Ի
Զմիւռնոյ
նուիրակ
եւ
առաջնորդ
Ղուկաս
վարդապետէն,
ի
Պօլսոյ
եւ
ի
Կարնոյ
թուղթք
ինչ
եկին,
որոց
որպէսքն
ի
պատասխանիս
իւրեանց
տեսցին:
Թուղթ
մի
գրեաց
սրբազան
վեհն
առ
Ղուկաս
վարդապետն,
ի
պատասխանի
թղթոյն,
զոր
գրեալ
էր
ի
սեպտեմբերի
Ե:
Որ
էր
պատասխանի
այնց
թղթոց
սրբազան
վեհին,
որք
գրեցան
առ
նա
ի
յունիսի
Գ
եւ
ի
ԻԱ:
Որ
խնդրեալ
էր
վերստին
զգրեանսն,
զորս
յառաջ
քան
զայս
եւս
էր
խնդրեալ,
զորս
եւ
սրբազան
վեհն
ի
յօգոստոսի
Բ,
եւ
քան
զայն
յառաջ
եւս,
յղեաց:
Եւ
զի
ի
յունվարի
ամսոյն
հետէ
զմի
կամ
զԲ
թուղթս
ասէր
ընկալեալն,
վասնորոյ
ամսաթուով
ծանուցաւ
նոցա
թիւ
թղթոյն,
որք
յայսմ
ամի
գրեցեալք
էին
առ
նա ,
որոց
վերջինն
էր
յօգոստոսի
ԻԳ
գրեցեալն:
Եւ
զի
զդրամն
(Բ
)
զոր
փօլիս
արար
ի
վերայ
սորա
սրբազան
վեհն
ի
յունիս
ՒԱ,
տալ
ի
Պօլիս
Մելքոնենց
Խաչատուրին,
տուեալ
էր,
վասնորոյ`
գրեաց
զշնորհակալութիւն:
Եւասաց
առանուլ
ի
Խաչատուրէն
զղապզն
եւ
զբարաթագիր:
(Խաչատուրին
եւս
գրեաց
տալ
նմա :
)
Նա
եւ
ծանոյց
սմա
զառնուլն
իւր
ի
սարխօչէն
փօլիցայիւ
զդրամս
(ԲՄԾ
)
ի
փօլիցայէն
իւրեէ,
որ
առ
Սարխօչն,
(Գ)
(որպէս
ասացաւ
ի
սեպտեմբերի
ԺԹ :
)
Եւ
ասաց
զի
ում
եւ
տուեալ
իցէ
զդրամն,
զփօլիցայագրեանսն
ի
նմանէ
խնդրեսցէ,
եւ
մի
թողցէ
մնալ
յուրէք
զայսպիսի
թուղթս:
Իսկ
եւ
նորապէս
զդրամս
էր
հասուցեալ
ի
Թօխաթ
առ
մահտեսի
Աղայեկն,
հասուցանել
սրբոյ
Աթոռոյս:
Ծանոյց
սմա
զգրելն
առ
Եսայի
վարդապետն ,
զի
առցէ,
(որպէս
ի
թղթոջ
նորին
ասելոց
եմ :
)
Եւ
յառնուլն
ասէ`
զղապզ
յղեցից
առ
քեզ:
Եւ
որպէս
ի
յօգոստոսի
ԻԳ,
այժմ
եւս
գրեաց
չհաւատալ
միանգամայն
ումեք
զդրամ:
Եւ
միամտեցոյց
ես,
թէ
այլ
չեմք
արաբեալ
ի
վերայ
քոյ
զփօլիս,
եւ
ժամանակ
մի
եւս
չեմք
առնելոց
յետ
այսորիկ:
Իսկ
եւ`
ի
կարի
յոյժ
ստիպելն
զսա
սրբազան
վեհին
վասն
տպագրիչ
Մարկոսին`(որպէս
բազմիցս
ասացեալ
է
ի
վերոյ
ցուցեալ
տեղիսն :
)
կոչեալ
էր
զնա
ի
մէջ
իշխանաց
եւ
հարցեալ,
եւ
նա
յանձն
էր
առեալ
գալ
աստ
եւ
յերիս
ամս
աստ
մնալ,
եւ
զերկուս
