Տէրն
մեր
Յիսուս
Քրիստոս
Որդին
Աստուծոյ
եկն
յաշխահս՝
զի
զվարդապետութիւն
իւր
արասցէ,
եւ
ուսուսցէ
զմարդիկ։
Նախ՝
նստաւ
յաթոռ
ամենօրհնեալ
արգանդի
Սուրբ
Աստուածածին
կուսին.
եւ
անդ
ուսոյց
եւ
դաս
ասաց
զկուսութիւնն։
Զի
որպէս
ծաղիկն
ի
ծառէն.
նոյնպէս
կոյսն
Սուրբ
ծնաւ
ի
կոյս
մօրէ։
Երկրորդ՝
նստաւ
յաթոռ
մսրոյն.
եւ
անդ
ուոյց
մեզ
զաղքատութիւնն.
զի
որպէս
մանուկ
աղքատ
պատեցաւ
ի
խանձարուրս։
Երրորդ՝
նստաւ
յաթոռ
աշխարհիս.
եւ
զճշմարիտ
հաւատն
եւ
զբարի
գործս
եւ
զսէր՝
ուսոյց
մարդկան
իւր
վարդապետութեամբն։
Չորրորդ՝
նսատւ
յաթոռ
խաչին.
եւ
ուսոյց
մեզ
զխորնարհութիւն
եւ
զհամբերութիւն
չարչարանօքն
իւրովք։
Այլ
այսօր
զդատաստանն
իւր
եւ
զաթոռն՝
փոխեաց
յերկինս.
զի
այսօր
համբարձաւ
յերկինս։
Եւ
այս
չորս
պատճառի։
Առաջին
պատճառ.
զի
նա
որ
էր
վարդապետաց
եւ
իմաստութիւն
Հօր՝
պատշաճ
էր
զի
աշխարհք
պատւով
ընդունէին
զնա։
Իսկ
փոխանակ
այնր,
մեծ
նախատանօք
սպանին.
վասն
այն
ոչ
էին
նմա
արժանի։
Երկրորդ
պատճառ.
զի
այլ
վարդապետք
խաբէին
զաշակերտս
նորա.
եւ
յափշտակէին
ի
նմանէ։
Զի
երեք
չար
վարդապետ
միաբանեալ
էին
ընդ
իրեարս՝
զի
աւերեսցեն
զդատաստանն
Քրիստոսի.
այսինքն.
եւ
հեշտութիւն
մարմնոյ.
եւ
սատանայ։
Աշխարհս
իւր
ագահութեամբն
յափշտակէր
ի
Քրիստոսէ
զաշակերտս
նորա՝
որք
զառատութիւն
եւ
զողորմութիւն
ուսանէին։
Եւ
մարմնական
հեշտութիւնն՝
յափշտակէր
զաշակերտս
նորա՝
որք
զողջախոհութիւն
ուսանէին
ի
Քրիստոսէ։
Եւ
սատանայ
յափշտակէր
զաշակերտս
նորա՝
որք
զխոնարհութիւն
ուսանէին
ի
Քրիստոսէ։
Վասն
այն
ասէ
աւետարանն
թէ՝
«բազումք
յաշակերտաց
նորա
չոգան
յետս.
եւ
ոչ
շրջէին
ընդ
նմա».
վասն
այն
այսօր
զվարժարանն
իւր
փոխեաց
յարքայութիւնն
երկնից։
Երրորդ
պատճառ.
զի
աշակերտքն
նորա
ի
բազում
նեղութեան
կային
յաշխարհի.
արհամարհեալք
եւ
հալածեալք
լինէին.
եւ
լի
էր
աշխարհս
աղմկով
եւ
խռովութեամբ։
Վասն
այն
այսօր
որդին
Աստուծոյ
փոխեաց
զաթոռ
իւր
յերկրէ
յերկինս.
եւ
յոյժ
ուրախացան
երկնայինքն։
Եւ
այն
երեք
խափանումն
որ
լինէր
աստ
գասուն
Քրիստոսի՝
բարձրաւ։
Զի
որ
նախատեալ
էր
Քրիստոս՝
անդ
յոյժ
պատուեցաւ.
«զի
նստաւ
ընդ
աջմէ
հօր»։
Եւ
աստ
յափշտակէին
զաշակերտս
նորա.
այն
անդ
ոչ
ոք
յափշտակէր.
որպէս
ասէ
աւետարանն.
«ոչ
ոք
կարէ
յափշտակել
զնոսա
ի
ձեռաց
Հօր
իմոյ»։
Եւ
աշակերտքն
որք
աստ
ի
նեղութեան
եւ
յաղմկի
էին՝
անդ
ի
հանգիստ
եւ
յանդորրութեան
են։
Արդ՝
պատշաճ
է
եւ
մեզ
զվարժարանս
մեր
փոխել
եւ
առ
Քրիստոս
երթալ.
զի
այն
լաւագոյն
է
քան
զայս
վասն
երեք
պատճառի։
Առաջին՝
զի
վարդապետք
որք
յաշխարհի
են՝
տկար
են
գիտութեամբ.
եւ
ոչ
ունին
զկատարեալ
ուսումն։
Այլ
երկնաւոր
վարդապետն
Քրիստոս՝
է
վարդապետաց
վարդապետ.
եւ
հրեշտակք
ցանկան
ուսանիլ
ի
նմանէ։
Երկրորդ՝
զի
ի
վարժարանն
աշխարհի՝
բազում
ծախս
եւ
թոշակս
պիտոյ
է .
այլ
անդ՝
ոչ
է
պիտոյ
ոսկի
եւ
արծաթ.
զի
զամենայն
պէտս
աշակերտին՝
լնու
երկնաւոր
վարդապետն։
Երրորդ՝
զի
ի
դասատուն
աշխարհիս՝
բազում
ժամանակս
կրթին.
