կնքեաց 'ի նմա խաչիւ և հալածեաց զդևն 'ի նմանէ։ Բարկացեալ ընդ այն դևն և ասէ ցծերն. զի դու հաներ զիս 'ի բնակութենէ իմմէ, ես եկից 'ի վերայ քո։ Ասէ ծերն. եկեսցես և ոչ դժուարիմ ես յայդ. եկ առ իս։ Եւ յարեաւ 'ի վերայ նորա. և եկաց 'ի վիշտս ծերն զերկոտասան ամ, և նեղէր զնա դևն այն և խորտակէր և հարկանէր և շարժէր զնա։ Եւ էր կերակուր ծերոյն օր ըստ օրէ երկոտասան կորիզս արմաւոյ, և ճգնէր զինքն 'ի յաշխատ ութիւն և 'ի պահս աղօթիւք սրբովք։ Եւ տեսանել դևն զայնպիսի յօժար ութիւն և զհամբերութիւն ծերոյն և զաշխատութիւն՝ ոչ ժուժկալէր, այլ փախստական եղեալ գնայր 'ի ծերոյն։ Ետես զնա ծերն և ասէ ցնա. ընդէ՞ր գնաս, դև դու, և փախչիս յինէն. եկ կացցուք 'ի միասին։ Ասէ դևն անիծեսցէ զքեզ տէր, չար ծեր զի սովով սպանէր զիս. և ընդ քգզ ոչ ոք կարող իցէ կեալ. բայց միայն աստուած։ Այսպէս սիրէին զհամբերութեամբ ժուժկալութիւնն և ուրախ էին 'ի նեղութիւնս ։
       ԱՍԱՑ ծերն. առաջին հարքն մեր ոչ դիւրաբար շարժէին 'ի տեղւոջէ իւրեանց բայց թէ յերիցս յայսոց պատճառաց, մին թէ լինէր անդ մարդ նենգամիտ՝ որ փոյթ բարկանայր և դիւրաւ ոչ հաշտէր ընդ ընկերն. և երկրորդ եթէ փառաւորէր ինչ 'ի բազմաց, և երրորդ եթէ փորձ ութիւն պոռնկ ութեան դիպէր անդ. սակս սոցին միայն փախչէին և հեռանային 'ի տեղւոջէն. և ոչ վասն նեղ ութեան ինչ հոգային, այլ ուրախ էին 'ի նեղութիւնս և զնա խնդրէին յարաժամ և գտանէին։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եհարց ցծերն և ասէ. զի՞նչ արարից, հայր, զի խորհուրդք իմ նեղեն զիս և ասեն ցիս՝ ոչ ես կարող պահել և ապաշխարել դու , գնացեալ սպաս տար հիւանդաց, զի և այն սէր է։ Ասէ ցնա ծերն. գնա, որդեակ, կերիցես և ննջիցես 'ի չափու, բայց 'ի սենեկի քո կացցես. վասն զի համբերելն 'ի սենեկի ծնող է ամենայն առաքինութեան։ Արդ ըստ հրամանի ծերոյն եկաց եղբայրն այսպէս 'ի սենեկի զերիս աւուրս։ Ապա ձանձրացեալ՝ սկսաւ հիւսել զարմաւենի. և իբրև քաղցեաւ, ասէ՝ կատարեցից զսիրայ և ապա կերայց. և իբրև կատարեաց զարմաւն, ասէ՝ և ընթերցայց գիրս և ապա կերայց . և զկնի ընթեռնլոյ ասէ՝ աղօթեցից նախ և ապա ճաշակեցից։ Այսպէս առ սակաւ սակաւ ուղղեցաւ և ել յառաջին ճգնութիւնն եղբայրն համբերութեամբ և ժուժկալութեամբն որ 'ի սենեկին։
