Գիրք քարոզութեան որ կոչի ձմեռան հատոր

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Theology  
Պարտ է գիտել զի եկեղեցիս է կառուցեալ յօրինակ լուսեղէն երկնից. այսինքն, բեմն՝ ուր քահանայապետն է եւ քահանայքն եւ սարկաւագունքն՝ աթոռքն եւ սերովբէքն։ Եւ մէջ եկեղեցւոյն ուր դպիրքն՝ տէրութեանց զօրութեանց եւ իշխանութեանց։ Եւ դուռն ուր դռնապանն երգմնեցուցիչ եւ սուրբ ժողովուրդն ջահընկալն եւ ընթերցօղն՝ պետութիւնք հրեշտակապետք եւ հրեշտակք։ Երկրորդ՝ նշանակէ զբոլոր աշխարհս. բեմն զլուսեղէն երկինքն. եւ մէջն զհաստատութիւնդ։ Եւ արտաքին Դաւիթն զգալի երկիրս։ Երրորդ՝ նշանակէ զդրախտն. բեմն ուր Աստուած խօսէր ընդ մարդոյն. եւ մէջն յորժամ եկեր զպտուղն եւ ծածկեցաւ տերեւով. եւ Դաւիթն յորժամ արտաքսեցաւ ի դրախտէն։ Ի յայս միտս՝ զսեղանն ի դուրս հանեմք յօրինակ Ադամայ ի դրախտէն ելեալ։ Եւ զդուռն ձգէ քահանայապետն. այն է որ «ասաց Աստուած քերովբէիցն պահել զճանապարհ ծառոյն կենաց»։ Մինչեւ Քրիստոս վերստին եբաց խաչիւն զդուռն դրախտին. որպէս ասէր աւազակին «այսօր ընդիս իցես ի դրախտին»։ Չորրորդ՝ զտապանն Նոյի. ներքնատունն ուր աանասնաբոյր ժողովուրդքն են. եւ միջնատունն մարդոյն. պատկերն Աստուծոյ ի յեկեղեցի. եւ վերնատունն թռչունքն՝ մարդիկ թեւօք առաքինութեան սլացեալք յերկինս. եւ կամ հրեշտակք երկնից անդ բնակին. եւ սա է մեզ տապանն՝ որ պահէ ի հեղեղաց ջրոց մեղաց։ Հինգերորդ՝ նշանակէ զխորանն Աբրահամու. ուր Աստուած երեւեցաւ առ կաղնեւն որ է խաչն. եւ երկու հրեշտակք ընդ նմա ի խորհուրդ երրորդութեանն. եւ կաթն իմաստութիւնն Աստուծոյ. եւ կոգի յոյս շնորհաց. եւ որթն եզն պարարակ. եւ բաղարջն մարմինն անապական։ Վեցերորդ՝ լեառն Սինայ՝ ուր էջ Աստուած ամպով եւ հրով, եւ խօսէր ընդ Մովսէս. եւ յԵսու ի լերինն. եւ ծերքն ի ստորոտսն. եւ ժողովուրդքն ի հեռի կացեալք. զի թէ գազան մերձենայր ի լեառն քարկոծ լինէր։ Սինայ լեառն որ կոչի անմատոյց՝ է սուրբ եկեղեցիս բարձրացեալ ի վերայ երկրիս եւ անմատոյց բազմաց. գլուխ լերինն բեմն . քանհանայն Մովսէս. եւ սարկաւագն մերձ քահանային յԵսու. արտաքոյ ամպոյն ծերքն՝ դպիրք եւ ժողովուրդքն հեռու կացեալք. եւ գազանք չարքն մեղօք. եւ անասուն տգէտքն օրինաց. զի թէ մերձենան քարկօծ լինին. աստ ի խղճէմտաց. եւ անդ ի