Գիրք քարոզութեան որ կոչի ձմեռան հատոր

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Ասեն իմաստունք թէ բարի է միաբանիլ ընդ բարիսն, քան զորոշիլն, վասն երեք պատճառի։ Նախ՝ որ միաբանիլն շինութիւն է. եւ յորժամ բաժանանին, աւեր. որպէս հրէայքն ի միաբանութիւն ի շինութեան էին. եւ երբ բաժանեցան, աւերեցան։ Երկրորդ՝ ի միաբանութիւն զօրաւոր լինին. եւ յորժամ բաժանին, անզօր. զի ասեն իմաստունք՝ թէ զօրութիւն յորժամ յիրեար պատրուսի, առաւել լինի. քան յորժամ ցրիւ լինի. որպէս յաւուրս Դաւթի եւ Սողոմօնի՝ զօրացան, քան յաուրս րոբովամու իսրայէլացիքն։
       Երրորդ՝ որպէս բոլոր մարդն ամենայն անդամօքն գեղեցիկ է եւ կենդանի. եւ թէ մի յանդամոցն պակասի, եղեւ զազիր. այժմ պէս ժողովուրդն բաժանեալ ի բարի առաջնորդէ, եւ աշակերտ ի վարդապետէ, եւ ընկեր յընկերէ, զազիր է եւ գարշ. որպէս ասէ Տէրն. «թագաւորութիւն բաժանեալ յանձն, աւերի. եւ տուն բաժանեալ կործանի»։ Այսպէս է որ ասէ. «Այր մի իջանէր յԵրուսաղէմէ յերիքով»։ Յի այրս այս՝ յորժամ յԵրուսաղէմ էր, ի խաղաղութեան էր. եւ յորժամ ել , անկաւ ի ձեռս աւազակաց. որպէս ոչխարն ո՛րքան ի փարախն է, ի խաղաղութեան է. եւ թէ արտաքս ելանէ, ի ձեռս գողոց եւ գայլոց անկանի»։ Այսպէս եւ հաւատացեալ եկեղեցիք սուրբք՝ ո՛րքան ի մի հաւատ ուղղափառութեան էին, ի խաղաղութեան կային. եւ յողժամ բաժանեցան ի զանազան հերձուածս, որպէս Արիոս. եւ Նոմիոս. Մակեդան. Նետոր. Փլաբիանոս. պիղծն Լեւոն. եւ այլ բազում համախոհք նոցա. ի բաժանիլն իւրեանց մոլար հերձուածօքն, ելին յերկեղեցւոյ, եւ անկան ի ձեռս աւազակաց եւ սատանայի։ Արդ առակս այս՝ չորս իրս ցուցանէ։ Մեկ այրն՝ յորժամ ել յԵրուսաղէմէ, անկաւ ի ձեռս աւազակաց։ Երկու՝ անցել ղեւտացին եւ զանց արարեալ՝ ո՛չ գթացաւ։ Եքեք՝ սամարացին ետես եւ գթացաւ։ Չորս՝ եբարձ ի գրաստ, եւ ետ ի պանդոկապետ։ Եւ ի վերայ սոցա է քննութիւն բանիս։ Այրն նշանակէ զմարդկային բնութիւնս. որ անկաւ ի ձեռս սատանայի. զի որչափ զպատուիրանն պահէր, ի դրախտին էր. եւ յորժամ յանցեաւ, էջ ի դժոխս։ Եւ յայս յանցմանէս Ադամայ՝ եօթն ազգ պակասութիւն եղեւ մարդկային բնութեանս։ Նախզի՝ յառաջն էր պայծառ եւ բարձր եւ Տտէր ամենայն ազգ կենդանեաց. յորժամ անկաւ, զամենայն ինչ կորոյս. եւ հաւասարեցաւ անասնոց. որպէս ասէ Դաւիթ։ «Մարդ ի պատուի էր եւ ոչ իմացաւ. հաւասարեցաւ անասնոց անբանից»։ Յառաջն մերձ էր ի դուրս դժոխոց։ Զի մարդ որ ի մէջ մեղաց է, ի դժոխս մերձ է. որպէս ասէ Յոբ, «թէ ամենայն մեղաւորք՝ ուտեն եւ ըմպեն եւ խաղան. եւ յորժամ մեռանին իջանեն ի դժոխս»։ Եւ այս գիտելի է՝ զի ի մէջ դժոխոցն եւ արքայութեան են մեր կեանքս. եւ առաւել մերձ ի դժոխս։ Եւ զայս հաստատեն վարդապետք եկեղեցւոյ. զի յայսմ աշխարհէ մինչ ի բուն երկինս՝ տասն երկինք են։ Արդ՝ ի ցամաքէ մինչ ի դոխոխսն է կէս. եւ մինչեւ յերկնից արքայութիւն՝ բազում աստիճան. իսկ մարդն առաջին՝ էր մերձ յարքայութիւն կէս կէտ հեռի. եւ բազում միջոց ի դժոխս։ Երկրորդ պակասութիւն որ զհաշտութիւն ընդ Աստուծոյ կորոյս. զի Երուսաղէմ խաղաղութիւն թարգմանի. յորժամ էր ի դրախտն՝ ի խաղաղութեան էր. եւ յորժամ ել անտի, եղեւ խռովութիւն եւ մատնեցաւ ի մահ։ Որպէս յորժամ ել սիմէի յԵրուսաղէմէ, ի նոյն ժամն մեռաւ. նոյնպէս մարդս ո՛րչափ է ի բարին՝ յԵրուսաղէմէ. եւ յորժամ ելանէ առ չարն, մեռանի ի սաղիմէն Քրիստոսէ։ Երրորդ՝ զի երիքովն լուսին թարգմանի. որ է անհաստատ. եւ Երուսաղէմն արեգակն. արդ մեղաւորն նման է լուսնի. որպէս ասէ Սողոմօն, թէ «մարդ մեղաւոր՝ նման է լուսնի». եւ Երեմիա ասէ, թէ մարդ արդար՝ նմա՛ն է արեգական»։ Եւ վարդապետք ասեն. որպէս քար անկեալ ի ծով, ոչ դադարի մինչեւ իջանէ յատակս նորա. նոյնպէս մարդ մեղաւոր՝ ո՛չ դադարի. այլ քարշի յատակս դժոխոց։
       Չորրորդ պակասութիւն որ՝ անկաւ ի ձեռս սատանայի. զի ասաց «անկաւ ի ձեռս աւազակաց». որք են գողք. եւ սատանայ նման է գողոց վասն երեք պատճառի։ Նախզի՝ գողն պատուական իրս ի տանէն հանէ. եւ զվատթարն թողու. նոյնէս սատանայ ի ոգւոյն զազնիւն հանէ. եւ զյոռին թողու։ Երկրորդ՝ զի գողն յորժամ ի տունն մտանէ, զլոյսն շիջուցանէ, եւ ապա զինչսն գողանայ. նոյնպէս սատանայ առնու ի մարդոյն զլոյս գիտութեան. որպէս ասէ աւետարանն. «որ գործէ զմեղս՝ ոչ գայ առ լոյսն»։ Երրորդ՝ զի գողն թէ գտանէ զմի ոք ի տանն՝ սպանանէ. բայց թէ բազում՝ ոչ կարէ սպանանել. նոյնպտէս սատանայ թէ մին սրբութիւն գտանէ ի մարդն, սպանանէ. ապա թէ բազում, ոչ կարէ սպանանել. որպէս ասէ Սողոմօն . «վայ միոյն. յորժամ գլորի, ոչ ունի զոք որ կանգնէ»։ Այլեւ ասեն վարդապետք թէ, Զ ազգ հնարիւք կարէ տանուտեէրն փրկել զտունս ի գողոց։ Առաջին՝ զի ի տան անկիւնս ի շուրջ գայ, որ գող չլինի թաքուցեալ. այսպէս որ կամի փրկել զհոգիս իւր ի սատանայէ՝ նախքան զքնելն ի յանկողնի, պարտ է որ քննէ թէ ի՞նչ մեղք կայ ի սրտին՝ եւ զղջանայ. զի մի անկարծ մեռանիցի եւ ի ջանէ ի դժոխս։ Երկրորդ՝ զի զդուռն եւ զլուսամուտն կալնու ի ներքին կուսէ եւ փակէ. զի թէ գողն զդուռն ի բաց չգտանէ, զիւր փոքրիկ աշակերտն ի վայր թոթղու ընդ լուսամուտն, որ գայ զդուռն բանայ. այսպէս պարտ է փակել զբերանն՝ որ դուռն է ամենայն մեղաց, եւ զլուսամուտսն կալնուլ. այսինքն, զայլ զգայարանսն։ Զի սատանայ թէ մեծ մղօք զկարէ խաբել զմարդ, զիւր աշակերտն յըղէ զներելի մեղսն՝ որ մտանէ զգայութիւնսն. եւ յետոյինքն մտանէ մահու չափ մեղօք։ Երրորդ՝ զի տան տէրն ի քուն չլինի. որպէս ասաց Քրիստոս. «թէ գիտէր տանուտտէրն յորում ժամու գող գայ, հսկէր». նոյնպէս պարտ է ոչ ննջել մեղաց հեշտութեամբն։ Չորրորդ՝ զի թէ լոյս զինի ի տանն վառ, ուստի խիստ փախչի գողն. նոյնպէս զգիտութիւն որ է լոյս՝ պարտ է վառել ի հոգին։ Հինգերերորդ՝ զի զոր ինչ պատուական իրս ունենայ, յամուր տեղւոջ պահէ. մղէ եւ թէ զայլ խարճի իրսն տանի գողն թող տանի. նոյնպէս զպատուական ընչս՞՞ քո. այսինքն, զհոգիդ եւ զբարի գործսդ. ի յերկինս ի ձեռն Աստուծոյ գանձեա՛ ուստի ոչ կարէ գողն յափշտակել. որպէս ասաց Քրիսոտոս. «գանձեցէք ձել գանձ յերկինս»։
       Եւ Քրիստոս զհոգին իւր ի ձեռս հօր աւանդեաց։ Վեցերորդ՝ զի ձայն ածէ ի գիշերն՝ որ գողն փախչի. այսպէս պարտ է ի խորոց սրտէ գոչել եւ աղօթել առ Աստուած։ Այս վեց իրօքս՝ կարէ մարդ փրկիլ ի ձեռաց սատանայի։
       Հինգերորդ պակասութիւն եղեւ՝ որպէս ասէ «մերկացուցին զնա. եւ վէրս ի վերայ եդին»։ Զի յորժամ սատանայ ձգէ զմարդն ի մեղս՝ մերկացուցանէ. եւ չորս իրս հանէ ի մարդոյ։ Նախ՝ զանմահութիւն եւ զանապականութիւն։ Երկրորդ՝ զԷ շնորհս զոր առնումք ի մըկրտութեան. որպէս ասէ Եսայի. «հոգի Աստուծոյ եւ զօրութեան եւ այլն»։ Երրորդ՝ առնու զաղօթս եւ զպահս եւ զխոստովանութիւնս, եւ զայլ այսպիսիս։ Չորրորդ՝ մերկացուցանէ զամենայն շնորհս կաթուղիկէ եկեղեցւոյ, եւ զպատարագաց. զի ամենայն մարդ որ ոչ է ի մահու չափ մեղս, շնորհ առնու յամենայն եկեղեցեաց եւ ի պատարագաց եւ յաղօթից։
       Վեցերորդ պակասութիւն որ «թողին կիսամահ եւ գնացին». սատանայ յորժամ ձգէ զմարդն ի մեղս, կիսամահ է. այլեւ հանէ զաջոյ ակն. եւ աջոյ ակն է հայիլ յերկինս եւ յարքայութիւն. եւ ձախոյ ակն է հայիլ յաշխարհս եւ ի հոգս աշխարհի. «որպէս ասացին ամոնացիքն ցարս բեթսամիւսացիս՝ թէ հանցո՛ւք զաջոյ ակն ձեր»։ Եւ աջոյ ձեռն է ողորմածութիւն. եւ աջոյ ոտն է հաստաութիւն. որպէս ադոնիբեզեկ՞՞ կտրեաց զոտս թագաւորաց. այսպէս սատանայ։
       Եօթներորդ պակասութիւն՝ կալով կիսամահ. քանզի մարդն որ է ի մէջ մեղաց՝ հոգւով մեռած է, եւ մարմնով կենդանի. եւ զի մարդ ի փոքր զեռնոց խայթեալ իմանայ. իսկ որ հոգւով մեռել՝ ոչ զգայ զմեղս, այդ է կիսամահ. որպէս ասէ Սողոմօն. «խոցեցին զիս, եւ ես ոչ գիտացի. քարշեցին զիս՝ եւ ոչ իմացայ»։ Դարձեալ ասէ Արիստոտէլ ի գիրս հոգւոց, թէ այ՛սպէս որոշի մարդ յանասնոց. զի ունի անասունն շարժումն. եւ հինգ զգայութիւն. եւ մարդ զբանականութիւն ունի աւելի։ Արդ մեղաւորն մեռեալ է հոգւով, եւ կենդանի է մարմնով. նմանեալ անասնոց անբանից միայն շարժմամբն եւ հինգ զգայութեամբն. այսպիսիս