       ԶԾԵՐ ոմն աղաչէին եղբարքն զի հանգիցէ փոքր մի 'ի ծանր աշխատութենէ ճգանցն, զի էր ճգնաւոր մեծ յոյժ։ Ասէ ցնոսա ծերն. ասեմ ձեզ, որդեակք, զի Աբրահամ աշխարհէ զի ոչ առաւել ճգնեցաւ, յորժամ տեսանիցէ զպարգևսն աստուծոյ զպատրաստեալն ճգնողաց։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եհարց ցծերն և ասէ. զի՞նչ արարից, հայր, զի ոչ շահեցայ ինչ 'ի կրօնաւորութենէս. այլ ծուլութեամբ կամ, ուտեմ ըմպեմ և ննջեմ և 'ի խենէշ խորհուրդս շրջիմ 'ի գիշերի և 'ի տուընջեան, և յընդունայն գործոց 'ի չար գործս փոփոխիմ։ Ասէ ցնա ծերն. նիստ 'ի խցի քո , և զոր ինչ կարող ես առնել՝ արա անշփոթ. քանզի կամի և հաճի աստուած զփոքր առաքինութիւնն զոր առնես դու անդ 'ի խցկանն արդեօք, քան զմեծամեծ գործս սրբոյն Անտոնի զոր առնէր յանապատի. քանզի որ ոք նստցի 'ի սենեկի իւր վասն տեառն և պահեսցէ զխորհուրդս անշփոթ, գտանի նա 'ի տեղի հօրն Անտոնի։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եհարց ցծերն և ասէ. ո՞րպէս կարելի է ոչ բամբասել զեղբայրն որ դառնայ յաշխարհ։ Ասէ ծերն. պարտ է սոցա առնել ըստ օրինակի շանց որսորդաց, որք վարին զկնի նապաստակաց. զի մինն 'ի նոցանէ տեսեալ զնապաստակ՝ հետևի նմա և ոչ դադարէ և ոչ խորշի 'ի փշոյ կամ 'ի քարէ և կամ 'ի ջրոյ և ոչ խափանի յընթացիցն, մինչև կայցէ զնա. իսկ այլ շունքն որք տեսանեն զընթացս նորա, փոքր մի դիմեն վասն հաճելոյ զնա և ապա դադարեն, զի ոչ տեսանեն զորսն և դառնան առ որսորդսն. և նա միայն ընթանայ որ նախ ետես և հետևեցաւ նմա։ Այսպէս պարտ իցէ և կրօնաւորի որ հետևեսցի Քրիստոսի, որպէս զի յօժարութեամբ ընթասցի զկնի նորա, և առաջնորդ ընթացիցն ունիցի զխաչն նորա, և զամենայն գայթակղութեամբ աշխարհիս զանց արասցէ, և փութասցի մինչև հասցէ, և ոչ հայեսցի այսր անդր և դատեսցէ զեղբայր իւր կամ բամբասեսցէ, այլ միայն 'ի նա հոգ տարցէ որում բաղձայ հասանել։ Իսկ որք ոչ են հետևեալ Քրիստոսի, և ոչ են յընթացս զկնի նորա, նոքա են որ հային այսր անդր և քննեն զեղբարսն և բամբասեն զնոսա և դատեն։
       ԱՍԱՑ ծերն. զոր օրինակ ծառ որ փոյթ խլեսցի և տնկեսցի՝ արմատանալ ոչ կարէ, նոյնպէս և կրօնաւոր շրջող ոչ կարէ ստանալ զառաքինութիւն։
       ԾԵՐ ոմն նստէր առանձինն և փոյթ ընդ փոյթ հիւանդանայր։ Եւ եղև երբեմն զի անց 'ի վերայ ամ մի և ոչ հիւանդացաւ, և տրտմեցաւ յոյժ վասն այսորիկ և սկսաւ լալ և ասէր. մոռացաւ զիս աստուած ստուգիւ և ոչ նայեցաւ յիս։ Զի վիշտք և մարմնոյ նեղութիւնք սրբեն զհոգի և մերձեցուցանեն առ աստուած։
