Գիրք քարոզութեան որ կոչի ձմեռան հատոր

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Ամենայն գիրք Աստուածաշունչք յաւգուտ եւ ի խրատ գրեցան ի հոգւոյն սրբոյ։ Զի ա՛յլ իմն օրէնքն խրատեն զմեզ. եւ ա՛յլ իմն մարգարէքն. ա՛յլ իմն առաքելոցն քարոզութիւնք։ Զի զանազան տեսակաւ խրատեն ըզմեզ Հին եւ Նոր Կտակարանք։ Իսկ աւետարանին վարդապետութիւն՝ գերագոյն քան զամենեսեաեն. քանզի ի մարգգարէս եւ յառաքեալս՝ միջնորդով խօսի Աստուած ընդ մեզ. իսկ աւետարանն՝ ինքնին Քրիստոս բերան ի բերան խօսի ընդ մեզ։ Եւ զհոգէշահ խրատս ուսուցանէ մեզ առակաւ ասելով։ «Թզենին ոմն տնկեալ յայգւոջ»։ Եւ մեզ պա՛րտ է յանդնդական ծովէս՝ կաթիլ մի ի մէջ բերել, թէ զի՞նչ է այգին եւ զի՞նչ թզենին։ Ո՞վ է այգէգործն. կամ ո՞վ տնկագործն։ Եւ մեկնութիւն առակաւոր բանիս՝ յերկուս դէմս տեսանի։ Նախ՝ առ Ադամ, եւ ապա առ եկեղեցի սուրբ։ Առաջին առ Ադամ . զի թզենի՝ զԱդամ անուանէ քաղցր ճաշակմամբ մեղացն։ Եւ այգի՝ զդրախտն կոչէ. իսկ տնկագործ զԱստուած ասէ. եւ այգէգործ՝ զԱդամ «զոր ստեղծ Աստուած, եւ եդ զնա ի դրախտին վայելչութեան գործել եւ պահել որպէս ասէ գիրն»։ Իսկ բարէատեացն սատանայ՝ խաբեալ զնա, ետ ճաշակել ի պտղոյն գիտութեան. եւ մերկացեալ ի լուսոյն, անցեալ ի ներքոյ թզենւոյն, կամէր ծածկել զմերկութիւն իւր։ Եւ յորժամ ի խնդիր եկն Աստուած՝ անգէտ կարծէր զամենագէտն Աստուած եւ ի նա դարձոյց ըզպատճառն, «կինս զոր ետուր՝ սա ետ ինձ ի պտղոյն եւ կերի». վասն որոյ դատապարտեաց զնա։ Եւ զի բազում ծառք էին ի մէջ դրախտին՝ վասն է՞ր ի թզենին միայն ապաստանեալ, ստուերացաւ Ադամ։ Եւ այս վասն վեց պատճառի։ Նախզի՝ թզենին զմեղացն ունէր զօրինակ . զի քաղցր է պտուղն. եւ դառն եւ փշուտ տերեւն. նոյնպէս Ադամայ քաղցր էր ի ճաշակելն՝ եւ դառնացաւ ի հոգին. եւ անիծից փշովն դատապարտեցաւ։ Երկրորդ՝ զի ամենայն ծառք ի վեր կոյս տարածեն զգնացս իւրեանց յերկինս. իսկ թզենին ի խոնարհ կոյս. այսպէս եւ Ադամ ոչ հայելով յերկինս վերին իմաստութեամբն, այլ ի վայր հայեցաւ. որովայնամոլութեամբն ըստորաքարշեալ էջ ի դժոխս։ Երրորդ՝ զի ամենայն փայտի մէջն՝ պինդ է եւ հաստատուն. եւ թզենոյն մէջն՝ ծակ եւ դատարկ եւ թոյլ. նոյնպէս եւ սիրտն եւ միտքն Ադամայ ոչ ունելով զկենդանական զօրութիւն հոգւոյն, եւ ոչ զարիութիւն, վասն այն թոյլ մարմնով եւ ունայն մտօք լուաւ կնոջն. գլուխն ոտիցն խոնարհեցաւ, եւ կորոյս զտէրութիւն։ Չորրորդ՝ թզենւոյ պտուղն՝ է իբր զփաշկուճ. եւ մանր մանր սերմն ունի ժողովեալ. այսպէս եւ սիրտն Ադամայ՝ աման եղեւ չարին. եւ զազգի ազգի կորստեան խորհուրդս ժողովեաց ի ներքս եւ աճեցոյց։ Հինգերորդ՝ այլ ծառքնունին բուն՝ ոստ՝ եւ տերեւ. որ զերրորդութեան բերեն զօրինակ. եւ թզենին ոչ։ Եւ ա՛յլ պտուղք՝ համովն եւ հոտովն եւ գունովն՝ երրրոդութեան են օրինակ։ Եւ խնծորն բովլոր՝ նմանի հօրն. որ սկիզբն է ծննդեան որդւոյ, եւ բըղխման հոգւոյն սրբոյ. եւ սպիտակ եւ կարմիր գոյնն խնծորին՝ որդւոյ. սպիտակն ցուցանէ զանմեղութիւն եւ զլոյս աստուածութեան. եւ կարմիրն զներկիլ արեամբն ի խաչին. եւ հոտն՝ հոգւոյն սրբվոյ օրինակ. որով նորոգեցան արարածք, եւ անմահացան։ Ոմանց հոտ ի մահուանէ ի մահ որպէս դիւաց. եւ ոմանց ի կենաց ի կեանս որպէս մարդկան. եւ զայս ոչ ունի թըզենւոյ պտուղն։ Ասպէս Ադամ նախ եղեալ ի պատկեր եւ ի նմանութիւն Աստուծոյ սրբվութեամբվ եւ արդարութեամբ՝ կորոյս զայն «եւ հաւասարեցաւ անասնոց անբանից, եւ նմանեցաւ նոցա»։ Վեցերորդ՝ ի խորհուրդ Ադամայ՝ յորժամ Տէր մեր գայր մարմնով յԵրուսաղէմ, ետես զթզենին ի վերայ ճանապարհին. եւ յորժամ ոչ եգիտ պտուղ, անէծ զնա եւ չորացաւ։ Այսպէս եւ անդ իջեալ առ նա Տէտրն, ձայն առնէր ի դրախտին եւ ասէր ցԱդամ ո՞ւր ես. եւ ի խնդրէր պտուղ դարձի ապաշխարութեան եւ ոչ գտանէր։ Եհան զնա արտաքս ի դրախտէն եւ դատապարտեաց մահուամբ եւ ընկէց յերկիր, զանիծաբեր եւ փշալից երկիրս ժաժանգելով։ Այս առաջին տեսութիւն առակաւոր բանիս որ ասէ Տէրն։
       «Թզենի ոմն տնկեալ յայգւոջ»։
       Դարձեալ երկրորդ՝ առակաւոր բանս՝ ակնարկէ յեկեղեցի սուրբ։ Զի այգի կոչէ զեկեղեցիս հաւատեցելոց ըստ Եսայեայ. «ագի եղեւ սիրելոյն յանկեանի տեղւոջ պարարտութեան եւ այլն»։
       Եւ Տէրն ասէր. «ես եմ որթ եւ դուք ուռն յինէն յառաջ եկեալ. եւ հայր իմ մշակէ եւ այլն». նոյնպէսայգի եւ թզենի կոչէ։ Եւաստ չորս ինչ քննելի է։ Նախ թէ՝ վասն է՞ր ծառոց նմանեցուցանէ զմեզ։ Երկրորդ՝ վասն է՞ր ի թզենի առակէ, եւ ոչ յայլ ծառս։ Երրորդ՝ թէ զի՞նչ է բրելն եւ արկանելն աղբ։ Չորրորդ՝ թէ զի՞նչ է երեք ամն, որր խնդրէր պտուղ եւ ոչ գտանէր։ Տեսցուք զառաջին գլուխն, թէ վասն է՞ր ծառոց նմանեցուցանէ զհաւատացեալս։ Ասեն վարդապետք թէ՝ վասն տասան պատճառի։ Նախզի՝ ծառն ի մէջ այգւոյն տնկի