ՆԱՅԵԱ
'ի
քեզ
իբրեւ
զճշմարիտ՝
եթէ
մեծ
մահ
կայ
առաջի
եւ
կորուստ
անձինչ,
եւ
որպէս
ճշմարտութեամբ
յառաջատար
է.
եւ
մեծ
պատճառք
են
հրոյն
եւ
յաւիտենական
տանջանացն։
Արդ
կատարելապէս
ատեա
եւ
գարշեցիր,
եւ
ընթադրեալ
փախիր
դու
յամենայն
իշխանասիրութէ
եւ
'ի
փառասիրութենէ,
եւ
'ի
կամելոյ
զփառս
եւ
զպատիւ
եւ
կամ
զգովութիւնս
ինչ
սնոտիս
'ի
մարդկանէ,
եւ
զբոլոր
իսկ
զցանկութիւնս
եւ
զհեշտութիւնս
որովայնամոլութեան
եւ
զաչացդ
եւ
զլսելեացդ
եւ
զշօշափելեացդ
եւ
զդատարկաբանութեան,
իբրեւ
թէ
ճշդիւ
իսկ
վարս
սոցա
այդոցիկ
պատճառք
է
չարակնութեան
եւ
նախանձու
եւ
գրգռութեան
եւ
պատերազմի
եւ
կռուոյ։
Արդ
յոյժ
ատեա
զքեզ
եւ
գարշեա
եւ
պարսաւեա
զքեզ
հանապազ,
իբր
թէ
մահ
եւ
կորուստ
է
անձինդ
եւ
մարմնոյդ
եւ
յաւիտենական
ապականութեանցն։
Պահեա
զքեզ
ճշմարտութեամբ
իբրեւ
աստուծոյ
գործակցելով
քեզ,
իբր
թէ
արդարեւ
մեծ
մահ
եւ
կորուստ
է
անձինդ։
Եւ
'ի
վարսս
յայսոսիկ
գարշեցիր,
եւ
որոշեա
'ի
քէն
զցանկութիւնս
աշխարհիս
եւ
զամենայն
մարդկային
հեշտասիրութիւնս
եւ
որ
ինչ
աշխարհիս
այսորիկ
է.
զի
այսպէս
միտք
զբաղելով
յայսցանէ ,
եւ
ոչ
մի
ինչ
ցանկութիւն
քո
ունելով
եւ
պղծելով
նովաւ,
այլ
ամենեւին
իսկ
'ի
քեզ
լինելով
որպէս
եղեւ
'ի
սկզբանէ
եւ
այժմ։
Միշտ
եւ
հանապազ
զաստուած
առաջի
աչացդ
ունիջիր,
իբր
թէ
մերձ
է
եւ
տեսանէ
զքեզ.
եւ
հանդերձ
ամենայն
խոնարհութեամբ
եւ
արտասուօք
եւ
երկիւղիւ
բազմաւ
գոչեա
առ
նա
աննուազաբար։
Պահեա
զքեզ
ճշմարիտ
հաւաստեաւ,
զի
հանդերձ
ճշմարտութեամբ
մեծ
շահ
անձինդ
եւ
ողորմ
ութիւն
լինի
քեզ
յաստուծոյ.
եւ
զի
խաղաղութեամբ
եւ
անխռով
եւ
անվիշտ
կեցցես.
եւ
որչափ
է
քո
զօրութիւն,
կատարելով
զքո
գործն
նուաստախոհութեամբ
նմանապէս
ըստ
կամացն
աստուծոյ։
Եւ
ունիցիս
զքեզ
միշտ
ճշմարիտ,
իբրեւ
լինելով
քո
յիւրաքանչիւր
առաքինութեանց
եւ
'ի
պատուիրանացն
աստուծոյ.
քան
զամենայն
մարդ
անարգագոյն
եւ
քան
զամենայն
մեղաւորս
եւս
մեղաւոր
համարեա
զքեզ։
Եւ
եթէ
որչափ
ըստ
համեմատութեան
քրիստոնէի
եմ
ես՝
հող
եւ
մոխիր
գոլով՝
եւ
իբրեւ
ստուերք
են
ամենայն
արդարութիւնք
իմ,
եւ
եթէ
ոչ
ողորմութեամբ
մեծաւ
եւ
շնորհօքն
աստուծոյ
ողորմեցայց.
այլ
եթէ
ըստ
ճշմարտ
ութեան
գրոց
է,
ոչ
եւս
ունիմ
ակն
ապրել.
այլ
միայն
անկանել
յաւիտենական
տանջանսն,
եթէ
կամիցի
դատել
զիս
վասն
մեղաց
իմոց,
եւ
կամ
վասն
կարծելով
ինչ
բարեաց.