       ԱՍԱՑ ծերն. մի խնդրեր դու քեզ հիւանդութիւն մարմնոյ, զի մի վհատեալ կարճամտեսցիս. զի եթէ տէր քո կամեսցի ճնշել զմարմին քո, դու զի՞ ծանրամտիս, նա հոգայ վասն քո, և ոչ ես կարող կեալ առանց նորա. այլ համեբրեսցես և խնդրեսցես 'ի նմանէ զոր ինչ օգուտ քո իցէ, և կեցցես երկայնամտութեամբ։
       ԷՐ ոմն կրօնաւոր ճգնող յամենայնի, և պատրանօք չարին անկաւ 'ի փորձութիւն, զի կուրացան աչք նորա. իսկ նա 'ի յաղօթելն իւրում բնաւ ոչ խնդրեաց յաստուծոյ լոյս աչաց իւրոց , այլ խնդրեաց զհամբերութիւն։ Վասն այսորիկ աստուած դարձեալ զլոյս շնորհեաց աչաց նորա պայծառ քան զառաջինն. զի սիրեաց զնեղութիւնն՝ յորմէ կատարի համբերութիւն, որում հաճի տէր աստուած և յորմէ շնորհին ամենայն բարութիւնք և փառք։
       ԷՐ ոմն արծաթավաճառ 'ի քաղաքին Անտիոքայ մանուկ հասակաւ, որոյ անուն էր Անդրոնիկէ. ունէր և կին ազնուական, որ կոչէր անուն նորա Աթանասիա։ Եւ էին երկոքեանն սնեալ յերկիւղն աստուծոյ 'ի տղայութենէ և լի ամենայն գործովք բարեաց, և էին մեծատունք յոյժ երկոքեանն։ Իսկ կեանք նոցա էին այսպէս. ամենայն ինչք նոցա բաժանեալ յերիս մասունս աճէր և գործէր. մի մասն աղքատաց, և մի մասն կրօնաւորացն և եկեղեցեացն, և մի 'ի պէտս իւրեանց և ամենայն ծառայից իւրեանց։ Եւ սիրէր զնոսա ամենայն քաղաքն և իշխանքն , և պատրիարգն զԱնդրոնիկէ վասն հեզ ութեան և բարեգործ ութեան և սրբ ութեան և բազում առաքինութեան իւրոյ։ Եւ ծնաւ կին նորա որդի, և կոչեցին զանունն Յովհաննէս. և յաւել ծնանել դուստր, և անուանեցին զնա Մարիամ։ Եւ յայնմհետէ ուխտեցին աստուծոյ երկոքեանն այլ ոչ գիտել զմիմեանս և սրբութեամբ կեալ կրօնաւորական կենօք մինչև ցզարգանալ մանկանցն և ժառանգել զհայրենիս, և ապա գնալ նոցա որպէս և կամք լինէին աստուծոյ։ Բայց էր ամենայն փոյթ նոցա յողորմութիւնս աղքատաց և 'ի սպաս եկեղեցեաց և կրօնաւորաց , և զոր սուրբ կիրակէին հսկելով յերեկոյէ առանց քնոյ անցուցանէին յեկեղեցւոջն յաղօթս և 'ի տուրս աղքատաց և քահանայից և կրօնաւորաց. իսկ զերկուշաբթի և զչորեքշաբթի և զուրբաթ անսուաղ անցուցանէին։ Եւ յառաւօտէ մինչև ցերեկոյ շրջէին 'ի փողոցս քաղաքին 'ի հիւանդանոցս և 'ի բանտս և դարմանէին, և լնուին զձեռս աղքատաց և հիւանդաց և կալանաւորաց. այսպիսի կենցաղավարութեամբ էին բազում ամս։ Եւ զկնի երկոտասան ամի յաւուր միոջ եկն աշխատեալ 'ի սպասուց հիւանդացն Աթանասիա և մտեալ 'ի տունն եգիտ զերկոսեան մանկունսն տապացեալ ջերմամբ մահաբերիւ, զի հեծէին և հառաչէին յանկողնի. ել առ նոսա և նստաւ տխրեալ և ննջեաց։ Իսկ Անդրոնիկէ եկեալ յեկեղեցւոյն ետես զկինն տխրեալ և զմանկունսն տապացեալ. իբրև մերձեցաւ ձեռամբ 'ի մանկունսն և ետես զնոսա յայնպիսի հրատին միջի 'ի տապի , ափշեցաւ և հառաչեաց և ասէ. կամք տեառն եղիցին յամենայնի։ Եւ ել առժամայն 'ի քաղաքէն արտաքոյ յեկեղեցին Յուլիանէ վկային՝ ուր էր գերեզման հարց իւրոց, և ժամս վեց եկաց անդ հսկելով լալով և աղօթիւք։ Իսկ իբրև դարձաւ 'ի տունն , լուաւ ձայն կոծոյ և ողբոց մեծի, քանզի 'ի մէջ գիշերի վախճանեալ էին երկոքեան մանկունքն 'ի միասին, և ժողովեալ էին քաղաքն ամենայն և կոծէին զնոսա։ Իբրև ետես զմանկունսն անշունչս եդեալ 'ի միասին 'ի վերայ տախտակի, եմուտ 'ի սենեկի իւր, եդ ծունր առաջի փրկչին պատկերի և ասէ արտասուօք. մերկ եկի յորովայնէ մօր և մերկ գնալոց եմ յերկրէ, տէր ետ և տէր էառ, եղիցի անուն տեառն օրհնեալ յաւիտեան։ Իսկ մայր մանկանցն խեղդէր զանձն և ասէր՝ թէ զինքն զմայրս թաղեցէք ընդ մանկունսն իմ։ Եւ ժողովեալ էին քաղաքն ամենայն և պատրիարգն իսկ ուխտիւն իւրով, և հանեալ զմանկունսն տարան արտաքոյ քաղաքին յեկեղեցին Յուլիանէ վկային և թաղեցին 'ի գերեզմանս հարց իւրոց։ Իսկ զողբոց և զկոծոյ դառնութեանն ո՞ կարէ պատմել, որովհետև ողջ քաղաքն ամենայն անդ էր և միապէս ցաւէին ամենեքեան։ Իսկ զԱնդրոնիկէ տարաւ ընդ ինքն պատրիարգն 'ի պատրիարգանոցն։
       Իսկ մայր մանկանցն ոչ կամեցաւ գնալ 'ի տուն իւր, այլ մնաց անդրէն յեկեղեցին Յուլիանէ վկային առ գերեզմանս մանկանցն և լայր։ Եւ ահա 'ի մէջ գիշերին երևեցաւ նմա սուրբ վկայն Յուլիանէ տեսակաւ կրօնաւորի և ասէ ցնա. ընդէ՞ր ոչ թողուս, կին դու ննջել զորս կան աստ։ Պատասխանի ետ և ասէ. մի՛ բարկանար ինձ, տէր իմ, զի ցաւագնեալ է սիրտ իմ. քանզի երկուս որդիս ունէի միայն, և զերկոսեանն 'ի միասին թաղեցի այսօր։ Ասէ սուրբ վկայն. քանի՞ ամաց էին նոքա։ Եւ նա ասէ. մինն երկոտասան և միւսն տասն։ Ասէ սուրբ վկայն, ապա ընդէ՞ր ողբաս դու զանմեղսն և զսուրբսն, և ոչ ողբաս դու զմեղս քո. ասեմ քեզ, կին դու, զի զոր օրինակ մտանէ 'ի մարդն հարկ կերակրոյն և անհնար է թէ ոչ տացէ զնա, այնպէս գան մանկունքն քո առաջի Քրիստոսի 'ի հանդերձեալ բարիսն և ասեն ցնա. տէր և սուրբ դատաւոր արդար, զրկեցեր զմեզ 'ի կենցաղոյս բարեաց, արդ մի զրկեր յարքայութենէ քումմէ. և տայ զնա նոցա։ Զայս