Վարք սրբոց հարանց…, հատոր Բ

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

ԵՂԲՕՐ ումեմն եկն փորձ ութիւն 'ի միաբան ութեան հօրն Եղիութու, եւ որոշեալ անտի գնաց 'ի լեառնն առ աբբայն Անտոնիոս. եւ մնացեալ եղբօրն ամ մի առ նա, առաքեաց զնա 'ի միաբանութիւնս ուստի եկն։ Եւ յորժամ տեսին զնա, դարձեալ հալածեցին։ Եւ նա կորացեալ գնաց առ աբբայն Անտոնիոս, ասէ. ոչ կամեցան ընդունել զիս, հայր։ Առաքեաց ծերն եւ ասէ. բազումք նաւարկեցին ընդ խորս ծովուն եւ կորուսին զբեռնն եւ աշխատութբ փրկեալ հասին 'ի յերկիր. դուք զփրկեալսն յերկիր կամիք ընկղմել։ Եւ նոցա լուեալ՝ եթէ աբբայն Անտոնիոս առաքեաց, առժամայն ընկալան զնա։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եհարց զոմն 'ի ծերոց զի ընտրեսցէ նմա բան կրթութե։ Ահա տեսանեմ, ասէ, զի առնէ իրս եւ պատմեմ զայն ումեք, եւ ասեմ ոչ դատապարտելով զնա, այլ միայն խօսիմք, ո՞չ է չարախօսութիւն եւ 'ի խորհուրդսն։ Ասէ ծերն. եթէ ունիցի 'ի խորհուրդսն ախտացեալս, չարախօսութիւն է. ապա եթէ ազատ իցէ յախտէն, ոչ է չարախօսութի, այլ զի մի աճեցուսցէ զչարն։ Այլ եղբայր պատասխանի ետ ծերոյն եւ ասէ. եթէ եկից առ ոք 'ի հարցն եւ հարցից ցնա՝ եթէ կամիմ լինել առ այսմ անուն, եւ գիտէ թէ վնաս է ինձ, զի՞նչ ունի պատասխանի տալ ինձ. եթէ ասէ ինձ՝ մի երթար, ո՛չ դատապարտէ զինքն խորհրդովք իւրովք։ Պատասխանի ետ ծերն եւ ասէ. զայդ նուրբ խնդիրսդ եւ զտեսութիւնդ սակաւք ունին. եթէ շարժումն ախտիւ իցէ ինքեան, վնաս է, եւ բան ոչ ունի զօրութի։ Իսկ զի՞նչ է , պարտ է ասել՝ եթէ ես ոչ գիտեմ, եւ զինքն ազատէ. եւ եթէ կամի ազատել յախտից, ոչ դատապարտէ զոք, այլ զինքն առնէ պատճառս եւ ասէ՝ եթէ ես ինձէն իսկ անպիտան եմ, բայց կարծեմ թէ ոչ է քեզ օգուտ այդ. եւ եթէ է նա իմաստուն, ոչ երթայ, զի ոչ եւս ասաց ծերն վասն չարութեան, այլ զի մի աճեսցի չարն։
       ԱՍԷՐ ոմն 'ի հարանց վասն երկուց եղբարց ոմանց. եւ ճառեալ լինէին բանքն վասն եղբօր որ պահէր զսրբութիւն։ Ասաց եւ միւսն եւս թէ ես լուայ. եւ երթեալ 'ի տուն նորա ոչ եգիտ հանգիստ ինքեան եւ ոչ սրբ ութեան տեսութիւն, մինչեւ երթեալ եւ ասացեալ եղբօրն եթէ ոչ ինչ լուայ, նմանապէս եւ միւսն եւս ասաց թէ եւ ոչ ես հանգեայ։ Եւ իբրեւ զղջացան 'ի խօսելոյ զբանսն դադարեցին 'ի խորհրդոցն։
       ԵՂԵՆ երկու եղբարք մեծք 'ի միաբանակեացսն եւ արժանի եղեն տեսանողութեան, եւ տեսանէր իւրաքանչիւր ոք 'ի նոցանէ զզօր ութիւն աստուծոյ 'ի վերայ եղբօր իւրոյ։
       Դէպ եղեւ երբեմն միում 'ի նոցանէ ելանել արտաքոյ միաբանակեցացն յաւուր ուրբաթու, եւ 'ի վաղիւն եղեւ պատարագ ըստ սովորութեանն։ Եւ հայեցեալ եղբօրն նորա ետես զզօրութիւնն հեռացեալ 'ի նմանէ՝ խռովեցաւ։ Եւ իբրեւ եկին 'ի խուղն, ասէ ցնա. զի՞նչ գործեցեր, եղբայր, կամ զի՞նչ խորհուրդս ունիս, վասն զի ոչ տեսի 'ի քեզ ըստ սովորութեն զշնորհսն աստուծոյ։ Եւ նա ասաց. ես ոչ խորհուրդս աղտեղիս եւ ոչ խորհուրդս չարս գիտեմ թէ արարի։ Ասէ ցնա եղբայրն իւր. միթէ բան դատարակ ել 'ի բերանոյ քո։ Եւ յիշեաց եղբայրն եւ ասէ. այս՝ երես տեսի զոմանս զի ուտէին արտաքոյ միաբանակեցաց եւ ասացի ցնոսա՝ եթէ յայսմ ժամու ուտէ՞ք յաւուր ուրբաթու. այս են մեղք իմ. աղաչեմ զքեզ, վշտակից լեր ինձ զշաբաթս երկուս եւ աղաչեսցուք զաստուած, զի թող ութիւն արասցէ ինձ։ Եւ արարին այնպէս. եւ յետ երկուց շաբաթուցն ետես եղբայրն զշնորհսն աստուծոյ զի եկն 'ի վերայ եղբօր նորա։
       ԱՍԱՑ հայրն Յովսէփ ցհայրն Պիմէն. ասա ինձ եթէ զիարդ եղէց մենակեաց։ Ասէ ցնա հայրն Պիմէն. եթէ կամիս գտանել հանգիստ եւ աստ եւ անդ, յամենայն իրս ասա՝ թէ ես ո՞վ եմ, եւ մի դատապարտեր զոք։
       ԼՈՒԱՒ երէցն Պղզոյ վասն ոմանց եղբարց՝ եթէ 'ի քաղաք երթան ստէպ եւ 'ի բաղանիս մտանեն եւ անարգագոյնս խորհին քան զմիայնակեցաց վարս։ Եւ եկեալ 'ի ժողովն առ 'ի նոցանէ զմիայնակեցաց ձեւն։ Եւ իբրեւ արար զայն, եհար զնա սիրտ նորա եւ զղջացաւ. եւ յարուցեալ արբեալ խորհրդովք եկն 'ի խուղն եւ պատմեաց զիրսն հարանցն, եւ նոքա առաքեցին զնա առ հայրն Պիմէն։ Եւ երթեալ առ ծերն ունելով զմետասան լիբիտոնսն զմենաստան եղբարցն, եւ պատմեաց զիրսն հօրն Պիմէնի եւ ասէ. եղբարք որ եթէ սակաւ մի հեղգագոյն էին 'ի կարգին իւրեանց մերկացուցի զնոսա 'ի ձեւոյն, եւ նեղին խորհուրդք իմ եթէ ոչ արարի ազնիւ։ Ասէ ցնա հայրն Պիմէն. ունիս ինչ դու 'ի հին մարդոյն՝ եթէ մերկացար զբովանդակն։ Ասէ ցնա երէցն. ունիմ եւ այլ 'ի հին մարդոյն։ Յայնժամ ասաց հայրն Պիմէն. ահա եւ դու իբրեւ զեղբարսն ես. զի եթէ սակաւ ինչ ունիս 'ի հին մարդոյն, սակայն հնազանդեալ ես մեղաց։ Յայնժամ երթեալ երէցն կոչեաց զեղբարսն եւ անկեալ առաջի նոցա եւ զգեցոյց նոցա դարձեալ զձեւն միայնակեցի։
       ԱՍԱՑ հայրն Եսայի. եթէ եկեսցէ 'ի միտս քո դատել զեղբայր, դիր զմեղս քո առաջի քո. եւ զոր կարծեսն 'ի բարի 'ի քեզ, ասա՝ թէ եւ ոչ այն հաճոյ էր այ։
       ԱՍԱՑ հայրն Եղիաս եթէ տեսի զեղբայր մի զի ունէր գինի դդմով՝ գողացեալ 'ի ձեռին իւրում, եւ ես կամեցայ ծաղր առնել զդեւս՝ որ զայն ետուն առնել նմա, եւ ծածկեալ էր 'ի ներքոյ փիլոնին, եւ ասեմ. եղբայր, կալ 'ի վեր զձեռնդ։ Եւ նորա գողացեալ վերացոյց, եւ ահա ոչ ինչ կայր 'ի ձեռին նորա 'ի շնորհացն աստուծոյ։ Եւ վասն այն զայս ասեմ ձեզ, զի մի՛ ոք դատեսցէ զեղբայր իւր բնաւ։
       ՀԱՅՐՆ Իսահակ գնացեալ 'ի վանս ուրեք՝ դատապարտեաց զոմն անդ. եւ 'ի դառնալն 'ի խուղն՝ ոչ տայր թոյլ մտանել նմա հրեշտակն տեառն ասելով. այսպէս ասէ տէր, ո՞ւր դասեցից զոր դուն դատեցեր։ Եւ անկեալ 'ի վերայ երեսաց իւրոց ասէ. մեղայ տեառն։ Եւ ասէ հրեշտակն. եւ տէր անցոյց զմեղս քո, այլ զգոյշ կաց յայդմանէ։
       ԱՍԷԻՆ զմեծէն Մակարայ, զոր կոչէին երկրորդ աստուած Փարաւոնի եւ Եգիպտոսի, թէ այնչափ ծածկող էր յանցման մարդկան՝ որպէս թէ բնաւ ոչ տեսանէր եւ ոչ լսէր։
       ԱՍԷՐ հայրն Մովսէս. եթէ մեռանիս յեղբօրէն, մի դատեր զնա. զի ձեռն տեառն յորժամ եհար զԵգիպտոս, ոչ գոյր տուն յորում ոչ գոյր մեռեալ։ Եւ այս է նշանակ իրիդ, զի ամենայն ոք թաղեսցէ զիւր մեռեալն 'ի տան իւրում։
       ԾԵՐՆ Մարկոս եգիպտացին ոչ ել 'ի սենեկէ իւրմէ զամս երեսուն, եւ քահանայն երթայր ըստ տօնիցն եւ առնէր պատարագ։ Եւ ածաւ առ նա դիւահար մի 'ի բժշկութիւն, որ եւ նախ քան զմտանել քահանային՝ ասաց. ոգի պոռնկ ութեան ունի քահանայն. մի՛ պատարագեսցէ։ Եւ ծերն ասէ. ամենայն ոք զմեղս արտաքս հանէ, եւ դու 'ի ներքս բերեր. այլ գրեալ է՝ մի՛ դատիք զի մի՛ դատիցիք. եւ եթէ մեղաւոր է, աստուած քաւեսցէ զնա, զի գրեալ է՝ աղօթս արարէք միմեանց, զի բժշկեսջիք։ Եւ յորժամ եկն քահանայն, կամեցաւ տէր անգայթակղ պահել զծերն. եւ տեսանէր 'ի ժամ պատարագին զի հրեշտակ տեառն իջեալ յերկնից եդ զձեռն 'ի գլուխ քահանային, եւ վառեցաւ երէցն իբրեւ զհուր, եւ ասէ ցծերն. եթէ թագաւոր ոք ոչ թողու ապականեալ ձեռօք սպասաւորել ինքեան՝ զիա՞րդ երկնաւոր արքայն չթողացուցանէ զարատաւորն առաջի իւր, այլ զարժանիսն եւս պայծառացուցանէ։ Եւ զդիւահարն ազատեաց յայսոյն, արձակեաց խնդութեամբ եւ փառաւորեաց զած 'ի շնորհս իւր։
       ԾԵՐ ոմն ուտէր երիս պաքսամատս. եւ եկն առ նա հիւր եւ եդ առաջի նորա վեց. եւ իբրեւ կերան, գիտաց թէ եկելոյն չէր բաւական, եւ եբեր երեք իւրն եւ երեք նմա։ Եւ իբրեւ յարեան 'ի սեղանոյն, մեղադրեաց հիւրին եւ ասէ. չէ պարտ շատ ուտել կրօնաւորին։ Եւ խնդրեաց հիւրն թողութիւն եւ գնաց։ Եւ ծերն վաղիւն կերաւ զիւր սահմանն, եւ մնաց նքթեալ, եւ միւսն այլ օրն եւս աւելի, եւ յերկրորդում օրն չկարէր տանել սովոյն, եւ ընկէց զանձն առաջի աստուծոյ եւ լայր։ Եւ եկն առ նա հրեշտակն տեառն եւ ասաց. եղեւ այդ քեզ՝ զի դատեցեր զեղբայրն, ո՞չ գիտես եթէ զոր ինչ եւ կարէ ոք առնել՝ ոչ յանձնէն առնէ, այլ 'ի շնորհացն աստուծոյ. եւ արդ մի եւս առներ զայդ։
       ԾԵՐ ոմն արգել զքահանայն զայն՝ որ երթայր մերձ առ նա պատարագել, զի բամբասեցին զնա առ նմա. եւ լսեաց ձայն որ ասէր՝ առին մարդիկ զդատաստան իմ։ Եւ տեսանէր ջրհոր ոսկեղէն եւ շղթայս ոսկեղէն եւ գոթի մի ջրհան զի հանէր ոսկի ամանով ջուր եւ տայր ըմպողն, ուստի ծերն ոչ կամէր ըմպել։ Եւ ասէին ցնա. զի՞նչ փոյթ է քեզ, ընդէ՞ր մնաս ծարաւ, զի ջուրն սուրբ է եւ տեղին ուր կայ եւ ամանն որով տայ։ Եւ եկեալ 'ի միտս իւր ծերն՝ կոչեաց զերէցն եւ խնդրեաց թողութի, եւ ետ առնել զպատարագն եւ հաղորդեցաւ 'ի նմանէ։
