Վարք սրբոց հարանց…, հատոր Բ

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
ԵԹԷ ոք առցէ յուշ զայն որ ոք խռովեցոյց զնա կամ բամբասեաց կամ ղրկեաց կամ արհամարհեաց պարտի յիշել զնա որպէս բժիշկ առաքեալ Քրիստոսէ, եւ պարտի սիրել զնա որպէս բարեգործ։ Քանզի նոյն խռովելդ քո հիւանդ ութիւն գուշակէ անձինդ, ոչ խռովել պարտէիր, այլ պարտ էր ուրախանալ յաղագս եղբօրն, քանզի նովաւ ճանաչես զհիւանդութիւնն. այլ աղօթել վերայ նորա, որպէս դեղ բժշկ ութեան առաքեալ Քրիստոսէ։ Ապա եթէ տրտմիս վերայ նորա, հաւաստեաւ ասես ցՔրիստոս՝ ոչ կամիմ ընդունել զգեղն քո, նեխել կամիմ վէրս իմ։ Որ կամի բժշկել դժնդակ վիրաց անձին զի բաց բուժեսցի հիւանդութենէ իւրմէ, հարկ է նմա համբերել մատուցելոց նմա բժշկէ անտի։ Քանզի որ հիւանդն է, ոչ է հեշտեաւ կամ հատանել կամ խարել կամ սրբագեղ առնուլ, այլ եւ յիշելով իսկ զնոսա տաղտկանայ. սակայն հաւանեցուցանէ զանձնն, եթէ առանց նոցա անհնար է նմա բուժել հիւանդութէ իւրմէ։ Եւ ապա տայ զանձն իւր ձեռս բժշկին, գիտելով եթէ փոքր ինչ թախծանօք բուժել բազում մաղասոյն եւ բազմաժամանակեայ նեղութենէն։ Խարան Յիսուսի է, որ արհամարհէ զքեզ կամ բամբասէ այլ բուժէ զքեզ սնափառութենէ. սրբագեղ Յիսուսի է, որ աթէ եւի վերայ քո զրկումն, եւ բժշկէ զքեզ յագահութենէ։ Որ փախչի յօգտակար փորձութենէ, փախչի կենացն յաւիտենից, ո՞ շնորհեաց Ստեփաննոսի այնպիսի փառս, զոր ստացաւ ձեռն քարկոծելոցն զնա։
       Ասաց դարձեալ. ես որոց զինէն ամբաստանեն ոչ մեղադրեմ, այլ բարեգործս կոչեմ, եւ ոչ անգոսնեմ զբժիշկն ոգւոց՝ որ դեղ անարգանաց մատոյց սնափառ անձին։ Քանզի երկնչիմ մի գուցէ ասիցէ եւ վասն իմ անձինս. բժշկեցաք զԲաբելոն, եւ ոչ առողջացաւ։ Մի՛ գուցէ մեղադրեցայց Քրիստոսէ վերջնում աւուրն. հիւանդ էիր սնափառութենէ, եւ մատուցի քեզ դեղ անարգութեան, որպէս զի նոքոք սրբեսցիս. իսկ դու ոչ բժշկեցար։
       Ասաց դարձեալ, ոչ ոք է մեզ որ խօսի՝ զճշմարիտն, բայց միայն որ պարսաւենն զմեզ. սակայն եւ ոչ այնպէս գտանեն ասել զամենայն չարութիւնս մեր եւ զդառնուիս. քանզի թէ լինինի ամենայն բերանք մարդկան լեզուք առ բամբասել զմեզ, ոչ են բաւական արժանապէս անարգել զմեզ։ Ամենայն որ ոք արհամարէ զմեզ կամ բամբասէ. մասն ինչ ասէ. իսկ զամենայն ոչ կարէ դիտել . յամենայն մեղս խոնարհեցոյց զմեզ սատանայ։ Իսկ որ մտերիմքն լինին, խոնարհութեամբ իւրեանց խորտակեն զսատանայ. որպէս ասացին հարքն՝ եթէ իջանէ խոնարհութիւն մինչեւ դժոխս՝ յերկինս վերաբերի. Ո՞վ խոնարհեցուցանէ զխոնարհս խորհել ինչ զումեքէ. քանզի զինչ եւ վշտայցէ խոնարհն, կամ լուիցէ պատճառս առ նուաստացուցանել զանձն իւր, եւ որ ինչ լինիցի նմա, նոյն յաղօթս պարապէ եւ զամենեսեան ունի երախտաւոր։
       Դարձեալ ասաց. զգոյշ լեր անձինդ. զի եթէ ոք որ ինչ եւ իցէ գործով խռովեցուսցէ զքեզ, լուիցես եւ ամենեւին մի խօսեսցիս ընդ նմա, մինչեւ անդադար աղօթիւք ցածցի սիրտ քո. եւ աղաչեա զեղբայրն եւ ասա ցանձն քո. ընդէ՞ր մոլեգինս, ընդէ՞ր խռովիս որպէս որք փրփրենն. տեսանե՞ս զի հիւանդ ես, զի եթէ ոչ էիր հիւանդ, ոչ վշտանայիր։
       Ասաց դարձեալ. զխաչն Քրիստոսի տեսանեմք եւ զչարչարանս նորա ընթեռնումք որ ինչ չարչարեցաւն, եւ մեք եւ ոչ մի իրաց համբերեմք, այսպէս խոտորեցաք յուղիղ ճանապարհէ անտի։
       Ասաց դարձեալ. եթէ ոչ ստանայցէ մարդ խոնարհութիւն, ոչ յառաջեսցէ, եւ եթէ կացցէ մարդ զտարիսն Մաթուսաղայի, եւ ոչ գնասցէ զճանապարհս զայս զոր գնացին սուրբ հարքն՝ զարհամարհանաց եւ զանարգանաց, այնպէս որպէս դարբին որ կռէ շանթ երկաթի եւ անօթ ոչ կարասցէ առնել պիտանացու մարդոյ . եւ քաղցրութիւն՝ որով քակի ամենայն զօր ութիւն թշնամւոյն։ Իսկ նշան բաց ատելոյ զաշխարհիս ինչս այս է՝ անխռով կալ. քանզի թէ քամահէ ոք զբազում գանձիւք, եւ կացցէ ասեղն մի, եւ բաղձայ ասղան, կամ գրոց կամ այլ իմիք, եւ ոչ եւս ծառայէ Քրիստոսի, որպէս սուրբ առաքելն ընտրէ՝ թէ յորմէ պարտեալ ոք է, նորին եւ ընդ ծառայութեամբ է։
       Ասաց դարձեալ հոգի կամի զապրելն, բայց սնոտեաց մարմին ցանկացեալ եւ ընդ նոսին պատաղեալ փախչի յաշխատութենէ։ Այլ ստուգութեամբ ոչ են ծանր պատուիրանք, այլ կամք չարք, որ սովորէ մեզ վասն ծովու երկիւղի եւ աւազակաց զինչս մեր ընկենուլ անվեհեր, գիտելով եթէ փոքր ինչ յետոյ սակայն մեռանիմք։ Դարձեալ վասն սակաւ ինչ կելոյ ամենայն ընչից համբերեմք, եւ երան ութիւն համարիմք, եթէ զանձինս ապրեցուսցուք եւ զիա՞րդ եւ ոչ վասն յաւիտենական կենացն զնոյնս խորհիմք, զիա՞րդ ոչ առաւել եւս զօրանայ մեզ երկիւղն աստուծոյ քան զերկիւղն ծովու եւ մարդկան։
       Ասաց դարձեալ. աղօթեա վերայ թշնամեաց, եւ գոհացիր յորժամ անարգիս, եւ եղեր աշակերտ սուրբ առաքելոցն՝ որք գնացին խնդալով, զի վասն անուանն արժանի եղեն անարգելոյ։ Իսկ զայս սուրբքն առնէին, այլ մեք մեղաւորք եւ զհաւասարն ոչ ընդունիմք. ոչ ասեմ վասն անուանն, այլ եւ ոչ վասն անձանց։ Զի՞նչ է մարդոյն սիրելն յամենեցունց. իսկ զնորին հանգիստ ոչ ունին պատուիրանք այ, որոց բարիոք յօժարութիւն ունիցին։
       Ասաց դարձեալ. որքան զորոց երանեն զմեզ զրկիմք, եւ այնքան զորոց անարգեն զմեզ եւ բամբասեն՝ շահիմք, այսպէս աբբայ Մակարաիոս զրպարտեալ եւ համբերեալ փառաւորեցաւ, եւ դարձեալ խորշելով փառաց անտի գնաց Սկիւթ։ Որ կամիցի շահել արհամարհանս. սիրէ զնեղութիւնս. քանզի ասէ. երանի է ձեզ յորժամ նախատիցեն զձեզ եւ հալածիցեն, եւ որ կարգին է. մինչ զի վարձք ձեր բազում են յերկինս։
       Ասաց դարձեալ. ոչ է պարտ քրիստոնէի առ մարդիկ բարկանալ, բայց միայն առ դեւս. որ տիրէ բարկութեան, տիրէ դիւաց. քանզի զո՛ր եւ ասիցէ ախտ, եթէ ոք պարտիցէ՝ զնորին եւ զդեւն պարտիցէ։ Իսկ սկիզբն տիրելոյ բարկութե՝ խռովելն է եւ ոչ խօսելն, այլ արհամարհելն եւ անպիտան համարելն բազում չարեաց պարտաւոր եւ գեհենին արժանի. որպէս ունելով սգացեալ զմիտս. կրեսցես նեղութիւնս գոհութեամբ, հանապազ զօգնականութիւնն աստուծոյ եւ զողորմ ութիւն նորա խնդրելով որպէս շահեստես իրաց. զնեղութիւն, զարհամարհանս, զնախատինս. քանզի խոնարհութիւն առաջնորդեն, եւ թեթեւացուցանէ մեղաց, խորտակէ զսատանայ խոնարհութիւն. քանզի տեառն պատուիրան է։
       Ասաց դարձեալ. որ բարկութեան համբերէ, սուրբ աղօթս ստանայ, այնպիսին յանախտ ութիւն զարգանայ շնորհօքն Քրիստոսի. իսկ որ զայս մերժեսցէ յիւրմէ. զմեծութիւն եւ զփառս արհամարհէ, եւս եւ զմարմին իւր վասն սիրոյն Քրիստոսի, որ ձեռն հեզութենէ եւ բար ութեան շահին շնորհօքն Քրիստոսի, նմա փառք յաւիտեանս, ամէն։