ասացեալ գնաց կրօնաւորն 'ի տեսիլն։ Իբրև լուաւ զայս Աթանասիա , մխիթարեցաւ և ասէ. զի կան որդիքն իմ յարքայութիւնն երկնից, ապա ընդէ՞ր ողբացից զնոսա. և եթէ ողբացից աստ 'ի մահու, զի՞նչ օգտեցայց։ Եւ յարեաւ և խնդրէր զկրօնաւորն և ոչ եգիտ. և զի կային փակեալ դրունք եկեղեցւոյն, և 'ի խնդրելն լուաւ ձայն 'ի խորանէն որ ասէր՝ Յուլիանէ վկայն է և ոչ այլ ոք ծեր։
       Յայնժամ գոհացեալ ուրախութեամբ ընդ տեսիլն, գնաց 'ի տուն իւր և պատմեաց զտեսիլն Անդրոնիկեայ և ասէ. ճշմարիտ հաւատա ինձ, զի 'ի կենդանութեան մանկանցն կամէի ասել հանապազօր զայս ինչ ընդ քեզ և ամաչէի, մնայի և զարգանալոյ մանկանցն. քանզի ես ուխտեցի աստուծոյ, ահա տասն ամ է, արդ ասեմ քեզ՝ լուր աղախնոյ քո և տար զիս 'ի վանս կանանց, զի եղէց կրօնաւոր և անդ ողբացից զմեղս իմ։ Ասէ ցնա Անդրոնիկէ. փորձեսցես զխորհուրդս քո զայդ զեօթն օր. եթէ կացցես դու 'ի միտս յայդ, արասցուք զորս և արժան է։ Եւ արար այնպէս, յետ եօթնեկին եկն և զնոյն ասաց։ Յայնժամ Անդրոնիկէ կոչեաց զհայրն Յոհաննէս և ասէ. մեք գնամք յԵրուսաղէմ աղօթել 'ի սուրբ տեղիսն յայն, և ահա 'ի ձեռս քո է ամենայն ինչք մեր. եթէ հասանէ մեզ անդ մեռանել, զոր ինչ արասցես դու ընդ մեզ անդ ընչիւք մերովք՝ զվարձս յաստուծոյ գտցես աստ և 'ի հանդերձեալն, արդ կամիմ զի շինեսցես սովաւ հիւանդանոցս և հիւրանոցս և վանս 'ի յայս տեղի տանց մերոց։ Եւ յանձնեցին 'ի նա զամենայն ինչս իւրեանց, և առեալ մասն ինչ յընչիցն ընդ իւրեանս 'ի պէտս և գրաստս երկուս և ելին 'ի գիշերի 'ի քաղաքէն։ Եւ իբրև ելին, նայեցաւ Աթանասիա 'ի տունս իւրեանց, և ամբարձ զաչս իւր յերկինս և ասէ. աստուած, որ ասացեր Աբրահամու և Սառայի ելանել յերկրէ և յազգէ և 'ի տանէ իւրեանց, և դու նոյն ինքն տէր, առաջնորդեա մեզ յերկիւղ քո, զի վասն անուան քո թողաք բացեալ զդրունս տանց մերոց, և մի փակեսցես ընդդէմ մեր զդրունս արքայ ութեան քո։
       Եւ գնացին երկոքեան 'ի միասին յԵրուսաղէմ, և աղօթեալ շրջեցան ընդ ամենայն ուխտսն, և տեսին բազում կրօնաւորս սուրբս և օրհնեցան 'ի նոցանէ, և ետուն սէր ամենեցուն։ Եւ անտի գնացեալ յԱղեքսանդրիա 'ի տաճար սրբոյն Մինայի, և պատուով ընկալան զնոսա քահանայքն։ Իսկ յիններորդ ժամուն ել Անդրոնիկէ 'ի վերնատան վանդակն և հայէր 'ի քաղաքն, և ետես 'ի փողոցին զի կրօնաւոր ոմն կռուէր ընդ ումեմն։ Ասէ Անդրոնիկէ ցայրն այն. ընդէ՞ր այր դու, շփոթիս ընդ կրօնաւորիդ և նեղես զդա։ Ասէ այրն այն. սա 'ի վարձու կալաւ զգրաստն իմ գնալ 'ի Սկիտէ, և ես ասեմ դմա՝ արդեօք եկ գնասցուք 'ի գիշերի զի մի տօթասցուք, և սա ոչ կամի գալ։ Ասէ ցնա Անդրոնիկէ. ունի՞ս այլ գրաստ։ Եւ նա ասէ. ունիմ , հայր։ Ասէ ցնա. գնա բեր աստ և ես կալայց 'ի վարձու և երթիցուք 'ի միասին արդեօք, զի և ես 'ի Սկիտէ գնամ։ Դարձաւ և ասէ ցԱթանասիա. կացցես դու աստ 'ի սուրբ Մինա մինչև ես ելից 'ի Սկիտէ և աղօթեցից անդ և տեսից զհարսն և դարձայց այսր։ Ասէ ցնա կինն. տարցես և զիս ընդ քեզ։ Պատասխանի ետ Անդրոնիկէ և ասէ. կին մարդ ոչ մտանէ 'ի Սկիտէ։ Իսկ նա ասէ արտասուօք. դու տացես պատասխանի այ և սրբոյն Մինայի, եթէ ոչ գայցես և ածցես զիս 'ի վանս կանանց։ Յայնժամ ողջունեալ զմիմեանս բաժանեցան 'ի միմեանց։
       Եւ Անդրոնիկէ գնաց և ել 'ի Սկիտէ և ետես զսուրբ հարսն ամենայն վանորէից լերինն, և գնաց առ հայրն Դանիէլ յանապատն բազում աշխատութեամբ և հազիւ կարաց տեսանել զնա, և պատմեաց ծերոյն զամենայն զայսոսիկ։ Ասէ ցնա ծերն. գնացեալ բերցես դու աստ զընկեր քո, և գրեցից քեզ թուղթ զի տարցես զնա 'ի Թեբայիդա 'ի սաբենեսացւոց վանս կանանց։ Յայնժամ Անդրոնիկէ արար որպէս ասաց նմա հայրն, և գնացեալ եբեր զԱթանասիա ծերն. իսկ ծերն ասաց նմա բանս կենաց, և առաքեաց զնա 'ի վանս կուսանաց. և դարձաւ Անդրոնիկէ առ հայրն Դանիէլ և զգեցաւ զկարգ կրօնաւորական, և ուսոյց նմա հայրն զգործս կրօնաւորական, և եկաց առ ծերոյն ամս երկոտասան Անդրոնիկէ։
       Զկնի այսորիկ խնդրեաց 'ի ծերոյն զի երթիցէ աղօթեսցէ 'ի սուրբ տեղիսն Երուսաղէմի։ Եւ ողջունեալ զնա ծերն ետ աղօթս և արձակեաց զնա։ Եւ եղև մինչ գնայր յուղին 'ի սահմանս Եգիպտոսի, և նստաւ 'ի տօթոջ 'ի փշաբոյս ինչ տեղւոջ իբր զի հանգիցէ փոքր մի 'ի սաստիկ ջերմոյն, և ահա կամօքն աստուծոյ եկն Աթանասիա և զգեցեալ էր հանդերձ առն, վասն զի գնայր և նա յԵրուսաղէմ։ Եւ հարցին զիրարս, և աղաւնին ծանեաւ զլծակից իւր, իսկ Անդրոնիկէ ոչ ծանեաւ զնա՝ որոյ տեսակ և գեղ թարշամեալ էր 'ի բազում ճգնութեանցն, և սևացեալ էր մորթն ողջոյն և լեալ իբրև զհնդիկ ոք։ Ասէ ցնա Աթանասիա. ո՞ւր գնալոց ես, հայր։ Եւ նա ասէ. յԵրուսաղէմ զսուրբ տեղիքն տեառն գնամ տեսանել։ Ասէ ցնա. և ես անդ ուղեալ եմ, և եթէ կամիս գնասցուք 'ի միասին. այլ այսպէս լռութեամբ երթիցուք, զի մի՛ բնաւ խօսեսցուք ինչ։ Ասէ Անդրոնիկէ. զայն արասցուք։ Ասէ Աթանասիէ, զի զայս եդ զանուն իւր, ո՞չ դու աշակերտ հօրն Դանիէլի իցես։ Եւ նա ասէ՝ այո։ Եւ Աթանասիէ ասէ. և ո՞չ Անդրոնիկէ կոչի անուն քո։ Իսկ նա ասէ՝ այո։ Եւ նա ասէ. աղօթք ծերոյն օգնական մեր լիցի։ Անդրոնիկէ ասէ՝ ամէն։ Եւ երթային 'ի միասին։ Եւ եկեալ յԵրուսաղէմ աղօթեցին յամենայն տեղիսն, և դարձեալ գնային յԱղեքսանդրիա, և բնաւ ոչ խօսեցան ընդ միմեանս։ Ասէ Աթանասիէ ցհայրն Անդրոնիկէ. եթէ կամիցիս բնակեսցուք 'ի միասին։ Եւ Անդրոնիկէ ասէ. արասցուք որպէս և ասեսդ, քանզի ներքինի գոլ կարծէր զնա, և ասէ՝ բայց նախ ելանեմ ես 'ի Սկիտէ և հարցանեմ հօր իմոյ։ Ասէ Աթանասիէ. գնա և ես մնամ քեզ 'ի վանս երկոտասանիցն. այլ եթէ գայցես այնպէս լռութեամբ որ 'ի ճանապարհին էաք, կացցուք 'ի միասին և մի՛ բնաւ խօսեսցուք. իսկ եթէ լռել ոչ կարես, մի՛ գայցես այսր, զի ես յութևտասանց վանս կամիմ բնակել։ Արդ գնաց Աիդրոնիկէ և ետես զհայրն և պատմեաց նմա զամենայն և զբանս ներքինւոյն։ Ասաց նմա հայրն Դանիէլ. գնացեալ կացցես առ նմա և պահեա զլռութիւն, զի այն ճգնաւոր մեծ ոմն է։ Եւ իբրև եկն և եգիտ զԱթանասիէ և բնակեցան 'ի միասին՝ պարապեալ 'ի յահն աստուծոյ զամս երկոտասան, և ոչ խօսեցան ընդ միմեանս, և ոչ ծանեաւ Անդրոնիկէ զնա թէ ո՛ իցէ։
       Իսկ հայրն Դանիէլ ելանէր երբեմն տեսանել զնոսա և խօսէր զօգուտ նոցա և դառնայր անդրէն։ Ելեալ էր երբեմն տեսանել զնոսա, և տուեալ ողջոյն նոցա, դարձաւ և եկն 'ի սուրբ Մինա։ Իսկ Անդրոնիկէ եհաս զկնի նորա և ասէ, հայր, եղբայրն Աթանասիէ հիւանդ է և գնայ առ տէր և խնդրէ զքեզ։ Իբրև լուաւ զայս ծերն, դարձաւ անդրէն և եկն և եգիտ զնա 'ի ջերմութիւն յոյժ և լայր դառնապէս։ Ասէ ցնա ծերն. վասն որոյ ցնծալ պարտ էր քեզ զի գնաս առ տէր, և դու ողբաս զնա։ Ասէ Աթանասիէ. ոչ վասն իմ ողբամ, հայր, այլ վասն Անդրոնիկէի. բայց իբրև թաղեսցես զիս, գտցես թուղթ 'ի սնարս իմ. ընթերցցիս դու և տացես զայն յեղբայրն Անդրոնիկէ ևս։ Եւ հաղորդեալ 'ի սուրբ խորհրդոյն, և զկնի այսոց բանից ննջեաց Աթանասիա զքուն արդարոց։ Եւ իբրև եկին եղբարքն պատել զնա, իմացան եթէ կին մարդ է . իսկ ծերն ընթերցեալ զթուղթն, ետ ցԱնդրոնիկէ. և իմացեալ 'ի թղթոյն եթէ լծակիցն Անդրոնիկեայ էր Աթանասիա և ոչ ներքինի ոմն, վասն որոյ օրհնելով զտէր գոհանային զնմանէ՝ որ տայ համբերութիւն ծառայից իւրոց յամենայնի։ Եւ լուր եղև այս յամենայն վանորայսն։ Եւ կոչեաց ծերն զՍկիտէ, և եկին միանգամայն ամենայն սկիտացիքն՝ զգեցեալ սպիտակ հանդերձս. եկին անդ ամենայն գունդք կրօնաւորացն ոստովք արմաւենեօք և տարեալ պատուով եդին 'ի գերեզմանի հարցն, և գոհանային զաստուծոյ որ ետ այսպիսի զօր ութիւն և քաջութիւն կնոջական մարմնոյ. և գնացին ամենեքեան 'ի տեղիս իւրեանց։ Իսկ հայրն եկաց անդ մինչև ցեօթներորդ օր թաղմանն Աթանասիայի։