       ԱՍԱՑ ծերն՝ թէ որ ընկալաւ զչարախօսութիւն, էառ հուր 'ի ծոցս իւր։
       ԱՍԱՑ ծերն. եթէ տեսանիցես զոք ծիծաղեալ կամ կերեալ շատ՝ մի դատիր զնա, այլ ասա. երանի է սմա , զի բայց թէ մեղս ոչ ունի, եւ վասն այնորիկ խնդայ յանձն իւր։
       Ասաց հայրն Պիմէն՝ եթէ մարդ որ կարծէ եթէ զլռ ութիւն կրօնաւորիմ եւ սիրտ նորա զայլս դատապարտէ, այնպիսին շատախօս է. եւ է դարձեալ այլ՝ որ խօսեսցի յառաւօտէ մինչեւ յերեկոյ, եւ զլռ ութիւն ունի, այսինքն զի առանց օգտի ոչ խօսի։
       ԲՆԱԿԷՐ ոմն առընթեր ծերոյ մի, եւ 'ի ժամ հացին հանապազ դնէր զմի ոտն 'ի սեղանն, եւ ծերն ոչ յանդիմանէր զնա։ Եւ յետ բազում ժամանակաց չոգաւ ծերն այն առ այլ լաւագոյն այր եւ ասաց նմա զբանն։ Եւ ասէ ցնա աւագն. առաքեա առ իս զեղբայրն։ Եւ արար այնպէս։ Եւ յորժամ գնաց առ նա եւ եղեւ ժամ հացի եւ եդաւ սեղանն, փութացաւ աւագ ծերն եւ եդ զերկոսին ոտսն 'ի սեղանն, եւ եկեալն առ նա եղբայրն դժուարացաւ եւ ոչ կարաց համբերել եւ ասաց. հայր, չէ պարտ զայդ առնել։ Եւ աւագ ծերն եհան զոտսն 'ի սեղանէն եւ ասէ. բարիոք ասես, եղբայր, մեղք մեծ էր այս, մեղայ առաջի աստուծոյ։ Եւ դարձաւ եղբայրն առ ծերն իւր եւ այլ ոչ երբէք արար զլրբութիւնն զայն։
       ԱՍԷԻՆ երբեմն աշակերտքն ցհայրն Մակար. զի՞նչ է մեծն եւ զի՞նչ է փոքրն։ Եւ նա ասէ. զոր 'ի խորհուրդս իւր տեսանէ ոք փոքր՝ մեծ է այն, եւ զոր մեծ իմանայցէ՝ փոքր է։ Եւ ասեն ցնա. մեկնեա մեզ զբանդ, հայր։ Եւ ասէ ցնոսա. սրբեցէք զսիրտս ձեր եւ գտանէք զբանդ։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եհարց զծերն եւ ասէ. զի՞նչ է չարախօսութիւն։ Եւ ծերն ասէ. եթէ ասիցես՝ այս եղբայր պինդ եւ փոյթ է 'ի վարս եւ իմաստուն է, այլ սակաւ մի յայս ինչ իրս անհիմն է, ահա չարախօսեցեր զեղբօրէ քումմէ. իսկ եթէ ասիցես՝ այս անուն խաբեբայ է եւ երդմնահար, այս դատապարտութիւն է եւ վատթարագոյն քան զչարախօսութիւն։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն անկաւ յազդմանէ սատանայի 'ի փորձութիւնս ինչ, եւ ոմն 'ի հարցն ասաց. ոհ զի՞նչ չարիս գործեաց։ Իսկ յետ սակաւ ժամանակի ննջեաց եղբայրն որ մեղուցեալն էր, եւ հրեշտակ տեառն էած զնա առ ծերն եւ ասէ. ահա զոր դատեցար՝ ննջեաց, ասաց աստուած՝ ո՞ւր հրամայես տանել զսա, յարքայութիւնն եթէ 'ի զեհեանն, վասն զի անիշխան զիս արարեր եւ յառաջ քան զժամանակն դատեցար զսա։ Եւ մնաց ծերն մինչեւ ցօր մահուան իւրոյ արտասուօք ապաշխարել վասն բանին այնորիկ, մինչեւ թող ութիւն արար նմա աստուած։
       ԱՍԷՐ աբբայ Ղոնգինոս՝ եթէ յորժամ կամի եղբայր առ յեռուլ, դեւն չարախօս ութեան կամ յառաջէ զնա 'ի տեղին կամ ընդ նմա գայ առ եղբայրն։ Ասաց դարձեալ. ոչ ինչ է վատթարագոյն քան զչար սովորութիւնն, քանզի բազում ժամանակի եւ աշխատութեան պէտք են այնպիսւոյն առ 'ի հատանելոյ զնա, քանզի առանց ժամանակի եւ աշխատ ութեան անհնարին է հատանել զսովորութիւնն. սակայն զաշխատութիւնն բազումք ունին, իսկ զժամանակս ոմանք առին, ոմանք վաղվաղակի կոճոպեցան 'ի մահուանէն անտի, եւ աստուած միայն գիտէ զինչ առնելոց է ընդ նոսա յաւուրն դատաստանի։
       ԵՀԱՐՑ ոմն ծեր. զի՞նչ է որ ասէ՝ վասն դատարկ բանից։ Եւ ասէ ծերն. որ ինչ եւ իցէ բան յաղագս մարմնաւոր որ իրաց՝ դատարկաբան ութիւն է, բայց միայն խօսել վասն հոգւոյ փրկութեան՝ ոչ է դատարկաբանութիւն. սակայն յամենայնէ լռել լաւագոյն է, քանզի մինչդեռ խօսիս զլաւն՝ գայ 'ի մէջ եւ վատթարն։
       ԵՂԵՒ երբեմն ժողով 'ի Սկիւթ յԵգիպտոսէ եւ խօսէին հարքն ընդ իրեարս, իսկ Յանպիսով լուռ կայր. եւ զկնի յարուցեալ ել արտաքս եւ առեալ քուրձ ելից զնա աւազով, եւ համբարձեալ 'ի վերայ ողին իւրոյ, եւ արկեալ 'ի փոքր փիւրիդն աւազ՝ ունէր եւ զնա առաջոյ կողմանէ։ Եւ հարցեալ 'ի ծերոց անտի՝ եթէ զի՞նչ է օրինակդ այդ, եւ նորա պատասխանի տուեալ ասէ. այս քուրձ որ ունի սաստիկ աւազ՝ իմ յանցանքն են, վասն զի բազում են մեղք իմ, եւ թողեալ զիմս զկնի, զի մի՛ աշխատեցայց վասն դորա եւ լացից եւ ողբացից, եւ ահա այս սակաւս եղբօր իմոյ է, եւ սովաւ կամիմ զբօսնուլ դատապարտելով զեղբայրն. բայց չէ արժան առնել այդպէս, այլ մանաւանդ թէ զիւրսն արժան է բերել զառաջոյ, եւ վասն եղբօրն հոգ տանել եւ աղաչել զաստուած զի թող ութիւն արասցէ նմա։ Եւ լուեալ զայս հարանցն՝ ասացին. արդարեւ այդ է ճանապարհ փրկութեան։