կամ
զերիս
աշակերտս
ուսուցանել,
եւ
տալ
մեզ
զգիրս
Եզնակայ
եւ
զԽորհրդատետրին,
զորս
ինքն
էր
հոգացեալ,
եւ
զՏածեւացւոյ
հատորոցն,
(զոր
ստացեալ
էր ,
)
ամենայն
պարագայիւքն
իւրեանց,
եւ
ապա
ինքն
ելանել
եւ
գնալ
աստի:
Բայց
խնդրեալ
էր
եւս
զԵՌ
զուռուչ
դրամ,
ԲՌն
ի
գին
գրոց
եւ
գորցեածն
իւրոց
զոր
խոստանայր
տալ
մեզ,
եւ
զԳՌն
ի
վարձ
երից
ամացն ,
յորս
աստ
մնալոց
էր:
Եւ
այսոքիկ
բաց
ի
ճանապարհական
ծախուցն
եւ
կերլեացն
եւ
զգենլեացն
աստ
ի
մէնջ
ի
յերիս
ամս:
Որոյ
աղագառ
իշխանքն
Զմիռնոյ,
եւ
ինքն
մահտեսի
Մարկոսն
եւս
գրեալ
էին
առ
սրբազան
վեհն
զթուղթ:
Ընդ
որ
հաճեցավ
սրբազան
վեհն,
եւ
գրեաց
Ղուկաս
վարդապեին,
զի
թէ
ի
վերոյիչեալ
գրոցն
պակաս
ինչ
իցէ
ի
պարագայիցն,
հոգալ
տացէ,
եւ
զքանի
տէրունական
պատկերս
եւս
ի
ձեռն
բերել
տացէ
նմա:
Ապա
առեալ
ի
նմանէ
զամենն,
դիցէ
յարկեզ,
եւ
նմա
եւ
իչխանաց
կնքեցուցեալ,
յիւր
անուն
յղեսցէ
ի
Կարին,
եւ
զծախսն
նոցին
ինքն
հոգասցէ:
Եւ
աստ
ինքեալ
գրեալ
ծանուսցէ:
Որպէս
զի`
ինքն
մահտեսի
Մարկոսն
առանց
ծանրութեանն
թեթեւ
եւ
փութով
եկեսցի
ի
սուրբ
Աթոռս:
Եւ
թէ
այս
ասէ
ի
գլուխ
ղալոյ
լիցի,
ընդ
գրոցն
եւ
զԲՃ
օղմայ
լաւ
թուղթ
առեալ
յղեսցէ:
Իսկ
եւ
պատուիրեաց
զԱռ
ղուռուշն
անդէն
տալ
մահտեսի
Մարկոսին,
որպէս
նա
խնդրեալ
էր:
Որ
ի
ԵՌ
էն:
Նա
եւ
ըստ
բաւականին
միոյ
մարդոյ`
տալ
նմա
զճանապարհական
ծախսն:
Յետ
այսորիկ
ասէ`
թէ
յօժարեսցի
նա
ի
գալ,
թող
ի
գարնանս
աստ
գտանիցի
փութով,
եւ
թէ
ո'չ,
ծանո
'
մեզ ,
զի
եւ
մեք
զվերջինն
արասցուք:
Կամէր
եւս
նա,
զի
յայնմ
օրէ
դիցէ
զսկիզբն
երից
ամաց,
յորում
ելցէ
ի
Զմիւռնոյ:
Ընդ
այս
եւս
հաճեցաւ
սրբազան
վեհն,
բայց
այսու
պայմանաւ
զի
ի
մուտն
մարտի
ամսոյ
ելցէ ,
եւ
ի
մուտն
մայիսի
աստ
գտանիցի,
եւ
բաց
ի
յԲ
ամսոց`
այլ
մի
եւս
աւելի
յամեսցի
ի
ճանապարհին:
Եւ
վասն
Ամստերդամու
գրոյն
դարձեալ
հարկ,
(որպէս
եւ
յօգոստոսի
Բ ,
)
ջանայ
թերեւս
եւ
զայն
ի
ձեռն
ածել :
Եւ
վասն
Յարութիւն
վարդապետին`
նուիրակին
վիճակացն
Պօլսոյ
գրեաց
