Գիրք քարոզութեան որ կոչի ձմեռան հատոր

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Ի բանս այս չորս իրս տեսանելի է։ Առաջին որ ասէ ես ձայն։ Երկրորդ՝ բարբառոյ։ Երրորդ՝ յանապատի։ Չորրորդ՝ պատրաստ արարէք զճանապարհս։ Արդ այս բնական տեսանի. զի մարդիկ որքան մերձաւորքն են երկրաւոր թագաւորաց եւ իշխանաց, այնքան սիրեցեալք եւ պատուեալք են յաչս նոցա։ Արդ՝ ճշմարիտ թագաւորին Քրիստոսի յետ ամենօրհնեալ Աստուածածին Կուսին Մօրն իւրոյ՝ ոչ ոք է այլ մերձաւորագոյն քան զՅովհաննէս։ Զի եւ ինքն Փրկիչն գովեաց ասելով. «ո՛չ ոք է ի ծնունդս կանանց մեծ քան զՅովհաննէս»։ Վասն այն Յովհաննէս զինքն ձայն ասէ բանին Աստուծոյ։ Արդ կոչի Յովհեննէս ձայն մերձաւոր վասն տասի պատճառի։ Նախ որպէս ասացաք՝ ձայնն մերձաւոր է բանին. նոյնպէս եւ Յովհաննէս մերձաւոր սիրելի եւ բարեկամ էր Քրիստոսի. ըստ այնմ, «որ ունի հարսն՝ նա է փեսայ. այլ բարեկամ փեսային որ կայ եւ լսէ նմա, ուրախութեամբ ուրախ լինի»։ Երկրորդ՝ զի ազգակից է ձայնն բանին ի սրտէ յառաջ եկեալ. եւ Յովհաննէս ազգգակից էր Քրիստոսի ըստ մարմնոյ ծնընդեանն ի քահանայիցն ծնեալ։ Երրորդ՝ զի ձայնն յառաջ է քան զբանն . նոյնպէս Յովհաննէս քան զՔրիստոս որպէս ասէ Ղուկաս. «գնասցէ առաջի նորա զօրութեամբ Եղիայի»։
       Չորրորդ՝ ձայնն յայտնէ զբանն. նոյնպէս Յովհաննէս յայտնեաց զՔրիստոս որպէս ասէ Յօհաննէս աւետարանիչն։ «Սա եկն ի վկայութիւն՝ զի վկայեսցէ վասն լուսոյն»։ Հինգերորդ՝ զի ձայնն անցանի՝ եւ թողու զբանն. նոյնպէս Յովհաննէս զՔրիստոս. որպէս ասէր. «նմա պարտ է աճիլ եւ ինձ մեղմանալ»։ Վեցերորդ՝ որպէս ձայնն անօգուտ է առանց բանին. նոյնպէս եւ քարոզութիւն Յովհաննու առանց Քրիստոսի. ըստ այնմ, «ես մըկրտե զձեզ ջրով. այլ նա մըկրտեսցէ հոգւով սրբով»։ Եօթներորդ՝ ձայնն ի հեռի լսելի լինի. նոյնպէս եւ Յովհաննու համբաւն մե՛ծ էր. եւ լսելի եղեւ ի ժողովուրդս. վասն այն առաքեցին առ նա հրէայքն հարցանել, թէ դո՞ւ ես Քրիստոսն. նա պատասխանի ետ թէ ո՛չ այլ ձայն բարբառոյ յանապատի»։ Ութներորդ՝ ձայնն պարզ եւ յստակ է յամենեցուն լսելիս. նոյնպէս Յովհաննէս յստակ եւ ոչ կեղծաւորեալ. զի զճշմարիտն քարոզեաց ասելով. «ապաշխարեցէք՝ զի մերձեալ է արքայութիւն Աստուծոյ»։ ցուցանելով թէ՝ ոչ ոք մտանէ յարքայութիւն առանց ապաշխարութեան։ Իններորդ՝ ձայնն յայտնէ զբանս ծածուկս. նոյնպէս եւ Յովհաննէս զբանն Աստուծոյ Յիսուս Քրիստոս՝ որ էր ծածուկ ի մարդկանէ ի ծոց հօր՝ յայտնեաց ի Յորդանան ասելով. «ահա գառն Աստուծոյ՝ որ բառնայ զմեղս աշխարհի»։ Տասներորդ՝ Յովհաննէս ձայն կոչեցաւ, որ էր կենդանի եւ անձնաւոր մարդ. նոյնպէս եւ Քրիստոս բան կոչեցաւ, որ էր անձնաւոր գոյացութիւն. եւ ոչ որպէս մերս բան անգոյ եւ անէ։ Վասն որոյ ասէ. «ես ձայն բարբառոյ»։ Իսկ ասելն Բարբառոյ՝ բարբառն այն է՝ որ խօսքն ի սրտէն յառաջ գայ ի լեզուն. եւ անտի յականջս մեր մտանէ։ Արդ բարբառ ասէ զբանն Աստուծոյ վասն Ժ պատճառի։ Նախզի՝ բանն ի մտացն ծնանի եւ գայ ի սիրտն եւ ապա ի լեզուն. այսպէս բանն Աստուծոյ Տէր մեր ծնեալ ի Հօրէ յառաջ քան զյաւիտեանս. եւ յետոյ եկն ի սրբոյ Կուսէն առեալ մարմին եւ լեզուք էին առաքեալքն՝ որք քարոզեցին յամենայն տիեզերս զՔրիստոս։ Ըստ այնմ, «ընդ ամենայն երկիր ել բարբառ նոցա. եւ մինչեւ ի ծագս աշխարհի են խօսք նոցա»։ Երկրորդ՝ բարբառն մի եւ նոյն բան է. որ ի սրտին էր անմարմին՝ եւ լեզւաւն եղեւ բարբառ եւ լսելի մեզ. նոյնպէս միեւնոյն բանն է անմարմին որ ի հօրէ ծնեալ, եւ նոյն մարմնացեալ երեւեցաւ մեզ, եւ քարոզեաց զճշմարտութիւն։ Երրորդ՝ բարբառն զծածուկս սրտին յայնտէ մեզ. եւ Տէր մեր զխորհուրդն որ ծածկեալ էր ի սկզբանէ առ հօր՝ յայտնեաց մեզ. ըստ այնմ, «զԱստուած ոչ ոք ետես երբէք. բայց միածին Որդին Աստուծոյ որ ի ծոց Հօր՝ պատմեաց մեզ»։ Չորրորդ՝ բարբառն զոր լսեմք՝ բոլորապէս յամենեցուն ականջս մտանէ. եւ բոլորն ի սրտէն ոչ բաժանի։ Նոյնպէս եւ Տէր մեր մարմնացեալ բոլոր բանն առ հայր էր. եւ բոլորն յորովայնի Կուսին ի մարմնի միաւորեալ. եւ բոլորապէս այժմ ի սիրտս մեր բնակի. եւ բոլորն ի բազում տեղիս պատարագի. եւ ի հօրէ ո՛չ բաժանի։ Հինգերորդ՝ զբարբառն ամենեքեան լսեն. այլ ոմանք առաւել եւ ոմանք նուազ իմանան. այսպէս զքարոզութիւն Քրիստոսի յայնժամ եւ այժմ աւետարանն զոր խօթսի՝ ամենեքեան լսեն . այլ ոմանք հոգւով եւ բոլորով սրտիւ իմանան. եւ ոմանք թերի եւ անհաւատութեամբ. վասն այն ասէր. «որ ունիցի ականջս լսելոյ՝ լուիցէ». թէպէտ զմարմնոյ ականջս ամենեքեան ունին, այլ ոչ զհոգւոյն։ Վեցերորդ՝ բարբառն երբեմն ականջովն լսի. երբեմն աչօք տեսանի գրեալ ի քարտիզի. զբարբառն Աստուծոյ երբեմն ականջով լսեցաք. որպէս ի լեառն Սինայ ի ձեռն Մովսէսի. եւ այժմ աչօք միաւորեալ ի մարմնի։ Եւ դարձեալ յառաջնորդացն լսեմք զքարոզն Քրիստոսի. եւ ի գիրս աւետարանին տեսանեմք զհրամանսն Քրիստոսի։ Եօթներորդ՝ բարբառն քաղցր խօսքն է որ մտանէ ի սիրտն. եւ Տէր մեր քաղցր բարբառեցաւ մեզ. որ ամենայն մեղաւորաց հեշտ է եւ դիւրին . ասելով՝
       «ոչ եկի կոչել զարդարս, այլ զմեղաւորս յապաշխարութիւն. զի ոչ է պիտոյ բժիշկ ողջաց , այլ հիւանդաց»։ Եւ որպէս կոչիմք՝ ոչ բանիւ միայն. այլ չարչարանօք եւ անարգ մահուամբ. որպէս ինքն չարչարեցաւ. եւ ապա փրկեաց զմեղաւորս եւ կոչեաց յարդարութիւն. վասն այն ոչ է պարտ զերախտիս նորա մոռանալ։ Որպէս ասէ առակն։ «Զերախտիս բարեկամի քո մի մոռանար. այլ հանապազ ի մտի պահեա եւ ի լեզուի. եւ գործով չարչարակից լեր Քրիստոսի»։ Ութներորդ՝ այլ քաղցր բարբառեցաւ. «ուսարուք յինէն. զի հեզ եմ եւ խոնարհ սրտիւ. այսպէս խոնարհ եմ, որ երկնից երկիր խոնարհեցայ»։ Այլեւ յաղքատ մօրէ ծնայ. եւ ի խանձարուրս պատեցայ, եւ ի մսուր եդայ. այլեւ հետի ոտս շրջեցայ. այլեւ զոտս աշակերտացն լուացի։ Դուք յինէն ուսէք զայս խոնարհութիւնս եւ միմեանց արարէք։ Այլեւ հեզութիւն այն էր՝ որ անմեղութեամբ ի սպանդ վարեցաւ. եւ վասն մեր չարչարեցաւ. որպէս ասէ. «անմեղն վասն մեղաց մերոց չարչարեցաւ. եւ դու վասն մեղաց քոց ընդէ՞ր ոչ չարչարիս. զիա՞րդ հանապազ ննջես ի մէջ մեղացդ». զորս յանդիմանէ Սողոմօն ասելով։ «Մինչեւ յե՞րբ նընջես ո՛վ ծոյլ ի մէջ մեղացդ եւ այլն»։ Իններորդ՝ այլ եւս բարի բարբառի առ մեզ։ «ես ուխտեմ ձեզ՝ որպէս հայր իմ ուխտեաց ինձ զարքայութիւն. զի ուտիցէք եւ ըմպիցէք ի սեղան հօր իմոյ»։ Ես ուխտեալ եմ ձեզ զարքայութիւն՝ դուք մի զրկէք զձեզ եւ հանէք յարքայութենէն։ Եւ ո՞րպէս զրկիմք. այս է զի նա ուխտեաց մեզ զարքայութիւն. եւ մեք ուխտեցաք նմա զհաւատսն, եւ բարի գործսն աւազանաւն։ Արդ՝ թէ մեք զուխտն մեր ստեմք, մեք զրկիմք յուխտէ նորա։ «Ուտիցէք եւ ըմպիցէք»։ Արդ՝ ո՞վ կարասցէ ուտել ի սեղանն յայն։