       ՀԱՐՑԱՒ Յոհաննէս կարճահասակն՝ թէ զիա՞րդ կարէ աղտեղեալ մարդ բամբասել զայլս՝ թողեալ զանձն իւր։ Եւ նա ասէ՝ լուր զառակդ. այր մի կամեցաւ կին առնուլ աղքատ, զի եւ ինքն աղքատ էր. եւ կին մի այլ ցանկացաւ նմա, որ եւ նա աղքատ էր, եւ զերկոսինն էառ եւ տարաւ 'ի տուն իւր, եւ երկոքինն մերկ էին։ Եւ 'ի ժամ երեկոյին ել մի կինն եւ ժողովեաց յաղբեւացն եւ 'ի փողոցացն զանկեալ հնոտիսն եւ կցեալ զնոսա արար ծածկոյթ առականացն իւրոց։ Եւ յորժամ ետես զնա միւս կինն, ասէ ցայրն. տեսանե՞ս զբոզս զայս՝ որ շրջի մերկ եւ ոչ ամաչէ։ Եւ նա ասէ. ապա դու ամենեւին մերկութեամբդ ո՞չ ամաչես եւ զդա բամբասես։
       ԱՍԱՑ հայրն Ովր ցաշակերտն իւր Պաւղոս. մի՛ երբէք բերեր բան օտար 'ի խուղս յայս։
       ԱԲԲԱՅՆ Յովհաննէս վիմական ծերն ասէր մեզ վասն աբբայ Դանիէլի եգիպտացւոյն՝ եթէ գնաց 'ի Տերենութ, զի զձեռագործն իւր վաճառեսցէ։ Մանուկ մի աղաչէր զնա եւ ասէր. վասն այ, հայր, եկ 'ի տուն իմ եւ արա աղօթս 'ի վերայ կնոջ իմոյ, զի ամուլ է։ Իսկ ծերն բռնադատեալ 'ի մանկանէն՝ գնաց 'ի տուն նորա. արարեալ աղօթս կնոջ նորա, եւ կամօքն աստուծոյ սաղմնառեաց կինն։ Արք ոմանք որք ոչ երկնչէին յաստուծոյ, յանդգնէին անզգամեալք ասելով՝ եթէ մանուկն այն անվաստակ էր, եւ յաբբայ Դանիէլէ յղացաւ կինն։ Ասաց ծերն ցայրն. յորժամ ծնանի կինն քո, ազդ արա ինձ։ Եւ եկեալ առ նա ասէ. յայ եւ յաղաչանաց քոց ծնաւ կինն իմ, հայր։ Յայնժամ եկն աբբայ Դանիէլ եւ ասէ ցմանուկն. արա ճաշ եւ կոչեա զազգականսն քո եւ զսիրելիս քո։ Եւ յորժամ եկեալ ճաշէին, առ ծերն զստնդիայն առաջի ամենեցուն եւ ասէ ցնա. ո՞վ է հայր քո, եւ ստնդիայն եցոյց մատամբ ձեռինն զհայրն իւր, որ միայն ունէր աւուրս քսան եւ երկու։ Եւ փառաւոր արարին ամենեքեան զաստուած՝ որ պահէ զայնոսիկ որք զճշմարտութիւնն յամենայն սրտից իւրեանց խնդրեն*։

       ՄՆԱՑՈՐԴՔ յերկրորդ թարգմանութենէ
       ՄԱՐԳԱՐԷԱՑԱՒ հայրն Անտոնիոս վասն հօրն Ամոնայ եւ ասէ՝ թէ յառաջես դու յերկիւղն աստուծոյ յոյժ։ Եւ հանեալ զնա արտաքոյ սենեկի իւրոյ եւ եցոյց նմա վէմ մի մեծ զի կայր՝ եւ ասէ ցնա. անարգեա զվէմս զայս եւ ապտակեա եւ հարցես զդա։ Եւ նա արար այնպէս։ Ասէ ցնա հայրն Անտոն. ասա՞ց ինչ քեզ վէմդ այդ։ Եւ նա ասէ՝ ոչ։ Ասէ Անտոն. այսպէս եւ դու հանդերձեալ ես հասանել յայդ չափ։ Որ եղեւ իսկ. վասն զի այնպէս գերազանցեալ եղեւ հայրն Ամոնաս, մինչեւ 'ի բազում անմեղութենէն բնաւ մոռացաւ զչարութիւն։ Եւ յորժամ եղեւ նա եպիսկոպոս, բերին առ նա կոյս ոմն էր յղի՝ եւ ասեն. տուր սմա կանոն, տէր։ Իսկ նա կնքեաց խաչ 'ի վերայ որովայնի նորա, եւ հրամայեաց տալ նմա երկուս կտաւս եւ ասէ. մի՛ գուցէ 'ի գնալ դորա 'ի ճանապարհի մեռցի դա եւ կամ որդի դորա, եւ ոչ գտանին պատանք դոցա։ Իսկ նոքա ասէին. զի՞նչ գործես, տէր, տուր կանոն դմա 'ի պատիժս։ Իսկ նա ասէ. տեսանէք եւ դուք, եղբարք, զի եւ ինքն մերձ է 'ի մահ՝ եւ զի՞նչ արարից դմա։ Եւ արձակեաց զնա։
       ՀԱՅՐՆ Աղաթոն եթէ տեսանէր գործ ինչ գայթակղելի, ասէր. Աղաթոն, դու մի՛ առներ զայն։ Եւ այսպէս դադարեցուցանէր զխորհուրդ իւր 'ի դատելոյ զեղբայրն։
       ԳՆԱՑ երբեմն հայրն Ամոնա 'ի տեղի ուրեմն զի ճաշակեսցէ ինչ. եւ էր անդ եղբայր ոմն՝ որոյ անուն գարշելի հռչակէր. դիպեցաւ եւ կինն, առ որ անկանէր եղբայրն անդ լեալ։ Եւ եմուտ հայրն Ամոնա 'ի տուն բամբասեալ եղբօրն. եւ իբրեւ գիտացին բնակիչք տեղւոյն այնորիկ թէ կինն զոր բամբասէին՝ ահա եկեալ առ նմա կայ 'ի տուն անդր եղբօրն այն, շփոթեցան յոյժ եւ գնացին հալածել զնա 'ի տեղւոջէ իւրմէ. եւ իբրեւ գիտացին թէ Ամոնա անդ իցէ, աղաչեցին զնա գնալ ընդ նոսա։ Իսկ եղբայրն գիտացեալ զամբոխն, աստուած զկինն 'ի կարաս մեծ եւ թաքոյց զնա։ Եւ իբրեւ եկն ամբոխն, հայրն Ամոնա գիտաց թէ ուր իցէ կինն, եւ խորհեցաւ ծածկել զայն. վասն այն եմուտ 'ի տուն եւ նստաւ 'ի վերայ կարասոյն, եւ հրամայեաց յուզել զտունն թէ գտցեն զկինն։ Ասէ հայրն Ամոնա. զի՞նչ է այս զոր գործէք, զրպարտել զայր անմեղ։ Յայնժամ աղօթս արարեալ 'ի վերայ նոցա արձակեաց զամբոխն, եւ կալեալ զձեռանէ եղբօրն ասէ. զգոյշ լերանձին քո։ Եւ զայս միայն ասացեալ գնաց անտի։
