ՃԱՆԱՊԱՐՀՔ
յառաքինութիւնս
հրաժարումն
յաշխարհէս,
եւ
բարիոք
եւ
կարճահատ։
Պարտ
է
որք
ցանկան
անապական
կենացն,
յոչինչ
համարել
զապականացուս։
Եթէ
յարդարեւ
'ի
կեանսն
անձկաս,
հանապազ
ակն
կալ
մարդկօրէն
մահու
ելանելոյ։
Ատեա
զժամանակեայ
վարս,
քանզի
տեսանես
զանիւ
սորա
ստահակապէս
հոլովեալ։
Մի
ցանկար
բարեաց
սնոտեաց,
որոց
պէտք
անցանեն
եւ
ստացուածն
կորնչի։
Արհամարհեա
զյղփասէրս,
եւ
վշտակից
լեր
չքաւորաց.
քանզի
այս
վարձուց
արժանի
է,
իսկ
այն
հանճարոյ։
Համբերութեան
յոյժ
կալ,
որպէս
ծանեաք՝
սովաւ
վարժեալ
զմարտիրոս.
քանզի
եւ
մեք
զխղճմտ
ութեան
մարտիրոս
ութիւն
պահանջիմք։
Քան
զամենայն
իմիք
խնամատար
լեր
հոգւոյ,
եւ
առաքին
ութեան
ընթացումն
առանց
վաստակոց
պատրաստի։
Ամենայն
որ
այսրէն
է,
ապականացու
են.
իսկ
հոգին
անմահ
է.
այսուհետեւ
պարտ
է
խնամել
անմահին,
քան
ապականացուին։
Պատրաստեա
զքեզ
առ
'ի
տրտմականսն
յուսով,
եւ
շնորհեսցես
զաւելիսն
արդեանցն։
Մի՛
խնդրեր
յայ
զհրեշտականսն,
այլ
զօգտակարսն.
զի
զայն
խնդիրսն
ոչ
տայ
որ
ապականի։
Մի՛
մեղադրիր
աղքատութեան,
քանզի
անզբաղ՝
օրինաց
զնահատակն
պատրաստէ։
Մի՛
ուրախանար
ընդ
մեծութիւնս.
քանզի
որ
սորա
հոգսն
է՝
մեկնէ
զմեզ
յայ,
թէպէտ
եւ
ոչ
կամիցիմք
զայնոսիկ։
Մերձ
է
վախճան.
որ
ոք
հեղգայ,
պատրաստէ
զնա
'ի
հարուածս
ըստ
արդար
դատաստանին։
Ոչ
են
հեռի
հունձք,
ոչ
հեռի
դատաւորն.
զագարակ
հոգւոյն
սրբեսցուք.
այսուհետեւ
յունայնաց
կամք՝
զմեղս
ծածկեալ
'ի
հարց։
Քան
'ի
մարդկանէ
'ի
հրեշտակաց
պատկառեա,
քանզի
բազումք
են
զմեօք,
եւ
յամենայն
զազիր
գործոց
անջատեն
զմեզ։
Հոգս
կալցուք
զդատաւորին
կշռոց.
եւ
զամենայն
որ
ինչ
անարգ
է ,
յաշխարհական
մախաղէ
'ի
բաց
հանցես։
Զրկումն
համարեա
զպարապումն
եւ
զհանգիստ,
եւ
փութացիր
գործել
զոր
ինչ
խնդրելոցն
է
'ի
քէն։
Ի
միտ
առ
հանապազ
զանհաստատուն
զաշխարհիս
զվարս,
եւ
ոչ
ինչ
որ
'ի
սոցանէ
է՝
զբաղեցուցանել
կարէ
զքեզ։
Առ
ժամանակ
է
պայծառութիւնք
աշխարհիս,
մի՛
զուարճացուսցէ
զքեզ,
քանզի
գործիք
են
որսալով
զմարդիկ
որպէս
զձկունս։
Մի՛
խնդրեր
փորձութիւնս.
