Յիշատակարան. Մասն II (1767-1776)

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Զիթլախն չորից աքսորելոցն Ախլցխայու` սրբազան վեհս մեր ըստ խնդրոյ սարասկեար Մուստաֆայ փաշային (որ ի վերդ յամսոյս Ը յիշեցաւ , ) բերել ետ ի Պօլսոյ ձեռամբ Պատրիարգ Գրիգոր վարդապետին: Որոյ աղագաւ եւ զթուղթ մի գրեաց առ սարասկեարն ընդ մահտեսի Յօհանին , այսպէս թէ զիթլախն աքսորելոց հանեալ են ասէ ի Պօլիս. յայսմ միջոցի յղելոց են առ մեզ: Բայց խնդրեմ ասէ ի քէն, զի որովհետեւ յայս բանիս մէջն մտեր, եւ զազնիւ գլուխդ շատ ցաւեցուցեր, վասնորոյ` սակս Ախլցխայեցւոցն մէկ այնպէս հաստատուն բան հոգասցես որ յաւիտենական յիշատակ լինիցի քեզ :
       Թուղթ մի եւս յանձնարարութեան վասն մահտեսի Յօնանին առ Ղարաբէկն գրեաց (որ ի դեկտեմբերի ելն եւ ի վերոյս նորին յիշեցաւ , ) զի բանիցն ձեռնտու եւ հոգացօղ լիցի :
       Թուղթ մի եւս առ սարասկեար Մուստաֆայ փաշայի սառաֆ մհ. Փիլիպպոսն գրեաց ի պատասխանի թղթոյն: Որ վասն սարասկեարի մուհուրատ Մուստաֆայ բէկին (որ ի վերդ յամսոյս Ը յիշեցաւ , ) յանձնարարութիւն էր գրեալ, զի ըստ արժանւոյն շահեսցէ զնա, եւ սիրով ուղեւորեսցէ: Վասնորոյ` եւ սրբազան վեհն վասն ախթեր փաշային լաւապէս շահեաց զնա, եւ ըստ խնդրոյ նորին առ Քեալանթար Սարգիս աղայն յանձնարարութիւն գրեաց (որպէս տեսանի ի վերդ , ) վասն նորա եւ ետ նմա, եւ սիրով ուղեւորեաց: Որում եւ իմացումն ետ: Նաեւ` զհանելն աքսորելոց իթլախին ի Պօլիս որոյ աղագաւ եւ զմահտեսի Յօհանն առ փաշայն ծանոյց: Որում եւ պատուիրեաց` զի ընդ մահտեսի Յօնանին խորհրդակցեալ, ասասցէ փաշային` զի որովհետեւ ինքն այս բանիս մէջն եմուտ , մէկ այնպէս հաստատուն բան հոգասցէ վասն Ախլցխայեցւոցն, որ մշտնջենաւոր լիցի: Քեզ եւս է ասէ լինելոց յաւիտենական յիշատակ, եթէ ըստ խնդրոյ եւ ըղձից մերոց առնել տայցես փաշային: Զի յորմէհետէ փաշայն գիր էառ ի յԱխլցխայեցւոցն իբր թէ հնազանդեցոյց զնոսա մեզ, մինչեւ ցայժմ բնաւին ոչ տեսաք ի նոցանէ զնշան ինչ հնազանդութեան ոչ բանիւ եւ ոչ գրով :
       Թուղթ մի եւս առ Կարսայ նուիրակ Յակոբ վարդապետն գրեաց, զի ի գնալն մահտեսի Յօնանին ի Կարս` սրբազան վեհն պատուիրեաց նմա, զի վասն Մեռոն օրհնելոյ` անդ ղԼ թիլանի զէթլաղի առցէ, եւ զտախտակսն զորս Ղարապէկն ըստ խնդրոյ մերոյ առեալ էր, զայնս ի միասին ընդ իւր բերցէ, եւ զգինսն նոցին, ի նուիրակէն մերմէ առեալ տացէ : Որում եւ պատուէր` զի ի քնդրելն մահտեսի Յօնանին յինքենէ զդրամ վասն զէթեաղուն եւ տախտակացն, անպատճառ տացէ, եւ ի նմանէ զղապզ առեալ առ ինքն պահեսցէ, զի յաւուր հաշուատրութեան իւրոյ պիտոյասցի: Նաեւ ի մէջ սորա եւ տեղւոյ Առաջնորդին վասն ոչինչ պատճառի շատ խռովութիւն գոյր: Այնքան մինչ զի զիրեարս աստ եւ անդ վատաբանէին, եւ զբազում եւս միմեանց թշնամի առնել ջանային, եւ առ սրբազան վեհն զիրեաց գանգատ գրել յորդորէին: Վասնորոյ` եւ պատուիրեաց զի ի բաց եդեալ զնախանձ եւ խռովութիւն յինքենէ հաշտեսցի ընդ Առաջնորդին, եւ սիրով մնասցեն ընդ միմեանս: Ոչ ապաքէն նա եւս իմն է ասէ եւ իմ եդեալն: Նա ոչ թէ յատուկ Առաջնորդ է, այլ ի կողմանէ իմմէ վէքիլ սրբոյ վանիցն: Եւ այլ ինչ այսպիսի բանք շատ :
       Թուղթ եւս առ Ինճասու գիւղի Դիլան Քեահիայն, Երեցփոխան Պետրոս, Գալուստն, եւ Ռէվազ գրեաց ի պատասխանի թղթոյն իւրեանց. որք առաջնորդէն իւրեանց Սուքիաս վարդապետէն գանգատ էին գրեալ առ սրբազան վեհն թէ` վասն պտղի չտալոյն մեր ինքեան, զդուռն եկեղեցւոյն մերոյ փակեալ է ի սուրբ Խաչէն մինչեւ ցայժմ: Զի թէ տամք նմա զպտղին մեր, իւր որդւոցն եւ ընտանեացն տալ եւ ոչ ի վանքն տանի: Որոյ աղագաւ եւ սրբազան վեհն զմիամտութիւն գրեաց առ նոսա, ծանուցանելով նոցա զգրելն առ Առաջնորդն իւրեանց զթուղթ մեղադրանաց: Որոց եւ պատուէր զի զպտղին իւրեանց` թարց իմիք պատճառին ամյամէ տացեն Առաջնորդին իւրեանց, եւ հնազանդ կացցեն նմա ըստ ամենայնի: Նաեւ` մեղադրեաց եւս զնոսա` ասելով թէ` ձեզ զի փոյթ է հետեւիլն վասն տուեալ նուիրին ձերոյ, զի այն գործ մեր է, այլ դուք զպտղին ձեր անպատճառ տուք Առաջնորդին ձերոյ :
       Թուղթ մի եւս սիրախառն մեղադրանաց առ Ղօշավանից Առաջնորդ Սուքիաս վարդապետն գրեաց (որ ի դեկտեմբերի ելն յիշեցաւ . ) ըստ մտաց թղթոյ նուիրակին, զի զոր ինչ պատուէր գրեաց նմա վասն հաշտ մնալոյն ընդ միմեանս, զնոյնն եւ սմա եւս գրեաց` զի սա եւս այնպէս վարէր ընդ նմա: Եւ զի` ի վերայ Ինճայու գիւղի ժողովրդոցն բարկացեալ էր վասն պտղի չտալոյն ինքեան, եւ զդուռն եկեղեցւոյն նոցա փակեալ էր ի սուրբ Խաչէն մինչեւ ցայժմ (որպէս ասացաւ ի վերդ . ) վասնորոյ սրբազան վեհն պատուիրեաց նմա, զի զդուռն եկեղեցւոյն նոցա բացցէ. եւ Աջ տուեալ հաշտեսցի ընդ նոսա: Յղեցան այսոքիկ ընդ մահտեսի Յօնանին, որ ել ընդ Սարասկեարի թաթարին, ի յունվարի ԺԳ :
      
