Վարք սրբոց հարանց…, հատոր Բ

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Եկին երկու եղբարք առ հայրն Անտոն եւ հարցին ցնա յըղեւտական գրոց, եւ Ամոն կայր առ նա. եւ լսէր Ամոն զի ասէր Անտոն. աստուած, առաքեա յիս զՄովսէս մեկնել զբանս զայս։ Եւ առաքեցաւ առ նա՝ միայն Ամոնի եւ Անտոնի տեսանելով, եւ ուսոյց զնա եւ պատմեաց զմիտս բանին։
       ԱՍԱՑ հայրն Թէոդորոս. եթէ աստուած համարի զհեղգութիւնն մեր ժամ աղօթից եւ զգեր ութիւն մտաց մերոց ժամ պաշտմանն, ոչ կարասցուք ապրել։
       ԵԿՆ երբեմն ծեր ոմն թեբացի լեառն Սինա. եւ մինչդեռ գնայր անտի, դիպեցաւ նմա եղբայր ոմն ճանապարհին, ասէ ցծերն. նեղիմք, հայր, վասն երաշտութեան։ Ասէ ցնա ծերն. եւ ընդէ՞ր ոչ կայք յաղօթս եւ աղաչէք զաստուած։ Ասէ ցնա եղբայրն. եթէ աղօթս առնեմք եւ ուխտադրութիւնս, եւ ոչ գայ անձրեւ։ Ասէ ծերն. ոչ կայք յաղօթս ջերմ սրտիւ, եւ կամիս ճանաչել զի այդպէս է։ Յայնժամ կացեալ յաղօթս եւ համբարձեալ զձեռս իւր՝ առժամայն եկն անձր։ Եւ տեսեալ եղբօրն զարհուրեցաւ եւ անկեալ երկիր եպագ նմա։ Իսկ ծերն փախուցեալ գնաց անտի. եւ պատմեաց եղբայրն ամենեցուն զլեալսն, եւ որք լուանն փառաւորեցին զաստուած։
       ԱՍԱՑ ծերն՝ եթէ քան յաղօթս կալ ոչ ինչ է դժուար. զի ամենայն առաքինութիւն՝ իւր հանգիստ ունի, իսկ ընդ աղօթս պատերազմի նա մինչեւ ցյետին շունչն։
       ԱՍԱՑ հայրն Յակոբ՝ եթէ տեսի ես մանուկ մի զի կայր իւրումն աղօթէր եւ ասէր. աստուած, փրկեա զիս գազանաց։ Եւ տեսի ապա զի կայր անդ ինձ մի որդւովք, որ եւ դիէր մանուկն ընդ նոսա զուկն։ Եւ այլ եւս աղօթելով ասէր. փրկեա զիս, տէր, հրոյ։ Եւ ապա վառեալ հուր եմուտ նա եւ ոչ այրեցաւ բնաւ։
       ԾԵՐՆ Ղուկիոս յասելն ոմանց եղբարց՝ եթէ միշտ աղօթեմք մեք, ասէ. եւ յորժամ ուտէք կամ ննջէք, ո՞վ աղօթէ վասն ձեր։ Եւ ոչ ետուն պատասխանի։ Եւ ասէ ցնոսա. ես սկսանիմ զգործն եւ զկանոնն կատարեմ անյապաղ, եւ առնում աւուր վեշտասան դրամ եւ զկէսն տամ ողորմութիւն, եւ նոքա աղօթեն վասն իմ եթէ ես ննջեմ կամ ուտիցեմ, եւ լնու բան՝ թէ անդադար աղօթեցէք։
       ԱՐԱՐ երբեմն աբբայ Մակարիոս չորեքամսեայ աւուրս երթալով առ եղբայր ոմն զօրհանապազ, որպէս զի խօսեսցի ընդ նմա, եւ ոչ եգիտ պարապեալ զնա յաղօթից անտի եւ ոչ մի անգամ . եւ զարմացեալ աբբայ Մակարիոս՝ ասէր. ահաւասիկ երկրաւոր հրեշտակ։
       ՅՈՒԼԻԱՆՈՍ յորժամ կամէր ելանել Պարսս, առաքեաց դեւ մի յերկիրն արաբացւոց բերել նմա զրոյց կողմանցն Պարսից. եւ դարձաւ դեւն զկնի հնգետասան աւուր, եւ եհարց Յուլիանոս զպատճառ յամելոյն։ Եւ ասէ դեւն. յամեցի եւ ոչ ինչ վճարեցի, զի յերկիրն յայն կայր միայնակեաց մի եւ աղօթիւք արգելոյր յինէն իմանալ ինչ. եւ հնգետասան օր ջանացայ ցնորեցուցանել յաղօթից, զի կարացից կատարել զգործս իմ եւ ոչ կարացի։ Եւ ասէ Յուլիանոս. դառնալն իմում Պարսից յաղթութեամբ առից զվրէժդ զայդ նմանէ։ Եւ լուաւ զայս իշխան մի Եւտիքէս անուն, եւ չոգաւ առ միայնակեացն այն եւ եղեւ անուանի կրօնաւոր։ Եւ սպանաւ Յուլիանոս Պարսս, եւ ամենայն չար խորհուրդն նորա խափանեցաւ ընդ նմա։