եւ
ի
կատարելութիւն
ուսման
ոչ
հասանին։
Այլ
անդ՝
յառաջին
օրն
յորժամ
հասանին
աշակերտքն
առ
Քրիստոս,
ի
նմին
աւուր
զամենայն
գիտութիւն
Սուրբ
Գրոց
ուսուցանէ,
եւ
ի
կատարելութիւն
հասուցանէ։
Վասն
այն
այսօր
Քրիստոս
օրհնեաց
զաշակերտսն
եւ
վերացաւ
յերկինս.
զի
եւ
մեք
հետեւեսցուք
նմա
սրտի
մտօք։
Այլ
արդ
ի
համբարձմանէս
երեք
ինչ
ասելի
է։
Նախ
թէ՝
պատշաճ
էր
Քրիստոս
համբառնալ
յերկինս։
Երկրորդ՝
թէ
որպէս
կարասցուք
եւ
մեք
ելանել
յերկինս
զհետ
Քրիստոսի։
Երրորդ՝
ասելի
է
թէ՝
որպէս
զթռչուն
այսօր
Յիսուս
Քրիստոս
սլացաւ
յրկինս։
Այլ
նախ
զառաջինն՝
թէ
պատշաճ
էր
Քրիստոս
համբառնալ
յերկինս
վեց
պատճառ։
Առաջին՝
զի
ասէ
Արիստոտէլ
թէ՝
մարմինն
որչափ
պատուականագոյն
է
եւ
գեղեցիկ՝
պարտ
է
զի
տեղեաւ
բարձրագոյն
լիցի.
որպէս
երկիրս
որ
անարգ
է
քան
զամենայն
մարինն՝
ունի
զներքին
տեղին։
Եւ
ջուրն
որ
պատուական
է
քան
զհողս՝
բարձրագոյն
է։
Եւ
օդն
որ
եւս
պատուական
է՝
բարձրագոյն
է
քան
զջուրն։
Եւ
հուրն
որ
առաւել
պատուական
է՝
բարձրագոյն
է
քան
զամենայն։
Այլ
մարմինն
Քրիստոսի՝
քան
զամենայն
մարմինս
պատուական
է.
զի
քան
զչոսր
տարերս՝
պատուականագոյն
է.
զի
չորս
տարերքս՝
այլայլին
եւ
ապականին.
այլ
մարմինն
Քրիստոսի՝
անմահ
եւ
անապական
է.
վասն
այն
բարձրացաւ
քան
զչորս
տարերս։
Այլեւ
պատուականագոյն
է
քան
զամենայն
լուսաւորս
եւ
զերկինս.
զի
աստեղք
եւ
երկինք՝
ոչ
են
միացեալ
ընդ
բանին
Աստուծոյ.
այլ
մարմինն
Քրիստոսի
միաւորեալ
էր
ընչ
Բանին
Աստուծոյ.
վասն
այն
քան
զաստեղս
եւ
քան
զամենայն
երկինս
բարձրցաւ։
Այլեւ
քան
զինն
դասս
հրեշտակաց
բարձրագոյն
գնաց։
Եւ
թէ
բարձրագոյն
ել
Քրիստոսի
քան
զհեշտակս՝
վկայ
Պօղոս
յեբրայեցւոց։
«նստաւ
ընդ
աջմէ
մեծութեանն
ի
բարձունս.
այնչափ
առաւել
եղեալ
զհրեշտակս՝
որչափ
եւս
քան
զնոսա
անուն
ժառանգեաց»։
Եւ
զի
քան
զամենայն
երկինս
բարձրագոյն
ել
Քրիստոս.
եւ
զայն
վկայէ
Պօղոս
յեբրայեցւոց։
«Այսպիսի
վայելէր
մեզ
քահանայապետ.
սուրբ՝
անարատ՝
անմեղ՝
զատեալ
ի
մեղաւորաց.
եւ
բարձրացեալ
քան
զերկինս»։
Եւ
դարձեալ
ասէ
յեփեսացւոց .
«որ
էջն
նոյն
է.
եւ
որ
ելն
ի
վերայ
քան
զամենայն
երկինս»։
Այլ
վարդապետք
եկեղեցւոյ՝
զբանս
Պօղոսի
կրկին
ազգ
մեկնեն։
Ոմանք
ասեն
թէ՝
ի
հրեղէն
երկինս
եմուտ
Քրիստոս
ի
բարձրագոյն
մասն
նորա։
Այլ
ոմանք
ստուգագոյն
ասեն
թէ՝
Քրիստոս
ոչ
է
ի
ներքոյ
երկնից.
այլ
բարձրագոյն
է
ի
վերոյ
քան
զամենայն
երկինս.
որպէս
ասէ
սաղմոսն.
«համբարձաւ
մեծ
վայելչութիւն
Քրիստոսի՝
ի
վերոյ
քան
զերկինս»։
Յայսմանէ
երեւի
թէ՝
պատշաճ
էր
որ
Քրիստոս
համբառնայր
յերկինս։
Երկրորդ
պատճառաւ
համբարձաւ
յերկինս՝
զի
մեք
առաւել
վարձս
առցուք
ի
հաւատոցն
Քրիստոսի.
զի
թէ
ի
կեանս
յայս
մնացեալ
էր
ընդ
մեզ,
եւ
մեք
հաւատայաք
ի
նա,
ոչ
լինէր
այսպէս
մեծ
հաւատն
մեր,
որպէս
այժմ
որ
հաւատամք
ի
նա
եւ
չեմք
տեսեալ.
որպէս
ասաց
փրկիչն
առ
Թովմաս.
«դու
տեսեր
եւ
հաւատացեր.
երանի
որ
ոչ
է
տեսեալ
եւ
հաւատասցէ»։
Երրորդ
պատճառաւ
ել
յերկինս՝
զի
յոյսն
մեր
մեծասցի.
զի
ասաց
փրկիչն.
«երթամ
եւ
պատրաստեմ
ձեզ
տեղի.
գամ
եւ
առնում
զձեզ
առիս.
