Ասէ
Յոբ
թէ
«կեանք
մարդոյ
պատերազմ
է
ի
վերայ
երկրի»։
եւ
այս
է
պատճառն։
Զի
քաղաք
որ
շինեալ
ի
մէջ
երկուց
թագաւորաց՝
հանապազ
ի
պատերազմ
է.
զի
յորժամ
ընդ
միոյն
միաբանի,
ընդ
միւսոյն
պատերազմի։
Քաղաքս
մեր
եդալ
կայ
ի
մէջ
երկուց
թշնամեաց.
զի
Աստուած
երկու
բնութիւն
ստեղծեաց
ի
սկզբանէ.
մին
իմանալի.
եւ
միւսն
զգալի։
Այլ
բնութիւնս
մեր՝
կայ
ի
մէջն.
զի
միաւորեալ
է.
ի
հոգւոյ
եւ
ի
մարմնոյ.
եւ
այսոքիկ
ներհակ
են
միմեանց
հոգ
եւ
մարմին.
«զի
մարմինն
ցանկայ
հակառակ
հոգւոյ.
եւ
հոգին
ցանկայ
հակառակ
մարմնոյ
որպէս
ասէ
Պօղոս»։
Վասն
զի
հոգին
սիրէ
զառաքինութիւն՝
զպահս՝
եւ
զաղօթս՝
այլ
մարմինն՝
զուտելն
եւ
զհանգիստն.
վասն
այն
հանապազ
ի
պատերազմի
եմք։
Զի
յորժամ
լինիմք
ի
կողմ
մարմնոյ՝
տրտնջայ
խիղճմտաց
հոգւոյն.
եւ
յորժամ
լինիմք
ի
կողմ
հոգւոյն,
տրտնջայ
մարմինն
թէ
տկարացայ։
Եւ
մարմինս
ուժով
է,
եւ
երեւելի.
եւ
ճանապարհն
արձակէ.
եւ
բազումք
ի
մարդկանէ
հակեն
ի
կողմ
մարմնոյ .
եւ
հոգւոյ
կողմն՝
աներեւոյթ
է
եւ
նեղ
ճանահարհ.
եւ
սակաւք
ի
մարդկանէ
են
ի
կողմն
հոգւոյ։
Եւ
արդ՝
անցեալ
աւուրքս՝
մարմնոյ
էին
աւուրք
ուտելով
ըմպելով.
այժմ
հասին
աւուրք
հոգւոյ.
վասն
այն
պարտիւք
հաշտիլ
ընդ
հոգիս.
եւ
պատերազմիլ
ընդ
մարմնոյ
եւ
ընդ
սատանայի։
Եւ
յայսմ
պատերազմի՝
պարտ
է
զգերնուլ
զհոգեւոր
զէնս.
որպէս
ասէ
առաքեալն
ի
կորնթացւոցն.
«ի
պահս՝
ի
սրբութեան՝
ի
գիտութեան՝
վասն
զինուն
արդարութեան,
որ
ընդաջմէն
եւ
ընդ
ահեկէն
է»։
Վարդապետք
ասեն ,
թէ
զանազան
է
Սլեհն.
եւ
վասն
այլոց
զինուց՝
մէկ
ձեռն
բաւականէ,
զի
զթուրն
եւ
զբալաթիկինն՝
ի
մէկ
ձեռն՝
կարէ
բանեցուցանել.
բայց
աղեղանն՝
երկու
ձեռք
պիտի.
զի
աղեղն՝
երկու
բաժին
է.
մին
փայտն
որ
ծուռ
է
եւ
կեռ.
եւ
մին
լարն
որ
ողորդ
է։
Աղեղնաւորն
ձախ
ձեռօքն
զփայտն
որ
ծուռ
է՝
յետ
տանի.
եւ
աջոյ
ձեռօքն
զլարն
որ
ողորդ
է՝
յինքն
քարշէ։
Այսպէս
զմեղսն
որ
ձախ
է
եւ
ծուռ՝
յիւրմէ
ի
բաց
պիտի
տանիլ.
եւ
զառաքինութիւնն
որ
ողորդ
է
եւ
աջ՝
ի
մեզ
քարշել։
Եւ
որչափ
աւելի
հեռանայ
լարն
ի
փայտէն,
խիստ
հարկանէ
նետն.
նոյնպէս
է
եւ
առաքինութիւնն.
որչափ
առաւել
հեռանայ
ի
մեղացն,
առաւել
հարկանէ
զսատանայ։
Եւ
որպէս
զօրքն
առանց
զօրավարին՝
սրտաբեկ
երթան
ի
պատերազմ.
բայց
յորժամ
թագաւորն
ընդ
նոսա
իցէ՝
ոչ
ոք
փոխիցէ
ի
պատերազմէն։
Թագաւոր
եւ
զօրավար
քրիստոնէից
Քրիստոս
է.
յառաջագոյն
գնաց
ի
պատերազմ.
