Գիրք քարոզութեան որ կոչի ձմեռան հատոր

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Նախ պարտ է գիտել՝ զի սուրբ գիրք չորիւք իմն մեկնութեամբ բացորոշին. այսինքն, կամ ըստ ճառին մարմնապէս. կամ ըստ մտացն հոգեպէս կամ ըստ տեղւոյն զանազանապէս. կամ ըստ որպիսութեան այլաբանութեամբ։ Իսկ խօսք առակաց իմաստնոյն՝ բազումքն իմանին այլաբանութեամբ. որպէս եւ այժմ զբնաւորական կիրս անասնոց տեսեալ զխրոխտս եւ զսիգապանծս, բաղտատէ առ միմեանս. եւ նոքօք տայ իմանալ մեզ զառաջնորդս սուրբ եկեղեցւոյ որ ասէ։ «Երեք են որք պարծ շրջին։ Կորիւն առիւծոյ. եւ Աքաղաղ. Նոխազ. եւ Թագաւոր ի հրապարակի»։ Առիւծ կոչի Տէր մեր վասն թագաւորական բնութեան. ըստ վկայութեան Յակօբայ ի դէմս Յուդայի նախաճառեալ ի տիպ Յիսուսի ասէ։ «Առիւծ եւ կորիւն առիւծու. ելեր բազմեցար. ննջեցեր իբրեւ զառիւծ, եւ այլն»։ Արդ՝ որպէս Տէր մեր առիւծ կոչի. նոյնպէս եւ ծնունդք վարդապետութեան Քրիստոսի եւ հետեւօղք նմին, Կորիւն առիւծու անուանին։ Եւ այս վասն տասն պատճառի։ Նախ զի՝ արի է առիւծն. եւ հարքն սուրբք՝ արիացան ի պատերազմի ընդդէմ թշնամւոյն. ոչ երկեան եւ ոչ թուլացան. այլ արիաբար յաղթեցին ամենայն թշնամեաց սատանայի եւ չար արբանեկաց նորին հակառակացն ճշմարտութեան։ Երկորդ՝ պերճ եւ անահ է առիւծն. եւ սուրբքն՝ ոչ ահ եւ ոչ երկիւղ կրեցին յումեքէ. ոչ ի սրոյ եւ ոչ ի հրոյ. եւ ոչ ի չարչարանաց եւ ի մահու. ըստ հրամանի Փրկչին. մի երկնչիք յայնցանէ որք զմարմինն սպանանեն, եւ այլն»։ Երրորդ՝ առիւծն խրոխտ է եւ սրտմտօղ. եւ սուրբքն՝ սրտմտեցան ընդդէմ չարին՝ առ ոտն կոխելով, ոչ ինչ համարեցան զնոսա։ Չորրորդ՝ անընտել է առիւծն. զի ոչ ըմբռնի. եւ նոքա անըմբռնելի մնացին ի կամաց հակառակացն. զի ոչ հաւատով եւ ոչ գործով եւ ոչ բանիւ կարացին խոնարհեցու ցանել զնոսա. զի «ո՞ մեկնեսցէ զմեզ ի սիրոյն Քրիստոսի ասեն ըստ Պօղոսի. «ոչ մահ եւ ոչ կեանք եւ այլն»։ Հինգերորդ՝ հզօր է ուժով. եւ նոքա հզօրացան ի վերայ ամենայն հեշտախտութեանց. սնոտի եւ ունայն համարեցան զամենայն կեանս մարմնականս. ըստ իմաստնոյն որ ասէ. «ունայնութիւն ունայնութեանց. եւ ամենայն ինչ ունայն է». զի ոչ գիտեմք. այսինքն, ոչ կամիմք զերեւելիս, այլ զաներեւոյթսն խնդրեմք. զի այս՝ առ ժամանակ մի է. եւ այն յաւիտենական։ Վեցերորդ՝ Յետովն՝ զհետն ծածկէ առիւծն. եւ նոքա երեւելեաւ թաքուցին զընթացս կենցաղոյս ի չարահնար որսորդէն սատանայէ. «զի մի տեսցէ ակն անգեղ. ըստ Յոբայ»։ Վասն որոյ՝ զինչեւ գործէին՝ ի փառս Աստուծոյ. եւ ի փառաց մարդկան ծածկէին։