սմա`(որպէս
եւ
Զաքարիա
վարդապետին
ի
յօգոստոսի
ԻԳ
ի
գնալն
աստի
պատուիրեաց :
)
զի
գրով`
եւ
թէ
դիպեսցի
բերանով
եւս
զնա
միամտեցուսցէ,
զի
թողեալ
զայլ
եւ
այլ
կարծիսն
եւ
զմտածմունսն,
առ
սուրբ
Աթոռ
հաստատեսցէ
զմիտս
եւ
զկամս
իւր
զի
մեք
ասէ
կամիմք
միշտ
ի
սէր
պահել
զնա,
որպէս
մինչեւ
ցայժմ
պահեցաք:
Եւ
վասն
ՂԵ
ղուռուշ
դրամոյ
եւս
զմիամտութիւն
գրեաց,
զոր
տուեալ
էր
անդ
վասն
Երեւանցի
Թասալուի
որդի
Յարութիւնին
ճոթից,
եւ
նա
աստ
սրբազան
վեհին
հասոյց:
Եւ
զի`
Մեղրեցիքն
ոչ
էին
տուեալ
զայն
դրամն,
զորոյ
թէմէսուկն
յղեաց
առ
նոսա
սրբազան
վեհն
ի
յօգոստոսի
ԺԳ,
եւ
թէմէսուկն
մնացեալ
էր
առ
նոսա,
եւ
գրեալ
էին
սրբազան
վեհին
թէ`
արդ
դրամդ
վաղուց
հետէ
արեցեալ
է:
Իսկ
թէմէսուկի
ընկեր
բարեւագիրն
աստ
էր:
Վասնորոյ`
յղեաց
առ
նա
զայն
բարեւագիրն,
եւ
զՄեղրեցոց
պատասխանին
եւս
ծանոյց:
Թէ
դու
գիտես,
յայդր
հոգա
որպէս
եւ
իցէ
պատշաճ:
Եւ`
այլ
բանք
առ
այսք :
Թուղթ
եւս
առ
Զմիւռնոյ
իշխանսն
գրեաց
ի
պատասխանի
թղթոյն
իւրեանց,
այսինքն
առ
խոջայ
Յարութիւնն,
Աստուածատուր
Չէլէպին,
մահտեսի
Գալուստն,
խոջայ
Դանիէլն,
մահտեսի
Սէլումն ,
եւ
մահտեսի
Կիրակոսն:
Դարձեալ
վասն
բանից
տպագրչին,
ըստ
որում
առ
նուիրակն
գրեցաւ:
Եդաւ
այս
ի
թղթոջ
Ղուկաս
վարդապետին:
Գրեաց
եւ
թուղթ
առ
Եւդոկիոյ
նուիրակ
Եսայի
վարդապետն,
ծանուցանելով
զառաջին
թղթոյ
գրելն
ընդ
գանձապետ
մահտեսի
Գրիգորին
ի
հոկտեմբերի
ԺԷ:
Եւ
վասն
փօլիցայի
Ղուկաս
վարդապետին,
զոր
հասուցեալ
ի
Թօխաթ
առ
մահտեսի
Աղայեկն,
(Բ)
(որպէս
ի
վերոյ
ասացաւ .
)
գրեաց
առնուլ
ի
նմանէ
եւ
ինքն
զղապզ
տալ,
եւ
գրել
զի
ինքն
զղապզ
գրեալ
յղիցէ
աստի
ի
ձեռն
իւր,
զի
տուեալ
մահտեսի
Աղայեկին
զիւր
ղապզն
առցէ.
եւ
նա
զայն
ղապզն
առ
Ղուկաս
վարդապետն
յղեսցէ:
Եւ
զի`
զորպէսն
գործոյն
եւ
զերբ
գալն
գրեսցէ:
Թուղթ
եւս
առ
տիրացու
Խաչատուրն
գրեաց
ի
Պօլիս:
Ի
պատասխանի
ի
սեպտեմբերի
ԻԱ
գրեալ
թղթոյն:
Որ
մահտեսի
Յակոբի
տալիք
դրամոյն,
(Բ)
(որ
յիշեցեալ
է
ի
յօգոստոսի
Բ .