մարտեաւ
եւ
յաղթեաց
սատանայի։
«պահեալ
զքառասուն
տիւ
եւ
զքառասուն
գիշեր
որպէս
ասէ
աւետարանն
եւ
ապա
քաղցեաւ
եւ
մատուցաւ
փորձիչն»։
Վասն
այն
պարտ
է
մեզ
զհետ
Քրիստոսի
ընթանալ.
եւ
պահօք
յաղթել
զփորձութիւնն
սատանայի։
Եւ
արդ՝
ի
յաւետարանի
բանիցս
չորս
ինչ
գիտելի
է։
Նախ
թէ՝
սատանայ
առաւել
փորձէ
զհաւատացեալս
քան
զանհաւատս։
Երկրորդ՝
զի
կրկին
է
պահքն։
Երրորդ
վասն
օգտութեան
պահոց։
Չորրորդ՝
թէ
վասն
է՞ր
Քրիստոս
քառասուն
պահեաց։
Նախ
զառաջին
գլուխն
գիտելի
է՝
զի
սատանայ
առաւել
փորձէ
զհաւատացեալս,
քան
զանհաւատսն.
եւ
զսուրբսն
քան
զմեղաւորս։
Եւ
այս
հաստատի
հին
եւ
նոր
կտակարանօք։
Ի
հին
կտակարանսն
գրեալ
է
ի
գիրս
ելիցն,
թէ
որչափ
իսրաէլացիքն
ի
ծառայութեան
էին
եգիպտացւոց,
նա
սակաւ
տանջէին
զնոսա։
Այլ
յորժամ
ելին
ի
ծառայութենէ,
բարկացան
եգիպտացիքն,
եւ
ի
հետ
մտին,
թէ
դարձուսցեն
զնոսա
եւ
ծառայեցուսցեն.
այլ
ոչ
կատարեցան
կամք
նոցա.
այլ
ընկղմեցան
ի
ծովն։
Այսպէս
որչափ
անհաւատք
ի
յանհաւատութեան
են,
եւ
մեղաւորն
ի
մեղս,
ոչ
նեղէ
զնոսա
սատանայ.
զի
գերի
են
ի
ձեռս
նորա։
Այլ
յորժամ
կամին
հեռանալ
ի
մեղացն,
յայնժամ
բազում
նեղութիւն
ածէ
ի
վերայ։
Եւ
յորժամ
փախչին
ի
ձեռաց
նորա,
եւ
գան
ի
հաւատաս
ճշմարիտս,
յայնժամ
ի
հետ
մտեալ
առաւել
սրտմտի.
բայց
յորժամ
արատսուօք
եւ
ապաշխարութեամբ
քաւէ
զմեղս
իւր,
յայնժամ
խեղդի
սատանայ։
Դարձեալ
հաստատեցաւ
աւետարանաւն.
զի
յերեսուն
տարին
որ
դեռ
չէր
մկրտեալ
Քրիստոս՝
ոչ
փորձեաց
զնա
սատանայ.
այլ
յորժամ
մկրտեցաւ
եւ
պահեաց,
ապա
սկսաւ
փորձել
զնա։
Ահա
յայտնի
է,
զի
սատանայ
առաւել
պատերազմի
ընդ
հաւատացեալս
եւ
ընդ
առաքինիսն,
քան
ընդ
անհաւատս
եւ
ընդ
մեղաւորս։
Եւ
այս
գիտելի
է.
զի
յետ
առնելոյ
զշնորհս
ինչ՝
կամ
մկրտութեան
կամ
քահանայութեան
կամ
միայնակեցութեան
եւ
այլ
ինչ,
յայնժամ
առաւել
փորձիչն
մարտնչի։
Եւ
Աստուած
թոյլ
տայ.
որպէս
յետ
մկրտութեանն
Քրիստոսի՝
փորձիչն
մարտեաւ
եւ
յաղթեցաւ։
Ասեն
վարդապետք,
թէ
վասն
չորս
պատճառի
թոյլ
տայ
Աստուած։
Նախզի՝
մի
գիտասցէ
թէ
ի
բարութեանցն
իւր
ընկալաւ
զշնորհն.
այլ
ի
պարգեւացն
Աստուծոյ,
եւ
մի
հպարտասցի։
Երկրորդ՝
զի
առաւել
ջերմասցի
ի
սէրն
Քրիստոսի .
եւ
օգնական
արասցէ
զնա։
Երրորդ՝
զի
ուսցի
զմարտն
թշնամւոյն.
եւ
ոչ
միայն
ողորմութեամբ,
այլեւ
արդարութեամբ
ընկալցի
զպսակն
յաղթութեան։
Չորրորդ՝
զի
գիտասցէ
թշնամին,
թէ
ոչ
միայն
ի
Քրիստոսէ,
այլեւ
յանդամոց
նորա
պարտի
եւ
յաղթի
զօրութեամբ
նորա։
Երկրորդ
գլուխն
գիտելի
է։
Զի
պահքն
երկու
ազգ
է.
մին
պահել
ի
մեղաց.