       ԱՐԴԱՐՈՅՆ Անտոնի առաջի ոմն կացեալ յիմաստակացն ասէր. զիա՞րդ ժուժկալես, ով հայր, դրոց մխիթարութենէ զրկեալ։ Իմ գիրք, ասէ Անտոն, ով իմաստակ, բն ութիւն եղելոցս է, եւ առընթէր է յորժամ կամիմ զբանսն ընթեռնուլ զայսն։
       ԱՍԱՑ ոմն ծեր՝ եթէ գալստեան եղբարց մի լուծաներ զսիրտ քո, այլ առաւել յայնժամ կացցես յաղօթս եւ զայն ծածուկ, զի յայնժամ է երկիւղ գազանից թշնամւոյն յաղագս չարախօսութեան։
       ՊԱՏՄԵԱՑ աբբայ Դանիէլ սկիւթացին՝ եթէ եղբայր ոմն էր յԵգիպտոս, եւ յաւուր միում երթեալ ճանապարհ եւ հասեալ յերեկոյսն տարաժամ եմուտ գերեզման վասն ցրտոյ եւ ագաւ անդ։ Եւ իբրեւ անցանէին դեւքն, ասէ մինն ցմիւսն. տեսանես որպիսի՛ խիզախութիւն ունի միայնակեացս այս որ եթէ գերեզմանիս ննջէ , եկ աշխատ արասցուք զսա։ Եւ ասէ միւսն. ընդէ՞ր կամիմք աշխատ առնել զսա, միանգամայն մեր է եւ մեզ իսկ ծառայէ առնելով զկամս մեր. ուտէ եւ ըմպէ եւ չարախօսէ եւ պղերգանայ յաղօթից. այլ քան սա խափանիմք՝ գնա խռովեցուսցուք զայնոսիկ որ խռովեցուցանեն զմեզ եւ աղօթիւք մարտնչին ընդ մեզ տուէ եւ գիշերի։
      
       ՄՆԱՑՈՐԴՔ յերկրորդ թարգմանութենէ
       ԵՐԱՆԵԼՒՈՅՆ Եպիփանու կիպրացւոյ եպիսկոպոսի պատուիրեաց հայր վանից իւրոց զոր ունէր նա Պաղեստիէ, եւ ասէր՝ եթէ աղօթիւք ձեր ոչ հեղգացան եղբարքն կանոնս իւրեանց, այլ ստիպով աղօթեն զերրորդ ժամն եւ զվեցերորդ եւ զիններորդ ժամու աղօթս։ Իսկ նա մեղադրեաց եւ գրեաց առ նա այսպէս. յայտ է զի զայլ եւս ժամսն աւուրն հեղգութեամբ անգործ կայք յաղօթից. զի կրօնաւորի պարտ է միշտ եւ անդադար աղօթել սրտիւ եւ մտօք կալ եւ նստել, գործել եւ յուտել, ննջել եւ յառնել եւ գնալ։ Եւ զի Դաւիթ մարգարէ յամենայն ժամու աղօթէր. յերեկոյ, ասէ, վաղորդեան եւ հասարակ աւուր եւ մէջ գիշերի եւ եօթն անգամ յաւուրն, եւ բնաւ զօրն ողջոյն, ասէ, օրհնեցից զտէր յամենայն ժամ։
       ԱՍԱՑ ծերն. եթէ գայ առ քեզ խորհուրդ պատերազմող մտաց քոց, զգոյշ լեր զի մի՛ այլ փոխանակ այլոյ խնդրեսցես յաղօթս, այլ ընդդէմ թշնամւոյն սրեա զսուր աղօթից քոց՝ դիմամարտեալ ընդ նմա։
       ԳՆԱՑԵԱԼ երբեմն հայրն Մովսէս լնուլ ջուր, եւ եգիտ զհայրն Զաքարիա զի աղօթէր վերայ ջրհորոյն. եւ ետես յայնապէս զհոգին աստուծոյ, զի հանգուցեալ էր վերայ գլխոյ նորա. եւ ուրախութեամբ լցեալ եղեւ հայրն Մովսէս, որ զայնպիսի շնորհս ետես վերայ հօրն Զաքարիայ։
       ԱՍԱՑ հայրն Եսայիաս՝ եթէ գնաց երբեմն հայրն Իսիդորէ պիլիսացւոց երէցն ընդ եղբարսն իսկ յեկեղեցին. եւ իբրեւ ուտէին եւ խօսէին ընդ միմեանս, սաստեաց նոցա եւ ասէ. լուռ լերուք, եղբարք, զի գիտեմ ես զեղբայր ոմն, որ ուտէ եւ ըմպէ ընդ մեզ, եւ աղօթքն իւր ելանէ յուտելն իբրեւ զսիւն հրոյ առաջի աստուծոյ։