ոչ
կարեմ
'ի
վեր
հայել,
վասն
զի
լի
եմ
անարգանօք։
Պահեա
զքեզ
ճշմարտութեամբ,
զի
աւուր
յիշեսցես
դու
զմեղս
քո,
եւ
եթէ
որչափ
հեռի
ես
'ի
պատուիրանաց
աստուծոյ,
եւ
միշտ
յիշել
եւ
առաջի
աչաց
ունել
զհուրն
անշէջ
եւ
զխաւարն
արտաքին
եւ
զյաւիտենական
տանջանսն,
եւ
որք
անդն
տանջին
եւ
հեծեն
հառաչանօք,
եւ
որչափ
գոյ
քո
զօրութիւն՝
հառաչել
եւ
տրտմել
եւ
սգալ
եւ
այսպէս
յամենայն
օր
ակն
ունել
մահու։
Արդ
այսպէս
սգասցիս
քեզէն
զքեզ,
աւուր
աւուր
աշխատեալ
տրտմութեամբ
եւ
հեծութեամբ,
մի
երբէք
զուարթանալ
մի
ծիծաղել
այլ
յամենայն
ժամ
ծաղր
քո
'ի
սուգ
դարձցի
եւ
խնդութիւն
քո
'ի
տրտմութիւն
եւ
միշտ
եւ
յարաժամ
տրտում
եւ
տխուր
շրջել,
զի
անձն
իմ
լի
եղեւ
չարչարանօք։
Պահեա
զքեզ
ճշմարտապէս
իբրեւ
քաջալերելով
զքեզ
ինքն,
եւ
հաւատալով
եթէ
Քրիստոս
վասն
մեր
մեռաւ
եւ
եկաց,
զի
մեռելոց
եւ
կենդանեաց
առ
հասարակ
տիրեսցէ.
եւ
արեամբն
իւրով
գնեաց
զմեզ,
զի
դու
մի
եւս
քեզ
կեցցես,
այլ
կատարեալ
ծառայ
նորա
լինիցիս։
Եւ
որչափ
է
քո
զօրութիւն,
առլցցես
զանհաւան
ութիւն
քո՝
որ
եթէ
'ի
սրտիդ
իցէ։
Որպէս
հեզ
անասուն
անսխալ
լսէ
տեառն
իւրում,
այնպէս
պարտ
է
լինել
քեզ
առաջի
աստուծոյ։
Որչափ
գոյ
քո
զօրութիւն,
մեռս
զքեզ
'ի
մարդկային
ախտից
եւ
յամենայն
հեշտութեանց,
եւ
բնաւ
մի
ունել
յանձին
քում
կամս
կամ
ցանկութիւնս
երկայինս.
այլ
լինել
յարաժամ
ընդ
աստուծոյ
եւ
պահել
զպատուիրանս
նոր
հանապազ։
Պահեա
զքեզ
ճշմարտապէս,
զի
այնպէս
եղիցիս
դու
յամենայն
ժամ
որպէս
եւ
վայել
է
աստուծոյ,
հանդերձ
երկիւղիւ
եւ
դողութեամբ
եւ
բազում
նուաստախոհութեամբ,
եւ
միշտ
պատրաստ
կալ
եւ
լսել
կամաց
նորա,
եթէ
'ի
կեանս,
եթէ
'ի
մահ,
եթէ
յոր
եւ
իցէ
նեղութիւնս
հանդերձ
բազում
յօժարութեամբ.
եւ
միշտ
եւ
հանապազ
զամենայն
օր
եւ
զբոլոր
գիշերի
ակն
ունել
գալ
'ի
վերայ
քո
բազում
եւ
զանազան
փորձութեանց,
եթէ
'ի
վաստակս,
եթէ
'ի
բանտս,
եթէ
'ի
գանս,
եթէ
'ի
քաղց,
եթէ
'ի
ծարաւ,
եթէ
'ի
ցուրտ,
եթէ
'ի
մերկութիւն,
եթէ
յամենեցուն
իսկ
թշնամանս,
եւ
մեծ
անարգանս
հասանէ
քեզ
կրել
'ի
զանազան
տանջանս
եւ
յախտս,
մինչեւ
'ի
մահ
տանել
եւ
համբերել
յօժար
կամօք
եւ
անխռով
մտօք։
Պահեա
զքեզ
ճշմարտապէս,
զի
մեծ
ճգնութիւն
եւ
ժուժկալ
ութիւն
քեզ
լինիցի.