       Եօթներորդ՝ ահեղ է քան զամենայն գազանս. եւ սուրբքն՝ ահեղ կերպարանօք սաստէին չարաց եւ պատուհասէին սրով բերանոյ իւրեանց. որպէս առաքեալն Պետրոս՝ զԱնանիա եւ զՍափիրա։ Եւ Պօղոս ընդդէմ ելիմաս մոգի փչելով յերեսս կուրացոյց զնա։ Ութներորդ՝ ահագին է առիւծ ի վերայ ամենայն գազանաց եւ անասնոց. եւ սուրբքն ամենայն՝ ոչ դարձուցին թիկունս ի թըշնամեաց. այլ ախոյեան ամենայնի եւ անշարժ մնացին ի սէրն եւ ի հաւատն Քրիստոսի։ Իններորդ՝ ինքն ուտէ եւ այլոց տայ յորսոյ իւրմէ. այսպէս եւ սուրբքն՝ ինքեանք ճաշակեցին ի հոգեւոր կենացն եւ զմայլեցան ի սէրն Քրիստոսի. եւ այլոց ամենեցուն ետուն՝ որք կամեցան նոցին հետեւիլ եւ սեղանակից լինիլ ի փառս Քրիստոսի. յաղագս այնորիկ արիաբար քարոզէին ընդ ամենայն տեղիս. եւ աղօթս մատուցանէին ի վերայ չարչարողացն եւ հալածողացն զնոսա. որպէս Պետրոս խաչողացն. եւ Ստեփաննոս քարկոծողացն աղօթէր։ Տասներորդ՝ զի թագաւորական է առիւծն. եւ սուրբքն ամենայն՝ աստ թագաւորք եւ իշխանք եղեն ի վերայ ամենայն տիեզերաց. եւ անդ ընդ Քրիստոսի թագաւորեցին եւ պսակեցան. աշխարհի ասէ Պօղոս. «եթէ համբերեսցուք՝ ընդ նմին եւ թագաւորեսցուք. զի եթէ չարչարանացն կցորդ եմք, եւ փառացն հաղորդ լինելոց եմք»։ Յաղագս այսոցիկ ասէ իմաստունն. երեք են որք պարծ շրջին. կորիւն առիւծու՝ որ նշանակեցաւ ի դէմս աշակերտաց եւ հետեւողացն Քրիստոսի։ Երկրորդն՝ որ աքաղաղ. որ շրջի ի մէջ մարեաց սիգալով։ Հաւս այս որ կոչի աքաղաղ՝ նշանակէ զհայրապետսն . որք հաստատեցան յառաքելոցն Քրիստոսի. եւ եղեն վերակացուք եկեղեցւոյ. եւ եպիսկոպոսք՝ որք են տեսուչք եւ այցելուք։ Եւ շրջեցան ի մէջ եկեղեցւոյ հաստատելով զնոսա ի հաւատս ուղիղս եւ ի վարս սուրբս։ Եւ այս եւս տասն յատկութեամբ։ Նախ՝ որպէս աքաղաղն ի մէջ մարգաց շրջի հանապազ. նոյնպէս եւ պարտ է եպիսկոպոսին ի մէջ եկեղեցւոյն եւ թիմին շրջիլ եւ հաստատել զնոսա ի հաւատս ուղղափառս եւ ի վարս սուրբս։ Որպէս գրէ առաքեալն առ Տիմոթէոս. «գիտասցես թէ՝ որպէս պարտ իցէ քեզ ի տան Աստուծոյ շրջիլ. որ է եկեղեցի Աստուծոյ կենդանւոյ սիւն եւ հաստատութիւն ճշմարտութիւն ճշմարտութեան»։
       Երկրորդ՝ որպէս հաւն այն սիգալով շրջի. այսինքն, խրոխտ եւ բարձր պարանոց. նոյնպէս եւ եպիսկոպոսն՝ սիգալով եւ իշխանութեամբ կայ առաջնորդ. որպէս ասէ. Պօղոս. «սաստեա՛ յանդիմանեա՛ եւ մխիթարեա՛. զի մի ոք իցէ որ զքեզ արհամարիցէ»։ Երրորդ՝ զի հայեցմամբ տեսանէ ի վերայ մարեացն. նոյնպէս եւ եպիսկոպոսն հայեցմամբ տեսանէ արթուն մտօք զողովուրդն, իբր զդէտ ակնարկեալ. զի մի հերձուածօղ եւ մեղք եւ սատանայ տեղիք գտցեն ի նոսա. վասն այսորիկ սովորութիւն է եպիսկոպոսաց՝ յամենայնի ամի ի վիճակս իւրեանց մտանել մարմնով եւ շրջաբերական թղթով տեսանել զնոսա. զթերին լնուլ. զյանցաւորսն պատժել. զբարիսն հաստատել ի նոյնն մնալ։ Չորրորդ՝ զի ընդ թշնամիսն կռուի աքաղաղն. այսպէս եւ եպիսկոպոսին՝ պարտ է ընդ թշնամիսն եկեղեցւոյ կռուիլ եւ արտաքսել. եթէ բանիւ, եւ եթէ գործով, եւ եթէ թղթով ընդ մարմնաւոր թշնամեացն եկեղեցւոյ. եւ ընդ հոգեւորին կռուեսցի աղօթիւք եւ զանձն իւրոց բանաւոր հօտին Քրիստոսի։ Հինգերորդ սէր մանօղ է աքաղաղն. եւ առաջնորդք ի գլուխ եկեղեցւոյ նըստեալ, սերմանեն ի նոսա զբանն կենաց. եւ լինին ծնօղք հոգեւոր զաւակաց ի ձեռն քարոզութեան եւ շնորհաբաշխութեան. որպէս ասէ առաքեալն. «ի Քրիստոս աւետարանաւն ես ծնայ զձեզ։ Եւ դարձեալ երկնեմ, մինչեւ նկարեսցի ի ձեզ Քրիստոս»։ Վեցերորդ՝ զի պառառէ ոտիւք. նմանապէս եւ եպիսկոպոսին՝ հանապազ պարտ է եւ խուզօղ եւ քննօղ լինիլ բանից եւ իմաստութեանց սուրբ գրոց. եւ անտի առնուլ զպիտանին. եւ ուսուցանել ժողովրդեանն։ Այլեւ հետաքրքիր լինիլ ամենայն բանի եւ որոնել. զի մի ծածկեսցի չարն. եւ հաստատեսցի վէրն խղխայթեալ. այլ յայտնի լիցի եւ բժշկեսցի սպեղանեօք։ Եօթներորդ՝ զի գտեալ հատիկ՝ կոչէ զմարիսն. սմին նման եւ եպիսկոպոսն զոր գըտանէ զբանս բարիս՝ բերցէ ի լոյս, եւ ուսուցանէ ժողովրդեանն։ Այլեւ թէ գտցէ ի ժողովրդեան մարմնական ստացուածս, մի վասն անձին ամփոփեսցէ. այլ կոչեսցէ զաղքատս եւ զտնանկս, զորբս եւ զայրիս, եւ ի պէտս նոցա ծախեսցէ. որպէս երանելին Յոբ՝ զի հայր էր որբոց, եւ խնամածու այրեաց։ Եւ անուն եպիսկոպոսին՝ տեսուչ եւ վերակացու լսի. որպէս եւ գրեալ է ի կանոնս սուրբ հարց. եթէ այս ինչ գթի՝ ա՛յնչափ դրամ առցեն ի պոռնկէն՝ ի շնացողէն, եւ յայլոց ն եւ բերցէ ի հիւանդանոցն ի կաղս ի կոյրս, եւ ի գոթենոցն մսխեսցէ։ Եւ յայնց ընչից պոռնկութեան մի հաղորդեսցէ զքահանայսն եւ զկարգաւորս սուրբ ուխտին. այլ արտաքոյ ուխտի եկեղեցւոյն բաշխեսցէ։ Զի հրամայեցեալ է եկեղեցւոյ՝ ոչ զի ժողովեսցէ զգանձս, այլ զի բաշխեսցէ կարօտելոց. որպէս եւ Տէր մեր դնէր զգանձանակն եւ բաշխէր ինչս աղքատաց, որք զհետ շրջէին։ Եւ առաքեալն Պօղոս՝ ի քարոզութեան խնդրէր զինչս եւ առաքէր աղքատացն որք յԵրուսաղէմ. «ասէր՝ ի պաշտել զսուրբսն երթամ»։ Նոյնպէս պատ է առնել եւ ամենայն եպիսկոպոսաց։