)
թէ
դժուարաւ
տալ,
եւ
զայս
ինչ
ժամանակ
պայմանէ,
թէ
երբ
լնանիցի,
տաց:
Վասնորոյ`
գրեաց
`
զի
ինքն
ստիպով
խնդրեսցէ
ի
նմանէ:
Թէ
ըստ
խոստմանն
իւրոյ
ի
լնանիլ
պայմանին
տացէ,
բարւոք
է,
եւ
թէ
ո'չ,
յայնժամասէ
ծանո
մեզ,
եւ
մեք
կարեմք
առնուլ
ի
նմանէ:
Եւ
վասն
վերոյիշեալ
փօլիցայի
Ղուկաս
վարդապետին,
որ
սմա
պարտ
էր
հասանիլ,
(Բ
)
գրեալ
էր
թէ`
զկէսն
առի,
(Ա
)
եւ
կէսն
մնացեալ
է
ի
վերայ
Մասեհի
որդի
Նիկողայոսին:
(Ա
)
գրեաց
թէ``Ղուկաս
վարդապետն
գրէ
թէ`
իսկոյն
հասուցի
Նիկողայոսին,
եւ
ի
մէնջ
խնդրէ
զղապզն,
դու
ընդ
էր
ո'չ
փութով
առնուս:
Եւ
հարկեաց
առնուլ
փութով
եւ
զղապզն
եւ
զբարաթագիրն
առ
Ղուկաս
վարդապետն
հասուցանել
փութով:
Եւ
զթուղթ
Ղուկաս
վարդապետին
առ
սա
յղեաց,
փութով
յղել
առ
նա:
Թուղթ
գրեաց
սրբազան
վեհն
ի
Կարին
առ
պարոն
Մելքոնն,
ի
պատասխանի
թղթոյն:
Առ
որ
յղեաց
զպահարանն
Խաչատուրին,
եւ
զթուղթ
Եսայի
վարդապետին,
հասուցանել
շուտով
առ
իւրաքանչիւրսն:
Եւ
զի
Մինաս
վարդապետն
(որ
ի
հոկտեմբերի
ԺԷ
յիշեցաւ .
)
ելեալ
էր
ի
Պօլսոյ
յայս
կոյս :
Վասնորոյ
գրեաց
սմա
գրել
առ
խաչատուրն,
եւ
յետս
բերել
զթուղթսն`
զորս
ի
սեպտեմբերի
ԺԹ
գրեալ
առ
Մինաս
վարդապետն
յղեաց
առ
սա
եւ
սատ
յղել:
Իսկ
Հնդկաց
նուիրակ
Յովսէփ
վարդապետն
(որ
ի
մարտի
ԻԷ,
եւ
ի
յունիսի
Ի
յիշեցեալ
է,
գրեալ
էր
ի
Բաղդատու
առ
սրբազան
վեհն,
թէ
ի
Հնդկաց
Պետրոս
աղայն
աջահամբոյր
դրամ
էր
յղեալ
վասն
Սրբազանիդ,
(Ա
)
եւ
Ա
եաղուտ
մատանի
ընծայ:
Զոր
ընդ
Յակոբին`
(որ
էր
ի
Բաղդատ ,
)
ի
Կարին
առ
Մելքոնն,
առցես
ի
նմանէ:
Իսկ
Մելքոնն
զոչինյ
գրէր
զայսմանէ:
Վասնորոյ`
գրեաց
գրել
զորպէսն
սորին:
Իսկ
եւ
տաճիկք
երթային
յերկրէս
մերմէ
ի
Քեաբայն
իւրեանց,
որք
տային
աստ
զդրամս
սրբազան
վեհին,
եւ
խնդրէին
զփօլիցայագիրս,
զի
ի
Կարին
առցեն:
Վասնորոյ
յառաջ
քան
զգնալն
սոցա,
գրեաց
առ
Տէր
Պետրոսն
զթուղթ
մի
ի
Կարին,
եւ
զորպիսութիւնս
զայս
ծանոյց,
զի
զդրամս
պատրաստեալ
տացէ
Նսնուսեցի
մահտեսի
Յովհաննէսին
(որ
ի
ԺԷ
ամսոյս
յիշեցաւ)
(ԳԻԸ
)
եւ
Մուրտիկեանց
Առաքելին,
(որ
ԻԳ
ամսոյս
յիշեցաւ,
)
(ԳԻԸ
)
յարդեանցն
սրբոյ
Աթոռոյս`
որք
գոյին
առ
նոսա,
(զորոց
ի
վերոյ
ցուցեալ
տեղիսն
ասացեալ
է :
)
Եւ
այնպէս
ընդ
փոյթ,
զի
մի
ի
գնալն
անդ
տաճկացն`
յետասցին
վասն
դրամառութեանն,
այլ
փութով
առեալ
երթիցեն:
(Զորոց
լիապէսն
յետոյ
ի
գնալն
տաճկաց
գրեցից :
)
Ուրոյն
յղեցաւ
այս
առ
Տէր
Պետրոսն,
ընդ
Պէտօյին
ի
հոկտ.
ԻԸ :