զի
ուր
եսն
եմ
եւ
դուք
անդ
իցէք»։
Եւ
զի
Քրիստոս
զբնութիւնն
զոր
էառ
ի
մէնջ՝
էառ
տարաւ
ի
վեր
քան
զամենայն
երկինս.
եւ
ետ
մեզ
յոյս,
թէ
եւ
մեքք
անդ
հասանելոց
եմք .
որպէս
ասէ
ի
Մատթէոսն.
«ուր
մարմին
իցէ,
անդր
ժողովսցին
արծուիք».
այսինքն,
թէ
ուր
մարմինն
Քրիստոսի
լինիցի՝
անդ
ժողովեսցին
սուրբքն։
Չորրորդ
պատճառաւ
Քրիստոս
համբարձաւ
յերկինս՝
զի
սէրն
մեր
եւ
սիրտ՝
յերկինս
լինիցի.
որպէս
ասէ
Պօղոս
ի
կողոսացւոց.
«եթէ
յարեայք
ընդ
Քրիստոս,
ապա
զվերինն
խորհեցարուք,
ուր
Քրիստոս
նստի
ընդաջմէ
Հօր.
եւ
մի
զայս
որ
յերկրի
աստ
է»։
Զի
ուր
գանձք
ձեր
են՝
անդ
եւ
սիրտք
ձեր
եղիցին
ասէ
Տէրն»։
Արդ՝
Քրիստոս
որ
է
գանձն
մեր՝
թէ
յերկրի
էր
մնացեալ.
սիրտ
մեր
աստ
էր
մնացեալ.
այլ
յորժաեեմ
տեսնեմք
թէ
հոգեւոր
գանձն
մեր
եւ
փրկութիւնն
յերկինս
համբարձաւ,
պարտիմք
անդ
ունիլ
զսիրտս
մեր։
Այլ
սիրտ
եւ
սէր
ագահացն՝
ոչ
է
յերկինս.
զի
գանձ
նոցա՝
ոչ
է
Աստուած.
այլ
սիրտ
նոցա
թաղեալ
է
յերկիր.
եւ
է
գանձն
նոցա
ոսկի
եւ
արծած
որ
ի
յերկրէ
ելանէ։
Եւ
սիրտ
եւ
սէր
մեղսասիրաց՝
ոչ
են
յերկրինս.
զի
գանձ
ոչ
ունին
զՔրիստոս.
այլ
է
գանձն
նոցա
գէջ
ցանկութիւն
մեղաց։
Եւ
սիրտ
ամբարտաւանից՝
ոչ
է
յերկիս.
զի
գանձ
նոցա՝
է
փառք
աշխարհիս։
Եւ
այսոքիկ
որք
զգանձս
իւրեանց
ունին
յերկրի,
ամօթ
կրեսցեն.
զի
գողք
եւ
աւազակք
յափշտակեն
զգանձս
նոցա.
«եւ
ցեց
եւ
ուտիճ
ապականեն»։
Այլ
սրբոք
ամենայն՝
ցնծան
յաւուր
մահուան
իւրեանց.
զի
գանձ
Քրիստոս
է
յերկինս.
զոր
ոչ
կարեն
վնասել
գողք
եւ
աւազակք.
վասն
այնորիկ
համբարձաւ
Քրիստոս։
Հինգերորդ
պատճառ՝
պարտ
էր
համբառնալ
յերկինս.
զի
պատիւն
Քրիստոսի
որ
ի
մէնջ
առաւելուցու։
Զի
թէ
առ
մեզ
էր
մնացեալ
հանամպազ՝
այնպէս
տեսանէաք
զնա
որպէս
մին
մարմնաւոր
մարդ։
Այլ
որ
համբարձեալ
է՝
այնպէս
տեսանեմք
զնա՝
որպէս
զԱստուած
երկինից։
Վասն
այն
ասէ
Պօղոս
կորնթացւոց.
«թէ
երբեմն
գիտէոք
զՔրիստոս
մարմնով.
այլ
արդ՝
ոչ
եւս
նոյնպէս
գիտեմք»։
Զայս
կամի
ասել
թէ՝
երբեմն
գիտէաք
զՔրիստոս
մահկանացու
մարմնով.
եւ
վասն
այն
կարծէաք
թէ
սոսկ
մարդ
է։
Այլ
այժմ
ոչ
այնպէս
որ
համբարձաւ
յերկինս.
այլ
գիտեմք
զնա
ճշմարիտ
Աստուած
եւ
անմահ
մարմնով։
Դարձեալ՝
թէ
Քրիստոս
մնացեալ
էր
առ
մեզ
հանապազ,
յոյժ
մարմնաւոր
լեար
էաք.
զի
ցնա
սիրէաք
ըստ
մարմնոյ
առաւել,
եւ
սակաւ
ըստ
Աստուածութեան։
Այլ
որ
համբարձաւ
յերկինս՝
սէրն
մեր
ի
հոգեւորն
փոխեցաւ.
զի
սիրեմք
զնա
յոյժ
յաստուածութեան
կողմանէն .
վասն
այն
ասաց
Քրիստոս.
«թէ
լաւ
է
ձեզ
զի
ես
երթամ.
զի
թէ
ես
ոչ
երթայց,
մխիթարիչն
ոչ
եկեսցէ
առ
ձեզ.
այլ
թէ
երթամ՝
առաքեցից
զՀոգին
Սուրբ»։
Զայս
կամի
ասել՝
թէ
ես
հանապազ
ընդ
ձեզ
մնամ,
եւ
ընդ
ձեզ
լինիմ,
յոյժ
մարմնաւոր
լինիցիք.
եւ
ոչ
լինիցիք
պատրաստ
ընդունիլ
զՀոգին
Սուրբ։
Այլ
թէ
ես
զմարդկութիւնս
իմ
ծածկեմ
յաչաց
ձերոց,
եւ
վերանամ
յերկինս,
յայնժամ
հոգեւոր
լինիցիք.
եւ
արժանի
լինիցիք
ընդ
ունիլ
զՀոգին
Սուրբ։
Վեցերորդ
պատճառաւ.