իսկ
եթէ
եկեսցէ,
ցոյց
'ի
նա
զզօրութիւնս
քո։
Մի՛
անտես
առներ
զաղքատ
արտասուեալ,
զի
մի՛
անտես
լինիցին
աղօթից
քոց
արտասուք։
Հանճար
ութիւն
գանձ
է
ընտիր
մարդկան.
իսկ
միադէմ
գոլով՝
միայն
ընդ
միայնոյ
հաճի
բնակիլ
ընդ
ստացողին։
Հանդերձ
է
առաքինութիւն՝
աստուծոյ.
զսա
ագիր,
եւ
լինիս
զգեցուցող
այնմ՝
որ
զտիեզերս
ամենայն
զգեցուցանէ։
Որ
ինչ
յերկրիս
է,
'ի
ձեռս
գողոց
մատնի.
յերկինս
գանձեա,
զի
այն
'ի
ձեռս
կապտողաց
ոչ
անկանի։
Հրաժարել
պարտ
է
'ի
փափկութէ.
զի
ձգէ
'ի
գործ,
յորում
հեծումն
լինի
յետ
սթափելոյն։
Ի
խորհրդականաց
աշխարհիս
գարշեա,
որ
ապականեն
զմարմին
եւ
զոգին
պղծեն։
Ոչ
երկրի
բարութիւնք
առանց
աշխատութեան
ժողովին.
արդ
ո՞րպէս
ջանալոյ
յերկնայնոցն
վրիպեսցիս.
կամի՞ս
զառաքինութիւնն
առանց
ջանալոյ
գործել,
'ի
միտ
առ
զջանն
եթէ
ժամանակեայ
է,
իսկ
վարձքն
յաւիտենականք։
Որք
յապիրատ
ցանկութիւնս
մոլեալ
են,
զվայելչութիւնս
դուզնաքեայ
եւ
զտանջանացն
յերկարութիւնն
իմասցին։
Որոյ
վարքն
աղտեղի
են,
անասնական
յիրաւի
իցէ
եւ
հոգին.
եւ
սգալ
պարտ
է
որպէս
բանաւոր
յանձնէ
կամօք
զրկեալ։
Զամենայն
երկրաւոր
իրս
համարեա
յապականութիւն,
իսկ
զառաքինութիւնսն
անապական։
Պղերգ
լեր
որք
անասնաբար
զքեզ
ձգեն
յարգելեալսն.
եւ
խնամատար
լեր
առաքինութեան,
քանզի
սա
'ի
ձեռն
հանճարոյ
զքեզ
հրեշտակացուցանէ։
Որովայնի
ժոյժ
կալ
եւ
լեզուոյ.
զի
մի՛
գուցէ
միոյն
ծառայ
լինիցիս,
իսկ
միւսովն
հրով
այրիս
որպէս
անմտաբար։
Սիրեա
զաստուած.
իսկ
առաւել
քան
զնա
ընտանեաց
մի՛
վշտակցեր ,
մի՛
գուցէ
ընդ
նորա
բանին
գտանիս
անարժան
'ի
սէր
նորա։
Համբերեա
նեղութեանց,
զի
նոքօք
պատրաստին
ճգնաւորացն
պսակք
'ի
Քրիստոսէ։
Երանի
որ
սուգ
առնու
վասն
մեղաց.
իսկ
որ
առնէ
զչարն,
թշուառական
է.
քանզի
Քրիստոսի
ժառանգորդ
է
որ
վշտանայն.
իսկ
որ
առնէ
զչարն.
ժառանգորդ
է
սատանայի։
Բարւոք
է
հաց
պահոց,
քանզի
'ի
խմորոյ
անտի
ցանկութեանց
մեկնեալ
է։
Սուրբ
է
տաճար
աղօթից,
քանզի
ձգէ
առ
ինքն
զսրբութեանցն
տէր։
Մի՛
կարծեր
զարդարութիւն
առաքինութեանցն
հարեւանցի
գործով ,
քանզի
առանց
նորա
ամենայն
գործք
պիղծ
են։
Եթէ
սերմանես
աղքատաց,
զքոյսն
սերմանեա.