կիսամահ ասի։ Դարձեալ ամենայն օրն յոր աստ էր՝ մահ ունէր. իսկ որ գալոցն է՝ կենդանութիւն. վասն այն ասի կիսամահ։ Քահանայապետն որ ետես եւ զանց արար՝ նշանակէ զհին օրէնսն Մովսէսի. իսկ ղեւտացին՝ զայլ մարգարէս։ Արդ տեսանելով զվէրս բնութեանս, ոչ ինչ կարացին առնել, եւ ոչ փրկել ի դժոխոց. զի տեսին զհիւանդութիւն, եւ առողջութիւն ո՛չ կարացին տալ։ Դարձեալ ցուցանէ քահանային եւ սարկաւագն զհին քահանայութիւն. որ ոչ ինչ կարացին օգնել բնութեանս գործօք իւրեանց։ Արդ եթէ տեսանէին բազում զհանդերձիւք ծածկեալ, ոչ վասն գթալոյ ի նա գընային. այլ վասն առնլոյ ի նմանէ զհանդերձն. որպէս այել ազգիքն որք մերկացուցանէին զորդիսն Իսրայէլի. որպէս այժմու քահանայապետքս՝ որք պատճառանօք առնեն ընդ բանադրանօք՝ եւ յետոյ մեցակացուցանեն զժողովուրդն իւրեանց։ Եւ թէ ոք գնայ ի պատերազմ, ոչ է պարտ ցանկալ միշտ աւարին. որպէս Յուդայ մակաբայեան յորժամ գնաց ի պատերազմ, լրոյ աւարին միայն ցանկայր։ Նոյնպէս այժմու քահանայքս՝ ոչ կամին պատերազմիլ ընդ սատանայի. այլ միայն ցանկան աւարի ժողովրդեան։ Դարձեալ երեք արք անցին ի մին ճանապարհ. քահանայն, ղեւտացին, եւ այրն։ Արդ՝ այրն նշանակէ զաշխարհականսն. եւ քահանայն եւ ղեւտացին՝ զքահանայս եւ զվարդապետս. բայց ոչ է պարտ գնալ ի մի ճանապարհ . այլ ոմն ի նեղն, եւ ոմն ի լայնն. որպէս ասէ Եսայի. «որպէս ժողովուրդն է, նոյնպէս եւ քահանայն»։ Իսկ սամարացին նշանակէ զՔրիստոս. որպէս ասէ աւետարանն. «զի սամարացի կոչէին զնա»։ Իասկ սամարացին՝ թարգմանի յետ իմ եւ պահպանօղ։ Արդ սամարացիս այս՝ տասն ազգ բարի արար անկելոյն։ Առաջին՝ հայիլն ի կիսամահն. նոյնպէս պարտ է քահանային հայիլ ի մեղաւորն. որպէս հովիւն զոչխարսն։ Դարձեալ կալատրիսն հաւ՝ հայելով ի հիւանդն, առնու յինքն զցաւս նորա. եւ բարձրանայ ի ծառն. եւ փոխանակ հիւանդին մեռանի։ Նոյնպէս Քրիստոս որ յառաջն ոչ հայէր՝ յետոյ հայեցաւ ի բնութիւնս. եւ էառ յինքն զցաւն. եւ բարձրացաւ ի խաչն եւ մեռաւ։ Ընդդէմ այսմ արքայիկ օձն զօրութիւն ունի՝ որ հայիլն, սպանանէ զկենդանին։ որ նշանակէ ըզսատանայ. զի Քրիսոտոս կենաց է պատճառ. եւ սատանայ մահու։ Եւ թէ ոք հակառակի, թէ զիա՞րդ ի հայելոյն կարէ վնասիլ մարդն կամ փրկիլ։ Օրինակ քեզ՝ կին դաշտանի եւ արիւնահան՝ յորժամ հայի ի հայելին, ո՛րչափ զարիւնն եւ զախտն ունի, ոչ երեւի պայծառ ի հայելին։ Եւ դարձեալ հայելով չար աչօք ի գեղեցիկ մանուկ, կամ յայլ ինչ, չար աչքն մարդոյ վնասէ զնա. քանզի դառնութիւն սրտին ելանէ ի գլուխն. եկ ընդ նօսր տեսութիւն աչիցն անցուցանէ ի նոսա զցաւսն. նոյնպէս զառողջութիւն։ Երկրորդ՝ բարի առնել էր գթալն. արդ տեսանել եւ արտասուել՝ աչացն