եւ
մին
պահել
ի
մարմնաւոր
կերակրոց
եւ
ըմպելեաց։
Երկոքեանս
բարի
են։
Այլ
պահելն
ի
մեղաց՝
հարկաւորագոյն
է
վասն
երկու
պատճառի։
Նախզի՝
ոչ
է
հրամանք
միշտ
պահել
ի
մարմնաւոր
կերակրոց,
այլ
երբեմն.
բայց
հրաման
է
հանապազ
պահել
ի
մեղաց։
Երկրորդ՝
պահելն
ի
մեղաց՝
օգուտ
է
առանց
պահելոյ
ի
մարմնաւոր
կերակրոց.
այլ
պահելն
ի
մարմնաւոր
կերակրոցն
առանց
պահելոյ
ի
մեղաց՝
ոչ
ինչ
օգուտ
է .
վասն
այն
ասեն
վարդապետք,
թէ
յայնժամ
է
գեղեցիկ
պահք
զինքն
ի
մեղաց։
Եւ
զի՞նչ
օգուտ
է
մարմնոյն
նուազիլ
պահօք,
յորժամ
հոգին
գիրանայ
մահու
չափ
մեղօք։
Դարձեալ
ասեն
վարդապետք,
թէ
որ
պահէ
ի
մարմնաւոր
կերակրոց,
եւ
ոչ
պահէ
ի
մահու
չափ
մեղաց,
նման
է
պահք
նորա
պահոցն
սատանայի։
Զի
սատանայ
ամենեւին
պահացօղ
է
եւ
ոչ
ինչ
ուտէ.
բայց
ի
մեղաց
ոչ
երբէք
դադարի։
Զայսպիսի
պահս
ոչ
ընդունի
Աստուած.
որպէս
Եսայի
ասէ
առ
Աստուած
ի
դիմաց
ժողովրդեանն։
«Զի՞
է
զի
պահեցաք
մեք՝
եւ
դու
ոչ
տեսեր.
խոնարհեցուցաք
զանձինս
մեր՝
եւ
դու
ոչ
գիտասցեր»։
Պատասխանի
տայ
Աստուած.
«զի
յաւուրս
պահոց
ձերոց՝
գտանին
կամք
ձեր
կատարեալ.
եւ
կսկծեցուցանէք
որք
ընդ
ձեռամբ
ձեռով
են .
եւ
զրկէք
զանաւագն.
զայնպիսի
պահս
ես
ոչ
ընդունեցի
ասէ
Տէր։
Այլ
լո՛յծ
զկնճիռն
անիրաւութեան.
այսինքն,
պահեա
զքեզ
յամենայն
մեղաց.
եւ
այն
է
պահք
ընդունելի»։
եւ
Ոմանք
յաւուրս
պահոց՝
ոչ
ուտեն
միս
ոչխարի.
բայց
ուտեն
զմիս
մարդոյ՝
որ
առաւել
ծանրագոյն
է.
զի
անխտիր
բամբասեն
եւ
սուտ
վկայեն
վասն
ընկերին։
Այլ
թէպէտ
հանպազ
պարտ
է
պահել
ի
մեղաց.
այլ
առաւել
եւս
յաւուրս
տօնից.
բայց
անարգ
սովորութիւն
է
անկեան.
զի
յաւուրս
կիրակէի
եւ
ի
մեծ
տօնս՝
աւելի
գործեն
քան
յայլ
աւուրսն։
Զի
մարդիկ
շաբաթն
ի
բուն
պահեն
ի
մեղաց՝
զի
զիւրեանց
արուեստն
առնեն.
այլ
յաւուր
կիրակէի՝
որ
առաւել
պարտ
է
պահել
ի
մեղաց
եւ
հոգալ
զհոգեւոր
գործն,
որ
է
պատարագ՝
քարոզ՝
եւ
խոստովանութիւն՝
նոքա
առաւել
բարեկենդան
առնեն
մեղաց
արբեցութեամբ
խեղկատակութեամբ
եւ
այլօք
բազմօք։
Վասն
այն
գրեալ
է
ի
մակաբայեցիսն,
թէ
չար
իշխան
ոմն
անուն
Ապողինոս՝
եկն
Յերուսաղէմ
նենգութեամբ
առնել
հաշտութիւն.
եւ
նստան
զայլ
աւուրսն
խաղալ
անդ,
յորում
հրէայքն
գործէին։
Իսկ
յաւուր
շաբաթու՝
յորում
տօնէին
հրէայքն
ուտելով
եւ
ըմպելով,
եւ
չար
իշխանն
սուր
ի
վերայ
կոտորեաց
զբազումս։
Այսպէս
չար
իշխանն
սատանայ՝
շաբաթն
ի
բուն
խաղաղ
կենայ.
այլ
յաւուրս
տօնի
եւ
կիրակէի՝
յորժամ
ուտեն
եւ
ըմպեն,
հանէ
սատանայ
սուր
եւ
կոտորէ
զբազումս
հոգւով.