զի
որպէս
քահանայապետ
հին
օրինացն
մտանէր
ի
սրբութիւն
սրբոցն՝
զի
կացցէ՝
առաջի
Աստուծոյ.
եւ
աղաչեսցէ
վասն
ժողովրդեանն
իւրոյ։
Այսպէս
Յիսուս
Քրիստոս
մեծ
քահանայապետն
քրիստոնէից՝
«եմուտ
ի
սրբութիւն
սրբոցն».
այսինքն,
յերկինս.
զի
կացցէ
առաջի
Աստուծոյ
Հօր.
եւ
աղաչեսցէ
վասն
հաւատացելոց։
Վասն
այն
ասէ
Պօղոս.
«զի
ոչ
եթէ
ի
ձեռագործ
սրբութիւնս
եմուտ
Քրիստոս,
այլ
ի
բուն
յերկինս
յանդիման
լինիլ
երեսացն
Աստուծոյ
վասն
մեր.
ուստի
կենդանի
առնել
համօրէն
կարօղ
է
զմատուցեալսն
նովաւ
առ
Աստուած.
եւ
է
բարեխօս
վասն
նոցա»։
Յայսցանէ
երեւի
թէ՝
յոյժ
պատշաճ
էր
Քրիստոս
համբառնալն
յերկինս.
եւ
օգտակարր
է
մեզ
զի
նա
համբարձաւ
յերկինս,
քան
թէ
առ
մեզ
էր
մնացեալ։
Այս
առաջին
գլուխն։
Երկրորդ
հարցումն
է
թէ՝
մեք
որպէս
կարասցուք
ելանել
յերկինս
զհետ
Քրիստոսի
Հօրն
մերոյ։
Պատասխանեն
վարդապետք
թէ՝
Դաւիթ
ուսուցանէ
մեզ
ի
սաղմոսն
որ
հարցանէր
զԱստուած։
«Ո՞վ
ելցէ
ի
լեռն
Տեառն,
կամ
ո՞վ
կացցէ
ի
տեղւոջ
սրբութեան
նորա»։
Եւ
յետոյ
պատասխանի
առնէ.
«որ
սուրբ
է
ձեռ
ոք.
եւ
անբիծ
սրտիւ.
որ
ոչ
էառ
զնանրութիւն
յանձն
իւր.
եւ
ոչ
երդւաւ
նենգութեամբ
ընդ
ընկերի
իւրում.
սա
առցէ
զօգնութիւն
ի
Տեառնէ»։
Ուսուցանէ
մեզ
Դաւիթ
թէ՝
հոեեւոր
առաքինութեան
կառօք
կարօղ
եմք
ելանէ
յերկինս։
Այլ
պարտ
է՝
զի
կառքս
այս՝
ունիցին
չորս
անիւ։
Առաջին՝
զի
սուրբ
լինիցին
ձեռօք.
այսինքն,
զի
սուրբ
լիցին
գործք
մեր։
Զի
որ
ոք
աղտեղի
ունինցի
զձեռսն
որ
է
չար
գործն,
գողութիւն
արբեցութիւն,
ոչ
հասնի
յերկինս։
Երկրորդ՝զի
զիցին
անբիծ
սրտիւ
եւ
սուրբ.
զի
թէպէտ
բազումք
գործովք
կատարեն
զգործս
բարիս՝
այլ
սրտիւ
հաւանին
պոռնկութեան
ագահութեան
նախանձու.
այնպիսիքն
ոչ
կարեն
ելանել
յերկինս։
Երրորդ
անիւն
է՝
զի
արի
եւ
գործունեայ
լիցի
մարդն
ի
բարիս
գործել.
թէ
հոգեւոր
թէ
մարմնաւոր։
Զի
վասն
այն
եմք
առեալ
յԱստուծոյ
բանական
հոգի՝
զի
բազում
շահս
եւ
վաստակս
հոգեւոր
արտասուք.
վասն
այն
նոքա
որք
դատարկ
շրջին
եւ
ընդունայն
եւ
ինանիր
անցուցանեն
զկեանս
իւրեանց,
այնպիսիքն
ոչ
կարեն
ելանել
յերկինս.
վասն
այն
ասէ.
«որ
զնանրութիւն
յանձն
իւր»։
Չորրորդ
անիւն
է՝
զի
երթիցէ
ընդ
ուղիղ
ճանապարհ.
վասն
այն
որք
ստութեամբ
եւ
թիւրութեամբ
եւ
նենգութեամբ
երթան
զճանապարհս
իւրեանց,
ոչ
կարեն
հասանիլ
յարքայութիւնն
երկնից.
վասն
այն
ասէ.
«որ
ոչ
երդուաւ
նենգութեամբ
ընդ
ընկերի
իւրում»։
Յայսմանէ
երեւի
թէ՝
հոգեւոր
կառօք
կարեմք
ելանել
յերկինս։
Որպէս
վասն
Եղիայի
գրել
ի
չորրորդ
թագաւորութիւնս
թէ՝
«կառք
հրեղէնք
եւ
երիվարք
հրեղէնք
անջրպետէին
ի
մէջ
երկուցն,
եւ
վերացաւ
Եղիա
շարժմամբ
յերկինս»։
Որ
նշանակէր
վերանալն
Եղիայի՝
զհամբառնալն
Քրիստոսի։
Եւ
աստ
գիտելի
է՝
զի
Եղիա
նախ
գնաց
յերեք
տեղիս.
եւ
ապա
վերացաւ
յերկինս։
Նախ՝
գնաց
ի
Բեթէլ.
երկու՝
յերիքով.
երեք
ի
Յորդանան։
Այսպէս
Տէրն
Քրիստոս՝
նախ
գնաց
ի
Բեթէլ
որ
թարգմանի
տուն
Աստուծոյ.
այսինքն
ի
սուրբ
Աստուածածին
որ
է
տուն
Աստուծոյ.
զի
մարդացաւ
յարգանդի
նորա։
Երկրորդ՝
գնաց
յերիքով.