հանապազ
լռութեամբ
ամենեւին
մի՛
խօսել
մինչեւ
զփոքր
ինչ
իրս։
Բայց
եթէ
'ի
հարկէ
քեզ
խօսել,
եւ
զայն
նախ
փորձեա
եթէ
կա՞մք
են
աստուծոյ
լռելն
քան
խօսելն,
եւ
այնպէս
խոստովանեա
զպատճառսն
առաջի
աստուծոյ՝
եթէ
ոչ
վասն
իմ
ինչ
կամաց
եւ
հեշտ
ութեան
կամիմ
խօսել,
բայց
գիտեմ
եթէ
կամք
աստուծոյ
են
խօսել
քան
լռել.
եւ
ապա
բանալ
զբերան
քո
բանիւ
աստուծոյ
եւ
խօսել
որպէս
եւ
վայել
է
առաջի
աստուծոյ
հանդերձ
երկիւղիւ
եւ
դողութեամբ
եւ
ամենայն
նուաստախոհութեամբ
եւ
հեզութեամբ,
եւ
զբարս
ունելով
միշտ
հեղ
եւ
ցած
իբր
պատուելով
զամենեսեան
եւ
հնազանդելով
նոցա։
Պահեա
զքեզ
ճշմարտապէս.
զի
այնպէս
եթէ
պատահեսցես
դու
ումեք՝
մի
բան
եւ
կամ
երկու
վասն
սիրոյ
խօսել,
եւ
ապա
լռել.
եւ
եթէ
նա
քննեսցէ
ինչ
զքեզ
պատասխանի
տուր
նմա
լոկ
միայն
զպիտոյսն
եւ
եթէ
յաղագս
վարդապետ
ութեան
ինչ
բանք
իցեն,
որչափ
է
քո
զօր
ութիւն
պահեա
զքեզ՝
համարելով
եթէ
անարժան
եւ
տգէտ
եմ,
ապա
հազիւ
հանդերձ
բռնութեամբ
խօսել
սակաւ
մի
բան։
Եւ
այնպէս
քննեա
զքեզ
ամենայն
իրօք
այգուն
եւ
վեց
ժամուն
եւ
երեկունն.
կարգել
ուղղել
զքեզ
յաղագս
այսոցիկ.
ապա
եթէ
գտցես
զքեզ
յաղագս
այսոցիկ
եթէ
խօսեցար
աւելի
քան
զչափն.
եւ
ասացեր
ումեք
դու,
եւ
եթէ
որպէս
եւ
զիարդ
կամ
թէ
զի՞նչ
իցէ
այս
իրք ,
աղօթեա
առ
տէր
հեծելով
եւ
հառաչելով
առաջի
նորա
միշտ,
եւ
այսու
զքեզ
տպաւորեսցես։
Եւ
զգուշասցիս
'ի
մանունսն,
մի՛
վաղվաղակի
յանցանել
քեզ
լիցի.
եւ
մի՛
եւս
արհամարհեր
զփոքունսն.
եւ
'ի
մեծ
եւ
'ի
ծանր
մեղս
ոչ
անկցիս։
Եւ
'ի
տեղւոջ
դադարել
շատ
լիցի
քեզ,
եւ
ամփոփեա
զքեզ
'ի
մարդկանէ,
եւ
կալ
զմիտս
անսխալ
միշտ
'ի
հսկումն
սուրբ
գրոց
եւ
յաղօթս
յամենալ.
զի
այսպէս
եղիցիս
դու
հանապազ
մտօք
քո
իբրեւ
կանոն
պաշտաման
կատարել։
Պահեա
զքեզ
քաջ
հաւաստեաւ,
զի
որպէս
ժուժկալես
'ի
հեղլոյ
զարիւն
եւ
'ի
հայհոյելոյ,
նոյնպէս
եւ
ժուժկալեա
եւ
պահեա
զքեզ,
զի
մի
բերանով
կամ
մտօք
դատել
զընկերն
քո
եւ
մի՛
չարախօսել
զումեքէ՝
եւ
մի
բնաւ
զրպարտել
զօք,
մի՛
զփոքր
եւ
մի՛
զմեծ։
Այլ
եթէ
տեսցես
իրս
ինչ
զուրուք,
կամ
եթէ
չարախօսեսցէ
ոք
զումեքէ,
մի
ունկնդիր
լինիր,
այլ
պահեա
զքեզ
քաջ
եւ
պինդ,
եւ
մի՛
մինչ
ամենեւին
չարախօսեր
զընկերն.