       Ութներորդ՝ աքաղաղն՝ ձայնիւ զարթուցանէ զթմրեալսն. եւ հարքն սուրբք՝ ձայնիւ քարոզութեան եւ խրատու՝ զարթուցանեն զմեղաւորս ի խոր քնոյ թմրութեան մեղաց յայնմանէ, որ ի մահ ննջէ. զոր մարգարէն աղօթէր առ Աստուած։ «Լոյս տուր Տէր իմոց՝ զի մի երբէք ննջեցից ի մահ»։ Զի որպէս որ քնի եւ ննջէ՝ անզգայ լինի եւ անգործ. նոյնպէս որ ննջէ ի հեշտութեան մեղաց՝ անզգայ անայ մտօք. զի հոգիք ըմբռնեալք ի մեղս՝ ի մտաց եւս անկանին. եւ դատարկանան յամենայն գործոց։ Յայնժամ ազդու ձայնիւ զարթուսցեն զնոսա առաջնորդք սուրբք եւ ասեն։ «Արդ ժամէ մեզ ի քնոյ զարթնուլ. գիշերն մերժեցաւ եւ տիւն մերձեցաւ, եւ այլն»։ Իններորդ՝ նախ ծափէ եւ ապա ձայնէ. զայն ցուցանէ՝ զի նախ պարտ է որ ինքն ի մեղաց զարթնու , եւ ապա զայլս զարթուցանէ. զոր ինչ քարոզէ այլոց՝ ինքն կատարեսցէ գործով. զի ասէ աւետարանն. «Յիսուս առնէր եւ ուսուցանէր. զի որ արասցէ եւ ուսուսցէ՝ նա մեծ կոչեսցի յարքայութեան երկնից. Իսկ որ ոչ արասցէ՝ այլ ուսուսցէ , փոքր կոչեսցի յարքայութեան»։ Եւ զի՞նչ է փոքրն՝ ա՛յն է որ ասէ. «ծա՛ռայ չար եւ վատ եւ այլն»։ Զի այնպիսին որպէս ես՝ նման է զանկակի, որ ձայնն հնչէ միայն. եւ ինքն դատարկ է եւ թափուր։ Զի թէ բարի է զոր ուսուցանէ այլոց, ինքն արասցէ. եւ եթէ չէ բարի՝ վասն է՞ր այլոց քարոզէ. ապա ուրեմն պարտ է ի հաւէն ուսանիլ։ Տասներորդ՝ նշանակէ աքաղաղն՝ զխաղաղութիւն եւ զշինութիւն ձայնիւն. եւ հարքն սուրբք՝ նշանակ խաղաղութեան են, եւ հաշտութեան ընդ Աստուած մարդկան, ընդ հոգի եւ ընդ մարմին։ Եւ ի մէջ մարդկան խաղաղարարք՝ կամ զշինութիւն նշանակեն ձայնիւ քարոզութեան, եւ կամ շինութիւն են հոգեւոր տանս սուրբ եկեղեցւոյ. այսինքն, զեօթն խորհուրդ եկեղեցւոյ կատարելով։ Զայս նշանակէ ասելն . «որպէս աքաղաղ շրջի ի մէջ մարեաց սիգալով»։ Իսկ երրորդն որ ասէ. «եւ Նոխազ առաջնորդ հօտի»։
       Նոխազն՝ օրինակ է հարցն ճգնաւորաց միաբանակեցաց։ Եւ այս եւս վասն տասն պատճառի։ Նախզի՝ նոխազն միաբանեցուցանէ եւ հաւանեցուցանէ իւր կամացն զհօտն։ Եւ հարքն սուրբք՝ առնուն զհետեւօղս իւրեանց յամենայնի՝ հնազանդութիւն. մի կամօք մի բանիւ եւ մի մտօք եւ գործով լինիլ. զի զանազան կամք եւ բարք հակառակ՝ ոչ է ի նոսա. վասն որոյ՝ կոչին միաբանակեացք. որք են կամարարք. զի միայն զմիոյն կամսն առնեն եւ կեան։ Երկրորդ Նոխազն՝ աննմանէ հօտին. եւ ունին հարք ճգնաւորք աննմանութիւն ի միեղէն եղբարցն։ Նախզի՝ հրամայօղ է եւ իշխան. եւ նմա ոչ այլ ոք։ Երկրորդ՝ զայլս քննէ, եւ ինքն յումեքէ ոչ քըննի։ Երրորդ՝ զի ինքն կանսն է այլոց, եւ այլքն նմա ոչ։ Չորրորդ՝ այլեւ զգեստիւք եւ յարկօք՝ եւ բաշխելով եւ պահելով. աննման է հայրն չորիւքս այսոքիւք միաբան եղբարցն։ Երրորդ՝ խոշորազգեաց է նոխազն. եւ հարքն սուրբք խոշոր էին զգեստիւք. եւ խարազանազգեացք։ Ոմանք մերկ գլուխ եւ բոկ շրջէին. եւ այլք թեզանատ խորգով՝ եւ այլք լեշկ մաշկօք. եւ այլք տերեւ արմաւենի