Գիրք քարոզութեան որ կոչի ձմեռան հատոր

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Վարդապետք ասեն թէ Աստուծոյ ողորմութիւն է ի վերայ. մեղաւորաց։ Եւ այս յայտնի լինի բազում կերպիւ։ Նախզի՝ պահէ զնոսա ի ձեռաց առիւծուցն սատանայի. որպէս ասէ յողբն։ «Ողորմութիւնն Աստուծոյ է՝ զի ոչ կորեայք. զի ողորմութիւնք Տեառն անսպառ են»։ Երկրորդ՝ ողորմած է Աստուած. զի զմեղաւորն այս կենաց բարութեամբս յագեցուցանէ. որպէս ասէ աւետարարանն։ «ծագէ զարեգակն ի վերայ չարաց եւ բարեաց. եւ ածէ անձրեւ ի վերայ արդարոց եւ մեղաւորաց։ Երրորդ՝ զի ժամանակ ապաշխարութեան տայ. որպէս ասէ մարգարէն Եզէկիէն . «ոչ կամիմ զմահ մեղաւորին. այլ զդառնալ»։ Չորրորդ՝ թէ մեղաւորն փութով ոչ դառնայ, այլ յամէ ի մեղսն, Աստուած երկայնմտութեամբ համբերէ. եւ առժամայն ոչ պատժէ. որպէս ասէ Պօղոս. «ո՞չ գիտէք՝ զի քաղցրութիւնն աւ ողորմութիւնն Աստուծոյ՝ զձեզ յապաշխարութիւ ածէ»։ Եւ Եսայի ասէ. «վասն այն համբերեցի ձեզ՝ զի ողորմեցայց ձեզ»։ Հինգերորդ՝ զի ինքն Աստուած աղաչէ զմեղաւորն դառնալ ի մեղաց. որպէս ասէ Եսայեաւ. «գնայիր ընդ բազում հոմանիս քո. եւ ոչ դարձար առիս. այժմ դարձ արիս՝ եւ ես ընկալայց զքեզ»։ Վեցերորդ՝ զի թէ մեղաւորն որ տկար է, ոչ դառնայ առ Աստուած, կամ վասն ծուլութեան, կամ վասն երկիւղի, բայց Աստուած որպէս մարդասէր բժիշկ՝ առ նա գայ եւ բժշկէ. որպէս գնաց Քրիստոս առ Մատթէոս մաքսաւորն եւ առ Զաքէոս եւ յայլս բազումս. եւ բժշկեաց զնոսա. որպէս ասէ աւետարանն. «ժողովեցան առ նա ամենայն մաքսաւորք եւ մեղաւորք. յայնժաեմ տրտնջէին փարիսեցիքն, եթէ ընդ մեղաւորս եւ ընդ մաքսաւորս ուտէ եւ ըմպէ վարդապետն ձեր։ Պատասխանի ետ եւ ասէ։ Ոչ է պիտոյ բժիշկ ողջաց՝ այլ հիւանդաց»։ Արդ մեզ պարտ է առ մարդասէր բժիշկն Քրիստոս գնալ վասն չորս պատճառի։ Առաջին՝ զի նա ողորմած եւ խոնարհ բժիշկ է. զի զհիւանդաց առողջութիւն, եւ զմեղաւորաց փրկութիւն յերկրի յոյժ սիրէ։ Եւ այս չորս իրօք յայտնի է։ Նախզի՝ նա ի յոյժ հեռի վայր եկն առ մեզ. որպէս ասէ Դաւիթ. «ի ծագաց երկնից են ելք նորա»։ Վասն զի հրեշտակք որք ի յերկինս էին՝ ոմանք անկան եւ մեռան. որպէս սատանայ որոյ հնար չէր բժշկութեան. եւ ոմանք կացին եւ մնացին ի բարիս՝ եւ ոչ հնարր