եւ ոչ արտաքոյ. եւ հաւատացեալքն ի մէջ եկեղեցւոյ ի ծոց աւազանին ծընանին . ըստ այնմ, «տնկեալք եղիցին ի տան Տեառն»։ Երկրորդ՝ զի մատաղ լին տունկն յորժամ տնկեն. այսպէս եւ հաւատացեալք երախայանան եւ ապա մըկրտին։ Մանաւանդ թէ՝ յերախայութենէն օրինադրեցաւ մըկրտիլ. ըստ այնմ, «իբրեւ զարդի ծընեալ մանկունս խօսունս. եւ անխարդախ կաթինն փափագեցէք»։
       Երրորդ՝ ծառն ջրով աճի. եւ հաւատացեալք բանիւ գետոց աստուածային. որ բղխէ յեկեղեցւոջ. ըստ այնմ, «աղբիւր ի տանէ Տէրն բղխեաց. եւ արբուսցէ զձորն վիճակաց»։ Չորրորդ՝ ի մի ժամանակս ոչ բերեն պտուղ ամենեքեան . այսպէս եւ հաւատացեալք՝ երբեմն ի ծերութեան արդարանան. եւ այլք ի մանկութենէ սուրբք։ Եւ դարձեալ յիւրաքանչիւր ժամանակս եղեն առաքինիքն եւ արդարք՝ յառաջ եւ յետոյ։ Հինգերորդ՝ իւրաքանչիւր ծառ՝ իւր պտղովն զարդարի. զոր յինքենէ եհան. եւ ամենայն ոք՝ իւր գործովն պայծառանայ. այժմ հոգւով, եւ յայնժամ հոգւով եւ մարմնով. ըստ որում, «ծագեսցին արդարքն իբրեւ զարեգակն»։ Վեցերորդ՝զի ոչ մի համ լինի ամենեցուն. այսպէս եւ հաւատացեալք՝ զանազանին գործս բարեաց, եւ զանազան պսակին. ըստ այնմ, «ա՛յլ փառք արեգական՝ եւ ա՛յլ լուսնի, եւ ա՛յլ աստեղաց»։ Եօթներորդ՝ նախ ծաղկին եւ ապա պտուղն երեւի. այսպէս եւ հաւատացեալք ա՛ստ ծաղկին սրբութեամբ. եւ ապա պտուղ զարքայութիւն ժառանգեն. ըստ այնմ, ի Դաւիթս Աստուծոյ մերոյ ծաղկեսցին»։ Ութներորդ՝ են ի ծառոց որք պտուղ բերեն՝ եզրն քաղցր, եւ մէջն դառն. եւ են որ եզրն դառն, եւ մէջն քաղցր. այսպէս եւ ոմանք կեղծաւորին արտաքոյ. ի ցոյցս մարդկան երեւին առաքինիք. վասն որոյ «նմա՛ն են գերեզմանաց բռելոց, եւ այլն»։ Իսկ որք խոշոր զգեստիւք եւ պահօք զառաքինութիւն ի հոգին գործեն. ըստ որում «շրջեցան լէշկ մաշկօք եւ մորթովք եւ այլն». յաղագս որոյ «հարիւրապատիկ առցեն, եւ զկեանսն յաւիտենից ժառանգեսցեն»։ Իններորդ՝ տնկագործն խնամէ զծառն. եւ խընդրէ պտուղ. այսպէս եւ Տէր մեր՝ խնամէ զմեզ եւ խնդրէ պտուղ առաքինութեան. ըստ որում «այս Գ ամ է որ գամ խընդրել պտուղ». եւ ասէ Տէրն. «ե՛ս են որթ՝ եւ դուք ուռն. եւ հայր իմ մշակէ եւայլն»։ Տասներորդ՝ թէ ոչ բերէ պտուղ՝ հատանէ Տէրն. այսպէսեւ հաւատացեալք թէ ոչ բերեն պտուղ առաքինութեան, հատանին ի կենաց. ըստ այնմ, «տապար առ արմին ծառոց դնի. ամենայն ծառ որ ոչ առնէ պտուղ բարի՝ հատանի եւ ի հուր արկանի»։ Այս առաջին գլուխն։ Երկրորդ հարցումն, թէ վասն է՞ր թզենւոյ նմանեցուցանէ, եւ ոչ այլ ծառոց։ Եւ այս վասն տասն պատճառի։ Նախզի՝ յերկիրն Պաղեստին՝ ոչ է այլ ծառ. բայց միայն թզենի. բայց եւ ոչ այս առանց խորհրդոյ։ Երկրորդ՝ զի թզենին ոչ ունի ծաղիկ. այլ ի բնէ պտուղ. զնոյնս խընդրէ Տէրն՝ ոչ հեթեթանօք առաքինութիւն, այլ կատարեալ սրբութիւն։ Երրորդ՝ հասակաւ կարճ է. եւ ոչ բարձրանայ որպէս ընկուզի. եւ թէ բարձրանայ՝ չորանայ. այսպէս ուսոյց Քրիստոս ցած եւ խոնարհ լինիլ. զոր սիրէ Աստուած. «ես յո՛ հանգեայց, եթէ ոչ ի հեզս եւ ի խոնարհս». եւ թէ հպարտանան՝ չորանան եւ խոնարհին. ըստ այնմ, «որ բարձրացուցանէ զինքն՝ խոնարհի»։ Չորրորդ՝ ի սկիզբն դառն է պտուղ թզենւոյն. եւ յետոյ քաղցրանայ. եւ առաքինութիւն աստ դառն է եւ դժուարին. այլ անդ քաղցրանայ եւ ի հանգիստն մտանէ. ըստ որում, «բազում նեղութեամբ պարտ է մեզ մտանել ի հանգիստն»։ Հինգերորդ՝ թէ ոք բազում ունէ՝ վնաս առնէ մարմնոյն. եւ բազում առաքինութիւնքն վնաս բերեն մարմնոյն. վասն որոյ զմիջինն ընտրելի է ճանապարհ. ոչ յաջ խոտորիլ, եւ ոչ յահեակ։ Վեցերորդ՝ ոչ պատուաստի որպէս այլ ծառք. ուսուցանէ թէ առաքինութիւն ոչ միաբանի ընդ աշխարհական պատրանաց. «զի ոչ կարէք երկուց տէրանց ծառայել»։ Եօթներորդ ի թզենեաց ոմանք ժանգ կոչին. զի ամենեւին դառն են պտղով. եւ րք ոչ ունին պտուղ արժանի սրբութեան՝ որդիք ժանդք կոչին որպէս որդիքն հեղեայ։ Ութներորդ ի մի արմատոց բազում ճուղք յառաջ գան. այպէս թէ ոք զառաքինութիւն առնէ՝ուսոյց ի վերայ միոյ կանգնել զամենայն. այսինքն, ի վերայ պահոցն՝ ողորմութիւն զարտասուս՝ զգետնախշտութիւն, եւ զայլսն. «զի բազում նեղութիւնք են արդարոց»։ Իններորդ՝ ի մի պտուղնբազում սերմն լինի. նոյնպէս եւ զայնսիրէ զառաքինութիւն Տէրն՝ որ բազում աշխատանօք լինի եւ ոչ դիւրութեամբ. ըստ այնմ, «որ գայ առիս՝ ուրասցի զանձն եւ այլն»։ Տասներորդ՝ երեք անգամ պտուղ բերէ թզենին. առաջինն ոչ հասանի. եւ վերջինն թերակատար մնայ. իսկ միջինն կատարի. որով եցոյց զերից ժամանակաց ապաշխարութիւն. ա՛յս է՝ զտղայութիւն. ա՛յս է՝ զտղայութեան՝ զերիտասարդութեան, եւ զծերութեան։ Զի տղային ապաշխարութիւն՝ ոչ հասանի ի կատարումն. զի ոչ ունի մնացական հաստատ միտս. եւ ծերին թերակատար է. զի ոչ զօրէ մարմինն աղօթել կամ պահել. իսկ միջին հասակն որ է