       ԱՌ հայրն Յովսէփ գնաց երբեմն հայրն Ղովտ եւ ասէ. ըստ կարի իմում առնեմ զսակաւ աղօթս իմ եւ պահք եւ զհանդարտութիւն, եւ արգելեալ եմ ըստ կարի զչար խորհուրդս իմ, եւ այլ զի՞նչ պարտ է ինձ առնել։ Իսկ ծերն յարեաւ եւ համբարձեալ զձեռս իւր յերկինս, եւ եղեն տասնեքին մատունք նորա իբրեւ զտասն զամբարս վառեալս, եւ ասէ ցնա. եթէ կամիս կեալ, լեր դու բոլորովիմ իբրեւ զղամբարս վառեալս։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն ոչ մեկնէր ձեռագործէ իւրմէ, եւ աղօթքն իւր ելանէին անդադար առաջի աստուծոյ. եւ տեսեալ զայս ծերոցն՝ երկեան յոյժ եւ փառս ետուն աստուծոյ ընդունողին զաղօթս սուրբս։
       ՑՀԱՅՐՆ Մակարիոս հարցին ոմանք եթէ ո՞րպէս պարտ է մեզ աղօթել։ Ասէ ցնոսա ծերն. ոչ է պէտք շատ խօսել, այլ պարտ է համբառնալ զձեռս յերկինս եւ ասել. տէր, որպէս, կամիս եւ որպէս գիտես ողորմեաց ինձ։ Իսկ եթէ պատերազմին, ասասցես՝ օգնեա ինձ. եւ նա գիտէ զբարին քո, եւ առնէ ողորմութիւն վերայ քո։
       ԱՍԱՑ հայրն Նեղոս. որքան չար հատուցանես չարաչարին քո, նոքա ամենեքեան գայթակղ ութիւն քեզ լինիցին յաղօթս քո. զի հեղութիւն եւ անբարկութիւն եւ խոնարհ ութիւն իցեն աղօթք, եւ զի դեղ հզօր իցեն աղօթք ցրուել զամենայն վիշտս եւ զսրտմտութիւնս։
       ԱՍԱՑ դարձեալ . ամենայն առաքինութիւն զոր ինչ արասցէ մարդ, զպտուղն նորա ժամ աղօթիցն գտցէ. եւ եթէ կարօտիս աղօթել որպէս պարտ իցէ, մի՛ տրտմեցուցաներ զեղբայրն քո, եւ մի՛ կամիցիս լինել քեզ որպէս եւ ըղձասցես դու. այլ որպէս կամեսցի աստուած վասն քո, զայն սիրեսցես. եւ եղիցիս դու հանգուցեալ յաղօթս եւ խնդրուածս քո։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եհարց զհայրն Պիմէն եւ ասէ ցնա. բարւո՞ք իցէ, հայր, աղօթել միշտ։ Ասէ ցնա ծերն. հայրն Անտոն ասէր՝ եթէ բանս այս ելանէ բերանոյ տեառն, եթէ աղօթեցէք ժողովուրդ իմ ասէ տէր։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն եհարց ցհայրն Սիսոյի եւ ասէ. ո՞րպէս եղէց ես հաճոյ աստուծոյ։ Ասէ ցնա ծերն. եթէ ստուգապէս կամիս լինել հաճոյ աստուծոյ, հրաժարեսցես յերկրէ եւ մեկնեցիր յամենայնէ եւ թողցես զագարակս քո եւ հետեւեսցիս արարչին քո, եւ աղօթիւք եւ արտասուօք բեւեռեա ընդ աստուած զանձն քո, եւ գտցես հանգիստ աստ եւ հանդերձեալն օր։
       ԱՍԷԻՆ վասն հօրն Տիթոյն՝ եթէ արագ արագ առնոյր զձեռս իւր վայր. մինչ համբառնայ յաղօթս, յափշտակէր միտք իւր յերկինս եւ կայր անմռունչ. վասն այնորիկ առնոյր ստէպ վայր զձեռս իւր, զի մի՛ գուցէ եղբայր ոք տեսցէ զյափշտակումն մտաց նորա յերկինս յաղօթսն։
       ԵՂԲԱՅՐ ոմն երթայր առ հայրն Տիթոյի ստէպ ստէպ տեսանել զնա. եւ զմիտս չորս գնացեալ ոչ եգիտ պարապորդ յաղօթիցն եւ ոչ մի անգամ, զի խօսեսցի ընդ նմա։ Եւ յաւուր միոջ գնաց առ նա եւ կայր արտաքոյ դրանն եւ մնայր թէ դադարեսցէ, եւ լսէր զձայն ողբոյ նորա զի ասէր. տէր, ոչ մտանեն աղօթք մեղաւորիս յունկն քո, զի ողորմեսցիս ինձ։ Եւ զայս ասէր միշտ եւ ողբայր անդադար։
       ՄԻԱՅՆԱԿԵԱՑ ոմն ծեր ետես զդեւն որ հրաման տայր այլոյ դիւի զարթուցանել զկրօնաւոր ննջեալ։ Պատասխանի ետ դեւն եւ ասէ. ոչ կարեմ առնել զայդ, քանզի զարթուցի զնա յայլում ժամու, եւ նա յարեաւ աղօթեաց եւ հալածեաց զիս անտի։