       Ասեմք թէ, նոքա՝ որ այժմ քաղցեալ եւ ծարաւի են. որպէս աւետարանն։ «Երանի որք քաղցեալ եւ ծարաւի իցեն արդարութեան՝ զի նոքա յագեսցին»։ Զի ասէ Սողոմօն. «յագեալ անձն՝ զմեղր եւ զխորիսխ արհամարհէ». այսինքն, մեղաւորն զքաղցրութիւն Աստուծոյ եւ զփառս արքայութեան երկնից՝ արհամարհէ. զի մեղօք է լցեալ հոգին։ Տասներորդ՝ այլ առաւել քաղցր բարբառի եւ ասէ. «եկայք առիս ամենայն աշխատեալք եւ բեռնաւորք. եւ ես հանգուցից զձեզ»։ Որք ունիք զաշխատանս մարմնոյդ, եւ զբեռն օրինացն Աստուծոյ ի ձեզ կրէք, դուք «եկայք առիս՝ եւ ես զձեզ հանգուցից»։ Եւ ոչ թէ որք հանգիստ կենօք կայք ի սէր աշխարհիս եւ ծոյլ եւ թոյլ ի գործն հոգեւոր։ «Եւ ես նստուցից ի սեղան հօր իմոյ, եւ անցեալ պաշտեցից զձեզ»։ Եւ զի՞նչ է պաշտելն՝ այսինքն, ցուցումն աստուածային երեսացն. որպէս ասէ Դաւիթ։ Ուրախ արարեր զմեզ՝ յուրախութիւն երեսաց քոց, ի քաղցրութենէ վայելչութեան քոյ»։ Այսպէս բանն Աստուծոյ քաղցրութեամբ լինի մեզ. վասն այն բարբառ կոչէ զՏէրն մեր Քրիստոս։ «Ես ասէ ձայն բարբառոյ յանապատի»։ Երրորդ բանն որ ասէ՝ յանապատի բնակեցաւ։ Յանապատի բնակեցաւ սուրբն Յովհաննէս Մըկրտիչն. զի անապատն զաշխարհս նշանակէ յոր եմք բնակեալ։ Նախզի՝ յանապատին բազում օձք լինին, եւ թունաւոր սողունք վնասակարք. այսպէս յաշխարհիս յայս՝ սատանայ մեղք եւ չար ի մարդկանէ որպէս զօձ եւ թունաւոր սողունս հարկանեն զմեզ հանապազ. եւ մահացուցանեն զհոգիս մեր։ Երկրորդ՝ զի անապատն անպտուղ է ի ծառոց. զի ծառք անապատին՝ անպտուղ լինին. այսպէս եւ աշխարհասէրքն թափուր եւ անպտուղ են յամենայն բարեաց. որպէս ասէ Դաւիթ. «Ամենեքեան խոտորեցան ի միասին եւ անպիտանացան. եւ ոչ ոք է որ առնէ զբարի»։ Երրորդ՝ յատապատին բազմանան փուշք եւ տատասկք վասն ոչ հերկելոյն. եւ անիծանին ի մարդկանէ՝ եւ բառնին առ ի յայրիլ . այսպէս եւ սիրտ մեղաւորաց զի ոչ խոստովանութեամբ հերկին, բուսանին զանազան փուշք մեղաց. եւ անիծանին յԱստուծոյ որպէս ասէ ի ծննդոցն. «անիծեալ լիցիս դու ի գործս քո». վասն այնպիսեացն ասէ Աստուածի ձեռն Եսայեայ. «տնկեցի այգի զի բերիցէ խաղող՝ եւ եբեր փուշ եւ այլն»։ Վասն նոցա ասէ աւետարանն. «քաղեցէք եւ կապեցէք զայդ ի խըրձունս առ ի յայրել»։ Չորրորդ՝ յանապատին ոչ լինի ջուր. վասն այն եւ ոչ կանանչութիւն եւ ոչ պտղաբերութիւն. այլ ի հոգիս անհաւատիցն ջուր գիտութեան եւ իմաստիցն Աստուծոյ ոչ մտանէ. վասն այն ոչ կանանչի հաւատով, եւ ոչ պտղաբերի բարի գործով. վասն այն ասէ աւետարանն. «տապար առ արմին ծառոց դնի». այսինքն, սուր հրամանին Աստուծոյ. որ հատանէ մահուամբ ի կենաց։ «Ամենայն ծառ որ ոչ առնէ պտուղ բարի, հատանի եւ ի հուր արկանի եւ այրի»։ Հինգերորդ՝ յանապատին բնակութիւն մարդկան եւ շինութիւն ոչ լինի, վասն