որ
թարգմանի
պակասութիւն.
այսինքն,
ի
սուրբ
խաչն.
զի
անդ.
վասն
բազում
պակասութեան
մարդկան
չարչարեցաւ
եւ
տանջեցաւ
մինչեւ
ի
մահ։
Երրորդ՝
գնաց
ի
Յորդանան.
որ
թարգմանի
դետ
դատաստանաց.
այսինքն,
գնաց
ի
դժոխս.
եւ
անդ
արար
դատաստան.
զի
փրկեաց
զհոգիս
մարդկան
ի
դժոխոց
եւ
կապեաց
զսատանայ։
Եւ
ապա
չորրորդ
գնաց
այսօր
ի
յերկինս։
Այսպէս
պարտ
է
զի
եւ
Քրիստոս
հետեւօղքն՝
նախ
քան
զվերանալն
յաշխարհս,
երթիցեն
յերեք
տեղիս.
ըստ
օրինակին
Եղիսէի
աշակերտին
Եղիայի.
որ
ոչ
կամեցաւ
բաժանիլ
յԵղիայէ։
Նախ
պարտ
է
երթալ
ի
Բեթէլ.
այսինքն,
ի
զղջումն
որ
է
տուն
Աստուծոյ.
զի
ասէ
Սողոմօն .
«լաւ
է
երթալ
ի
տուն
սգոյ,
քան
ի
տուն
հարսանեաց»։
Երկրորդ՝
պարտ
է
երթալ
յերիքով.
որ
է
խոստովանութիւնն.
զի
անդ
ճանաչէ
զպակասութիւն
իւր։
Երրորդ՝
պարտ
է
երթալ
ի
Յորդանան.
այսինքն,
յապաշխարութիւնն.
զի
առնէ
անդ
մարդն
դատաստան
անձին
իւրոյ.
եւ
առնու
յինքենէ
վրէժ
ապաշխարութեամբ
վասն
մեղաց
իւրոց.
եւ
ապա
լինի
արժանի։
Չորրորդ
տեղի
գնալոյ՝
այսինքն
է,
յերկինս
ուր
համբարձաւ
Քրիստոս։
Դարձեալ
գիտելի
է՝
Գ
ոմանք
գնացին
յերկինս։
Նախ՝
Ենովք։
Երկրորդ՝
Եղիա։
Երրորդ՝
Քրիստոս։
Այլ
Քրիստոս
առաւել
պատւով՝
եւ
բարձրագոյն
ել
յերկինս
քան
զնոսա։
Զի
Ենովք
յափշտակեալ
փոխեցաւ։
Եւ
Եղիա
հրեղէն
կառօք
եւ
երիվարօք
վերացեալ
եղեւ.
վասն
իւրեանց
յատուկ
զօրութեամբն
ոչ
վերացան.
եւ
միայն
բարձրացան
մինչեւ
յօդեղէն
երկինս,
եւ
եդան
ի
դրախտն։
Այլ
Տէրն
մեր
Յիսուս
Քրիստոս՝
համբարձաւ
յերկինս
իւր
յատուկ
զօրութեամբն.
ոչ
ի
յօդային
յերկինս,
այլ
ի
վերինն
ի
հրեղէն
երկինս.
եւ
ոչ
ի
դրախտն,
այլ
յարքայութիւնն
յերկնից
ընդ
աջմէ
Հօր
նստաւ։
Այլեւ
հրեղէն
կառքն
Եղիայի՝
նշանակէ
ի
մեզ
զսէրն.
զի
ջերմ
սէրն՝
իբրեւ
զհուր
դէպ
ի
վեր
շարժի։
Եւ
օրինակ
տան
վարդապետք.
թէ
ոք
առնու
ձո՛ւ
եւ
թափէ
եւ
դարտակէ
զմէջն՝
եւ
ցօղով
լնու.
եւ
դարձեալ
կալու
զծակն.
եւ
ի
հասարակ
աւուրն
յորժամ
ջերմանայ
արեգակն,
ցցէ
երկայն
ձող.
եւ
դնէ
զձուն
ի
տակն
ի
վերայ
գետնին։
Եւ
յորժամ
տաքանայ
ձու,
եւ
եռայ
ցօղն
ի
ներս,
սկսանի
ինքն
ընդ
ինքեան
երթալ
ընդ
ձողին
ի
վերին
ծայրն։
Եւ
տգէտք
կարծեն
թէ՝
կախարդութիւն
է.
եւ
չէ
կախարդութիւն,
այլ
բնութեամբ
է.
զի
արեգական
ջերմութիւնն՝
բարձրացուցանէ
զցօղն
որ
անօսր
է
եւ
թեթեւ։
Այսպէս
մարմինն
Քրիստոսի
իբրեւ
զձու
դատարկ
է
ի
յամենայն
մեղաց
եւ
ի
ցանկութեանց
աշխարհիս.
եւ
լցեալ
երկնային
ցօղովն.
զի
միացեալ
էր
ընդ
Բանին
Աստուծոյ.
եւ
հոգի
նորա
լցեալ
էր
Սուրբ
Հոգւովն
եւ
ջերմեռանդ
սիրովն
Հօր.
վասն
այն
ինքն
ինքեամբ
համբարձաւ
յերկինս։
Այսպէս
մեզ
պարտ
է
զի
դատարակասցուք
ի
մեղաց
եւ
ի
ցանկութեանց
աշխարհի.
եւ
լցցուք
ցօղով
Սուրբ
Հոգւոյն.
եւ
բարձրասցուք
սրտիւք։
Դարձեալ
գիտելի
է՝
զի
ոմանք
ի
մարդկանէ
ելանեն
յերկինս
հրեղէն
կառօքն
Եղիայի.
եւ
ոմանք
իջանեն
ի
դժոխս
կառօքն
փարաւօնի՝
որ
ընկղմեցաւ
ի
խորս
ծովուն։
Ի
կառսն
Եղայի՝
Դ
անիւ
կայ.