է. զի ի վնասիլ անդամոցն՝ աչքն առաւել նազուք է, վասն այն շուտ իմացեալ զգայ քան զայլ զգայութիւնս։ Նոյնպէս քահանայքն տեսանեն զցաւս ժողովրդեանն՝ առաւել հոգ տանին եւ լան. որպէս Քրիստոս ելաց ի վերայ Երուսաղէմի. այսպէս էին առաջին քահանայքն. իսկ այժմուս՝ իբրեււ զգրաշապար եղեն անզգայ։ Երրորդ՝ որ մերձեցաւ ի կիսամահն. արդ մեծ օգնութիւն է հիւանդին, յորժամ մերձ լինի. բժշկն. եւ մեծ պակասութիւն է, թէ հեռի լինի. նոյնպէս եւ հոգեւոր քահանայն եւ ժողովուրդն. որպէս ի հեռանալն Մովսէսի՝ արարին ժողովուրդքն զորթն. եւ քսան եւ հինգ հազար հոգի պատուհասիւք սատակեցան. եւ այն զի դեռեւս ունէին զԱհարօն. ապա զի՞նչ լինիցին նոքա՝ որք ոչ ունին զՄովսէս, եւ ոչ զերեսփոխան զԱհարօն։ Չորրորդ՝ զի էօծ զվէրս նորա իւղով. նշանակէ ձէթն զլոյսն. եւ անկումն առն՝ զյուսահատութիւն. նոյնպէս վարդապետք արկանեն զլոյս ժողովրդեանն, եւ հաստատեն զանյուսութիւն։
       Հինգերորդ՝ օծանելն գինով. բնութիւն է գինւոյն՝ յորժամ արկանեն ի վերայ վիրացն, առաւել կըսկծեցուցանէ. բայց առաւել առողջացուցանէ. նոյնպէս վարդապետք գիտութեամբ գրոց՝ վասն հանդերձեալ դատաստանին եւ դըժոխոց եւ այլ այսպիսեաց՝ կսկծեցուցանեն ըզմեղուցեալսն, եւ ողջացուցանեն ի մեղաց։ Ասէ Մովսէս. թէ ընկեր քո զերկանս ջաղացին դնէ քեզ գրաւական, մի առնուցուս. զի մի կորիցէ ընկերն քո»։ Նշանակէ ջաղացն զմարդն. եւ քարինքն զսիրտն. ներքին քարն՝ նշանակէ զհաւատն, զյոյսն, եւ զսէրն. եւ վերինն զդատաստանն, զահն, եւ զերկիւղն։ Դարձեալ՝ ներքին զժողովուրդն նշանակէ. եւ վերինն զխոստովանահայրն. արդ՝ թէ քահանայն վասն ագահութեան զահն եւ զերկիւղն ի վեր էառ, կտրեաց զհաւատ զյոյս եւ զսէր. արդ ճարտարութեամբ պարտ է ի գործ ածել։
       Օծանելն իւղով՝ նշանակէ զհաւատն զյոյսն եւ զսէրն. եւ գինին կսկծեցուցիչ՝ զահ եւ զերկիւղ։ Վեցերորդ՝ «պատեաց զվէրս նորա». այս է, տասն պատուիրանօքն, եւ եօթն խորհրդովք եկեղեցւոյ։ Դարձեալ պատեաց՝ զի մի արիւնն որ կենդանութիւն է, ելցէ եւ մեռցի հիւանդն. նոյնպէս պարտ է զվէրս խոստովանողին խոստովանահայրն ճարտարրութեամբ. ոչ խիստ պնդել, եւ ոչ առաւել թուլացուցանել զահ եւ զերկիւղ դատաստանին։ Զի փարիսեցիքն ծանր բեռն բառնային. եւ մատեամբ ոչ հպէին ինքեանք. որպէս այժմու քահանայքս։ Եւ չար բժիկքն՝ դեղօք ոչ աշխատին. այլ գրեն սուտ գիր մի, եւ կապեն ի բազուկն. որ ի նոյնն ապաւիեալ հիւանդին, առաւել շուտով վնասի։ Եօթներորդ՝ «որ եբարձ ի վերայ գրաստուն». նշանակէ զՔրիստոս որ եբարձ մարմնով զպարտս մեր. նոյնպէս պարտ է քահանային բառնալ զցաւս ժողովրդեանն։ Բայց այժմ որպէս զիսրայէլացւոցն՝ ուտեն զտասանորդն. եւ ոչ հոգան