       ԱՍԱՑ հայրն Պափնոտիէ՝ եթէ հարցի ես զհայրն Մակար եւ ասեմ. ասա ինձ բան որով կեցից, հայր։ Իսկ նա ասէ. մի՛ ումեք առներ չար բնաւ, եւ մի դատեսցես զոք. զայս արա եւ կեցցես։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն յանցեաւ 'ի Սկիտէ, եւ արարին ժողով վասն նորա. կոչեցին եւ զհայրն Մովսէս անդ 'ի ժողովն եւ նա ոչ կամեցաւ գնալ։ Դարձեալ պատուիրեաց քահանայն եւ ասէ. քեզ ակն ունին եւ մնան ամենայն ժողովն։ Իսկ նա ըստ կամաց նոցա յարուցեալ եկն, եւ առեալ փսիադ ծակ եւ լցեալ զայն աւազով եդ 'ի վերայ թիկանց իւրոց եւ այնպէս եկն 'ի ժողովն։ Եւ ելին ամենայն ժողովն ընդ առաջ նորա, եւ իբրեւ տեսին՝ ասեն. զի՞նչ իցէ այդ, հայր։ Ասէ ցնոսա. այս է իմ մեղք որ սորին յետոյ զկնի իմ, եւ ես ոչ տեսանեմ. եւ ահա եկի այսօր դատել զայլոյ մեղս։ Իսկ նոքա իբրեւ լուան զայս, ինչ ոչ ասացին ցեղբայրն, այլ թողութիւն շնորհեցին նմա. եւ ցրուեցաւ ժողովն ամենայն։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եհարց ցհայրն Պիմէն եւ ասէ. եթէ տեսանեմ յանցեալ ինչ զընկերն՝ բարւոք եւ թէ ծիծաղեցայց զայն։ Ասէ ցնա ծերն. յորժամ մեք ծածկեմք զմեղս եղբօրն, յայնժամ եւ աստուած ծածկէ զմեղս մեր, Ասէ եղբայրն. յորժամ տեսանեմ՝ զեղբայր ոք զորմէ լսեմ յանցանս ինչ՝ որ հրաւիրեմ զնա եւ 'ի սենեակս իմ եւ ոչ ուրախանամ ընդ նմա, եւ իբրեւ տեսանեմ այլ եղբայր բարիանուն խնդութեամբ ընդունիմ եւ խնդրեմ զնա։ Ասէ ցնա ծերն. եթէ ընդ բարի անունն այն զմի ինչ առնես 'ի հաճելեացն, պարտական ես զի եւ ընդ յանցելոյն կրկին արասցես զայն. զի դեղ վիրաւորին պիտոյ իցէ եւ ոչ ողջին։ Լուր վասն այսորիկ բան ինչ նման սորին. էր ոմն եղբայր որ 'ի հասարակաց վանս նստէր միայնացեալ, որ կոչիւր Տիմօթէոս, եւ էր նա ընտրեալ եւ սուրբ յոյժ. իսկ հայր վանիցն լուաւ զայլոյ եղբօրէ համբաւ ինչ մեղաց, եւ եհարց վասն նորա ցՏիմօթէոս եթէ զի՞նչ արասցէ։ Իսկ նա ասաց՝ արտաքսել զնա 'ի վանացն, եւ արտաքսեցին զեղբայրն։ Իսկ յորժամ այս այսպէս եղեւ՝ զի արտաքսեցին զեղբայրն ըստ բանի Տիմոթէի, յայնժամ վաղվաղակի եւ առժամայն եկն փորձ ութիւն պատերազմի եղբօրն 'ի վերայ Տիմոթէի այնչափ՝ մինչեւ անկաւ. իսկ Տիմոթէ լայր առաջի աստուծոյ եւ ասեր՝ թող ինձ, տէր, զի մեղայ։ Եւ եկն առ նա ձայն յերկնից որ ասէր. Տիմօթէէ, ոչ վասն այլ ինչ իրիք պատճառն պատահեաց այդ քեզ. այլ վասն այնորիկ զի անտես արարեր զեղբայրն զայն 'ի ժամանակի փորձ ութեան իւրոյ, եւ փոխանակ օգնելոյ առաւել վնասեցեր նորա եւ անձին քո։
       ՀԱՐՑԻՆ ոմանք ցհայրն Պիմէն եւ ասեն ցնա ո՞րպէս կարաց բառնալ հայրն Նեսթերինէ զայնպիսի աշակերտըն իւր։ Ասէ ցնոսա ծերն. եթէ ես եղեալ էի անդ, զթիկնոց իմ գրեալ էի ընդ սնարից նորա։ Ասէ ցնահայրն Պամբոս. եւ զի՞նչ պատասխանի տայիր աստուծոյ դու ընդ այդ։ Ասէ Պիմէն. ասէի՝ թէ դու ասացեր, տէր եթէ հան նախ զգերանդ յականէ քումմէ, եւ ապա հայեսցիս հանել զշիւղ յականէ եղբօր քո։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն գթեաց 'ի մեղս, որ էր 'ի ժողովս եղբարց. եւ էր մերձ առ նոսա միայնակեաց ոմն՝ որ զամս քառասուն ոչ բնաւ ելեալ էր 'ի սենեկէ իւրմէ. ել առ սա հայր վանիցն եւ պատմեաց նմա վասն անկելոյ եղբօրն, իսկ նա ասաց արտաքս , գնացեալ մտաւ յանտառս անապատին եւ նստեալ անդ լայր դառնապէս զաւուրս բազումս։ Իսկ խորհրդովն այ եղբարք ոմանք գնային առ հայրն Պիմէն. եւ մինչ անցանէին ընդ այն տեղի, լուան զձայն ողբոյն. եւ մտեալ յեղէգնուտն անտառ, գտին անդ զեղբայրն զայն 'ի տրտմութիւն մեծ, եւ աղաչեցին զնա գնալ ընդ իւրեանց մինչեւ ցհայրն Պիմէն. իսկ նա ոչ կամեցաւ, այլ ասէ. ոչ այլ մեռանիմ ես աստ։ Եւ եկեալ եղբարքն առ հայրն Պիմէն պատմեցին նմա վասն նորա։ Իսկ ծերն առաքեաց կոչել զնա առ ինքն։ Եւ իբրեւ եկն եղբայրն այն առ ծերն, ետես զնա ծերն տըխրեալ յոյժ. յարեաւ եւ ընդ առաջ ել ուրախութեամբ եւ համբուրեաց սիրով եւ մխնթարեաց զնա յոյժ բանիւք եւ արդեամբք։ Եւ ապա առաքեաց զեղբայր ոմն առ միայնակեացն այն եւ պատուիրեաց առ նա այսպէս. 'ի բազում ժամանակաց կամէի տեսանել զքեզ զի լսէի զքէն, եւ կրկին ծուլութենէ երկուցս ոչ տեսաք զմիմեանս. իսկ արդ կամօքն այ պատճառս եկն 'ի միջի աշխատեաց եւ եկ առ իս զի տեսցուք զմիմեանս։ Իսկ նա զի բնաւ ոչ էր ելեալ, ոչ կամեցաւ գնալ, բայց խորհեցաւ 'ի մտի եւ ասէ. թէ ոչ յայ ազդեալ էր Պիմէն, ոչ կոչէր զիս։ Եւ ելեալ գնաց առ նա, եւ ողջունեալ զմիմեանս նստան։ Ասէ հայրն Պիմէն զմիայնակեացն, արք երկու էին 'ի գիւղ ուրեմն եւ ունէին իւրաքանչիւրն մեռեալ առաջի իւր. եւ մինն թողեալ զմեռեալ իւր, գնացեալ ողբայր զմեռեալ ընկերին իւրոյ։ Իբրեւ լուաւ զայս միայնակեացն, եւ գիտաց զասացեալն եւ յիշեաց զոր արար առ եղբայրն եւ ասէ. Պիմէն յերկինս է 'ի վեր, իսկ ես եմ 'ի վայր եւ 'ի խորս անդնդոց։ Եւ ապաշաւեալ զղջացաւ յոյժ եւ գնացեալ ապաշխարեաց արտասուօք, եւ ուսաւ յայնմհետէ դատել հանճարով։ Եւ պատուիրեցին առ հայր վանիցն եւ կացուցին զեղբայրն 'ի սենեակ իւր։
       ՀԱՐՑԻՆ հարք ոմանք զհայրն Պիմէն եւ ասեն. եթէ տեսանեմք զեղբայրն որ մեղանչէ՝ պա՞րտ է զի յանդիմանեսցուք զնա։ Իսկ ծերն ասէ ցնոսա. ես զայս արարից, եթէ ճանապարհք իմ ընդ այն իցէ եւ տեսանեմ զեղբայրն 'ի գործել զմեղս՝ զանց առնեմ զնովաւ եւ ոչ յանդիմանեմ զնա, քանզի այսպէս ուսայ 'ի Քրիստոսէ՝ ոչ դատել զի մի դատեցայց։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եհարց ցհայրն Պիմէն եւ ասէ ցնա. զի՞նչ արարից, հայր, զի կարճմտիմ եւ նեղիմ 'ի նստելս իմում 'ի խցէ։ Ասէ ցնա ծերն. մի՛ զոք արհամարեսցես եւ մի՛ զոք բամբասեսցես, եւ հանգիցես 'ի նստել. զի գրեալ է՝ թէ զանօրէնութիւնս իմ պատմեցից եւ հոգացայց վասն մեղաց իմոց։
       ԳՆԱՑԵԱԼ երբեմն հայրն Պիմէն 'ի կողմանս եգիպտացւոց եւ բնակեաց անդ. գիաւ եւ այլ եղբայր որ բնակէր մերձ 'ի տեղի նորա, որում էր կին 'ի խցէ իւրում, եւ ոչ յանդիմանեաց զնա ծերն. եւ դիպեցաւ կնոջն այնորիկ ծնունդ 'ի գիշերի։ Իբրեւ գիտաց զայն ծերն, ասէ ցաշակերտ իւր. առցես դու գինի դորակաւ եւ տարեալ տացես մերձաւորի մերոյ եղբօր, զի կարիս նորա է այսօր։ Եւ ոչ իմացան աշակերտք ծերոյն զգործն զայն զոր արար ծերն։ Իսկ իբրեւ ետես եղբայրն զքաղցր ութիւն ծերոյն, զի փոխանակ յանդիմանութեան սէր առաքեաց նմա գթալով, շահեալ անտի եղբայրն՝ զղջացեալ յոյժ ապաշաւեաց ընդ գործն իւր։ Եւ յետ սակաւ ինչ աւուրց ետ զոր ինչ ունէրն կնոջն եւ առաքեաց զնա 'ի գիւղ. եւ ինքն շինեաց սենեակ մերձ 'ի սենեակ ծերոյն, եւ աշակերտեալ նմա ուսանէր միշտ 'ի նմանէ. եւ ապաշխարեալ զմեղսն՝ եղեւ կատարեալ սուրբ, եւ վախճանեցաւ եղբայրն այն անդ։
       ԱՍԷՐ հայրն Պափնոտիէ՝ եթէ երբեմն երթայի 'ի ճանապարհի, եւ մոլորեալ իմ յուղւոյն գտայ մերձ 'ի գիւղ ուրեմն , եւ տեսի զոմանս որք խօսէին ընդ միմեանս. եւ կացի յաղօթս եւ աղաչէի զաստուած վասն մեղաց իմոց։ Եւ եկաց առաջի իմ հրեշտակ տեառն ունելով 'ի ձեռին իւրում նիզակ հրեղէն եւ ասէ ցիս. Պափնոտիէ, ամենեքեան որք դատեն կամ բամբասեն զեղբարս իւրեանց, այսու սրով սատակեսցին. իսկ դու զի ոչ դատեցեր զոր տեսերդ. այլ այնպէս խոնարհեցար առաջի իմ, իբր թէ քո գործեալ էր զայն մեղս, վասն այնորիկ անուն քո գրեցաւ 'ի գիրս կենդանեաց յաւիտեան։
       ԱՍԷ ծերն. մի՛ դատեսցես զպոռնկեալն՝ թէ եւ դու սուրբ իցես, ապա թէ ոչ՝ անօրէն իցես. զի որ ասաց՝ թէ մի՛ շնայցես, նոյն ասաց՝ թէ մի՛ դատեր զոք։
       ԱՍԱՑ ոմն 'ի հարցն՝ եթէ ոչ իցէ 'ի ներքոյ երկնից ազգ ընտրեալ իբրեւ զազգ քրիստոնէից, եւ ոչ ոք է պատուեալ յերկրի որպէս զազգ կրօնաւորաց. այլ զայս միայն վնաս ունի, զի հաւատայ դիւաց եւ յիշաչար լինի եղբարց եւ ոխակալէ եւ բամբասէ եւ դատէ. եւ զմերն ոչ տեսանեմք զմեղս, եւ կամակար հրատարակեմք զեղբօրն մեղս։ Այլ դու թէ տեսցես աչօք գործեալ զմեղս ումեք, մի դատեսցես եւ մի՛ բամբասեսցես, այլ ասասցես՝ եթէ ես քան զամենեսեան յանցաւոր իցեմ։