զի
ի
մեղաց
ոչ
պահեն։
Երրորդ
գլուխն
գիտելի
է։
Զի
պահելն
ի
կերակրոց՝
բազում
օգտութիւն
ունի,
թէ
սրբութեամբ
լինի։
Առաջին
օգտութիւն
է՝
զի
պահքն
յաղթէ
զսատանայ.
որպէս
ասէ
աւետարանն։
«Այս
ազգ՝
ոչ
իւիք
ելանէ,
եթէ
ոչ,
պահօք
եւ
աղօթիւք»։
Զի
զդիւահար
պատանին՝
տարան
առ
առաքեալսն.
եւ
ոչ
կարացին
բժշկել։
Ապա
տարան
առ
Քրիստոս՝
եւ
նա
եհարց.
«քանի՞
ժամանակէ
յորմէ
հետէ
այդ
եղեւ.
ասէ
հայրն՝
ի
մանկութենէ .
բազում
անգամ
արկանէ
ի
հուր,
եւ
երբէք
ի
ջուր
զի
կորուսցէ»։
Յայսմանէ
ուսանիմք,
թէ
յորժամ
նորա
մտանէ
ի
մարդ,
եւ
գործել
տայ
զմահու
չափ
մեղս,
շուտով
կարեն
զնոր
դեւն
հանել։
Բայց
յորժամ
դեւն
ի
մարդն
մտանէ,
եւ
ի
մանկութենէ
սովորի
ի
մեղսն,
դժուարաւ
կարեն
հանել։
Վասն
այն
առաքեալքն
չկարացին
հանել
զնա.
այլ
աստուածային
զօրութեանն
էր
կարողութիւն
հանել
զնա.
զի
դժուարաւ
ելանէ
սովորական
դեւն
մեղօք։
«Բազում
անգամ
արկանէ
ի
ջուր,
»
այս
է
ի
գէջ
ցանկութիւն.
եւ
ի
հուր՝
որ
է
բարկութիւն
կորուսիչ։
Այլ
թէ
նոր
լինի
դեւն
եւ
թէ
հին,
պահօք
եւ
աղօթիւք
արտաքս
ելանէ։
Զի
թէպէտ
ամուր
բերդ
լինի՝
յորժամ
զկերակուրն
պակասեցուցանեն,
դիւրաւ
առնուն.
եւ
թէպէտ
մեծ
է
կրակն՝
յորժամ
զայրելիսն
պակասեցուցանես,
շուտով
անցանի։
Այսպէս
թէ
սատանայ
բերդ
լինի
շինեալ
մեղօք
զսիրտ
մարդոյն,
եւ
անդ
վառեալ
զհուր
ցանկութեանն,
թէ
պակասեցուցանես
պահօք
զկերակուրն,
շուտով
յաղթես։
Զի
ասեն
վարդապետք,
թէ
օձի
թոյնն՝
զմարդն
սպանանէ .
նոյնպէս
անօթի
մարդոյ
թուքն՝
զօձն
սպանանէ։
Արդ՝
թէ
զզգալի
օձն
սպաննէ
անօթի
մարդոյ
թուքն,
ո՞րչափ
եւս
առաւել
զիմանալի
օձն։
Երկրորդ
օգտութիւն
պահոց.
զի
պահքն՝
օգնական
է
ողջախոհութեան.
եւ
որովայնամոլութիւն՝
բղջախոհութեան.
վասն
զի
ասեն
բժիշկք
թէ ,
բնութիւն
յոյժ
իմաստուն
է.
յորժամ
առնու
զկերակուրն՝
նախ
զմարմինն
սնուցանէ,
եւ
ապա
զյաւելորդն
յուղարկէ
ի
ծննդական
անդամն
եւ
զնա
զօրացուցանէ.
վասն
այն
յորժամ
բազում
ուտէ
ոք,
բազում
յաւելանայ
ի
սնուցողական
զօրութենէն
ի
ծննդական
մասն.
եւ
յայժամ
զօրանայ
բղջախոհութիւնն։
Բայց
թէ
սակաւ
ուտէ
եւ
պահացօղէ,
կերակուրն
միայն
բաւական
սնուցողականին
է.
եւ
սակաւ
յաւելանայ.
եւ
բղջախոհութիւնն
խափանի.
վասն
այն
ի
ձմերան՝
փախանի
թռչնոց
բղջախոհութիւն.
եւ
անծնունդ
լինին.
զի
կերակուրն
փոքր
է։
Այլ
ի
գարնան
որ
ժամանակն
քաղցրանայ
եւ
կերակուրն
շատանայ՝
յայնժամ
սկսանին
բոյն
շինել
եւ
ձագ
հանել.
եւ
ոչ
կան
յողջախոհութեան։
Եւ
որպէս
հուրն
բորբոքի
ի
փայտ
է
եւ
ի
ձիթէ.
նոյնպէս
բորբոքի
ցանկութիւն
ի
խորտկակերութենէ.
զի
այն
իրն
զբոց
հրոյն
յաւելացուցանէ՝
եւ
կամի
ոք
նովաւ
զհուրն
շիցուցանել՝
յիմարութիւն
է.