եւ
երկու
երիվար։
Առաջին
անիւն՝
Աստուծոյ
սէրն։
Երկրորդ՝
ընկեցին
սէրն։
Երրորդ՝
նուաճել
զմարմինն
ապաշխարութեամբ։
Չորրորդ
անիւն՝
է
սրտին
հալումն
ի
սէրն
Քրիստոսի։
Որպէս
ասէ
Դաւիթ.
«եղեւ
սիրտ
իմ
որպէս
մոմ
հալեալ
ի
մէջ
որովայնի
իմոյ»։
Եւ
երկու
էին
հրեղէն
երիվարքն
որք
քարշէին
զանիւս
այս։
Առաջինն
է՝
ի
միտ
ածել
զամենայն
բարութիւնս
զոր
Քրիստոս
արար
մեզ։
Որ
մարդ
եղեւ
վասն
մեր.
եւ
խաչեցաւ
եւ
թաղեցաւ
եւ
ի
դժոխս
էջ՝
եւ
ազատեաց
զհոգիս
եւ
ել
յերկինս։
Երկրորդ՝
ի
միտ
ածել
զամենայն
բարութիւնս
զորս
խոստացեալ
է
մեզ
Քրիստոս.
զի
տացէ
մեզ
պարգեւ
զինքն.
եւ
հասուսցէ
զմեզ
ի
փառս
հրեշտակաց։
Իսկ
կառավար
այսց
կառացս՝
Աստուած
է.
որ
վարէ
զկառս
մեր
յերկինս.
եւ
երանի
է
նմա՝
որ
հրեղէն
կառօք
աստուածային
սիրովն
ելանէ
յերկինս։
Այլ
չարք
եւ
մեղաւորք՝
փարաւօնի
կառիւն.
այսինքն,
սատանայի
իջանեն
ի
դժոխս։
Նախ
այս
կառս՝
չորս
անիւս
ունի.
այսինքն,
չորս
ազգ
մեղս։
Նախ՝
զհպարտութիւն։
Երկրորդ՝
զագահութիւն։
Երրորդ՝
զորովայնամոլութիւն։
Չորրորդ՝
զբղջախոհութիւն։
Եւ
երկու
երիվարք
լծեալ
տանին
զկառս
զայս։
Առաջին
ձին
է՝
պատուական
համարել
զմարմնականսս։
Երկրորդ՝
խոտան
համարել
զհոգեւորսն։
Եւ
ի
վերայ
այս
կառիս՝
կառավար
է
նստեալ
սատանայ.
եւ
վարեալ
տանի
ի
դժոխս։
Դարձեալ
գիտելի
է՝
զի
որպէս
Եղիա
շարժմամբ
վերացաւ
յերկինս.
այսպէս
Քրիստոս
մեծաւ
շարժմամբ.
այսինքն,
չարչարանօք
խաչին
եւ
մահուամս
վերացաւ
յերկինս։
Որպէս
ինքն
Քրիստոս
ուսոյց
աշակերտացն
որք
երթային
յԵմաւուս։
«Ո՞չ
զնոյն
պարտ
էր
չարչարիլ
Քրիստոս,
եւ
մտանել
ի
փառս
իւր»։
Եւ
թէ
Յիսուս
Քրիստոս
Որդի
Աստուծոյ՝
որ
անպարտական
էր՝
որ
ոչ
ունէր
մեղս,
ի
յիւր
սեփական
մեծութիւնն
չարչարանօք
եմուտ։
Ապա
դու
մեղաւորդ
որդի
սատանայի
պարտական
բազում
մեղաց,
ո՞րպէս
կամիս՝
հասանիլ
ուտելով
եւ
հեշտ
ցանկութեամբ
ի
փառս՝
որ
ոչ
է
քեզ
սեփական.
այս
ոչ
կարէ
լինիլ։
Եւ
որպէս
Եղիա
յորժաեմ
վերացաւ
յերկինս,
կրկին
հոգի
նորա
հանգեաւ
ի
վերայ
Եղիսէի։
Այսպէս
Քրիստոս
յորժամ
համբարձաւ
յերկինս,
կրկին
հոգի
նորա՝
հանգեաւ
ի
վերայ
առաքելոցն։
Զի
ասէ
Քրիստոս
յաւետարանին
թէ՝
«որ
հաւատայ՝
զգործս
զոր
ես
գործեմ,
եւ
նա
գործեսցէ»։
Եւ
դարձեալ
կրկին
էր
հոգին
Եղիայի
որ
հանգեաւ
ի
վերայ
Եղիսէի։
Առաջին՝
էր
հոգի
մարգարէութեան։
Երկրորդ՝
էր
հոգի
սքանչելագործութեան։
Եւ
այս
կրկին
հոգիս՝
ի
Քրիստոսէ
եհաս
ի
վեայ
առաքելոցն։
Զի
ունէին
զհոգի
մարգարէութեան.
եւ
զզօրութիւնս
բժշկութեան։
Եւ
որպէս
Եղիա
յորժամ
վերացաւ
յերկինս,
եթող
զմաշկեակն
իւր
Եղիսէոսի.
եւ
Եղիսէոս
մաշկեկաւն
այն՝
եհար
զգետն
եւ
բաժանեաց
յերկուս.
եւ
էանց
ցամաք
ոտիւք։
Այսպէս
Յիսուս
Քրիստոս՝
յորժամ
համբարձաւ
յերկինս,
ընկէց
զմաշկեակն
իւր.
այսինքն,
զսէր
իւր
եւ
զխաղաղութիւնն.
եւ
իբրեւ
ընդ
ցամաք
անցին.
եւ
այնու
զնեղութիւն
աշխարհիս
որ
խոր
էր
նման
գետոյ՝
բաժանեցին.
եւ
հեշտութեամբ՝
իբր
ընդ
ցամաք
անցին
յարքայութիւնն
երկնից։
Այս
երկրորդ
գլուխն,
թէ
որպէս
կարասցուք
եւ
մեք
ելանել
յերկինս։
Երրորդ
գլուխն
ասելի
է
թէ՝
Յիսուս
Քրիստոս
այսօր
որպէս
զթռչուն
սլացաւ
յերկինս։
Որպէս
ասէ
սաղմոսն.