       Առ Նսնուսեցի Յովհաննէսն եւ նորին եղբայր մահտեսի Սարգիսն, միամտութիւն վասն երկրից անգամ առ մեզ յղեալ ամանաթիցն եւ խաչին :
      
       Թուղթ գրեաց սրբազան վեհն առ Նսնուսեցի մահտեսի Յովհաննէսն եւ յիւր եղբայր մահտեսի Սարգիսն ի Բայազիտ (որք ի ... յիշեցան , ) ի պատասխանի թղթոյ նոցին: Քանզի մահտեսի Յովհաննէսն անուամբ այր ոմն բարկամ գոլով սոցա, ի Նուխու` յանուն սրբոյ Աթոռոյս զմէկ Արծաթեայ խաչ էր շինեցուցեալ եւ յղեալ առ նոսա, ի սուրբ Աթոռս յղել: Եւ նոքա եւս յղեալ էին, եւ յանուն նորին զթուղթ օրհնութեան խնդրեալ: Վասնորոյ եւ սրբազան վեհն զթուղթ մի օրհնութեան եւ շնորհակալութեան գրեալ ի վերայ նորա` յղեաց առ նոսա առ նա հասուցանել: Այլ եւ` միամտութիւն եւս գրեաց առ նոսա վասն երկիցս անգամ յղեալ ամանաթիցն առ մեզ: Զայսոսիկ ետուք չիչման Դաւթին ` զի ընդ Բայազիտ գնացողի առ մահտեսի Յովհաննէսն յղեսցէ: Ի յունվարի ԺԶ :