քանզի
որ
յօտարացն
է,
քան
զորոմն
դառնագոյն
է։
Կոյր
է
ողորմածն,
եթէ
ոչ
իցէ
յիրաւանցն
ժողովեալ
եւ
արդարութեամբ
գործեալ
զերկիր։
Ակն
կալ
հանապազ
մահու.
բայց
մի՛
երկնչիր,
քանզի
ճշմարիտ
նկարագիր
են
հանճարոյ
երկոքեան
սոքա։
Ձեւացո
զառաքինութիւն,
ոչ
զի
պատուեսցիս,
այլ
զի
օգտեսցին
տեսողքն։
Պարտ
է
ասել
զբարւոքն.
եւ
որք
ոչն
գործեն
զբարւոքն,
որպէս
զի
սկսանիցին
զբարին
գործել ,
եւ
'ի
բանից
իւրեանց
ուղղեալք։
Եթէ
յերկինս
բաղձաս
մտանել,
մի՛
ինչ
լիցի
քո
յերկրի.
քանզի
ոչ
տայ
թոյլ
սա
'ի
վեր
ելանել,
ըմբռնեալ
է
զքեզ։
Մի՛
կամիր
մեծատուն
լինել
յաղքատսիր
ութեան
պատճառս,
քանզի
'ի
գոյից
անտի
ողորմել
օրինադրէ
աստուած
արդարոց։
Եթէ
բաժակ
ցուրտ
ողորմի
գթածողին,
ո՞րքան
արդեօք
փոխադարձ
եղիցի
որ
զամենայն
գոյսն
իւր
ետ
աղքատաց։
Մայր
առաքինութեան
են
սրբութիւն
եւ
վշտակցութիւն.
յերկոցունց
այսուհետեւ
մի՛
պղերգանար
զինուորել
Քրիստոսի.
քանզի
վշտակց
ութեան
գործարանն
է,
որ
վասն
մեր
մարմնացաւն,
մարդկան
պատրաստեաց
զայս։
Մի՛
ասէր՝
հատուցից
թշնամւոյն,
քանզի
դատաւոր
արդար
ունիս
յերկինս
զաստուած։
Մի՛
կամիր
մեծատուն
լինել,
եւ
մի՛
փափկ
ութեան
ըղձանար
եւ
փառաւորել
'ի
յերկրիս.
քանզի
ապականութեանց
աշխարհիս
չարեաց
են
վարք ,
իսկ
մեք
ոչ
լիցուք
ապականելիք։
Զմեռեալ
մի՛
սգար,
զի
հասարակաց
է
ճանապարհն.
իսկ
որ
հասանէ
յարդարսն,
երանելի
է։
Զմեղուցեալսն
սգացիր
եւ
մի՛
զաղքատացեալսն.
քանզի
սա
պսակի,
իսկ
նա
տանջի։
Ծիծաղեա
զանիւ
կենցաղոյս,
զի
յանարգս
հոլովի.
եւ
զգուշացիր
'ի
խորխորատէ
անտի,
յորում
հոլովի
որ
'ի
նմա
քնովն
են
ծանրացեալք։
Խօսեաց
ընդ
աստուծոյ
բազում
ինչ
եւ
ընդ
մարդկան
սակաւ.
բայց
խորհելով
զօրէնսն՝
ուղղեսցես
զերկոսին
առ
աստուած։
Աւազան
բարի
հոգւոյ
արտօսր.
այլ
յետ
աղօթելոյն
յիշեա՝
թէ
ընդէր
արտասուեցեր։
Զհզօրս
աշխարհի
մի՛
երաներ,
քանզի
հզօրք
զօրութեամբ
դատեսցին.