       ԱՍԱՑ ոմն 'ի ծերոցն՝ եթէ ոչ ինչ է լաւագոյն քան զայս պատուիրան, թէ մի՛ արհամարհեսցես զեղբայրն քո. զի գրեալ է՝ յանդիմանեա զեղբայրն քո, եւ ոչ առնուս մեղս վասն նորա։ Զի թէ տեսանես զեղբայրն քո 'ի մեղս եւ ոչ խրատեսցես զնա սիրով 'ի դէպ ժամու, զարիւն նորա 'ի ձեռաց քոց խնդրեցից. իսկ եթէ յանդիմանեսցես սիրով եւ նա մնասցէ 'ի նմին. դու անպարտ լիցիս. զի բարւոք է յանդիմանելն սիրով եւ ոչ գարշել ատելութեամբ։
       ԾԵՐ ոմն մեծ նստէր 'ի լերինս Ասորւոց 'ի սահմանս Անտիոքու, եւ էր նորա աշակերտ արագ 'ի դատել զամենայն ոք. զի թէ տեսանէր զեղբայր ոք գթեալ 'ի մեղս վաղվաղակի դատէր զնա։ Եւ բազում անգամ խրատէր զնա ծերն, օրհնէս դնէր եւ ասէր. զգոյշ լեր, որդեակ, զի մոլիս եւ կորուսանես զանձն քո այդ ախտիւ, զի ոչ ոք գիտէ զմարդոյն, բայց միայն հոգին 'ի նմա։ Եւ զի բազումք բազում չարիս գործեցին առաջի մարդկան, եւ 'ի ծածուկ ապաշխարեցին առաջի աստուծոյ. եւ մարդիկ զմեղս միայն իմացան զնորա, եւ զապաշխարելն ոչ իմացան։ Եւ այլք չար գործեցին զամենայն աւուրս կենաց, եւ 'ի ժամ մահուն ապաշխարեցին եւ առին թող ութիւն ամենայնի։ Եւ այլք մեղան, եւ աղօթիւք եւ պաղատանօք սրբոց սրբեցան։ Վասն այսորիկ ոչ է պարտ դատել զոք, զի մի է դատաւոր ամենեցուն աստուած. եւ մարդ որ դատէ զայլ ոք, հակառակ աստուծոյ գտանի. քանզի զպատիւն զոր ետ հայր աստուած որդւոյ, յափշտակէ զնա. այլ ասասցես՝ անիծեալ բելիար որ գործել ետ զայն, այլ եղբայրն անպարտ է։ Եւ դիր 'ի մտի ոչ դատել զոք, քանզի թէ դատես զոք՝ փախչի 'ի քէն հոգին աստուծո յ։
       ԱՍԱՑ դարձեալ ծերն. ընդէ՞ր դատես դու զմարդասպան կամ զշնացող կամ զգող եւ կամ զորս ոմն 'ի չարագործացն, քանզի ունին նոքա իւրեանց զդատաւորն անաչառ. եւ ընդէ՞ր դու զնոցայն քննես եւ դատես եւ կուտես զչարիս նոցա 'ի գլուխ քո։ Բազում անգամ եթէ իմաստութեամբ քննեսցուք, գտանեմք զմեղս մեր չար քան զնոցայն. զի հայիմք անառակ ակամբք. արդ այս շնալ իցէ։ Եւ բազում անգամ անարգեմք զեղբայրն եւ պարտական լինիմք գեհենին հրոյ. եւ զի զայս վճիռ տէրն եհատ՝ որով ասաց թէ որ հայի 'ի կին եւ ցանկայ նմա, շնաց ընդ նմա. եւ որ ասէ ցեղբայրն մորոս, պարտաւոր լիցի գեհենի հրոյն։ Է է այլ ինչ ահագին քան զայս. զի բազում անգամ անարժանութեամբ հաղորդիմք զմարմին տեառն, եւ դատեմք զայն որ եսպան զլոկ մարդ. եւ մեք սակս անարժան հաղորդ ութեան քրիստոսասպան լինիմք եւ գտանիմք հաղորդակից սպանողաց նորա. եւ յիրաւի է, վասն զի որ հերձեսցէ զծիրանի թագաւորի, եւ կամ որ ոք տղմով շաղախէ եւ աղտեղէ զնա, զմի պատիժս կրեսցեն երկոքեանն։ Այսպէս է եւ որ խաչեցին զտէրն յայնժամ, եւ որք եւ զմարմին նորա անարժանութեամբ հաղորդին, 'ի միում տանջանս գնալոց եմ ըստ բանի երանելւոյն Պաւղոսի։
       ԱՍԱՑ ծերն. եթէ տեսանես զեղբայրն քո մեղուծեալ ինչ, մի հաւաքեր 'ի վերայ նորա մեղադրանս, այլ 'ի վերայ դիւին դիցես որ պատերազմին ընդ նա եւ ասասցես. որպէս արդ սա յաղթեցաւ եւ յանցեաւ, նոյնպէս եւ ես յանցեայ եւ յանցանելոց եմ։ Եւ ողբալով խնդրեսցես յայ զօգնութի, եւ ցաւակից լեր յակամայ յանցման նորա. քանզի ոչ ոք կամի մեղանչել աստուծոյ եւ կորուսանել զանձն իւր, այլ ամենեքեան բռնադատիմք եւ խաբիմք 'ի դիւաց։
       ԾԵՐ ոմն պատմեաց մեզ զայս՝ եթէ բնակէր ծեր ոմն 'ի խորին անապատ, եւ գնաց առ նա եղբայր ոմն 'ի վանիցն տեսանել զնա. եհարց զնա ծերն՝ թէ ո՞րպէս իցեն եղբարքն։ Եւ նա ասէ. բարւոք են աղօթիւք ձերովք, հայր։ Եւ դարձեալ եհարց զեղբօրէ ումեմնէ՝ որոյ անունն ոչ բարւոք համբաւէր։ Եւ նա ասէ. ոչ ազատեցաւ 'ի չար յայն գործոց, հայր։ Իսկ ծերն իբրեւ լուաւ ասէ. այնչափ լկտեցա՞ւ եղկելին։ Եւ առժամայն զկնի այս բանի յափշտակեցաւ ծերն եւ եղեւ իբրեւ զնիրհեալ, եւ ետես յանուրջս զինքն զի կայր 'ի գողգոթայ եւ տեսանէր զտէրն Յիսուս Քրիստոս կախեալ 'ի խաչէն 'ի մէջ երկուց աւազակաց. եւ ասէր ինքն՝ թէ ջանայի մերձենալ եւ երկիր պագանել նմա. իբրեւ հնարէն զայս, լուայ զի հրամայեաց տէր մեծաւ ձայնիւ որոց առաջի նորա կային հրեշտակացն եւ ասէ. հանէք զդա արտաքս, զի հակառակ իմ է դա, զի յառաջ քան զդատաստանս իմ դատեաց դա զեղբայր իւր։ Եւ իբրեւ ձգեցին զիս արտաքս եւ բերին առ դուրսն, կառեաւ փիլոն իմ 'ի դուռն եկեղեցւոյն եւ մնաց յինէն, եւ ես փախեայ մերկացեալ, եւ եկեալ զարթեայ առ ժամայն։ Եւ ասեմ ցեկեալ եղբայրն. չար եղեւ օրս այս 'ի