«ել
ի
քրովբէս
եւ
թռեաւ
սլացաւ
նա
ի
թեւս
հողմոց»։
Զայս
եւ
ամի
ասել
թէ՝
ո՞ւր
խնդրես
զՔրիստոս
եւ
կամիս
գտանել .
ի
վերայ
երկրի՞,
ոչ.
ի
վերայ
ջրո՞յ,
ո՛չ
ի
վերայ
օդո՞յ,
ո՛չ
ի
վերայ
հրո՞յ.
ո՛չ
ի
յառաջի՞ն
երկինս,
ո՛չ։
Ո՛չ
յերկրորդ,
ո՛չ
ի
յերրորդն,
ո՛չ
ի
չորրորդն,
եւ
ո՛չ
յայլսն
ըստ
կարգի։
Բայց
ո՞ւր
գտցուք
զնա.
ի
դասս
պիտուե՞ց,
կամ
ի
հրեշտակապետա՞ց,
կամ
ի
հրեշտկա՞ց,
կամ
ի
յա՞յլսն,
ո՛չ։
Այլ
ի
վեր
քան
զքրովբէսն
«թռեաւ
սլացաւ
նա
ի
թեւս
հողմոց».
այսինքն,
բարձրացաւ
քան
զդասս
հրեշտակաց,
եւ
նստաւ
ընդաջմէ
հօր։
Զի
ասեն
վարդապետք
թէ՝
թռչունն
որ
միս
սակաւ
ունի
եւ
փետուր
բազում,
յոյժ
բարձր
թռչի.
եւ
ո՛չ
ըմբռնի
ի
հւորսաց.
թռչունն
որ
միսն
թանձր
է,
եւ
փետուրն
սակաւ,
ոչ
կարէ
բարձր
թռչիլ.
այլ
ըմբռնի
յորսորդաց։
Այլ
Տէր
մեր
Յիսուս
Քրիստոս՝
որպէս
զարծուի
լցեալ
էր
փետրով
զթեւսն.
այսինքն
թեթեւացեալ
զանազան
առաքինութեամբ
այլ
ի
մարմնական
իրաց
դատարկ
էր.
զի
բնաւ
աղքատ
էր.
վասն
այն
բարձր
թռեաւ
երկու
թեւօքն,
այսինքն,
հոգւովն
եւ
մարմնովն.
եւ
կամ
Աստուածութեամբն
եւ
մարդկութեամբն։
Զոր
չար
որսորդն
սատանայ՝
ի
փորձութեան
անապատն
թէպէտ
ընկէց
զվարմն
որկրամոլութեան,
զհպարտութեան,
եւ
զագահութեանն,
ո՛չ
կարաց
ըմբռնել
զնա,
զի
յո՛յժ
բարձր
թռեալ
որպէս
զարծուի,
որպէս
ասէ
Յոբ.
«համբարձցի
արծուին
եւ
ի
բարձր
տեղւոջ
դիցէ
բոյն
իւր»։
Զի
Քրիստոս
այսօր
համբարձաւ
յերկինս.
եւ
նսատւ
ընդաջմէ
Հօր։
Իսկ
որ
զհոգեւոր
փետուրն
սակաւ
ունին,
եւ
մարմնոյս
մսովք
ծանրացեալք
են,
այսինքն ,
որ
թափուր
են
ի
հոգեւորէն,
եւ
բոլորովին
մարմնաւորք
են,
ոչ
կարեն
բարձր
թռչիլ
ի
տեղի
խաղաղութեան.
այլ
ի
վերայ
երկրի
շինեն
զբոյնս,
որ
շուտոփվ
ըմբռնին
ի
սատանայ
է։
Եւ
այս
գիտելի
է՝
զի
եւ
մեք
կարօղ
եմք
թռչիլ
զհետ
Քրիստոսի,
թէ
ունիցիմք
երկու
թեւս
հոգեւորս.
որպէս
ասէ
տեսիլն.
«տուաւ
կնոջն
Բ
թեւ
արծուոյ
մեծի.
զի
թռչիցէ
յանապատ»։
Կինս
այս՝
նշանակէ
զեկեղեցի
սուրբ.
եւ
նմա
տուաւ
երկու
թեւ
արծուոյ
մեծի.
այսինքն,
Յիսուս
Քրիստոս.
որ
երկու
պատուիրան
եդ
սիրոյ։
Սիրել
զԱստուած,
եւ
սիրել
զընկերն.
որպէս
ասէ
աւետարանն։
«Սիրեսցես
զՏէր
Աստուած
քո.
եւ
զընկեր
քո
սիրեսցես
իբրեւ
զանձն
քո»։
Սիրելն
զԱստուած՝
է
աջոյ
թեւ.
եւ
սիրելն
զընկերն՝
ձախոյ
թեւ.
եւ
իւրաքանչիւր
թեւ՝
ունի
բազում
փետուրս։
Զի
տասն
բանեան
օրէնքն՝
ի
յայս
երկու
պատուիրանս
կապեալ
կան։
Եւ
թէ
կամիմք
որ
այս
երկու
թեւօքս
թռչիմի
յարքայութիւնն
երկնից,
երկու
ինչ
հարկաւոր
է
մեզ։
Նախ՝
պարտ
է
որ
ո՛չ
ամենեւին
բարձր,
եւ
ո՛չ
յոյժ
խոնարհ
թռչիմք.
այլ
ի
մէջն։
Զի
թէ
ամենեւին
բարձր
թռչի,
եւ
յարեգականէն
այրի
փետուրն,
եւ
ի
վայր
անկանի.
եւ
թէ
ի
յոյժ
խոնարհ
թռչի,
ըմբռնի.