յաւիտենից տանջանաց։ Եօթներորդ՝ խորանն Մովսէսի յանապատին Սինայի. երեք յարկեան սուրբն սրբոց՝ է բեմն. տապանակն՝ սիւնն. քաւութիւնն սեղանն սուրբ մարմնոյ եւ արեան. եւ քերովբէքն՝ քշոցն հովանի. միանգամ քահանայապետն՝ միանգամ ի միում աւուր պատարագն օր ընդ տարւոյ փոխեալ։ Իսկ սրբութիւնն՝ մէջն է եկեղեցւոյն ուր քահանայքն պաշտեն. եւ սրտհն՝ արտաքին ժողովարանն առ հասարակ տեղի աղօթի եւ նուիրանաց։ Ութներորդ՝ տաճարն ի Սողոմօնի շինեալ եւ ի Զօրաբաբելէ նորոգեալ՝ նոյնպէս եռայարկեան ձեւով եւ նոյն խորհրդով։ Իններորդ՝ վերնատունն սուրբ՝ ուր Տէրն մեր լուաց զոտս աշակերտացն. եւ բաշխեաց զփրկական մարմինն եւ զարիւնն սուրբ։ Վերնատունն է եկեղեցի սուրբ. եւ ի նմա աւազան մկրտութեան եւ բաշխումն պատարագին Քրիստոսի։ Տասներորդ՝ յետ յարութեանն եմուտ ի վերնատունն սուրբ դրօքն փակելօք. եւ փչեաց յառաքեալսն. եւ ետ իշխանութիւն կապելոյ եւ արձակելոյ. եւ եցոյց զտեղի խոցուածոյն։ Իսկ ի սուրբ եկեղեցիս մտանէ Քրիստոս փակեալ դրօք, եւ զփչումն պարգեւաց շնորհէ. եւ աստ տայ իշխանութիւն քահանայից կապելոյ եւ արձակելոյ. եւ աստ տեսանեմք զտեղի եւ զգործի չարչարանացն Քրիստոսի. զխաչն փրկական, եւ զկենդանագիր նորին։ Այլեւ ի նոյն վերնատունն հրեղէն լեզուօք էջ Հովին Սուրբ յառաքեալսն եւ մխիթարեաց զնոսա. որեւ աստ յեկեղեցիս սուրբ իջանէ եօթնարփեան շնորհ Հոգւոյն Սրբոյ. «եւ ըստ իւրաքանչիւր չափու տայ բան լեզուաց. բան գիտութեան եւ այլն». եւ հրաւիրէ յառաքինութիւն ըստ իւրաքանչիր աստիճանի՝ քահանայապետ քահանայ սարկաւագ դպիր եւ այլն։ Զայս ունի խորհուրդ սուրբ եկեղեցիս կենգնեալ։ Իսկ թէ վասն է՞ր օրհնեմք. եւ այս վասն բազում պատճառի։ Նախ՝ վասն յանցանաց մարդոյն դատապարտեցան տարերք՝ հող ջուր եւ այլն. ըստ այնմ, «անիծեաալ լիցի եկիր ի գործս քո»։ Եւ սա յայսպիսի նիւթոյ է շինեալ. վասն որոյ օրհնեմք նոյն աստուածային բանիւն եւ սրբեմք յառաջին անիծիցն։ Երկրորդ՝ զի նիւթ սորա է ի քարանց արտաքին եւ ի փայտից, որ կոխան է եղեալ անասնոց եւ անսուրոցն. վասն որոյ օրհնեմք եւ սրբեմք։ Երրորդ՝ զի Մովսէս ի կանգնելն զխորհանն օրինակի՝ արեամբ նոխազաց եւ ջրով եւ իւղով էօծ եւ սրբեաց։ Նոյնպէս եւ մեք ի ճշմարտութիւնս ջրով եւ գինով եւ սուրբ մեռանաւ օրհնեմք։ Չորրորդ՝ Սողոմօն յորժաամ շինեաց զտաճարն, յաղօթս եկաց եւ նոյնպէս՝ օրհնեաց եւ էօծ որպէս զՄովսէս. վասն այն փառքն Աստուծոյ լիցին զտաճարն. եւ հուր էջ ի պատարագն։ Ի յայս միտս ի չոորս անկիւն սեղանոյն եւ ի մէջն զխունկն ածեմք եւ վառեմք։ Զի նախ հուրն՝ էջ ի սեղանն Աբրահամու։ Երկրորդ՝ ի խորանն Մովսէսի ի վերայ ողջակիզաց սեղանոյն եւ անշէջ մնաց։ Երրորդ՝ ի սեղանն Դաւիթ ի կալն ուռնայի էջ հուր յերկրնից ընկալաւ զպատարագն, եւ վերացաւ մահն։ Չորրորդ ի տաճարն Սողոմօնի յետ աղօթելոյն՝ փառքն Աստուծոյ ելից զտաճարն ամպով. եւ էջ հուր ի վերայ սեղանոյն։ Հինգերորդ՝ ի սեղանն Եղիայի էջ հուր, եւ եկեր զպատարագն առաջի աքայաբու. եւ ետղեաց անձրեւ յերկնից՝ որ եւ զերիս ամս եւ զվեց ամիս ոչ էր տեղացեալ։ Հինգերորդ՝ օրհնեմք զեկեղեցիս՝ զի օրհնութիւն վերնատանն ուր Տէրն պատարագեցաւ եւ Հոգին Սուրբ էջ յառաքեալսն, նոյն օրհնութիւնն իջցէ ի սուրբ եկեղեցիս։ Վեցերորդ օրհնեմք՝ զի բաժանեսցի յայլ աշխարհականաց տանց՝ որք ոչ ունին զօծումն սրբութեան։ Եօթներորդ՝ զի Աստուած Սուրբ է որ բնակի ի տաճարն. նոյնպէս եւ եկեղեցին սրբի լինիլ տաճար սրբոյն Աստուծոյ. զի «Տէր ի տաճար սուրբ իւրում»։ Ութներորդ՝ սրբեմք զեկեղեցիս՝ զի լիցի սրբութիւն սրբոց. զի որք մերձեսցին ի սա սրբեսցին։ Իններորդ՝ սրբեմք, զի բնակելոցս ի սմաաա եւ պաշտօնէիցս՝ պարտ է սուրբ լինիլ. զի մի պղծեսցեն զսրբոութիւնսն։ Տասներորդ՝ սրբեմք եւ օծանեմք զեկեղեցիս յօրինակ մեզ. զի եւ մեք եկեղեցի կոչիմք որպէս ասացաք ի վերոյ։ Արդ ջուրն եւ գինին եւ մեռոնն՝ նշանակեն ի մեզ զջուր սրբութեան աւազանին եւ զմեռոնն. զի օծաք եւ դրոշմեցաք. եւ ապա ճաշակմամբ մեղսաքաւիչ արեամբն կատարեցաք։ Դարձեալ խոսովանութեան ջրովն սրբիմք. եւ թողութեան գինւոյն զմայլիմք. եւ իւղով շնորհացն զւարթանամք եւ լուսաւորիմք։ Զայս ունի խորհուրդ օրհնութեան եկեղեցւոյն։ Եւ այն զի պղծեալ տաճարի կարդամք. կամ զշարժեալ սեղանն օրհնեմք եւ հաստատեմք. զի յորժամ մեղօք ինչ սրբութիւնս ապականի, կամ շարժի ոք ի հաւատոց, վերստին կարէ հաստատիլ ի հաւատս. եւ դարձեալ կրկնել զխոստովանութիւնն եւ զապաշխարութիւն . եւ լինիլ յառաջին սրբութիւնն տաճար եւ բնակարան Հոգւոյն Աստուծոյ փառս Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ. որ է օրհնեալ յաւիտեանս ամէն։