տկարութեան։ Վասն այն երկնաւոր բժիշկն՝ ոչ էր անդ ի պէտս. զի բժիշկ ոչ է ի պէտս ողջաց, եւ ոչ մեռուցելոց, այլ հիւանդաց. եւ հիւանդութիւն ի յայս աշխարհս կայր. վասն այն աստ եկն։ Երկրորդ յայտ է՝ զի էր նա ի յոյժ բարձրագոյն եւ լուսաւոր տեղւոջ. էջ ի յոյժ ստորին եւ նսեմ երկիր. որպէս ասէ Եսայի . «ահաւասիկ Տէր նստեալ ի վերայ թեթեւ ամպոյ, եկեսցէ յԵգիպտոս»։ Ամպ թէթեւ Կոյսն Սուրբ է. զի թեթեւ էր յամենայն վայրաքարշ մեցաց։ Եւ Եգիպտոսն խաւար անուանի որ է աշխարհս այս լի հիւանդութեամբ. զի բարձր տեղին առոցջ է։ եւ ցածն վատառողջ։ Երրորդ նշան՝ զի որդին Աստուծոյ մարմին է առ ի մէնջ. եւ զփորձ էառ տկարութեանս մերոյ իւր չարչարանօքն. որպէս ասէ Եսայի. «նա զհիւանդութիւնս մեր բառնայ. եւ վասն մեր չարչարի»։ Որպէս այն հաւն որ ի հիւանդն հայի եւ զցաւն յինքն առնու։ Եւ Պօղոս ասէ. «զգեցաւ մարմին խոնարհութեան մերոյ». այսինքն տկարութեան. վասն այն առաւել գութ ունի ի վերայ մեղաւորաց. զի զփորձ էառ տկարութեան մերոյ։ Չորրորդ՝ վասն այն եկն առ մեզ՝ ոոր շրջէր շուրջ զգեղօք եւ քաղաքօք եւ քարոզէր. եւ կոչէր զամենայն մեղաւորս եւ զհիւանդս, զի բժշկեսցէ. վասն այն ասէ։ «Ոչ է պիտոյ բժիշտկ ողջաց որք զինքեանս ողջ գիտեն, այլ հիւանդաց՝ որք զցաւս իւրեանց ճանաչեն»։ Եւ Քրիստոս ոչ է որպէս մարմնաւոր բժիշկ, որ առ փարթամս երթայ՝ եւ առ աղքատս ոչ։ Այլ Քրիստոս առաւել առ աղքատ հիւանդս երթայր. որպէս ասէ աւետարանն թէ, հարիւրապետն յորժամ ասաց զծառային ցաւն, Քրիստոս ասաց. «ես եկից եւ բժիշկեցից զնա»։ Եւ զի Քրիստոս այնչափ խոնարհ եւ ողորմած բժիշկ է՝ որ չէ պարտ մեղաւորացն անյոյս լինիլ։ Այս առաջին պատճառն։ Երկրորդ պատճառ՝ պարտ է առ այնպիսի բժիշկն երթալ. զի բազումք եւ զանազան ախտիւք լցեալ եմք. որպէս ասէ Եսայի. «յոտից միչեւ ցգլուխ չիք առողջութիւն»։ Նախ ցաւ գլխոյն՝ որ ցուցանէ զագահութիւնն. որ բազու հոգ աշխարհիս՝ ցաւեցուցանէ զգլուխն. այս է՝ զհոգին մարդոյ. որպէս ասէ ի չորրորդ թագաւորութեանց. «զի պատանեակն ասաց ցհայրն. գլուխ իմ գլուխ իմ՝ եւ մեռաւ»։ Եւ երեք ազգ ցաւի հոգի ագահին։ Նախ՝ որ մեծ ցաւօք ժողովէ։ Երկրկրորդ՝ որ յոյժ երկիւղիւ պահէ։ Երրորդ՝ որ մեծ ցաւօք վատնէ։ Եւ գիտելի է՝ զի ասեն բժիշկք թէ, ի