ամենայն բարեաց պակասութեան. այսպէս յանապատ հոգիս մեղաւորաց եւ չարեաց՝ Աստուած ոչ բնակի. զի ոչ լինին տաճար Աստուծոյ որպէս սուրբքն. զի ասէ առաքեալն. «դուք տաճար Աստուծոյ կենդանւոյ էք ասաց Աստուած՝ գնացից ի նոսա, եւ բնակեցայց ի նոսա. եւ եղէց նոցա Աստուած եւ նոքա եղիցին իմ ժողովուրդք»։ Եւ վասն չարացն ասէ Սողոմօն. «հոգին սուրբ փախչի ի մարմնոյ վարեցելոյ մեղօք. եւ ի չար արուեստ անձն հոգի իմաստութեան ոչ մտանէ»։ Այսպէս. Ե կերպիւ աշխարհս անապատ է եւ տեղի չարաց։ Դարձեալ ա՛յլ իմն նշանակէ անպատին ուր բնակեցաւ մըկրտիչն։ Նախզի՝ անապատն ապառաժ եւ դժուարին տեղի է. ցուցանէ զխստակրօն ճգնութիւնս նորա. որ տիւ եւ գիշեր անհանգիստ էր յաղօթսն Աստուծոյ, գետնաշխտի պահօք մերկ եւ բոկ անօթեւան շրջելով։ Երկրորդ՝ անապատն անշէն է եւ ամենայն պիտոյից պակասութիւն. անդ բնակեցաւ կարօտ մարմնական բարութեանց . ուտելոյ՝ ըմպելոյ՝ ընչից ոսկւոյ եւ արծաթոյ՝ շինելոյ՝ տնկելոյ՝ վաստակելոյ՝ գնելոյ՝ եւ վաճառելոյ. եւ զամենայն ինչ որ կանցաղոյս է մեծութիւն եւ փառք՝ սուտ եւ ունայն համարեցաւ ըստ խրատուն Սողոմօնի. «ունայնութիւն ունայնութեանց»։ Երրորդ՝ յանապատն զգայարանք մարմնոյ սուրբ մնան յաշխարհէս . ոչ տեսանէ զչարս եւ ոչ լսէ. ոչ շօշափելով եւ ոչ ճաշակելով. ոչ բամբասէ՝ եւ ոչ բամբասի. ոչ ագահէ եւ ոչ զայլն. որ ինչ մարմնոյս է խառնակութիւն՝ յամենայնէ սուրբ մնայ։ Չորրորդ յանապատն՝ զմիտսն ժողովէ յամենայն աշխարհէ եւ առ ինքն պահէ. եւ ապա յերկինս բարձրացուսցէ, զվերինն խորհելով միշտ. վասն այն Տէրն յորժամ զերանութիւն ուսոյց աշակերտացն, յանապատ ի լեառն տարաւ անբնակ ի մարդկանէ։
       Հինգերորդ՝ անապատն զերկինս ցուցանէ. որ անապատ է յամենայն չարեաց. եւ լիութիւն է երանութեանց եւ ամենայն բարեաց Յովհաննէս բընակեցաւ յանապատին իբր զհրեշտակ ի մարմնի, եւ մարմնաւոր սրբութեամբ. վասն որոյ ասէ Մաղաքիա. «առաքեցից զհրեշտակ իմ առաջի իմ»։ Զայս ունի միտք յանապատի բնակելոյն. հինգ օրինակ չարաց մարդկան աշխարհի . եւ հինգ օրինակ բարեաց եւ հրեշտակաց երկնի։ Այս երրորդ գլուխն։ Չորրորդ՝ որ ասէ. «պատրաստ արարէք զճանապարհս Տեառն»։ Զի որպէս ի գալ երկրաւոր թագաւորաց՝ հորդեն ըզճանապարհն եւ ըզհանգիստն. այսպէս ասէ սրբեցէք զհոգիս ձեր յամենայն մացառուտ մեղաց. եւ ապա մտցէ թագաւորն փառաց Քրիստոս ի ձեզ եւ հանգչի։ Զի ուր մեղք են՝ անդ ոչ բնակի Քրիստոս. զի Աստուած սուրբ է, եւ ի սուրբս հանգուցեալ. եւ ի յերկինս վասն այն ասի բնակիլ Աստուծոյ՝ որ ամենեւին սուրբ են հրեշտակք յամենայն աղտեղութենէ մեղաց։ Այսպէս ի ձեռն մարմնոյ առաքինութեանց՝ պահոց եւ աղօթից եւ չարչարանաց՝ բնակարան եւ տաճար լինիմք սուրբ հոգւոյն, եւ հօրն երկնաւորի եւ որդւոյ նորա Քրիստոսի։ «Զի որ զպատուիրանս իմ պահէ ասէ, ես եւ հայր իմ առ նա եկեսցուք եւ օթեւանս առ նմա արասցուք»։
       Դարձեալ գիտելի է՝ զի արքայութեան երկնից՝ չորս ճանապարհք են. նեղ եւ անձուկ եւ դժուարին մի քան զմի։