երիտասարդն՝ կարէ ուղղապէս ապաշխարել. զի հաստատ է միտքն եւ կարէ պահել եւ աղօթել. արտասուել եւ ընդունիլ զապաշխարութիւն. վասն այն Ադամ երեսնամեայ ստեղծաւ. զի ա՛յն է ժամանակ զղջման։ Այս երկրորդ գլուխն։ Երրորդ հարցումն, թէզի՞նչ է ասելն թէ, «Բրեցից եւ արկից աղբ»։ Զի յարուեստաւորսն երկրագործաց՝ որովզանբան երկիրն գործեն ի պտղաբերութիւն, դիւրին է զայս իմանալ. զի բրելն՝ զխրատ վերկացուացն նշանակէ։ Եւ այս տասն եղանակաւ։ Նախզի՝ կոշտ է երկիր՝ վասն այն բրեն. այսպէս եւ սիրտ մեղաւորին քարացեալ էի մեղս. ըստ այնմ, «հանից զսիրտ քարեղէն ի մարմնոց ձերոց»։ Երկրորդ՝ սակաւ սակաւ բրեն զերկիրն. այսպէս եւ առաջնորդն պարտի սակաւ սակաւ կակղացուցանել զսիրտ մեղաւորին։ Երրորդ՝ կրկին բրեն . զի ամենաեյն տեղի կրկին բրեալ լիցի. այսպէս պարտ է կրկնել եւ երեք կնել զխրատն ըստ Տեառն. «յորժամ դու եւ նա միայն իցես. եւ ապա երկու եւ երեք յեկեղեցւոջն»։
       Չորրորդ՝ զսէզ եւ զաւելորդն հանեն. այսպէս պա՛րտ է զի վերակացուն նախ զմեղսն ապաշխարոթեամբ մաքրէ. եւ ապա զուղիղ կարգն յօրինէ ի նա։ Հինգերորդ՝ զի յորդոր ջրով զովացուցանէ զծառն. եւ պարտ է քահանային յորդոր խրատով զովացուցանլ զպասքեաել հոգին. ըստ այնմ, «շրթունք քահանային զգուշասցին գիտութեան. եւ օրէնս խնդրեսցի ի նմանէ»։ Վեցերորդ՝ զի բրչին արօր լինի որով փորէ. այսպէս եւ բան քահանային՝ յաստուածաշունչ գրոց պարտ է լինիլ. որ սուր է քան զամենայն սուսերս. եւ հատանէ մինչեւ ցորոշումն շնչոյ։ Եօթներորդ՝ զի բռնութեամբ բրեն՝ եւ ոչ ըստ հողին կամաց. այսպէս եւ քահանային պարտ է ջանիւ խրատել. զի մեղաւորն ոչ կամի ըզխրատիլն. զի դժար է նմա. որպէս Պօղոս ասէ. «փութամ ճեմիմ միշտ զձեզ յորդորել»։ Ութներորդ՝զի աղբ ածեն շուրջ զծառովն՝ որ ջերմն պահէ զարմատն. այսպէս եւ առաջնորդին պարտ է զարթուցանել զջերմն սէրն Աստուծոյ ի սիրտս մեղաւորին. եւ յոյս դնել անկեալ եւ բեկեալ սրտին. Իններորդ՝ զի աղբն զպտուղն յաւելու. այսպէս եւ յոյսն զառաքինութիւն աճեցուցանէ. որով զերծանի ի հատմանէ կենաց. եւ մնայ յարաժամ ի տան Աստուծոյ տնկեալ։
       Տասներորդ՝ զի զայն յամենայնի առնեն. եւ թէ ոչ առնեն, ոչ բերէ պտուղ. այսպէս քահանային պա՛րտ է յամենայն ժամ խրատել. եւ յամենայն ամիս եւ յամենայն տարի՝ զբեկեալսն կապել . խոցելոցն դեղ դնել, եւ զայլն ամենայն։ Ապա թէ ոչ բրեն, ոչ կարէ ժողովուրդն արդարանալ։ Այս երրորդ գլուխն։ Չորրորդ՝ թէ զի՞նչ է որ ասէ «այս երեք ամքն են որ գամ խնդրել պտուղ՝ եւ ոչ գտանեմ։ Արդ կտրեա՛ զդա . ընդէ՞ր գւ զերկրորդ խափանէ»։