մարդոյ ճակատն մին երակ կայ՝ թէ ի նմանէ երակ առնու, շատ ցաւ ի գլխոյն հանէ։ Շահ առորւ մարդոյն հոգին ցաւի. եւ յորժամ երակ առնու, այսինքն զշահն ձգէ, առողջանայ հոգին. եւ ոչ բարակ առնու զերակն որ կաթելով գնայ, այլ պարտ է արձակ առնուլ։ Զայն ցուցանէ՝ որ շահ առուն փոքր դարձուցանէ, չէ լաւ երակահատ. այլ որ զամենայն դարձուցանէ, եւ յամենայն հրաժարի. ի հալալէ եւ ի հարամէ։ Այլ շահ առու մարդն՝ նման է տզրկի, ոոր լնանի արեամբ կենդանւոյն. եւ որչափ կենդանի է, ոչ ձգէ զծծեալ արիւնն. այլ յորժամ ի կրակաց մոխիրն ձգեն, ուռի եւ պատառի. եւ զամենայն արիւնն ձգէ եւ փսխէ։ Նոյնպէս շահառուն որչափ կենդանի է, ոչ տայ ի յետ զոր լցեալ է յաղքատաց. այլ յորժամ մահու օրն գայ, եւ երկիւղ դժոխոցն պաշարէ, յայնժամ զամենն դարձուցանէ։ Եւ թէ ոչ յայն ժամ բայց ինչ յետոյ՝ ցաւն նեղէ ուռի եւ պատառի. յայնժամ յոչ կամայ զամենն թողու եւ սատակի. եւ անշահ է այնպիսի թողուլն։ Երկրորդ ցաւ մեղաւորացն՝ որ սիրտն ցաւի։ Եւ երեք ազգ է։ Նախ՝ սէր ախտաւոր շնութեանն. եւ զայս ցաւս՝ ունէին ծերքն շուշանայ. որպէս ասէ Դանիէլ։ «Եւ էին երկոքին ծերքն հարեալ ի նա. եւ ոչ պատմէին միմեանց. եւ այս ծանր հիւանդութիւն է . որպէս ասէ Ովսէէ։ «Զի զՏէր թողին անխտիր լինիլ ի պոռնկութիւն. եւ զգինի եւ զարբեցութիւն ընկալաւ սիրտ ժողովրդեան իմոյ»։ Երկրորդ ցաւ սրտին՝ է երկչոտութիւնն որ երկնչի սաստիկ. վասն այսորիկ չէ պարտ երկնչիլ. որպէս Նաբաղ որ յահէն Դաւի սիրտն քարացաւ եւ մեռաւ. որպէս ասէ յառաջին թագաւորութեանցն։ «Յորժամ պատմեաց կին նոցա, մեռաւ սիրտ նորա ի նմա. եւ նա եղեւ որպէս քար»։ Նոքա են՝ որք երկնչին յապաշխարհութենէ եւ ի կորուսանելոյ զինչս մարմնաւորս, եւ ի մեռանելոյ Քրիստոսի։ Յայսմանէ ոչ է պարտ երկնչիլ. զի ասէ Քրիստոս։ «Մի յերկնչիք յայնցանէ՝ որ զմարմինն սպանանեն. յայլ յայնմանէ՝ որ ունի իշխանութիւն կորուսանել զհոգին եւ զմարմին ի գեհենին»։ Երրորդ ցաւ սրտին՝ է նախանձն. որպէս հրէայքն նախանձեցաւ ընդ Ստեփաննոսի. որպէս ասէ գործքն։ «Եւ լուեալ զայս՝ զայրանային ի սիրտս իւրեանց. եւ կրճտէին զատամունս ի վերայ նորա»։ Այլ զցաւ սրտին՝ երեք ազգ դեղօք առողջացուցանեն բժիշկք։ Նախ մաճունն է ոսկւով եւ մարգարտով խառնեալ. որ զջերմութիւն սրտին տանի։ Նշանակէ զկուսութիւնն եւ զսրբութիւնն՝ որ է ընդդէմ պոռնկութեանն. զի յորժամ պոռնիկն խորհի զկուսութիւն սուրբ Աստուածածնին եւ զՔրիստոսին եւ զհրեշտակաց եւ զայլ սրբոց, յայնժամ սրբի յախտէն. եւ հովանայ շնորհօք հոգւոյն։ Երկրորդ դեղ՝ որ զտկարութիւն եւ զերկչոտութիւն սրտին տանի. որպէս յուսն որ է ծխանելի փայտն. եւ մրջանն, եւ վարդ է ջուրն։ Որք նշանակեն զխաչն Քրիստոսի եւ զմարմին փրկչին. որ կարմիր ներկեցաւ ի խաչին. եւ զջուրն որ բղխեաց ի կողէն։ Զի որ ի միտ ածէ զչարչարանսն Քրիստոսի, յայնժամա զօրանայ վհատեալ սիրտ նորա. եւ ոչ երկնչի վասն Քրիստոսի մեռանիլ. որպէս ասէ Քրիստոսի. «քաջալերեցարուք՝ զի ես յաղթեցի աշխարհի»։ Երրորդ՝ մահացու սրտին օգնէ թրիաղն. այսպէս ընդդէմ նախանձին՝ օգտէ հոգեւոր թրիաղն. եւ թրիաղն յօձէն լինի. զոր սպանանեն, եւ զայլ դեղս խառնեն։ Օձն սատանայ է՝ որ է պատճառ նախանձու. որպէս ասէ իմաստունն։ «Նախանձու բանսարկուին եմուտ մահ յաշխարհս»։ Զոր պարտ է սպանանել՝ եւ զսիրոյն պատուիրանն ի ներս խառնել. եւ առողջանայ սիրտն յատելութենէ եւ ի նաշանձէ . ըստ այնմ, «բարձից ի ձէնջ զսիրտ քարեղէն. եւ տաց ձեզ զսիրտ մարմնեցէն». վասն այն պարտ է երթալ առ հոգեւոր բժիշկն Քրիստոսի։ Երրորդ տկարութիւնն՝ է յոտսն. որ նշանկէ զհեղգութիւնն. ոորպէս ասէ ի մնացորդացն. «եւ ախտացան սաստիկ ոտքն. եւ հիւանդացաւ յոյժ. եւ ի հիւանդանալն իւրում, ոչ խնդրեաց զՏէր. այլ խնդրեաց զբժիշկս»։ Այսպէս ամենայն ծոյլք որոց ոտք հոգւոյն հիւանդացեալ են, ի բարին ոչ շարժին. ի պատարագն՝ ի յաղօթս՝ ի խոստովանութիւնն՝ եւ յողորմութիւնն ոչ օթենան։ Վասն այս հիւանդութեանս՝ ասեն բժիշկ թէ, այլ հնար ոչ կայ, քան զաղուեսի մորթին, զորր թա ժայ հանեն եւ տաքատաք զոտսն փաթաթեն որ ողջանայ։ Աղուեսն նշանակէ զսատանայ եւ զկամարաս նորա. ըստ այնմ, «աղուեսուց որջք գոն ի սիրտ մեղաւորաց. եւ ինձ ոչ։ Եւ երթայք ասացէք աղուսուն այնմիկ»։ Եւ այն է մորթ աղուեսուն՝ զի յորժամ չարքն որ տեղիք են սատանայի սատակին, եւ մեծութիւնն եւ փառք որք մորթ են կորնչին, եւ հոգիք նոցա ի դժոոխս երթան, յիշեն զայս եւ արիանան եւ ապաշխարեն. եւ ոչ առնելով այնպէս, «բաժինք աղուեսուց եղիցին սատանայի»։ Երրորդ պատաճառ՝ պարտ է առ այս բժիշկս երթալ. զի ոմանք խորշին ի բժիշկէ, թէ ծանր դեղ տայ է դառն. եւ ոմանք վասն աղքատութեան չերթան, թէ ի ծանր գին վաճառէ։ Այլ առ բժիշկն Քրիստոսի՝ կարէ ոք երթալ. զի զգեղ սորա կարէ ամենայն ոք ի ձեռն ածել, եւ կարէ ուտել. քանզի՝ ո՞ր դեղ դիւրին է քան զայն, որ ի ձեռն առաքելոցն տայ Քրիստոս. որպէս ասէ երկրորդ կորնթացւոցն. «զի որ ըստ Աստուծոյ տրտմութիւն է, զապաշխարութիւն ի փրկութիւն առանց զղջանալոյ գործէ»։ Ո՞ր դեղ հեշտանալի է քան զայն, որ Աստուած ի ձեռն Սողոմօնի ասէ. «որ ծածկէ զամբարտաւանութիւն՝ ոչ յաջողեսցի. իսկ որ յանդիմանէ, սիրելի եղիցի»։ Ո՞ր դեղ դիւրին է քան զայն, որ Քրիստոս տայ. «թողէք եւ թողցի ձեզ»։ ոչ ասէ թէ ծաղիկ եւ խոտ եւ կեղեւ. եւ կամ պտուղ բերէք, զոր աղքատք ոչ կարեն ի ձեռն բերել։ Այլ ասէ՝ զղջացիր եւ խոսովանեա. եւ թող եղբօրն։ Բայց Երեմիա զարմանայ յոյժ՝ որ այնպիսի տկարութիւն կայ յեկեղեցին. եւ բժիշկն Քրիստոս մերձ, եւ ոչ բժշկին. որպէս ասէ։ «Մի թէ ռետին ո՞չ գուցէ ի գաղայադ. կամ բժիշկ ո՞չ է անդ. ընդէ՞ր ոչ եղեւ անդ բժշկութիւն դստեր ժողովրդեան իմոյ»։ Գաղայադ թարգմանի ժողովում վկայութեանց. որ է չարչարանքն Քրիստոսի. ուր ժողովեցան վկայութիւնքն Քրիստոսի. երկիր շարժեցաւ, արեգակն խաւարեցաւ. վէմք պատառեցան. եւ անդ ռետին բազում. որ ել ի կողիցն Քրիստոսի եօթն խորհուրդ եկեղեցւոյ. որ կազմեցաւ դեղ հոգւոյ. եւ բժիշկն Քրիստոս ի խաչին կանգնեալ. զի ա՞րդ մեղաւորք ոչ բժշկին։ Վասն զի ոչ երթան առ բժիշկն. զվէրս ոչ կամին ցուցանել. կամ զի ոչ գիտեն. կամ զի ոչ կամին խոնարհիլ։ Զի զսահման մարդոյն այսպէս դնեն իմաստասէրք թէ, մարդն է բանաւոր կենդանի. մահկանացու. մտաց եւ խորհրդոյ ընդունակ։ բնութեամբ հեզ։ Այսպէս ապաշխարութեամբ սահմանեալ է զմեզ։ Նախ դնել զմտաւոր կենդանին. այս է՝ որ զիւր մեղսն ճանաչէ։ Երկրորդ՝ որ զինքն մահկանացու իմանայ։ Երրրորդ՝ որ խօսուն լինին. այս է որ խոստովանի։ Չորրորդ՝ որ ընդունակ լինի խրատու զոր ինչ խոստովանահայրն ասէ։ Հինգերորդ հեզ՝ որ զամենայն ապաշխարութիւնս եւ զչարչարանս ուրախութեամբ տանի վասն անուանն Քրիստոսի։ Ապա ուրեմն պարտ է առ Քրիստոս գնալ խոնարհութեամբ, որ զբժշկէ զցաւս մեր զամենայն։ Չորրորդ պատճառ՝ պարտ է փութով առ այս բժիշկս գալ. զի մերձեալ է ժամանակն բժշկութեան . որպէս ասէ Պօղոս առաջին կորնթացւոց. «ահա ժամանակ ընդունելի. ահա օր փրկութեան». որպէս բժիշկն որ ի յոյժ ջերմն ժամանակի, եւ պաղեալ ժամանակի ոչ տայ գեղ, եւ ոչ երակ հատանէ, այլ ի ժամանակս գարնան։ Այսպէս դեղոյ ժամանակ այս կեանքս է. եւ յետ մահու այլ դեղոյ հնար չկայ։ Վասն զի ջերմն եւ ցուրտն սաստիկ է. որպէս ասէ Յօբ. «ի ջերմութենէ սաստիկ անցանիք. եւ ի ջոոյ ձեան. այսինքն ի դժոխոց ջերմութենէ եւ ի սաստիկ ցրտութենէ անցանեմք։ Այլեւ ասէ Երեմիա. «մնացաք խաղաղութեան. եւ ոչ գոյր բարի ժամանակ բժշկութեան. եւ ահա ի տագնապի գանայ լիցուք». ցուցանէ թէ ի կատարածի կենացս այս՝ այլ ոչ գոյ բժշկութիւն. այլ միայն երկիւղ դատաստանի. զի դանն դատաստան թարգմանի. այլ որ ապաշխարեսցէ փրկեսցի նա։ Իսկ մեղաւորք վասն վեց պատճառի ժամ ժամ անյոյս լինին յողորմութենէն Աստուծոյ։ Նախ վասն ծանրութեան մեղաց. այլ վասն ծանրութեան մեղացն՝ չէ պարտ անյոյս լինիլ յողորմութենէն Աստուծոյ։ Զի Դաւիթ մեծ մեղս ունէր . սպանութիւն եւ շնութիւն։ Եւ Պետրոս մեծ մեղք ուրացութիւն։ Եւ Պօղոս զեկեղեցին Աստուծոյ հալածէր եւ աւար հարկանէր։ Ապա յորժաեմ դարձան, քաղցրութեամբ ընկալաւ զնոսա. եւ ի մեծ պատիւ եւ ի փառս եհան զնոսա։ Զի Դաւիթ թագաւոր եւ մարգարէ եւ Աստուած հայր անուանեցաւ։ Եւ Պետրոս գլխաւոր առաքելոցն։ Եւ Պօղոոս քարոզ հեթանոսաց եւ առաքեալ։ Բայց Կայեն մեծ մեղս գործեաց որ զեղբայրն եսպան. եւ ոչ յուսացաւ յողորմութիւնն Աստուծոյ. այլ ասաց՝ «մեծ է յանցանքս իմ քան զողրմութիւն քո». եւ այս սուր էր. զի ողորմութիւնն Աստուծոյ մեծ է եւ անչափ։ Երկրորդ՝ ոմանք անյոյս լինին վասն բազմութեան մեղացն, եւ խորհին ի միտս իւրեանց թէ ո՞րպէս առ խոստովանահայրն երթամք եւ ողորմութիւն խնդրեմք. զի անթիւ եմք մեղուցեալ Աստուծոյ։ Այլ չէ պարտ վասն այսորիկ ոչ երթալ առ բժիշկն. զի ասէ Դաւիթ. «ըստ բազում ցաւոց սրտի իմոյ՝ մխիթարութիւն քո ուրախ առնէր զանձն իմ»։ Երրորդ՝ ոմանք անյոյս լինին վասն աղտեղութեան մեղաց. լաւ համարին ի դժոխս այրիլ, քան խոստովանիլ։ Այլ վասն աղտեղութեան մեղացն՝ ոչ է պարտ անյոյս լինիլ. վասն զի Դաւիթ յորժամ զպոռնկութիւնն եւ զշնութիւնն գործեաց, եւ դարձեալ զսպանութիւն կրկին մեղք, յայնժամ Նաթան մարգարէն յանդիմանեաց զնա. իսկ նա զղջացաւ. եւ նոյն ժամայն ասաց նմա Նաթան. «Տէր անցոյց զքեւ զմեղս քո»։ Չորրորդ՝ ոմանք անյոյս լինին վասն երկար ժամանակի ի մեղս լինելոյ։ Եւ ոչ այսու պարտ է անյոյս լինիլ. զի Քրիստոս զՂազար յարոյց որ չորեքօրեայ էր. զի չոորս օրն՝ զչորս ժամանակս նշանակէ։ Զմանկութիւն՝ զերիտասարդութիւն՝ զկատարեալ հասակ՝ եւ զծերութիւն։ Զայն ցուցանէ թէ՝ լինի ոք որ ի տղայութեան հասակէն մինչեւ ի ծերութիւնն ի մեղս է, ոչ է պարտ անյոյս լինիլ ի Քրիստոսէ. զի կարօղ է Աստուած բժշկել. որպէս ասէ Եզէկիէլ. «անօրէնն թէ դարձցի յանօրէնութենէ իւրմէ արար, կելով կեցցէ. եւ մեղք նորա մի յիշեսցին»։ Որպէս աւազակն յամենայն ժամանակս իւր ի մեղս կայր. բայց յետոյ ի մին ժամուն ողորմութիւն գտաւ։ Հինգերորդ՝ յուսահատին. զի խայտառակին առաջի բազմաց։ Եւ ոչ վասն այսր պարտ է յուսահատիլ. զի գրեալ է յաւետարանին վասն պոռնիկ կնոջն՝ զոր ըմբռնեալ էին հրէայքն եւ խայտառակեալ. Քրիստոս ասաց. «ո՞ւր են դատախազքն քո». զի տարան առ Քրիստոս. եւ Քրիստոս ասաց. «եւ ես ոչ դատեմ զքեզ. երթ եւ մի եւս մեղանչեր»։ Վեցերորդ՝ զի որք բազոմւ անգամ զղջացեալ են, եւ դարձեալ անկեալ են ի մեղս. վասն այսր հրամայեաց Քրիստոս Պետրոսի առ ի յուսադրութիւն վասն այսպիսեացն, «թէ եօթանասնեկին եօթն մեղիցէ եղբայրն յօրն՝ թող նմա թէ խոստովանեսցի». որ է չորս Ճ եւ իննսուն. եւ այս ոչ կարէ լինիլ ի միում աւուր. այլ զայս ասէ թէ՝ առաւել քան զոր կարեն մեղանչեն քեզ, թող նոցա յորժամ զղջանան։ Վասն որոյ զայս կանօնս եդ ի վերայ առաքելոցն՝ ինքն ո՞չ առնէ. այո եւս առաւել. վասն այն ոչ ինչ պատճառաւ՝ չէ պարտ անյոյս լինիլ։ Այլ պարտ է ամենայն մեղաւորաց առ բժիշկն Քրիստոսի երթալ, եւ գտանել զթողութիւն մեղաց, եւ զբժշկութիւն հոգւոյ։ Զի ասէ՝ «ոչ է պիտոյ բժիշկ ողջաց , այլ հիւանդաց եւ ոչ եկի կոչել զարդարս, այլ զմեղաւորս յապաշխարութիւն»։ Որում արժանի արասցէ զմեզ եւ զամենայն հաւատացեալս զդաւանօղս, եւ զերկրպագուս իւր, ի ձեռն ապաշխարութեան կոչմանն իւրոյ յերկնից արքայութիւնն. եւ նմա փառք ընդ հօր եւ սուրբ հոգւոյն. այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից ամէն։