նոյնպէս
որ
կամի
ոք
զցանկութիւնն
որկրամոլութեամբ
շիջուցանել՝
յիմարութիւն
է։
Եւա
որչափ
ի
պահս
էր՝
կոյս
է.
ապա
յորժամ
զպտուղն
եկեր՝
կորոյս
զկուսութիւնն։
Ապա
ուրեմն
յայտ
է
որ
պահքն
օգնական
է
կուսութեան.
եւ
ուտելն
ցանկութեան։
Երրորդ
օգտութիւն՝
զի
պահքն
առողջութիւն
է.
ոչ
միայն
հոգւոյն,
այլեւ
մարմնոյն։
Վասն
այն
գրեալ
է
ի
գիրս
բժշկական,
թէ
քան
զամեանայն
արուեստս
բժշկական՝
լաւ
է
պարկեշտութիւն.
որպէս
ասէ
Սիրաք.
«թէ
որ
պարկեշտն
է՝
յաւելու
ի
կեանս
իւր»։
Զի
զանազան
վէրք
եւ
ցաւք՝
յաւելի
ուտելոյն
լինի.
քանզի
ասէ
ոմն
բժիշկ,
թէ
գիշերոյ
կերակուրն՝
առաւել
սպանէ
քան
զսուր
պատերազմի։
Այլեւ
անասուն
կենդանիք
ուսուցանեն
մեզ
պարկեշտութիւն .
քանզի
ասեն
թէ՝
առիւծն
յորժամ
միանգամ
կուշտ
ուտէ,
երեք
օր
ի
պահս
կենայ.
եւ
է
իմաստուն
եւ
պարկեշտ
քան
զմարդիկ.
զի
մարդ
որ
ի
կանուխն
կերեալ
է՝
յերեկոյն
կուշտ
կամի
ուտել։
Եւ
մեղուքն
սակաւ
ուտեն
ի
մեղրէն.
եւ
որ
շատ
ուտէ՝
զայլն
սպանեն
եւ
ի
դուրս
ձգեն։
Եւ
ասէ
Դանիէլ
դարձեալ՝
երեք
մանկունքն
ի
պահս
կացին
Գ
ամ
եւ
ունդ
կերին.
եւ
գէր
եւ
գեղեցիկ
էին
քան
զայլ
մանկունսն,
որք
ուտէին
ի
սեղանոյ
թագաւորին.
եւ
իմաստնացան
քան
զամենայն
գետսն
բաբելացւոց։
Դարձեալ
Դանիէլ
ոչ
վնասեցաւ
ի
յառիւծուցն.
եւ
Գ
մանկունքն
ի
հնոցին։
Եւ
իսկզբանն
մարդիկ
պահացօղ
էին.
եւ
մինչեւ
ի
Նոյ՝
ոչ
միս
կերին
եւ
ոչ
գինի
արբին.
այլ
միայն
պտուղ.
եւ
երկարակեացք
եղեն
յոյժ.
որ
ԹՃ
եւ
ԸՃ
տարի
ապրէին։
Բայց
յետոյ
յորժամ
աւելի
կերին
հաց
միս
եւ
գինի,
կարճակեաց
եղեն.
որ
դեռ
եւս
պակասի
յաւելի
ուտելոյ։
Ապա
ուրեմն
յայտ
է՝
որ
պահքն
օգնական
է
հոգւոյ
եւ
մարմնոյ։
Չորրորդ
օգտութիւն
զի
պահքն
տանի
յարքայութիւնն
երկնից.
եւ
այս
է
պատճառն.
որ
երկու
իրք
որք
հակառակ
են
միմեանց՝
արտաքսեն
զմիմեանս.
որպէս
զտաք
ցաւն՝
հով
դեղն.
եւ
զհովն՝
տաք։
Հիւանդութիւն
մարդոյն՝
յուտելոյն
է.
զի
վասն
ուտելոյ
անկաւ
ի
դրախտէն.
ապա
ուրեմն
առողջութիւն
մարդոյն
ի
պահոց
լինի.
որով
հասանիմք՝
ոչ
ի
դրախտն,
այլ
յարքայութիւնն
երկնից.
քանզի
գրեալ
է
վասն
Եղիայի
յերրորդ
թագաւորութեանն,
թէ
սեւ
ագռաւք
հաց
եւ
միս
բերէին
Եղիայի
ի
վաղն,
եւ
յերեկոյն.
եւ
ուտէր
Եղիա
եւ
ոչ
շարժիւր
ի
տեղւոյն։
Այլ
յորժամ
ննջեաց
ընդ
բեւեկնի
ծառովն,
զարթոյց
զնա
հրեշտակն.
եւ
կետ
նմա
նկանակ.
եւ
կուժ
մի
ջուր.
եւ
եկեր
եւ
էարբ .
եւ
այն
կերակրովն՝
պահեաց
զքառասուն
տիւ
եւ
զքառասուն
գիշեր.