       Գիտելի է՝ զի երեք ամքն՝ երեք հեսակն մարդոյս. տղայութիւն. մանկութիւն. եւ երիտասարդութիւն. զի մինչ ի տասն ամն՝ տղայ կոչի. եւ մինչ ի տասն եւ հինգն՝ մանուկ. եւ մինչեւ յերեսունն՝ երիտասարդ։ Եւ Աստուած յամենայն ժամանակի խնդրէ պտուղ յամենայն անձնէ. ի տղայոց՝ ի մանկանց՝ եւ յերիտասարդաց. որպէս ասէ աւետարանն. «այս երեք ամք են՝ որ գամ խնդրեմ պտուղ, եւ ոչ գտանեմ»։ Իսկ մարդիկ կան եւ մնան անպտուղ , յօր ի յօր ձգելով զբարի գործս եւ զաղօթս. եւ ի ժամէ ի ժամ զապաշխարութիւն. ի տղայութենէ ի մանկութիւն. եւ անտի յերիտասարդութիւն. եւ մնան անդարձ եւ անպտուղ։ Վասն այն ասէ. «կտրեա՛ զդա՝ ընդէ՞ր եւ զերկիրդ խափանէ»։ Տե՛ս զմարդասիրութիւն Աստուծոյ, թէ ո՛րպէս խնամօք խրատէ զիւ ստեղծուածն. «զի կամի՝ զի ամենայն մարդիկ կեցցեն, եւ ի գիտութիւն ճշմարտութեան եկեսցեն»։ Զի յառաջին հասակն ո՛չ հրամայեաց կտրել. նոյնպէս եւ ո՛չ յերկրորդին. այլ ներէ եւ երկայնամիտ լինի մինչեւ յերրորդ հասակն. եւ ապա հրամայէ կտրել։
       Ա՛յս է պատճառն. զի տղայութեան հասակն՝ անգիտութիւն եւ տխմարութիւն ունի. նոյնպէս մանկութիւն՝ հպարտութիւն ամբարտաւանութիւն եւ աներկիւղութիւն ունի. վասն այն Աստուած ներէ նոցա. ըստ այնմ «զմեղս մանկութեան եւ զանգիտութեան իմոյ մի յիշեր Տէ՛ր»։ Վասն այսորիկ յառաջին եւ յերկրորդ հասակն ներէ եւ երկայնամիտ լինի, եւ չտայ հրաման կըտրելոյ։ Այլ յերրորդ հասակին որ է երիտասարդութիւն՝ հրաման տայ կտրել. զի երիտասարդն մարմնով զօրաւոր է։ Աչքն սրատես. լսելիքն առողջ . լեզուն ի խօսիլ. ոտքն երագ ի գնալ. եւ ձեռքն ի գործել. եւ միտքն հաստատ ի տեսանել։ Եւ հինգ զգայութիւնքն պատրա՛ստ են. զոր ինչ կամի՝ կարէ առնել. թէ բարի, եւ թէ չար։ Վասն այն հրաման տայ այգէգործին կտրել. զի խնդրեաց պտուղ եւ ոչ եգրիտ։ Եւ ո՞յք են այգէգործքն։ Դարձեալ ի վերայ քահանայիցն որ ասացաւ՝ այգէգործքն հրեշտակք են զորս կացուցանէ Աստուած պահապան ամենայն անձին։ Զի ամենայն մարդ յորժամ ծնանի ի մօրէ, հրեշտակ մի պահապան առաքէ Աստուած նմա. որ պահէ զիւր ստեղծուածն ի սատանայէ, եւ ի փորձութենէ. ըստ այնմ, «կացոյց սահմանս հեթանոսաց ըստ թուոյ հրեշտակաց Ասատուծոյ»։ Իսկ յորժամ վերստին ծնանի ի հոգեւոր աւազանէն, հրեշտակ մի այլ առաքէ Աստուած ի պահել զծնունդ սուրբ աւազանին։ Եւ յորժամ գայ հասանի որ մահու քրիստոնէին, հրամանաւ արարչին մին հրեշտակն պահէ զմարմինն ի գերեզմանին. զի մի մերձեսցի ի նա չար դեւն որպէս ի մարմին եւ յոսկերս հեթանոսաց. որք ոչ ունին զծնունդ սուրբ աւազանին, եւ ոչ զկնիքն ահաւոր ի վերայ գերեզմանին։ Իսկ միւս հրեշտակն քրիստոնէին՝ պահէ զհոգի նորա ի կայանս հոգւոցն մինչեւ յօր դատաստանին արդար դատաւորին Քրիսոսի. որպէս ասէ Տէրն. «մի՛ արհամարհէք ըզմի ի փոքրկանցս յայսցանէ. զի հրեշտակք նոցա՝ հանապազ տեսանեն զերեսս հօր իմոյ որ յերկինս է». զի հրեշտակք ասէ եւ ոչ հրեշտակ։ Իսկ կատարեալ սրբոցն՝ «բանակք հրեշտակաց Տեառն շուրջ են զերկիւղածովք իւրովք եւ պահեն զնոսա որպէս ասէ մարգարէն»։ Եւ յորժամ գայ հասանի կէտ կոչման մարդոյն, հրաման տայ եւ ասէ. «կտրեա՛ զդա ընդէ՞ր եւ զերկիրդ խափանէ»։ Եւ զի՞նչ է զերկիր խափանելն. ա՛յս է՝ որր փոքրագոյնքն ի մեծամեծս նայիցին. եւ զինչ տեսանեն՝ զայն գործ են. եւ զոր լսեն՝ զայն խօսին. եթէ չար, եւ եթէ բարի. վասն այն ասէ թէ, «ընդէ՞ր զերկիրդ խափանէ»։ Եւ ապա զի՞նչ տայ պատասխանի այգէգործն եւ ասէ. «Տէ՛ր՝ թող յայսամ եւս, զի շուրջ զդովաւ բրեցից եւ արկից աղբ՝ թերեւս արասցէ պտուղ. ապա թէ ոչ՝ յամէ եւս հատցես զդա»։ Եւ զի՞նչ է միւս ամն. ծերացեալ հասակն է. ասէ՝ Տէ՛ր ներեա՛ երկայնամիտ լեր՝ մարդասիրեա՛ անցո՛ մինչ ի ծերութիւն, թերեւս զարհուրի ի մահուանէն եւ առասցէ պըտուղ։ Եւ զի՞նչ է բրելն շուրջ զնովաւ. այսինքն զաչսն ի լուսոյ պակասեցուցանէ. զականջնի զսելոյ. զլեզուն ի խօսելոյ. զձեռն ի գործելոյ. զոտսն ի գնալոյ. եւ ի զմէջսն ի յուժոյ. ա՛յս է շուրջանակի բրելն։ Զի յորժամ աչքն ի լուսոյ պակասի, զարհուրի եւ ասէ. մահու է հրաւէրս. մեռան տեսանելիքս. այժմ պա՛րտ է ապաշխարել. խափանեցաւ բարբառս. դադարեցաւ ձեռս ի գործելոյ արգելաւ ոտս ի գնալոյ. ահա կենդանոյն մեռանիմ եւ ոչ գիտեմ թէ զի՛նչ գործեմ։ «Եւ արկից ի վերայ աղբ՝ թերեւս արասցէ պտուղ»։ Աղբ՝ զարտասուսն ասէ եւ զջերմ ապաշխարութիւն. որպէս հողագործք եւ տընկագործք բրեն զերկիր. եւ զաւելորդ քաղն ի բաց խլեն եւ կակղեն. եւ արկանեն ի վերայ աղբ եւ ջուր. եւ ատոքացուցանեն զպտուղն։ Այնպէս ի բանաւոր երկինս մեր պարտ է զաւելորդ մեղսն