վասն բեկման ժողովրդեանն։ Ութերորդ՝ «որ փոխեաց ի տեղւոյն ուր անկեալ կայր». նոյնպէս պարտ է քահանային՝ յորժամ տեսանէ որ պատճառ մեղացն ի տեղւոյն է, փոխէ զնա. որպէս առնեն մարմնաւոր բժիշկք. փոխեն ի տեղւոջէն զհիւանդն. որպէս ասէ. Երեմիա. «թէ մովաբ գիրացեալ, ընդ աղբս թաւալեաց զմանկունս իւր. եւ ոչ փոխեաց ի կարասէ ի կարաս զգինի իւր. յաղագս այսորիկ ապականեցաւ». որպէս գինի թէ ոչ փոխի, ապականի. նոյնպէհս մեղաւորն։ Իններորդ՝ «զի ետ սամարացին զհիւանդն ի պանդոկապետն տալ նմա դարման»։ Զորօրինակ՝ թագաւոր որ գնայ ի տար աշխարհս, յանձնէ զսիրելիս իւր ի հաւատարիմ բարեկամս. նոյնպէս Քրիստոս գնալովն՝ յանձնեաց ըզսիրելի մայրն իւր ի սիրելի աշակերտն. եւ զեկեղեցի իւր սուրբ՝ յանձնեաց յաշակերտսն իւր ասելով. «գնացէ՛ք աշակերտեցէք զամենայն հեթանոսս. եւ ուսուցէք նոցա պահել զամենայն». եւ Պետրոսի ասէր. «արածեա զոչխարս իմ»։ Դարձեալ ասէ Մովսէս. թէ մեռանիցի եղբայր անորդի, առցէ զկին նորա եղբայր նորա. եւ յարուսցէ որդի յանուն եղբօրն. նոյնպէս Քրիստոս մեռաւ անորդի. առին առաքեալքն զեկեղեցի, եւ յարուցին ծնընդեամբ աւազանին որդի. եւ անուանեցին քրիստոնեայ յանուն Քրիստոսի. եւ ոչ թէ Պետրոսի կամ Պօղոսի կամ Ապողոսի։ Եւ պանտոկն է եկեղեցի. զի ի վերայ երկրի ոչ գոյ տեղի սուրբ քան զեկեղեցի. բայց համեմատելով ընդ վերինն Երուսաղէմ, իբրեւ փնտուկ է. եւ որպէս որ տեղի թագաւորացն այլ է, եւ իշխանացն այլ . նոյնպէս Քրիստոսի վերինն Երուսաղէմ, եւ առաքելոցն եկեղեցի է տեղի։ Տասներորդ՝ «ետ երկու դահեկան». նշանակէ զերկու կտակարանս զհին, եւ զնորս։ Վասն այն պարտ է որ քահանայն զերկուսն կատարելապէս ուսանի. զի որպէս լուսաւոր աչք ուղղապէս առաջնորդէ. նոյնպէս որ կատարեալ զգիրս սուրբս գիտէ. զի որպէս բժիշկ որ գիրս ոչ գիտէ՝ ո՛չ կարէ կատարեալ բժշկել. նոյնպէս առաջնորդք որք զգիրս սուրբս ոչ գիտեն՝ ոչ կարեն բժշկել զմեղաւորս։
       Դարձեալ ասաց թէ, «աւելի ինչ ծախեսցես ի դմա, ի միւս անգամ գալստեան իմում հատուցից քեզ»։ Արդ աւելին այս է՝ որպէս արար Պօղոս. որ ոչինչ եկեր ի ժողովրդենէն, թէպէտ ունէր հրաման։ Դարձեալ յաւելումն ի վերայ. Ժ պատուիրանացն. «զի թողին զտուն եւ զամենայն ինչս՝ եւ գնացին զհետ իւրեանց»։ Դարձեալ եպիսկոպոսք կամ այլ առաջնորդք՝ որք աշխատին ի վերայ ժողովրդեանն՝ թէպէտ ո՛չ առնուն զվարձս եւ ոչ օգտին, ոչ տրտմին. զի զվարձս յԱստուծոյ ունին. որպէս բժիշկք ի հիւանդատունն առնեն զդեղս հիւանդաց՝ ոչ առնուն զվարձս ի հիւանդաց, այլ միայն ի թագաւորէն առնուն հռոք։ Նոյնպէս ամենայն պաշտօնեայք եկեղեցւոյ՝ առնուն զվարձս ի Քրիստոսէ Աստուծոյ մերմէ. որ է օրհնեալ յաւիտեան։