եւ
էհաս
ի
լեառն
Քորեբ
առ
Աստուած։
Այլ
երեք
իրք
ետես
ի
լեառն
Քորեբ,
որ
ոչ
գոյր
անդ
Աստուած։
Առաջին՝
հողմ
ուժգին։
Երկրորդ՝
շարժումն։
Երրորդ՝
հուր։
Չորրորդ՝
ձայն
մեղմագին.
եւ
Տէր
անդ։
Այսպէս
յորժամ
ուտեն
մարդիկ
կերակուր՝
ոչ
գնան
առ
Աստուած.
այլ
յորժամ
ննջեն
ընդ
հովանեաւ
խաչին,
եւ
ուտեն
հաց
եւ
ջուր,
հասանին
առ
Աստուած։
Բեւեկնիծառն
խիստ
պինդ
փայտ
է.
եւ
տերեւն
խոշոր
որպէս
փուշ.
եւ
յոր
ժամ
լիւր
փայտն
այրեն,
եւ
յիւր
մոխիրն
զկրակն
թաղեն,
մին
տարի
պահէ
որ
ոչ
անցանի։
Բեւեկնին՝
զՔրիստոս
խաչն
նշանակէր.
որ
խիստ
պինդ
էր
խոշոր
եւ
փշուտ
վասն
խիստ
չարչարանացն։
Եւ
պսակ
չարչարանաց
եդան
ի
գլուխն
Քրիստոսի.
եւ
աստուածային
սէրն
պահեալ
լինի
ի
սիրտ
մեր
խոկմամբ
չարչարանացն
Քրիսոսի։
Դարձեալ
ծառս
այս՝
նշանակէ
զօր
մահուն.
որ
խոշոր
է
եւ
փշուտ.
եւ
անդ
պահեալ
լինի
աստուածային
սիրոյն.
զի
յորժամ
ի
միտ
ածէ,
թէ
ի
հող
դառնալոց
եմ,
յոյժ
անշիջանելի
մնայ
ի
նա
հուր
սիրոյն
Աստուծոյ։
Եւ
ապա
ուտէ
ի
կենդանի
հացէն
որ
է
մարմին
եւ
արիւնն
Քրիստոսի.
յայն
ժամ
զօրեղ
լինի.
եւ
ընթանայ
ի
լեառն
Քորեբ.
ուր
է
յաւիտենական
ընթրիսն։
Այլ
մարդ
որ
երթայ
առ
Աստուած՝
երեք
ինչ
պիտի
անցանի
առաջի
նորա,
որ
ոչ
է
անդ
Աստուած.
այսինքն
է,
երեք
ազգ
մեղք.
Հողմ
հպարտութեան,
որ
ոչ
է
անդ
Աստուած։
Շարժումն
ագահութեան ,
զի
ագահաց
սիրտն
հանապազ
շարժի
ի
զանազան
հոգս,
եւ
ոչ
գտանի
անդ
Աստուած։
Հուր
ցանկութեան
որ
ջեռնու
ի
բղջախոհութեան՝
յոյժ
հեռի
է
յԱստուծոյ։
Այլ
հանդարտ
հողմ
զխոնարհութիւնն
ցուցանէ.
եւ
անդ
գտանի
Աստուած.
քանզի
ասէ
Յակօբոս
ի
կաթուղիկէն.
«տէր
ամբարտաւանից
հակառակ
տայ.
տայ
զշնորհս
խոնարհաց»։
Քանզի
յորժամ
խոնարհի
ոք
առաջի
խոստովանահօրն՝
եւ
խոստովանի
զամենայն
մեղս
իւր,
եւ
յորժամ
հնչէ
ի
բերանոյ
խօստովանահօրն
սիգ
հանդարտ
բանն
այն,
թէ
արձակեմ
զքեզ
յամենայն
մեղաց,
յայժամ
անդ
երեւի
Աստուած։
Ապա
ուրեմն
Եղիա
քառասնօրեայ
պահելովն՝
էհաս
առ
Աստուած.
նոյնպէս
եւ
մեք
պահեսցուք
զքառասնօրեայ
պահքս՝
եւ
ապա
հասցուք
ի
լեառն.
այս
է
ի
յարութիւն
Տեառն.
եւ
անտի
յերկնից
արքայութիւնն։
Այս
է
օգտութիւն
պահոցն։
Ասասցուք
եւ
զչորրորդ
գլուխն։
Թէ
Քրիստոս
վասն
է՞ր
պահեաց
զքառասուն
տիւ
եւ
զխ
գիշեր։
Ասեն
վարդապետք,
թէ
Քրիստոս
ոչ
իւր
վասն
պահեաց,
զի
պահքն
ոչ
էր
նմա
ի
պէտս.
զի
անմեղ
էր.
այլ
պահեաց
նա
վասն
բազում
պատճառի։
Առաջինն
ցուցանէ՝
որ
նոր
օրէնքս
եւ
Քրիստոս՝
եւ
հին
օրէնքն
եւ
մարգարէքն՝
ոչ
են
հակառակ.
այլ
համաձայնին
միմեանց։
Զի
Մովսէս
պահեաց
զքառասուն
տիւ
եւ
զքառասուն
գիշեր.