ի բաց խլել զղջմամբ եւ խոստովանութեամբ. եւ կակղացուցանել զքարեղէն սիրտս. եւ արտասուօք եւ ապաշխարութեամբ ի պտղաբերութիւն շարժել։ Եւ արդ՝ որպէս ասացաւ ի վերոյ առակաւոր բանս ի վերայ այգւոյ եւ թզենւոյ. մին զԱդամ նշանակէր եւ զդրախտն. եւ երկրորդն զորդիս Ադամայ եւ զեկեղեցի սուրբ։ Զի եկեղեցին եւ Երուսաղէմ եւ դրախտն Ադամայ եւ արքայութիւն երկնից զմի նմանութիւն բերեն. այսպէս Ադամ եւ ծնունդք նորա՝ զմի ունին նմանութիւն։ Զի յայնժամ Ադամ անհնազանդ եղեալ պատուիրանացն Աստուծոյ, զրկեցաւ ի դարխտէն։ Եւ այսօր մարդիկ անհնազանդ եղեալ աւետարանին Քրիստոսի, զրկին յեկեղեցւոյ փրկութենէ։ Եւ առաւել յանցաւորք են քան զԱդամ. զի զԱդամ եկն եւ փրկեաց Աստուած. իսկ զմեզ ո՞վ փրկեսցէ։ Ադամ անգիտութեամբ մեղաւ. զի ոչ օրէնք կային եւ ոչ գիրք մարգարէից եւ ոչ առաքելոց. եւ ոչ վարդապետք՝ ոչ կանոնք՝ ոչ խրատք ծերոց՝ եւ ոչ աւետարանական քարոզութիւն որպէս այժմ. վասն այն փոքր պատժոց հանդիպեցաւ, եւ յետոյ ազատեցաւ։ «Զի ծառայ՝ որ ոչ գիտէ զկամս Տեառն, եւ արժանի գանի ինչ գործիցէ՝ արբցէ գան սակաւ». Ադամ էր։ Եւ որ գիտութեամբ մեղանչեմք՝ մեք եմք. վասն որոյ մեծ պատժոյ եմք արժանի։ Զի ոչ ունիմք զղջումն սրտի. եւ ոչ խոստովանութիւն բերանոյ։ Ոչ դարձ ի մեղաց, եւ ոչ ապաշխարութիւն գործոց. ոչ արտասուս, եւ ոչ հառաչանս ի խորոց սրտէ։ Ոչ աղաչանք առ Աստուած խնդրելոյ զողորմութիւն եւ զթողութիւն մեղաց։ Ոչ պտուղ արդարութեան եւ ոչ խոստովանութիւն շրթանց։ Այսոքիկ են պտուղ բարի՝ զոր Տէրն խնդրէ ի մէնջ. եւ մեք մեզէն կորուսանեմք զմեզ, եւ մեզ չէ ինչ փոյթ. զրկեալք յԱստուծոյ. ելեալք յեկեղեցւոյ։ Եւ Տէրն խնդրէ զպտուղն. ոչ թէ նուշ կամ թուզ, կամ այլ ինչ, այլ պտուղ պահոց. պտուղ աղօթից. պտուղ արտասուաց։ Հալել՝ հառաչել՝ եւ յոգւոց հանել ի վերայ գործեցեալ մեղաց մերոց։ Եւ յորժամ չգտանէ, հատանէ ի կենաց՝ եւ ի հուր արկանէ. ըստ այնմ, «տապար առ արմին ծառոց դնի. ամենայն ծառ որ ոչ առնէ պտուղ բարի, հատանի եւ ի հուր արկանի եւ այրի։
       Իսկ որ տայ պտուղ՝ դարմանէ ըզնա. զի առաւել եւս պտղաբերեսցէ զանմահ պտուղն եւ զանանց բարիսն, յանմահ կեանսն. զերեսնաւորն՝ եւ զվաթսունաւորն՝ եւ զհարիւրաւորն. որ կայ եւ պահի յուսացելոց իւրոց ի Քրիստոս Յիսուս ի Տէր մեր. որ է օրհնեալ ընդ հօր իւրում եւ սուրբ հոգւոյն, յաւիտեանս յաւիտենից ամէն։