վերայ իմ։ Իսկ նա ասէ ցիս, վասն էր, հայր։ Յայնժամ պատմեցին նմա զոր տեսի եւ ասեմ թէ զփիլոնն իմ մերկեալ յինէն՝ հովանին աստուծոյ էր, որ վերացաւ յինէն վասն դատելոյ զեղբայրըն, եւ պակասեցայ 'ի նմանէ։ Եւ ունիմ վկայ զտէրն փառաց, զի յայնմհետէ զեօթն ամ կացի ես մոլորեալ 'ի լեառն յայն, եւ ոչ ճաշակեցի հաց ամենեւին եւ ոչ մտի ընդ յարկաւ եւ ոչ խօսեցայ ընդ ումեք մինչեւ տեսի նման առաջնոյ տեսլեանն զտէրն, եւ հրամայեաց տալ յիս զփիլոնն իմ։ Եւ զայս ասէր երանելի ծերն վասն իւր։ Իսկ մեք որ լսեմք զսոսկալի զայս գործ յայնպիսի ծերոյն, այլ զի՞նչ կարասցուք ասել, բայց միայն զայս՝ զի թէ արդարն հազիւ կեցցէ, մեղաւորն ու՞ր գտանիցի։ Արդ ասաց ծերն. ոչ ինչ այսչափ բարկացուցանէ զած եւ ոչ ինչ այսպէս հեռացուցանէ զմարդն յայ հովանւոյն, իբրեւ զդատել եւ չարախօսել եւ արհամարհել զընկերն։ Եւ այնչափ ծանրագոյն ցուցանէ մեղս տէրն զդատել եղբօրն քան զայլ ամենայն մեղս, մինչ զի ասէ. կեղծաւոր, հան նախ զգերանդ յականէ քումմէ, եւ ապա հայեսցիս հանել զշիւղ յականէ եղբօրն։ Այսու չափով հաւասարեաց փրկչին իբրեւ զգերան ընդ շիւղ, զմեղս եղբօրն շիղ եւ զմեղս դատողին գերան անուանելով։ Արդ գիտասցուք, սիրելիք, ոչ ինչ է չար եւ դժուարին մեղք քան զդատել եւ բամբասել եւ արհամարհել զեղբայրն. որոյ վկայ իցէ փարիսեցին այն՝ որ վասն դատելոյ զմաքսաւորն ընդունայն կորեան ամենայն բարեգործութիւնք նորա։ Նոյնպէս եւ ձախակողմեան աւազակն դատելով զընկերն զրկեցաւ 'ի մտից դրախտին եւ ունայն կրեաց զժամն զայն փրկութեան. զի ոչ ինչ այսպէս կարող իցէ արհամարհել զգանձս եւ զբարիս հոգւոյ, իբրեւ զդատել զընկերն։ Ընդէ՞ր ոչ զանձինս դատեմք եւ ընդէր ոչ քննեմք զչարիս մեր զորս ստուգիւ գիտեմք թէպէտ եւ ոչ ամենեքեան զամենայն. զի եւ այլ բազում ունիմք մեղս եւ ոչ գիտեմք. այլ զորս գիտեմք նոքին բաւական են դատապարտել զմեզ. ընդէ՞ր յափշտակեմք մեք զդատաստանսն աստուծոյ։ Զի՞նչ գործ ունիմք մեք առ ստեղծուաւծն աստուծոյ եւ կամ զի՞նչ խնդիր ունիմք յընկերէն։ եւ զի՞նչ օգտեսցուք յայլոց մեղաց թէ դատեսցուք. ունիմք իւրաքանչիւր զմեղս մեր, եւ այն բաւական են 'ի հոգք մեզ, զայն դատեսցուք եւ զգեհեանն որ պատրաստեալ են յաղագս նոցին մեզ՝ մտածեսցուք. զի դատել զոք կամ արդարացուցանել՝ աստուծոյ եւ ոչ մեր իշխան ութիւն է, եւ 'ի ձեռս նորա իցէ կորուսանել կամ կեցուցանել զարարածս. զի եթէ արարիչ ամենայն արարածոց հաւատամք զաստուած, ապա յայտ է զի որ եստեղծն զնոսա՝ նա դատէ։ Մի ճանաչեսցուք զաստուած իբրեւ զկիսակս, եղբարք, իբր թէ այլ ոք իցէ արարիչ եւ այլ ոք դատաւոր, այլ կատարելապէս ծանիցուք, եւ զամենայն 'ի նա թողցուք։ Զի եթէ զմեր գործս յած պարտ իցէ յանձնել, ապա որչափ եւս առաւել զայլոց. քանզի այ միայն գործ իցէ հատուցանել իւրաքանչիւր ըստ գործս իւր, որ գիտէ զամենեսեան եւ զհասակս նոցա եւ զէութիւն եւ զգործ եւ զբաժանումն հոգւոյ եւ մարմնոց. վասն այն զամենայն ինչ 'ի նա թողցուք զմեր եւ զայլոց. այնմ՝ որ քննէ զսիրտս եւ զերիկամունս եւ զխորհուրդս եւ զմտածութիւնս, եւ հատանէ անցանէ բան նորա մինչեւ ցբաժանումն հոգւոյ եւ շնչոյ, յօդից եւ ուղղոյ. որում կրկնի ամենայն ծունր երկնաւորաց եւ երկրաւորաց եւ սանդարամետականաց։ Արդ մեք, ով եղբարք, զտկար ութիւն մեր միայն 'ի միտ ունիցուք եւ ողբասցուք զանձինս մեր, եւ զայս խորհեսցուք եթէ որպէս կացցուք առաջի ահաւոր ատենին Քրիստոսի աստուծոյ, եւ թէ զի՞նչ պատասխանի տացուք։ Ստասցուք սէր միմեանց, ստասցուք ողորմ ութիւն գթալով. որպէս զի սոքոք փրկեսցուք 'ի մեծի քնն ութեան աւուրն։ Եւ զերծցուք 'ի դատելոյ եւ 'ի բամբասելոյ զընկերն եւ յարհամարհելոյ. այլեւս առաւել օգնեսցուք միմեանց եւ սիրեսցուք եւ զմիմեանց բեռն բարձցուք եւ որպէս զանդամս մեր խնայեսցուք, զի անդամք միմեանց եմք որպէս ասէ առաքեալ՝ գլուխ Քրիստոս է եւ ամենեքեան մարմին մի, իսկ իւրաքանչիւրն ոք անգամ ինչ . եթէ վշտայ ինչ մի անդամն, վշտանան ամենայն անդամքն ընդ նմա։ Այլ Քրիստոս եկեալ քահանայապես հանդերձելոյ բարեացն, եւ գթութեամբ միացաւ 'ի մեզ եւ հաշտեցոյց զմեզ խաչիւն իւրով ընդ հօր աստուծոյ, եւ եղեւ ինքն գլուխ մեր ամենեցուն։