       Եւ զկնի այնորիկ կամեցաւ հայրն Դանիէլ տանել ընդ ինքն զԱնդրոնիկէ, այլ նա ոչ կամեցաւ գնալ ընդ նմա և ասէ. 'ի վերայ գերեզմանի Աթանասիայի մեռայց։ Յայնժամ ետ հայրն ողջոյն և գնաց մինչև 'ի սուրբ Մինա։ Իբրև էջ անդ, եհաս զկնի այլ եղբայր և ասէ ցնա. հայր Դանիէլ, եղբայրն Անդրոնիկէ փոխի առ աստուած։ Իբրև լուաւ ծերն, պատուիրեաց սկիտացւոց և ասէ. դարձեալ եկայք աստ, զի ծերն Անդրոնիկէ հետևի ծերոյն Աթանասիայի։ Եւ իբրև լուան նոքա, ելին վաղվաղակի անդ և գտին զնա կենդանի դեռ եւս եւ օրհնեցան 'ի նմանէ, եւ ննջեաց եւ նա խաղաղութեամբ 'ի տէր։ Յայնժամ եղեւ պատերազմ 'ի մէջ հարցն Սկիտոյ եւ նոյն վանաց ուր կատարեցան սուրբքն՝ որ կոչէր տասնեւութից։ Ասէին սկիտացիքն. մեր է եղբայրս, անդ տարցուք զմարմին սորա։ Իսկ նոքա ասէին. առ քոյր իւր պատուիրեալ է թաղել զինքն, քանզի սկիտացիքն բազում էին եւ մարտնչէին։ Յայնժամ ասացին ամենայն առաջնորդք լերինն. զոր ինչ եւ ասասցէ հայրն Դանիէլ, զայն արասցեն։ Իսկ հայրն ասաց. աստ 'ի միասին թաղել աւանդեաց ինձ եղբայրն։ Բայց ծերքն Սկիտոյ ոչ առնուին յանձն, այլ ասէին. հայրն Դանիէլ յերկինս է եւ ոչ երկնչի 'ի պատերազմաց դիւաց, այլ մեք երկնչիմք. եւ ոմանք դեռ եւս մանուկ գոլով՝ եւ պիտոյ է սա մերձ առ մեզ, զի օգնեսցէ մեզ. բաւական է ձեզ քոյր սորա Աթանասիա զի է առ ձեզ։ Արդ իբրեւ ետես հայրն Դանիէլ զշփոթն, ասէ ցեղբայրսն. եթէ ոչ թողուցուք զսա աստ, ես ոչ եկից ընդ ձեզ, այլ կացից աստ ընդ որդեակս իմ եւ թաղեցայց ընդ նոսա։ Իբրեւ լուան զայս եղբարքն՝ լռեցին, եւ հանեալ զերանելին Անդրոնիկէ թաղեցին առ սուրբն Աթանասիայ, եւ ասեն եղբարքն ցհայրն. եկ գնասցուք 'ի Սկիտէ։ Եւ նա ասէ. թոյլ տուք ինձ աստ կատարել զեօթն օր սորա։ Եւ նոքա թոյլ ոչ ետուն առնել զայն, այլ առին զնա եւ գնացին։ Զայս պատմեաց հայրն Դանիէլ աշակերտաց իւրոց։ Եւ մեք խնդրեսցուք 'ի տեառնէ զի ողորմեսցի եւ մեզ աղօթիւք եւ բարեխօսութեամբ Անդրոնիկէի եւ Աթանասիայի եւ ամենայն սրբոց իւրոց։ Այսպիսիք են արիութիւնք եւ համբերութիւնք եւ աստուածսիրութիւնք։