եւ
Եղիա
որ
զբոլոր
մարգարէսն
նշանակէր՝
պահեաց
զքառասուն
տիւ
եւ
զքառասուն
գիշեր։
Այսպէս
Քրիստոս
պահեաց
զքառասուն
Տիւ
եւ
զքառասուն
գիշեր։
Այլ
զանազանութիւն
է
ի
մէջ
պահոցն
Քրիստոսի
եւ
նոցա.
զի
Մովսէս
պահեաց
զօրութեամբ
բանին
Աստուծոյ՝
որ
խօսէր
ի
լերինն
Սինայ.
եւ
վասն
այն
պահեաց,
զի
զհին
օրէնսն
առցէ։
Եւ
Եղիա
այն
զօրութեամբն
պահեաց,
որ
հրեշտակն
կերակրեաց
զնա.
եւ
վասն
այն
պահեաց,
որ
զնայր
առ
Աստուած
ի
Քորեբ։
Այլ
Քրիստոս
պահեաց
իւր
զօրութեամբն։
Եւ
վասն
այն
սատանայ
ոչ
գնաց
առ
Մովսէս
եւ
առ
Եղիա
ի
փորձս,
կամ
ասաց
թէ
որդիք
էք
Աստուծոյ.
զի
գիտէր
զնոսա
որ
ստոյգ
մարդիկ
էին։
Բայց
վասն
Քրիստոսի
ի
տարակոյս
էր.
վասն
այն
ասաց՝
«թէ
որդի
ես
Աստուծոյ,
ասա
զի
քարինքս
հաց
լինիցին».
եւ
փորձէր
թէ
է՞
Աստուած։
Այլ
Քրիստոս
որպէս
պահօք
զաստուածութիւնն
եցոյց.
նոյնպէս
եւ
քաղցենալովն
զմարդկութիւն.
եւ
ծածկեաց
զաստուածութիւնն.
զի
սատանայն
հանապազ
ի
տարեկուսի
կացցէ։
Երկրորդ
պատճառ
քառասուն
օր՝
զի
քառասունն՝
չորս
տասն
է.
ցուցանէ
զտասն
բանեան
օրէնսն.
եւ
չորսն
գլուխ
աւետարանն .
վասն
այն
պահեաց
Քրիստոս՝
որ
ցուցանէր,
թէ
որ
պահէ
զհրամանս
չորս
գլուխ
աւետարանին,
եւ
զտասն
բանեան
օրէնսն,
նա
հասցէ
յարքայութիւնն
երկնից։
Եւ
աստ
գիտելի
է՝
զի
ի
պահել
քառասուն
օր՝
բնութիւնս
ուսուցանէ
զմեզ.
զի
ասեն
բժիշկք,
թէ
մանուկն
լալով
ծնանի.
եւ
մինչ
ի
քառասուն
օրն
զլալն
գիտէ
եւ
զքնիլն.
եւ
մինչեւ
ի
քառասուն
օրն
ծիծաղիլ
չգիտէ։
Զայս
տայ
օրինակ
մեզ
մանուկն.
զի
պարտ
է
զ.
Խ.
օր
պահոցս
տրքմութեամբ
պահել.
եւ
յամենայն
աշխարհական
ուրախութեանց
զգուշանալ։
Երրորդ
պատճառ՝
զի
մարդի
բաղկացեալ
են
ի
հոգւոյ
եւ
ի
մարմնոյ.
եւ
մարմինն
բաղկացեալ
է
ի
չորից
տարերաց.
այլ
մարդն
առեալ
է
յԱստուած
զտասն
օրէնսն,
զի
փրկութիւն
գտցէ.
այլ
ի
չորս
տարերացն՝
չորս
ազգ
մեղք
ելանեն.
զի
հողն
պատրաստէ
զմեզ
յագահութիւն.
եւ
ջուրն
ի
գէջ
ցանկութիւն.
եւ
օդն
ի
հպարտութիւն.
իսկ
հուրն
ի
բարկութիւն։
Եւ
այս
չորս
մեղօքս՝
անցանեմք
զտասն
պատուիրանաւն
Աստուծոյ.
վասն
այն
պարտ
է
որ
չորս.
Ժ.
պահեմք
որ
է
քառասուն
օր.
եւ
ճնշեմք
զմարմինս
յամենայն
մեղաց.
վասն
այն
օրինակ
ետ
մեզ։
Չորրորդ
պատճառ՝
զի
աշխարհս
որ
ապականել
էր
մեղօք՝
մաքրեաց
Աստուած
անձրեւով
ջրհեղեղին.
եւ
զայս
օրինակէր ,
զի
մարդս
որ
փոքր
աշխարհ
է՝
քառասնօրեայ
արտասուօք
մաքրեսցի
ի
մեղաց։
Հինգերորդ
պատճառ՝
զի
հրամայեաց
Աստուած՝
որ
ժողովուրդն
յնչից
իւրեանց
զտասանորդն
տացեն
Աստուծոյ.
զի
ցուցանէ
թէ
Աստուած
կատարեալ
է.
եւ
մարդս
անկատար.
զի
ինն
թիւն
զոր
վասն
ինքեան
պահէին
անկատար
էր։
Այլ
տասն՝
զոր
Աստուծոյ
տային՝
կատարեալ
էր.
զի
թիւն
մինչ
ի
տասն՝
է
կատարեալ.
եւ
ընդ
այն
այլ
ոչ
անցանի։
Նոյնպէս
եւ
այժմ
յեղեղեցիս
է.
զի
ի
պտղոց
եւ
յընչից
տացեն
բաժին
պաշտօնէից
եկեղեցւոյ
որք
են
ի
տեղի
Աստուծոյ։
Այլ
նոր
օրէնքս
կատարեալագոյն
է
քան
զհինն.
պարտ
է՝
որ
ոչ
միայն
ի
պտղոց
տացեն
տասանորդս,
այլեւ
յաւուրց.
զի
ի
տասնէն
մինն
տարւոյն՝
է .
խ։
Վեցերորդ
պատճառ՝
զի
այս
թիւս
սուրբ
կոչեցեալ
է
յաստուածաշունչ
գիրս.
վասն
զի
Աստուած
քառասուն
ամ
մանանայ
ետ
ժողովրդեանն
յանապատին.
այսպէս
ո՛րչափ
եմք
յանապատ
ապաշխարութեանս՝
քառասնօրեայ
պահօք
առնումք
յԱստուծոյ
զմանանայ
ողորմութեանն։
Դարձեալ
զի
Քրիստոս
քառասուն
ամիս
քարոզեաց
յաշխարհի.
եւ.
Խ
շաբաթ
եկաց
յարգանդի
կուսին։
Եւ
Խ
ժամ
եկաց
ընդ
մեռեալս.
զի
թէպէտ
մարմինն
Քրիստոսի
Լ
ժամ
եկաց
ի
գերեզմանին.
եւ
հոգին
ԼԳ
ժամ
եկաց
ի
դժոխս.
եւ
ի
մէջ
գիշերի
կիրակէի
յարեաւ.
այլ
մինչ
ի
լոյս
կիրակէին
որ
երեւեցաւ
աշակերտացն՝
Ը
մեռեալս
համարեալ
էր.
վասն
այսորիկ
Խ
ժամ
թուեն.
եւ
յորժամ
յարեաւ
Խ
օր
եկաց
յաշխարհս
եւ
ապա
համբարձաւ.
վասն
այն
պարտ
էր
Քրիստոսի՝
որ
Խ
օր
պահէր,
եւ
մեք
ընդ
նմա։
Այլ
Քրիստոս
Խ
օրն
ոչ
ինչ
ճաշակեաց.
բայց
մարդիկ
տկար
են
եւ
ոչ
կարեն
պահել
որ
ամենեւին
չուտեն.
այլ
յօրն
միանգամ
ուտել
սակաւ
սուրբ
պահք
է։
Զի
որ
միանգամ
ուտէ՝
նման
է
հրեշտակաց,
եւ
որ
երկու՝
նման
է
մարդոյ
հասարակաց.
եւ
որ
բազում,
նման
է
անասնոց.
որ
զօրն
ի
բուն
խոտ
ճարակեն։
Զոր
ինչ
պահք
իսրայէլացւոցն
հրամայեաց
Աստուած՝
յայն
պահոցն՝
մի
անգամ
էր
ուտելն։
Այլեւ
մարգարէքն
այսպէս
պահէին.
որպէս
գրեալ
է
Յեզեկիէլն.
«հրամայեաց
Աստուած
Եզեկիէլի
Խ
օր
ի
յաջ
կողմ
ննջել.
եւ
հաց
եւ
ջուր
կշտով
ուտել
ժամէ
ի
ժամ.
այս
է՝
յերեկոյէ
յերեկոյ».
վասն
այն
օրէն
է
քրիստոնէին
ի
մեծ
պահոցն
միաճաշակ
լինիլ,
զատ
ի
հիւանդաց
եւ
յաղքատաց,
որք
զաւուր
կերակուրն
հազիւ
գտանեն։
Այլեւ
Խ
օր
պահել
ուսուցանէ
մեզ
օձն՝
որ
ի
բնութենէ
ունի.
զի
յորժամ
տկարանայ
եւ
աչքն
վատատեսի.
Խ
օր
պահք
պահէ.
եւ
զհին
մորթն
թողու
եւ
նոր
դառնայ։
Այսպէս
պարտ
է
մեզ
քառասնօրեայ
պահօք
մերկանալ
զհին
մորթն
մեղաց.
եւ
նորոգիլ
բարի
գործովք,
ի
փառս
նորոգողին
մերոյ
Քրիստոսի
Աստուծոյ
մերոյ.
եւ
նմա
փառք
յաւիտենս
ամէն։
Վասն
օձի՝
գրած
է
երկար
ի
քարոզն
Բարդուղիմէոսի։