       Առաջին ճանպարհն է՝ պահել զպատուիրանս Աստուծոյ. զմի շնալն՝ զմի գողանալն՝ զմի սպանանելն, եւ զայլն։ Եւ վասն իւրաքանչիւր պատուիրանաց՝ սատանայ պատրանք եւ որոգայթ է պատրաստեալ. եւ խաբէ զմարդիկ եւ ըմբռնէ, եւ խափանէ յարքայութենէ։ Եւ բազումք գնացին ընդ այս ճանապարհս. այլ սակաւք անցին առանց մեղաց ի պատուիրանս Աստուծոյ։ Այլ Յովհաննէս միայն պահեաց զպատուիրանս Աստուծոյ այնպէս՝ զի սատանայ ոչ կարաց խաբել զնա. ո՛չ մեծ մեղօք եւ ոչ ներելի եւ փոքր։ Երկրորդ ճանպարհն է՝ բարեաւ մնալ ասել մարմնական ընչից եւ փառաց. ասէ Տեառն. «որ գայ զհետ իմ՝ ուրասցի զամենայն ինչս. զհայր՝ եւ զմայր՝ եւ զայլն. եւ ապա եկեսցէ զհետ իմ»։ Եւ այս ճանապարհս նեղ է եւ անձուկ քան զառաջինն։ Զի բազումք պահեն զպատուիրանս Աստուծոյ՝ այլ ոչ կամին թողուլ զինչս աշխարհի. որպէս երիտասարդն որ զամենայն պատուիրանս պահեալ էր՝ յորժամ լուաւ ի Քրիստոսէ. «ե՛րթ վաճառեա զինչս քո. եւ տուր աղքատաց, » տրտմեցաւ եւ գնաց։ Այլ մըկրտիչն Յովհաննէս եթող զամենայն փառս եւ զինչս աշխարհի. զի թէ կամեցեալ էր, կարէր առնուլ աստիճան քահանայութեան. այլ զամենայն եթող եւ փախեաւ յանապատ։ Երրորդ ճանապարհ արքայութեան է՝ արհամարհել զամենայն խորտիկ եւ զպարարտ կերակուրս. եւ այս ճանապարհս նեղ է քան զայլսն. զի բազումք թողուն զմեծութիւն եւ զփառս աշխարհի. կերակրոյ ոչ կարեն հեռանալ ամենեւին։ Այլ Յովհաննէս Մըկրտիչն՝ ոչ միայն եթող զվայելչականն , այլեւ ի հարկաւորէն հրաժարեցաւ. զի ամենայն ինչ որ ընդ հուր անցանէ՝ ոչ եկեր ի ժամանակս իւր. այլ կերակուր նորա էր մարախ եւ մեղր վայրենի որպէս ասէ աւետարանիչն։ Չորրորդ ճանապարհն է՝ հեղուլ զարիւն եւ մեռանիլ վասն Քրիստոսի. եւ այս՝ քան զառաջին երեքն նեղ եւ դժուարին է. զի բազումք զհասարակ վարս եւ զճգնութիւնս յանձն առնուն. որք պահեն զպատուիրանս Աստուծոյ. եւ հրաժարին յընչից. եւ կարօտին կերակրոյ. այլ մեռանիլ մարմնոյն դժկամակ լինին, եւ ոչ խնդրեն։ Այլ տա՝ ի վերայ երեք ճանապարհին եւ զմահ ի յանձն էառ, եւ գլխատեցաւ. որպէս ասէ պատմութիւն աւետարանին։ Ձայն բարառոյ եւ Մըկրտիչն Յովհաննէս՝ քարոզէր ամենայն մարդկան զփրկութիւն. սաստէր դէմ յանդիման Հերովդիադայ. եւ ցՀերովդէս ասէր. չէ արժան ունել քեզ զկին եղբօր քոյ զի զաւակ ունի զանիծեալն Հռուդա։ Եւ յայնմանէ ոխացեալ էր Հերովդէս՝ եւ կամէր սպանանել զնա։ Յայնժամ պիղծն վիրագ՝ կինն Փիլիպպոսի եղբօր նորա՝ եմուտ առ Հերովդէս եւ ասէ. աղաչեմ զքեզ՝ հատ զգլուխ նորա զի մի յանդմանեսցէ զմեզ։ Եւ Հերովդէս երկնչէր յարդարութենէ նորա, այսինքն Յովհաննու. ոչ կարեմ ասէ սպանանել զնա. այլ վասն սրտի քո արկից զնա ի բանտ։ Եմուտ Յովհաննէս ի բանտն. եւ զարմացան հրեշտակք յերկինս. զարհուրեցան եւ հոգիք սրբոցն. խռովեցաւ երկիր. եւ շարժեցան տարերք ամենայն։ Յայնժամ արար Հերովդէս խրախութիւն յօր ծընընդեան իւրոյ. արբին գինի հին. յիմարեցան ծերք եւ տղայք. կերին եւ արբին եւ յագեցան. եւ ոչ գոհացան զտուողէն բարեաց։ Եւ յորժամ արբեցան, խնդրեցին ի թագաւորէն միաբան եւ ասեն. ած այսր զդուստր Հերովդիադայ՝ զի կաքաւեսցէ եւ ուրախասցուք մեք։ Եւ հրամայեաց գալ աղջկանն. ուրախացաւ մայրն. եւ զարդարեաց զդուստրն երեւելի հանդերձիւք եւ անուշահոտ իւղովք. պաճուճեալ կօշկօք. եւ գեղեցկացոյց զերեսն