ուստի
զդատաւոր
նոքա
անաչառ
ունիցին։
Պարտ
է
վաստակել
որք
յԱդամայ,
իսկ
զվաստակոյն
օրինօք
զփոխադարձն
շահել։
Հարկ
է
ժառանգաց
Եւայի
տրտմել.
այլ
յորժամ
զտրտմութին
գոհութեամբ
ընդունիմք,
յօրհն
ութիւն
մեզ
լինի
ամէծքն՝
որ
յարարչէն
մերմէ։
Իբրեւ
զճրագ
զմիտս
քո
առ
գործն
ստացիր.
քանզի
սա
յայտնէ
քեզ
որ
ինչ
բարին
է,
եւ
որ
ինչ
ապիրատն
գործեցեր։
Զանձինս
դատեսցուք,
եւ
դատաւորն
հաճեալ
լինի.
քանզի
ուրախ
լինի
որպէս
բարերար՝
տեսանելով
զմեղաւորն
ցրուեալ
զմեղսն։
Որ
ինչ
աղտեղի
գործեմք,
ապաշխար
ութեան
արտասուօք
լուասցուք,
քանզի
զպատկերն
սուրբ
ընդունելոց
եմք։
Յառաջ
քան
զյանդիմանելով
մերոց
անձանց
խոստովանութեամբ
բժշկեսցուք,
որպէս
զի
շահեսցուք
դեղովք
զտանջանսն։
Որպէս
կապեալք
դժուարաւ
գնան,
այնպէս
զընթացս
առաքինութեան
որք
պատաղեալ
են
յաշխարհիս
սէր։
Պարտ
է
զմեղս
ատել.
քանզի
այսպէս
յորոգայթէ
վաղվաղակի
ելցէ,
թէ
եւ
սողոսկեաց
ոք
'ի
նա։
Որ
ոք
ոչ
ատէ
զմեղս,
ընդ
մեղաւորս
դատի
'ի
տեառնէ ,
թէպէտ
եւ
մեղս
ոչ
գործէ։
Ի
վերայ
մերձաւորի
մեղուցելոյ
հառաչեա,
որպէս
զի
եւ
զանձնդ
սգասցես,
քանզի
ամենեքեան
մեղաց
պարտաւոր
եմք։
Յիշեցս
սիրելւոյ
ոք
մեղուցելոյ
զերկիւղ
դատաստանին,
քանզի
բուժան
հասարակաց
է
դեղն
խորհելոյն
զայսոսիկ։
Ասել
ինչ
կամ
գործել
նկատելով
հոգ
տար,
որ
յետ
սակաւ
միոյ
տալոց
ես
պատասխանի.
եւ
զգաստանաս
յերկիւղէ
անտի
ուղղելով
գիրսն։
Ի
մեղաց
տանջանաց
երկիր
եւ
յամօթոյ
անտի
սարսեա,
քանզի
անբաւ
չար
են։
Հանդերձեալ
բարեացն
գեղեցկութիւնք
անբաւ
են,
իսկ
արդիս
հովանի
եւ
ծուխ
է
պղպջակք։
Մի՛
սերմաներ
չարիս,
քանզի
հունձք
մերձեալ
են,
եւ
հուրն
զերկրագործս
փշոյն
ընդունի։
Վարդք
աշխարհիս
կեղծաւորք
եւ
ագահք
եւ
ցանկասէրք
են.
այլ
փոքր
մի
ներեա,
եւ
տեսցես
զխոտն
առ
ոտն
կոխեալ։
Ամենայն
գործք
չարք
սպառազէն՝
են
սատանայի.
իսկ
նորա
սպառազինեալ՝
չարաչար
մարտնչի
ընդ
այնոսիկ
որք
սպառազինեցինն
զնա։
Կամիս
զտկար
ութիւն
թշնամւոյն
վանել.