այլ
ասա
թէ
գրեալ
է՝
իւրաքանչիւր
ոք
՚ի
մէնջ
ընդ
անձին
իւրում
համարս
տալոց
է
աստուծոյ։
Արդ,
եղբարք
մի՛
դատիք
զմիմեանս,
այլ
առաւել
զայս
դիք
'ի
միտ
չդնել
գայթակղութիւն
եղբօրն,
զի
դու
ո՞վ
ես
որ
դատիս
զայլոց
ծառայ,
իւրում
տեառն
կայ
կամ
անկանի։
Արդ
ես
բազում
ինչ
ըստգտանեմ
զիս,
եւ
ոչ
ունիմ
համարձակութիւն
առաջի
աստուծո
յ։
Պահեա
զքեզ
ճշմարտապէս,
որպէս
զի
աստուած
հայեսցի
'ի
սիրտ
քո,
եւ
մերձ
իսկ
առ
քեզ
կայցէ
յամենայն
ժամ,
եւ
այսպէս
հաւատալով
'ի
նա,
սովորեցո
զքեզ
միշտ
ժուժկալել
եւ
դողալ,
իբր
թէ
տեսանիցես
իսկ
այժմ
զնա
մտօք
քովք
առաջի
քո
հանապազ,
եւ
հեծել
եւ
հառաչել
եւ
աղօթել
յերկար,
զի
այսպէս
մի՛
պարապիցես
խորհել
ինչ
յանօգուտսն
եւ
մի՛
դեւք
գտցեն
'ի
քեզ
տեղի
արկանել
խորհուրդս
չարս
եւ
վնասակարս։
Պահեա
զքեզ
ըստ
կամացն
աստուծոյ,
եւ
մի
ամենեւին
խօսեսցիս
ինչ,
բայց
զոր
փորձեսն
զխօսելն
բարի,
եւ
լռել
'ի
կամս
այ,
եւ
սիրել
զամենայն
մարդ
սրտի
մտօք
եւ
գործովք
ճշմարտութեամբ։
Եթէ
չար
ինչ
կրեսցես
յումեքէ,
ընկալ,
զայն
յօժարութեամբ
եւ
անխռով,
ասել
ցքեզ
ինքն՝
եթէ
արժանի
եմ
եւ
աւելի
եւս
քան
զայս
չարչարել
վասն
մեղաց
իմոց։
Մարտ
եւ
մրցում
ճգնաւորին
եւ
վշտաբերին
այս
է,
իբր
զի
մտցէ
ինքն
'ի
սիրտ
իւր
առնել
պատերազմ
ընդ
սատանայի
եւ
ատել
զնա,
եւ
ուրանալ
զանձն
իւր,
եւ
զի
բարկասցի
եւ
եւս
զչարասցի
ինքն
ցանկութեանց
իւրոց,
եւ
բոլոր
իսկ
'ի
հեշտութեանց
հրաժարեսցէ,
եւ
միշտ
կռուիցի
ընդ
իւր
խորհուրդսն,
եւ
մարտիցէ
ինքն
ընդ
ինքեան։
Իսկ
եթէ
յերեւելիսս
պահիցես
զմարմինդ
քո
յապականութենէ
եւ
'ի
պոռնկութենէ.
եւ
'ի
ներքոյդ
շնաս
խորհրդովք,
ոչ
ինչ
օգտիցիս
ունել
զմարմինդ
քո
կոյս.
եւ
ահա
քանզի
պոռնկիս
իսկ,
եւ
շնայ
սիրտդ
ընդ
սատանայն.
եւ
յոյժ
անպիտան
լինի
երկնաւոր
փեսային։
Եւ
քանզի
թշնամին
մեր
գողանայ
զանձինս
իմաստունսն,
եւ
ոչ
սգայ
որ
գողացեալն
եղեւ,
եւ
որոշեալ
'ի
միմեանց
զխորհուրդսն
'ի
վնասակարսն,
եւ
այնպէս
անկանի
ցորոգայթսն
եւ
'ի
մեծ
կորուստն
սատանայի։
Եւ
մեզ
պարտ
է
զուարթ
կալ
միշտ
հանդերձ
որոշողութեամբ
խորհրդոցն,
զի
մի՛
անկանիցիմք
'ի
բարւոյն։
Արդ
մի՛
ուրեք
մինչեւ
ցմտած
ութիւն
անգամ
'ի
ձեզ
ձանձրութիւն
բոյնս
դիցէ.
քանզի
որ
համբերեսցէ
'ի
սպառ,
նա
կեցցէ։
Դիտաւորութիւն
հաբեղայի
հանդերձ
ճշմարտութեամբ,
անստացուածս
հանդերձ
ուղիղ
հաւատով
եւ
պարկեշտ
մարմնով
եւ
անխիղճ
գիտկացութեամբ
եւ
անբծով
'ի
ներքո
նստել,
եւ
'ի
գործն
իւր
զձեռսն
շարժել,
եւ
տուրս
տալ
այնոցիկ
որ
պէտս
ունին։
Արդ
մի
զարհուրեցուսցէ
զքեզ
սնոտի
փառք
վարուցս
այսոցիկ
որ
վաղվաղակի
ապականի,
որպէս
եւ
գրեալ
է։