եւ զաչսն մահաբեր։ Եւ ասէ նա՝ այս է ժամ հատանելոյ զգլուխն՝ որ յանդիմանէր զմեզ. զի մի այլ սաստեսցէ մեզ. զի յորժամ պարգեւս խոստանայ քեզ՝ մի այլ ինչ խնդրէր, բայց միայն զգլուխն Յովհաննու։ Մտեալ առ թագաւորն, կաքաւեաց եւ ափշեցոյց զնա, եւ զամենայն բազմականսն. մինչեւ երդմամբ խոստացաւ տալ նմա մինչեւ ցկէս թագաւորութեան։ Ո՛վ կեղծաւոր որ ողորմութիւն. որ վասն լկտի աղջկան միոյ զայնչափ պարգեւ խոստացաւ. եւ աղքատաց եւ մուրողաց հնացեալ ձորձ մի ոչ տայր։ Ցնծայր պոռնիկն եւ ուրախանայր. եւ ելեալ գնաց առ մայրն հարցանել թէ զի՛նչ խնդրեսցէ։ Եւ գայլն ապականիչ Եզաբէլ մայր նորա ասէ. առ ի քեզ զսկուտեղն արծաթի. եւ խնդրեա ի թագաւորէն զգլուխն Յովհաննու։ Իբրեւ խնդրեաց, տրտմեցաւ թագաւորն՝ եւ ոչ գիտէր զի՛նչ արասցէ. սպանանել զարդարն երկնչէր. եւ ստել զերդումն՝ պատկառէր ի բազմելոցն։ Ապա կոչեաց զմի ոմն ի զինուորացն եւ ասէ. երթ ի բանտն. եւ կտրեա՛ զգլուխն Յովհաննու, եւ բե՛ր սկուտեղբն։ Յա՛յնժամ ասեն բազմականքն առհասարակ՝ պատճառանօք մեղաց մեռանի արդարն. սկսան աղաչել զթագաւորն. երդուար՝ այլ ոչ վասն արդարոյն. մի սպանաներ զանբիծ արիւնն ի տարապարտուց. թէ խնդրեալ էր աղջիկն զգլուխ քո՝ ո՞չ ապաքէն ծաղր լինէիր։
       Լո՛ւր մեզ եւ ստեա՛ զերդումն քո վասն Յովհաննու. եւ նա աղաչեսցէ զՏէր, եւ թողցէ զյանցանս քո. եւ նա ոչ լուաւ։ Գնաց զինուորն եւ եմուտ ի բանտն եւ սուրն ի ձեռս իւր. եւ եգիտ զՅովհաննէս զի աղօթէր. զարհուրեցաւ եւ ասէ. վայ է ինձ եւ անիծեալ է օր ծննդեան իմոյ. զի թէ սպանանեմ զքեզ՝ երկնչիմ ի Տեառնէ քումմէ. եւ թէ ոչ՝ թագաւորն յիս սպանանէ։ Պատասխանեաց զՅովհաննէս եւ ասէ ուրախութեամբ. այր դու՝ ի կեանս քո երդումն տամ քեզ. ասա՛ զի՞նչ պատճառ է. այդմ գործոյ։ Ասէ ցնա այրն զընթրիսն Հերովդէի եւ զյիմարիլ բազմականացն եւ զկաքաւել աղջկանն. եւ նա խնդրեաց ի թագաւորէն զգլուխ քո։ Ասէ Յովհաննէս՝ խայտալով ծնայ եւ կաքաւելով մեռանիմ. ե՛կ որդեակ՝ առ զգլուխ իմ եւ կատարեա զցանկութիւն թագաւորին քոյ։ Բայց երդումն տամ քեզ յԱստուած կենդանի՝ որ կապեաց զծով աւազով՝ մի տար ունել պիղծ պոռնկին զհերաց գլխոյ իմոյ, որ յանապատին սնեալ է սրբութեամբ։ Եւ ես եղէ որպէս կենդանեացն քարոզ՝ նոյնպէս եւ ընթանամ առաջի Տեառն իմոյ. եւ քարոզեմ մեռելոց զգգալուստն Քրիստոսի եւ զփրկութիւն նոցա։ Եւ ասէր յաղօթսն. Աստուած որդի եւ բան Հօր՝ զոր մըկրտեցին ձեռք իմ ի Յորդանան. Ձայն հօր՝ որ ցելեաց զերկինս՝ զոր լուայ ականջով իմով. Հոգի Սուրբ՝ որ իջեր իբրեւ զաղաւնի ի վերայ։ Ընկալ զհոգի ծառայիս քոյ. զի հեղուն զարիւն իմ յերկիր։ Հիացան երկինք եւ դողայր երկիր. զարհուրեցան լերինք եւ սարսեցան ամենայն արարածք։ Յայնժամ է հատ դաւիճն զգլուխ մեծ մարգարէին. եւ եդ ի վերայ սկուտեղն. եւ տարեալ առ թագաւորն. եւ ետ ցաղջիկն. եբարձ իժն եւ քարբն զտատրակն անապատի. եւ ցնծութեամբ եւ ուրախութեամբ տարաւ առ մայրն։ Եւ ի վաղիւն՝ եհաս ժամ ընթրեացն. կոչեաց զաղջիկն ի խաղալ. եւ նա եկալ հպարտութեամբ կաքաւէր. եւ ասէ թագաւորն՝ խնդրեա յինէն ոսկի եւ արծաթ եւ տաց քեզ. այլ արիւն մարդոյ մի խնդրէր. զի յայսմ գիշերի՝ մեծ տագնապեցայ ահաւոր երազովք. եւ չարչարեցայ պէսպէս տանջանօք։ Եւ հրեշտակք ի յերկնից՝ հրեղէն գաւազանօք հարկանէին զիս. զի լուայ քեզ եւ հատի զգլուխ արդարոյն։ Յայնժամ կամեցեալ աղջկանն նորագոյն իրս ցուցանել. ելեալ ի վերայ սառին կաքաւէր. եւ ոչ հանդարտէր ջուրն բառնալ զանհամութիւն նորա. հերձաւ սառն ի ներքոյ ոտից նորա. եւ ընկղմեաց զպիղծ Տալիթայն. եւ սառն իբրեւ սուսերաւ եհատ զգլուխ նորա։ Զայս իբրեւ տեսին բազմականքն, միաբան օրհնեցին զարդար դատաւորն. որ իսկոյն արար զդատաստան արդարոյն։ Ասէ թագաւորն՝ մի ասէք մօրն թէ զինչ եղեւ. այլ խնդրեցէք զսկուտղն արծաթի, թէ ասէ դուստրն քո՝ տուր զսկուտղն զայն՝ զի նովաւ բերից առ քեզ զտուրս թագաւորին. եւ առեալ տարան նովաւ զգլուխ աղջկանն առ մայրն։ Եւ նա տեսեալ զգլուխ դստերն, սկսաւ հայհոյել զսուրբն Աստուծոյ։ Եւ մինչդեռ խօսքն ի բերանն էր, յանկարծակի քար մի մեծ անկեալ յօդիցն, եհար զնա ի պատկերն իւր. եւ իբրեւ զմոխիր մանրեաց զնա. եւ այնպէս սատակեցաւ եւ կորեաւ չարն, եւ դուստրն իւր։ Այսպէս չորրորդ դժուարին եւ նեղ ճանապարհաւ եմուտ յարքայութիւն երկնից կարապետն սուրբ եւ
       Մըկրտիչն Յովհաննէս։ Եւ արդ՝ զի՞նչ ասացից՝ եւ զո՞ր գովեստ եդից նմա։ Որ գովեցաւ յամեներանեանն Տեառնէ՝ մե՛ծ ի ծնունդս կանանց լինիլ. զի արժանաւոր էր այնպիսի գովութեան վասն բազում պատճառի։ Նախզի՝ ի մէջ հրեշտակաց նմանի աթոռոց դասուն. որք նոքա բարձեալ ունին զբոլորից բարձօղն. զի որպէս յերկինս ի մէջ հրեշտակաց՝ աթոռքն են մերձ առ Աստուած. նոյնպէս եւ ի յերկրի ի մէջ ամենայն մարգարէից՝ Յովհաննէս մերձ էր առ Քրիստոս. եւ մատամբ ցուցանէր «ահա գառն Աստուծոյ որ բառնայ զմեղս աշխարհի»։ Երկրորդ՝ զի ի մէջ ինն երկնից՝ նմանի հաստատութեան. զի որպէս հաստատութիւն է կատարումն եւ հանգիստ սրբոցն. զի կայանք հոգւոց ընտրելոցն՝ ի նմա են մինչեւ ի միւսանգամ գալուստն Քրիստոսի։ Նոյնպէս եւ Յովհաննէս՝ հանգիստ եւ կատարումն էր ամենայն մարգարէից եւ հին օրինացն մինչ ի գալուստն Քրիստոսի. ըստ այնմ , «ամենայն օրէնք եւ մարգարէք մինչեւ ցՅովհաննէս»։ Երրորդ՝ զի ի մէջ լուսաւորացն՝ նմանի լուսաբերին. զի որպէս լուսաբերն կարապետ է արեգական. նոյնպէս եւ Յովհաննէս կարապետ եղեւ արեգական արդարութեան. այսինքն ծննդեամբն քարոզութեամբն մըկրտութեամբն եւ մահուամբն։ Չորրորդ՝ զի ի մէջ ծառոցն՝ նմանի մայր փայտին. որ է բարձրագոյն քան զայլսն ի ծառոց. նոյնպէս եւ Յովհաննէս բարձրագոյն է վարուք քան զամենայն սուրբսն։ Զի որպէս ասացաք՝ թէպէտ բազումք պարկեշտացան ի խորտիկ եւ յանուշահամ կերակրոց. այլ սա՝ ամենեւին ոչ եկեր զհաց որ է հասարակաց կերակուր։ Հինգերորդ՝ ի մէջ մարդկան՝ ոչ գոյ նման նմա. որպէս ասաց Քրիստոս. «ոչ ոք է ի ծնունդս կանանց մեծ քան զՅովհաննէս Մըկրտիչն». վասն զի իւրաքանչիւր ոք ի սրբոցն՝ յատկապէս ի մի աստիճան պատուոյ կոչեցեալք եղեն եւ մեծարեալք. իսկ սուրբն Յովհաննէս յամենեսեան պատուեցաւ. Զի ասեն վարդապետք՝ եթէ եօթն կարգ են ամենայն սրբոց, որ ինչ յերկինս եւ որ ինչ յերկրի։ Նախ Հրեշտակք։ Երկրորդ Նահապետք։ Երրորդ Մարգարէք։ Չորրորդ Առաքեալք։ Հինգերորդ Մարտիրոսք։ Վեցերորդ Խոստովանօղք։ Եօթներորդ Կուսանք։ Արդ՝ Յովհաննէս՝ է Հրեշտակ. որպէս ասէ Մաղաքիայ։ «Ես առաքեմ զհրեշտակ իմ առաջի իմ. զի պատրաստեսցէ»։ Այլեւ Նահապետ է ըստ ասելոյն Տեառն։ «Մարգարէ եւ առաւել եւս մարգարէ՝ զնոցանէ գուշակեաց»։ իսկ Մարգարէ՝ զի ամենայն մարգարէքն բանիւ եւ լեզուաւ մարգարէացան. եւ Յովհաննէս յարգանդի մօրն անբարբառ գուշակեաց զՔրիստոս երկրպագելով նմա։ Իսկ Առաքեալ՝ որպէս ասէ աւետարանն. եղեւ այր մի առաքեալ յԱստուծոյ անուն նորա Յովհաննէս»։ Մարտիրոս՝ զի մարտիրոսացաւ գլխատմամբն ի Հերովդէէ։ Խոստովանօղ՝ ըստ այնմ, «խոստովանօղ՝ ըստայնմ, «խոստովան եղեւ եւ ոչ ուրախացաւ, թէ ես ոչ եմ Քրիստոսն. այլ գայ զօրագոյն քան զիս»։ Նաեւ Կոյս. զի մաքրեալ էր յորովայնէ մօրն. եւ սրբութեամբ սնեալ յանապատի. վասն այն ասէ Յովհաննէս։ «Ես ձայն բարբառոյ յանապատի». այսինքն թէ՝ ես բարձր եմ քան զամենայն սուրբս, եւ գովեալ ի Քրիստոսէ։ Որ ամենայն շնորհաց էր բաշխօղ եւ կատարօղ. որ ընտրեալն էր յորովայնէ։ Արձակօղն ամլութեան՝ եւ լուծիչն կապեալ լեզուին։ Իմաստունն յարգանդէ. եւ սպասաւորեալն ի հրեշտակաց։ Յառաջընթացն Փրկչին. եւ արուսեակն արեգական։ Հօր առաքեալն. եւ որդւոյ Մըկրտիչն։ Ձայնն բանին. քարոզօղն արքայութեան. եւ աւետաւորն Ադամայ։ Բարեկամն փեսային. եւ ճրագն ի վերայ աշտանակին։ Տատրակն անապատի. եւ գարնանաբեր ծիծեռն։ Մեղաւորաց բարի խորհրդակիցն. եւ Հերովդէի յանդիմանիչն։ Հին օրինաց փարատօղն. եւ մարգարէից աւարտօղն։ Առաքելոց սկսանօղն. եւ ճշմարիտ խոստովանօղն։ Վկայն արդարութեան. եւ մարտիրոսն սուրբ։ Կարապետն եւ Մըկրտիչն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի։ Որեւ ի բոլոր սրտէ՝ արտասուալիր աչօք՝ ի ծունկս անկեալ հառաչեմք առ քեզ. ով միջնորդ շնորհաց եւ լրումն օրինաց . հրեշտակդ ի մարմնի եւ ձայնդ յանապատի. սերովբէ հողեղէն եւ մարմնաւոր քերովբէ. քարոզ ապաշխարութեան եւ դարձ մեղաւորաց. ճշմարիտ վկայ եւ ձեռնադրօղ Քրիստոսի։ Բարեխօսեա առ վկայեալն ի քէն վասն հաշտութեան հայոց աշխարհի. յորում նշխարք քո սուրբ ամփոփեալ է. թագաւորաց եւ իշխանաց. աղքատաց եւ ռամկաց. հարց եւ հայրապետաց. վարժապետաց եւ աշակերտաց. եւ բոլոր լրման սրբոյ եկեղեցւոյս ժառանգութեան եւ ժողովրդեան։ Բաշխումն շնորհաց եւ թողութիւն յանցանաց։ Յոյս տարակուսելոց եւ ազատութիւն վտագելոց. հաստատութիւն երկբայելոց եւ ուղղափառաց ուղղութիւն գործոց։ Որեւ ամենեցուն առ հասարակ արանց եւ կանանց. եւ ծերոց եւ տղայոց երիտասարդաց եւ Կուսից, ի տօնս քո տօնասիրաց. մեղաց թողութիւն. հիւանդաց առողջութիւն. հոգւոյ եւ մարմնոյ խաղաղութիւն եւ բարեկարգութիւն. որեւ ննջեցելոցն իՔրիստոս հանգիստ եւ ողորմութիւն։ Եւ յետ աստեացս՝ արժանի լինիլ քոյդ շնորհօք, տեսանել զքեզ զփեսաւէրդ եւ բարեկամդ ընդաջմէ փեսային. եւ լսել զձայն բարբառոյդ ընդ եկայք ձայնին Քրիստոսի։
       Որում քեւ եւ ընդ քեզ՝ երկրպագութեամբ գոհութիւն եւ փառս վերառաքել միասնական սուրբ երրորդութեան Հօր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն սրբոյ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից ամէն։