եւ
եթէ
ի
յոյժ
խոնարհ
թռչի,
ըմբռնի
յորսոողաց։
Այսպէս
որ
ի
հոգեւոր
առաքինութիւնն
գան,
եւ
գործեն
զամենայն
բարի
գործս,
եւ
փառասիրութեամբ
եւ
հպարտութեամբ
բարձրանան
իբրեւ
զսատանայ,
հուր
բարկութեանն
Աստուծոյ
այրէ
զնոսա,
եւ
անկանին
յերկիր։
Եւ
որք
ի
յոյժ
խոնարհ
թռչին
մերձ
ի
յաշխարհս
որկրամոլութեամբ
եւ
ագահութեամբ
եւ
պոռնկութեամբ
գիջացեալք,
ծանրանայ
սիրտ
նոցա,
եւ
իջանեն
ի
դժոխս։
Այլ
որ
ի
մէջն
թռչին
իմաստութեամբ
ընդ
միջին
ճանապարհն,
խոնարհութեամբ
եւ
պարկեշտութեամբ
եւ
առաքինութեամբ,
նոքա
հասանին
յարքայութիւնն
երկնից։
Երկրորդ՝
պիտոյ
է
զի
զայս
հոգեւոր
թեւս՝
զգուշութեամբ
պահիցեմք։
Զի
սատանայ
սպասէ
միշտ՝
որ
զայս
երկու
թեւս
սիրոյն
Աստուծոյ
եւ
սիրոյ
ընկերին՝
փետէ
ատելութեամբ
ընկերին,
ոչ
պահելով
զպատուիրանս
Աստուծոյ.
զի
մի
կարասցեն
թռչիլ
յերկինս։
Յայսմանէ
երեւի
թէ՝
Քրիստոս
որպէս
համբարձաւ
յերկինս.
եւ
մեք
որպէս
կարասցուք
ելանել
ընդ
նմա։
Այլ
թէ
ոք
ոչ
ունիցի
այսպիսի
թեւս
որպէս
զարծւոյ՝
զի
չէ
հասեալ
ի
կատարելութիւն
սրբոցն,
չէ՛
պարտ
որ
անյոյս
լինի
յողորմութեանցն
Աստուծոյ։
Զի
այլ
հնարիւք
կարէ
ելանել
յերկինս։
Որպէս
Յովնաթան
որդին
Սաւուղայ՝
որ
դժուար
էր
ճանապարհն
յափսիթերս.
այսինքն,
ի
գուճել
ընդ
խրամն.
եւ
յաղթեաց
զթշնամիսն
իւր։
Այսպէս
որ
կամի
ելանել
յերկինս՝
պարտ
է
զի
ջանս
դիցէ
որպէս
զՅովնաթան
ձեռօքն
եւ
ոտիւքն
ելանել
ի
վեր։
Ոտքն՝
նշանակէ
զցանկութիւն
սրտին.
եւ
ձեռքն
զբարի
գործս.
եւ
պարտ
է
որ
սուրբ
ցանկութեամբ
եւ
բարի
գործօք
ջան
դնել
եւ
ելանել
յերկինս.
եւ
յաղթել
զթշնամին
սատանայի։
Զի
զանազանոութիւն
է
ի
մէջ
սրբոցն՝
որք
ունին
բարի
գործս
եւ
սովորեալ
են
յամենայն
առաքինութիւնս,
ի
պահս
եւ
յաղօթս,
եւ
ի
մէջ
այնոցիկ՝
որք
դեռ
են
սկսեալ
յապաշխարութիւն։
Զի
որք
սովարեալ
են,
իբրեւ
զարծուի
ուրախութեամբ
եւ
ցնծութեամբ
բարձրանան.
այլ
որք
չեն
սովորեալ,
դժուարին
է
բարձրանալն։
Եւ
սատանայ
բազում
արգելմունս
առնէ.
վասն
այն
պարտ
է
բազում
ջանս
դնել։
Եւ
նոցա
որք
ընդ
դժուրարին
ճանապարհն
ի
վեր
ելանեն՝
երկու
ինչ
պիտոյ
է։
Նախ՝
որ
բոկիկ
լինին.
զի
կօշիկով
ոչ
կարեն
ելանել.
յայնժամ
է
բոկիկ
ոտն՝
որ
ագահութիւն
եւ
արծաթսիրութիւն
չունի
ի
սիրտն.
նա
կարէ
ելանել
յերկինս.
որպէս
Քրիստոս
որ
բոկիկ
համբարձաւ
յերկինս։
Ագահն
սրտիւ՝
որպէս
թէ
զկօշիկ
է
զգեցեալ
ոչ
կարէ
ելանել։
Երկրորդ՝
պիտոյ
է
զի
վէմ
ընդ
որ
ելանէ՝
ծակ
ծակ
լինի .
որ
ոտիցն
եւ
ձեռացն
տեղի
լինի։
Վէմս
այս՝
Քրիստոս
է.
որպէս
ասէ
Պօղոս.
«վէմն
ինքն
էր
Քրիստոս»։
Եւ
այս
վէմս՝
բարձր
է
մինչեւ
յերկինս,
եւ
յոյժ
խոշոր.
զի
խոշոր
վարուք
եկաց
Քրիստոս։
Եւ
ունի
բազում
ծակս՝
որ
լինի
ոտաց
տեղի
եւ
ձեռաց
տեղի.
այսինքն
է,
տեղի
բեւեռացն
որ
ի
յոտսն
եւ
ի
ձեռսն
եւ
ի
կողն
որովք
կարեմք
ելանել
ի
վեր.
այսինքն,
զի
հանապազ
խոկամք
եւ
ի
միտ
ածեմք
զչարչարանսն
եւ
զխոցուածսն
Քրիստոսի։
Եւ
այնպէս
կարեմք
ելանել
յերկինս
զօրութեամբ
եւ
ողորմութեամբն
Քրիստոսի
Աստուծոյ
մերոյ։
Որ
է
օրհնեալ
ընդ
Հօր
Իւրում
եւ
Ամենասուրբ
Հոգւոյն
յաւիտեանս
յաւիտենից
ամէն։
