Յիշատակարան. Մասն II (1767-1776)

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Պաղտասար վարդապետն` որ ի սեպտեմբերի ԻԶ առաքեցաւ ի նուիրակութիւն Վանայ` (որ եւ ի հոկտեմբերի ԺԶ յիշեցաւ : ) իբրեւ հասեալ էր ի Վան, եւ ընթերցեալ զկոնդակն, եւ զհրաման սրբազան վեհին ծանուցեալ նոցա, նոքա յօժարութեամբ յանձն էին առեալ բառնալ զՔէսիմ անունն, եւ գլուխ տալ զնուիրակութիւնն: Եւ գրեալ էին այսր աղագաւ առ սրբազան վեհն զթուղթ, եւ խնդրեալ էին զառաջին նուիրակութիւնն մի խնդրել: Վասնորոյ` գրեաց սրբազան վեհն ի պատասխանի թղթոց նոցա զթուղթ մի, եւ որպէս նոքա հնազանդելով հրամանաց իւրոց բարձեալ էին զքէսիմ անունն, եւ յանձն առեալ գլուխ տալ զնուիրակութիւնն, (զորս եւ շնորհակալեցաւ ) ինքն եւս լուաւ աղաչանց նոցին, եւ զառաջին նուիրակութիւնն բաշխեաց: Եւ` պատուիրեաց` զի յայսմհետէ մի եւս զքեսիմ անունն մտաբերիցեն: Գրեաց թուղթ առ Առաջնորդ Գրիգոր վարդապետն: Ըստ մտաց հասարակ գրոյն: Սմա եւս պատուէր` մնալ ի վերայ նոյն կանոնին, եւ ոչ եւս միւսանգամ զանունն քէսիմ բերել ի միտ: Եւ թէ` որքան յորդորօղ պարտիս լինիլ ժողովրդեանն ի յառատ արդիւնաւորութիւնս ասէ, զի առաջին նուիրակութեան վնասն ելցէ, այդ եւս ասէ ի քոյ հարազատութեանդ է տեսանել: Որ թէ ո'չ ըստ բոլորին, գոնեայ` ըստ կիսոյն եւ ըստ մասին ելցէ: Գրեաց եւ զողջոյն մահտեսի Թօմային, մահտեսի Յօհաննիսին, եւ մահտեսի Մինասին, եւ պատուիրեաց սմա նոցա եւս ասել զնոյն պատուէրսն: Օրինակն սոցա է ի յերեսն ՄՂԹ: Թուղթ եւս առ Իսաղ աղայն, ըստ նոցին դարձեալ վասն գլուխ տալոյ նուիրակութեան , եւ վասն Պաղտասար վարդապետին շնորհակալութիւն եւ սէր: ԺԱ թուղթք եւս առ ԺԱ գանձապետս ԺԱ եկեղեցեացն Վանայ վասն գանձանակական արդեանցն, զոր տուեալ էին Պաղտասար վարդապետին շնորհակալութիւն եւ օրհնութիւն: Այսինքն, առ Արարուց սուրբ Աստուածածին եկեղեցւոյ գանձապետ պարոն Աւէտն: (ՀԵ ) առ սուրբ Յակոբ եկեղեցւոյ գանձապետ պարոն Վարդանն, ) առ Հաւկավանից սուրբ Աստուածածին եկեղեցւոյ գանձապետ Տէր Պաղտասարն եւ Տէր Յակոբն: (ԺԵ ): Առ սուրբ Վարդան եկեղեցւոյ գաձապետ մահտեսի Թօմայն, ) Առ Տիրամայր եկեղեցւոյ` գանձապետ տիրացու Յօհաննէսն, (ԻԷ ) առ սուրբ Առաքելն եկեղեցւոյ գանձապետ մահտեսի Սիմէօնն, (ԺԸ ) Առ սուրբ Պողոս եկեղեցւոյ գանձապետ պարոն Պետրոսն, (ԺԹ ) առ սուրբ Սահակ եկեղեցւոյ գանձապետ մահտեսի Յօվհաննէսն ) առ սուրբ նշանի եկեղեցւոյ գանձապետ մահտեսի Պօղոսն, ) առ սուրբ Ծիրանաւոր եկեղեցւոյ գանձապետ մահտեսի Աստուածատուրն, ) եւ առ Անկուսներաց սուրբ Աստուածածնի եկեղեցւոյ գանձապետ մահտեսի Սարուխանն, (ԺԵ ) զորս եւ վերստին գանձապետ կարգեաց եւ պատուիրեաց, զի առանց իւրոյ հրամանին եւ կնքոյն, ո'չ ումեք տացեն զփարայ մի յարդեանց գանձանակացն, մինչեւ նուիրակ ո'չ իցէ անդ ի սրբոյ Աթոռոյս: Զի յառաջ քան զայս տուեալ էին զգանձանակադրամսն Դանիէլ վարդապետին` զոր Յօնան վարդապետն փոխանակ իւր առաքեալ էր անդ նուիրակ անուամբ, (որպէս ի մայիսի Ը ասացաւ ) Գրեաց եւս սրբազան վեհն զթուղթ առ Բաղիշու գանձապետ մհ. Պապայն եւ մհ. Սիմէօնն, շնորհակալութիւն վասն հարազատու թեանցն, կարգելով վերստին գանձապետ սրբոյ Աթոռոյս, որպէս եւ Բաղտասար վարդապետն կարգեալ էր յառաջին նուիրակութեան: Եւ զի` վերոյիշեալ Դանիէլ վարդապետն ի սոցանէ եւս էր առեալ զգանձանակադրամ, վասնորոյ` անորոշաբար գրեաց նոցա թէ` զարդիւնսն գանձանակին այլոց էք տուեալ, եւ ոչ գիտացաք թէ ում եւ որոյ հրամանաւ: Ուստի` ասէ` ի գալն յայդր Բաղտասար վարդապետին, յօրէ յայնմանէ յորում կարգեցեալ էք գանձապետ տաջիք նմա զհաշիւն ձեր, զի եւ նա գրեսցէ մեզ, եւ մեք յայնժամ գրեսցուք առ ձեզ զօրհնութեան եւ շնորհակալութեան թուղթս: Իսկ եւ այս Դանիէլ վարդապետս նստեալ էր ինքնագլուխ առաջնորդ ի միում վանիցն Բաղիշու հրամանաւ տեղւոյ բէկին , վասնորոյ` գրեաց սոցա թէ` դուք գիտէք զի առաջնորդքն քաղաքիդ ձերոյ ի մէնջ կարգին, իսկ այժմ Դանիէլ Սեւագլուխ ոմն լսեմք թէ առաջնորդ է նոտեալ ի տեղդ, ում հրամանաւ է: եւ Գանձանակացն սրբոյ Աթոռոյս եւս լինի ձեռնամուխ, մեք թէպէտ ոչ հաւատմք ասէ, այլ դուք ասասջիք նմա, թէ կամի զառաջնորդութիւն առնել, եւ կամեցօղք գոն, թող մահսարաւ ի սուրբ Աթոռս եկեսցէ, եւ առեալ ի մէնջ յԱռաջնորդութիւն, դարձցի: Իսկ թէ ասէ այսմ ո'չ լուիցէ, ապա բանադրեցեալ եւ լուծեալ ի կարգէն: Փութով ասէ ծանուսջիք մեզ զորպէս լինիլն: Թուղթ մի եւս առ Չօպան աղայն գրեաց, որ էր պարոն Ապաղու, ի պատասխանի թղթոյն, զոր քան զայս յառաջ գրեալ էր առ սրբազան վեհն: Շնորհակալութիւն վասն զԲաղտասար վարդապետն շահելոյն ի գնալն ի Վան: Եւ վասն խոստմանն, որ խոսացեալ էր, զի երբ ջրաղացաքարինքն սրբոյ Աթոռոյս եկեսցեն յերկիր իւր, ինքն յղեսցէ աստ փութով: (Զորոց ասացեալ է ի սեպտեմբերի ԻԶ ): Եւ խնդիր, զի ըստ խոստմանն արասցէ: Թուղթ մի եւս առ Պաղտասար վարդապետն գրեաց ի պատասխանի թղթոյն, վասն ամենայն վերոյիշեալ թղթոցս, զորս ինքն իսկ խնդրեալ էր, թէ ահա յղէցաք: Զորս բաց յղեաց առ նա, զի ընթերցեալ իմասցի նախ ինքն, եւ ապա տացէ յիւրաքանչիւր տեարսն: Եւ միայն Առաջնորդի գիրն զմռեալ յղեցաւ: Իսկ Չոպան աղայինն, տուաւ սորին սպասաւոր Սահակին, որ էր թղթաբերն, զի յանցեալն ընդ երկիր նորին , տացէ նմա: Ել ի նոյեմ. ԻԳ :