զգենուին։ Որպէս յայտ է ի վարս հարանց. զորոց ասէ առաքեալն. «շրջեցան լեշկ մաշկօք եւ մորթովք այծենեօք եւ այլն»։ Չորրորդ՝ սրատես է ակն նոխազին. նմանապէս եւ հարց առաջնորդաց՝ պարտ է սրատես լինիլ մտօք. եւ բոլոր հայիլ ի վերայ միաբան եղբարցն։ Այլեւ սրատես եւ նախահոգակ լինի ի պէտս միեղէն եւ եղբարցն. զի նոքա ի գործս եւ յաղօթս իւրեանց անզբաղ կացցեն։ Հինգերորդ՝ նոխազն առաջի հօտին երթայ. սըմին նման եւ հարքն սուրբք՝ պարտ է, զի առաջնորդեսցեն միաբանիցն յամենայն բանս եւ ի գործս եւ ի ճգնութիւնս. ի խրատս եւ ի խոստովանութիւնս, եւ զայլ ամենայն որպիսութիւնս նոցա ուսուսցեն եւ առաջնորդեսցեն. զի եւ նոյն առաջնորդութեամբն՝ առաջի Քրիստոսի գնասցեն ասելով. «ահաւասիկ ես եւ մանկունք իմ զոր ետ ինձ Աստուած»։
       Վեցերորդ՝ ի քարանձաւս մտանէ. նոյնպէս եւ հարքն սուրբք՝ զնեղ եւ զանձուկ ճանապարհս ընթացան ի կենցաղս. բարձին զխաչ եւ զչարչարանս Քրիստոսի եւ զհետ նորա ընթացան յերկինս։ Նաեւ տեղեաւ մարմնոյ փախստականք եղեն ի քաղաքաց եւ ի գիւղից յանապատս. եւ ի բարձունս բնակելով ըստ մեծին Եղիայի եւ Յովհաննու. զորոց ասէ առաքեալն. «յանապատի մոլորեալք՝ յայրս ի ծերպս վիմաց բնակելով. նեղեալք՝ կարօտեաելք՝ զորս ոչ արժէ աշխարհս»։ Եօթներորդ՝ նոխազն խրոխտ է եւ սէգ. հանգոյն նմին պարտ է հարց խրոխտ եւ ահարկու լինիլ ի վերայ միաբանից. զծոյլսն խրատել՝ անհնազանդիցն սաստել. եւ զանեղջս յանդիմանել. «եւ զայն առաջի ամենեցուն, զի այլքն խրատեսցին ասէ առաքեալն»։ Եւ ոչ է պարտ յարաժամ ներել եւ խաղցրաբարք լինիլ որպէս զհեղի. զի ոչ սաստէր ի վերայ որդւոցն, ինքն եւ որդիքն պատժեցան. եւ տապանակն Աստուծոյ գերեցաւ։ Նոյնպէս եւ հայրն՝ թէ յարաժամ ներէ քաղցր բարուք, կրկին է վնաս. մին՝ զի ինքն մարդահաճոյ լինի. եւ երկրորդ՝ զի այլքն առանց խրատու՝ ապստամբին ի կանոնաց եւ ծուլանան։ Վասն որոյ պարտ է սէգ եւ խրոխտ լինիլ ի վերայ հնազանդելոցն, զի ուղղեսցին։ Ութներորդ՝ ողջախոհ է կրթեալ նոխազն. եւ առաջնորդ հայրն՝ պարտ է զի լինիցի ողջախոհ եւ համեստ ի բանս եւ ի գործս. ի տեսութիւնս եւ յամենայն իրս. զի զայն տեսեալ միաբան եղբարց, ամենեքեան զնոյն ուսցին։ Որպէս գրէ առաքեալն աշակերտին . «բայց կրթեա զանձն քո յաստուածապաշտութիւն. եւ թէ զգործս աւետարանչի գործեա՛. զպաշտօն քո կատարեալ կա՛լ. զի մի ոք իցէ որ զքեզ արհամարհիցէ»։ Այսպէս պարտ է եւ հօրն լինիլ ժիր ի պաշտօն աղօթիցն. կրթեալ յուսումն գիտութեան եւ ի հաւատս ուղիղս. ողջախոհս ամենայն զգայարանօք մարմնոյն. զի յորժամ խրատեսցէ զայլս, առանց հակառակութեան լուիցեն. եւ մի յերեսն կամ յետոյ տրտնջեսցեն։ Իններորդ՝ զբարձր տեղիս պատրաստէ նոխազն. այսպէս եւ հարցն սուրբ պարտ է զտեղիս բարձր ընտրել եւ առաջին, զի հայեսցի ի վերայ այլոցն. եթէ ի սեղանս, եւ եթէ ի բանատեղս, եւ թէ յաղօթս։ Նմանապէս եւ միտք եւ վարք՝ բարձր եւ երեւելիս ստասցի. «զի զգործս ձեր բարիս, եւ փառաւորեսցեն զհայր ձեր ասէ Փրկիչն»։ Տասներորդ՝ նոխազն զգաստ է արթնութեամբ. եւ հըսկէ ի վերայ հօտին. նմանապէս եւ հօրն պարտ է զի զգաստ եւ արթուն լիցի մըտօք եւ մարմնով։ Նախզի՝ հսկէ ի վերայ նոցա աղօթիւք առ Աստուած։ Եւ երկրորդ՝ հսկէ ի վերայ նոցա մտօք արթնութեամբ. եւ պահեսցէ ի գողոց ի թշնամւոյն՝ ի հերձուածողաց, եւ յայլոցն։ Երրորդ՝ հսկէ եւ զարթուցանէ զնոսա ի ժամատեղս ունկն դնել գրոց եւ մխիթարել զնոսա։ Դարձեալ չորրորդ՝ հսկէ զպէտս նոցա պատրաստելով. զի միշտ անխափան կացցեն ի կարգ կրօնաւորութեան իւրեանց։ Այս է որ ասէ. «եւ նոխազն առաջնորդ է հօտի։ «Իսկ չորրորդն՝ «թագաւոր հրապարակախօս ի մէջ ազգաց»։
       Թագաւոր ճշմարիտ է Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս։ Առ որ ասաց հայր. «խնդրեա յինէն եւ տաց քեզ զհեթանոսս ի ժառանգութիւն. եւ յիշխանութիւն քեզ ընդ ամենայն ծագս երկրի»։ Եւ ինքն վկայէր. «ես կացի թագաւոր ի նմանէ ի վերայ լերին սիովնի»։ եւ հրեշտակն Գաբրիէլ. «թագաւորեսցէ ի վերայ տանն Յակօբայ ի յաւիտեան. եւ թագաւորութեան նորա վախճան մի լիցի»։ Արդ՝ նա որ անվախճան է թագաւոր՝ հրապարակախօս լինի ի մեծասքանչ ատենին. ի հանդէսն ամենայն ազգաց որպէս ասէ. «յորժամ եկեսցէ որդի մարդոյ փառօք Հօր ամենայն հրեշտակք ընդ նմա, յայնժամ ժողովեսցէ յինքն յամենայն ազգս. եւ կացուսցէ յաջմէ եւ ի ձախմէ զարդարս եւ զմեղաւորս. եւ հրապարակաւ խօսի ընդ նոսա ասելով աջակողմեանցն։ «Եկա՛յք օրհնեալք հօր իմոյ. ժառանգեցէք զպատրաստեալն ձեզ ի սկզբանէ աշխարհի». եւ ձախակողմեանցն ասէ. «երթա՛յք յինէն անիծեալք ի հուրն յաւիտենից»։ Յորոց փրկեսցէ զմեզ Փրկիչն մեր եւ թագաւորն յաւիտենից . Զհարս՝ Զհայրապետս՝ Զառաջնորդս՝ եւ Զհետեւօղս եւ զբանաւոր ուխտ եկեղեցւոյ իւրոյ սրբոյ, ի հրոյն յաւիտենից եւ ի դառն տանջանաց գեհենոյն. եւ դասուն ոջակողմեան եւ ձայնին երկնային արժանի արասցէ. տեսանել զհարս սուրբս եւ զառաջնորդս եկեղեցւոյ սրբոյ ի փառս մշտաւէտս. յանտրտում ուրախութեան եւ յանզրաւ կեանս ի Քրիստոս Յիսուս ի Տէր մեր. որում փառք եւ գոհութիւն հանդերձ հարբ եւ սուրբ հոգւովն յաւիտեանս յաւիտենից ամէն։ Այլեւ որ ի սաղմոսի բանն։ «Զի՞նչ բարի՝ կամ զի՞նչ վայելուչ, զի բնակին եղբարք ի միասին՝» վասն միաբանից է հարց եւ եղբարց։