զմեղս
'ի
բաց
արա
'ի
քէն
եւ
մերկացեալ
նորա
'ի
թեւոցն՝
որպէս
ճնճղուկ
կատակի։
Վայ
ամբարշտին,
յորժամ
ամենեքեան
լոսաւորին
նա
միայն
խաւարի։
Վայ
հայհոյիչին,
զի
կապի
լեզուն
եւ
պատասխանի
տալ
դատաւորին
ոչ
կարէ։
Վայ
անօրինին,
զի
առ
դատաւոր
խիստ
եւ
արդար
օրէնսգիր
երթալոց
է։
Վայ
ագահին,
զի
մեծութիւն
նորա
եթող
զնա,
եւ
հուրն
անշէջ
ընդունի
զնա։
Վայ
հեղգոյն,
զի
խնդրեսցի
ժամանակն
զոր
ծուլութեամբ
մաշեաց։
Վայ
ամբարհաւաճին,
յորժամ
մտանէ՝
'ի
գերեզմանն,
ուսանի
զինքն
թէ
ով
իցէ։
Վայ
պոռնկասիրին,
զի
աղտեղացուցանէ
զպատմուճանն
զհարսնական,
եւ
յարքունական
հարսանեացն
ամօթով
մտանի
'ի
տանջանս։
Վայ
բամբասողին
եւ
ընդ
նմին
արբեցողին.
ընդ
սպանողս
եւ
ընդ
պոռնիկս
դատեսցին։
Վայ
փափկացողին,
զի
առժամանակեայ
է,
եւ
որպէս
զուարակ
'ի
զենումն
պարարի։
Վայ
կեղծաւորին,
զի
հովիւն
ուրասցի
զնա,
եւ
դատաւորեն՝
գայլ
համարի
զնա
հօտին։
Վայ
յաչաղկոտին,
զի
մախացաւ
ընդ
բարիսն՝
որ
նմա
պատրաստեաց
արդարադատն։
Վայ
բարկացողին.
որ
ոչ
ունի
զհամեստութիւն՝
բարւոյ,
զի
վրէժխնդիր
է
դատաւորն։
Վայ
ոխակալին
եւ
անողորմին,
զի
անհաշտ
եւ
անողորմ
դատաւորի
հանդիպին։
Երանի
որ
գնայ
զնեղ
ճանապարհն ,
քանզի
պսակազգեաց
եւ
սուրբ
մտանէ
յերկինս։
Երանի
որ
եթող
զամենայն
ցանկութիւնս,
քանզի
դողան
մարտնչելով
ընդ
նմա
դեւք։
Երանի
որ
հոգւով
սուրբ
է
եւ
առաքինութեամբ
անկեղծաւոր.
քանզի
դատելոց
է
զաշխարհ,
եւ
ոչ
ինքն
դատի
ընդ
աշխարհի։
Երանի
որ
բարձր
է
վարուք
եւ
խոնարհ
մտօք,
քանզի
նմանող
է
Քրիստոսի
եւ
նստակից
նորա։
Երանի
է
անձն՝
յորոյ
լեզուէ
օրէնք
ոչ
անջատին,
քանզի
'ի
սմանէ
աստուած
ոչ
մեկնի։
Երանի
որ
բազմաց
բարի
առնէ,
քանզի
բազում
ջատագովս
ունի
'ի
դատաստանին։
Երանի
որ
ոչ
խառնաբնդորէ
զառաքինութիւնս,
քանզի
հեծանոց
դատաւորին
ոչ
կտակի։
Երանի
որ
յարդարէ
զգործս
իւր
յառաջ
քան
զբորբոքել
հնոցին,
որով
ամենայն
փորձի։
Երանի
որ
'ի
հանդերձեալսն
ճեպի,
քանզի
սա
զապական
ութիւն
խոտէ
եւ
ձգէ
'ի
կեանս։
Երանի
որ
ցրուէ
զչարիս
խոստովանութեամբ.
եւ
սրբութեամբ
սրբոյն
առաջի
կայցէ։
Եւ
գլուխ
բանիս,
անձն,
մի՛
հեզգար,
զի
յետ
աստեացս
զկշիռն
ընդունելոց
ես
'ի
տեառնէ։
