ԺԲ
Նախ՝
ասէ
Մակեդոն
եթէ
աղօթել
եւ
բարեխօսել
ո՛չ
յարմարի
Աստուծոյ։
Զի
եթէ
զքէ՛
ասի՝
վասն
մարդկութեանն
է։
Այլ
Պօղոս
ի
հռօմայեցւոցն
ասէ.
«Հոգին
սուրբ
բարեխօս
լինի
ի
հեծութիւնս
անմռունչս»։
Պատասխանեմք
նախ,
որպէս
ասէ
ոսկէբերանն
թէ՝
նորածնեալքն
աւազանաւն՝
ըստ
չափու
շնորհացն
արժանաւորէին
իմաստու
թեան,
թարգմանութեան,
եւ
այլն։
Այսպէս
եւ
ոմն
շնորհս
ընդունէր
աղօթելոյ
կարգաւորապէս.
զի
ի
նմանէ
ուսանէին
եւ
այլքն
աղօթել։
Զոր
եւ
այժմ
օրինա՛կ
է
առ
մեզ
սարկաւագն.
զոր
հոգի
կոչէին
վասն
հոգեւորապէս
խօսելոյն։
Իսկ
այնք՝
հոգի
զհրեշտակն
հոգին
ասեն.
որ
տւեալ
է
առ
ի
պահպանութիւն
մեզ։
Զի
նա
ուղղէ
զմեզ
ի
բարիս,
եւ
զաղօթս
մեր
մատուցանէ
Աստուծոյ։
Զոր
ի
Տուբիթն
ասէ.
«Յորժամ
կացեր
յաղօթս
եւ
անուն
քո
Սառա,
ես
մատուցի
զաղօթս
ձեր
առաջի
սրբոյն»։
Այլ
եւ
ի
նոյն
ինքն
մխիթարիչ
հոգին
այսպէս
ուղղակի՛
է
բանս։
Զի
սովորութիւն
է
Սուրբ
Գր
ոց՝
Աստուծոյ
համարել
զոր
ի՛նչ
գործ
է
ի
մարդիկ։
Որպէս
ասէր
առ
Աբրահամ.
«Այժմ
ծանեայ
թէ
երկիւղա՛ծ
ես
դու
Աստուծոյ
».
այսինքն
այժմ
ծանուցի
մարդկան
զերկիւղ
քո։
Այսպէս
եւ
հոգւոյն
բարեխօսելն
է.
զի
ինքն
ծագէ
ի
սիրտս
մեր
բարեխօսն
լինիլ
յաղօթս.
այսինքն
զայն
խնդրել
ո
ր
ինչ
ի
փառս
Աստուծոյ
է։
Երկրորդ
ասեն.
առաքիլն
փոքրագունին
է
ի
մեծ
է։
Այլ
որդին
ասէ.
«Յորժամ
եկեսցէ
մխիթարիչ
հոգին
սուրբ՝
զոր
առաքեսցէ
հայր
յանուն
իմ»։
Պատասխանեմք
եթէ՝
որպէս
ասի
որդի
առաքեալ
ի
հօրէ
եւ
ի
հոգւոյն,
ըստ
այնմ.
«Տէր
Տէր
առաքեաց
զիս
եւ
հոգ
ի
նորա
».
եւ
այս
ո՛չ
վասն
փոքրկութեան,
այլ
վասն
միութեան
կամացն։
Նոյնպէս
եւ
առաքումն
հոգւոյն
ո՛չ
նըւազութիւն
ցուցանէ,
այլ
զհամակամութիւնն
ընդ
հօր
եւ
ընդ
որդւոյ։
Երրորդ
ասեն,
շարժիլն
ստեղծուածո՛յ
է։
Այլ
ի
ծնունդն
ասէ.
«Հոգի
Աստուծոյ
շրջէր
ի
վերայ
ջուրց»։
Եւ
Յովէլ
ասէ.
«Հեղից
յոգւոյ
իմոյ
ի
վերայ
ամենայն
մարմնոյ»։
Պատասխանեմք
եթէ՝
հոգի
Աստուծոյ
ոմանք
զօդս
ասեն.
որոյ
բնական
տեղի
իւր
է՛
ի
վերայ
ջուրց։
Դարձեալ՝
շարժումն
ո՛չ
միայն
ասի
ի
վերայ
հոգւոյն
սրբոյ,
այլ
եւ
հօր
եւ
որդւոյ.
ըստ
այնմ.
«Լըւան
զձայն
զգնալոյ
Տեառն
Աստուծոյ
ի
դրախտի
անդ
».
Եւ
թէ.
«Իջից
եւ
տեսից
թէ
ըստ
աղաղակի
նոցա
վճարեցին»։
Իսկ
շարժմունքս
այս
ո՛չ
ցուցանեն
զԱստուած
ստեղծուած։
Ապա
ուրեմն
եւ
ո՛չ
զհոգին
սուրբ։
Իսկ
որ
ասէ
Յովէլ՝.
«Հեղից
յոգւոյ
իմոյ
»,
հեղումն
ո՛չ
այլ
ինչ
է,
բայց
թէ
առաքումն։
Եւ
ցու
ցանէ
զմիոյն
ի
բազումս
ծաւալումն
շնորհաց
հոգւոյն։
Չորրորդ
ասեն,
տրտմութիւնն
կիրք
է
եւ
ո՛չ
լինի
յԱստուած։
Այլ
յեփեսացւոցն
ասէ.
«Մի՛
տրտմեցուցանէք
զհոգին
սուրբ»։
Պատասխանեմք
եթէ՝
ասէ
մարգարէն.
«Բարկացաւ
սրտմտութեամբ
Տէր
ի
վերայ
ժողովրդեան»։
Այս
ո՛չ
թէ
ունի
լ
զկիրս
նշանակէ
յԱստուած,
այլ
զպատիժ
վասն
գործոյ
յանցաւորացն։
Նոյնպէս՝
թէ
ասի
տրտմութիւն
հոգւոյն.
զի
որպէս
տրտմեալն
հեռանա՛յ
ի
տրտմեցուցողէն,
այսպէս
եւ
հոգին
սուրբ
հեռանայ
ի
մեղաւորէն։
Հինգերորդ
ասեն,
եթէ
հոգին
սուրբ
առնու
զբնութիւնն
ի
հօրէ՝
լինի
որդի
նո
րին.
զի
այն
կոչի
որդի
որ
ունի
զբնութիւնն
ի
հօրէ
ի
նոյն
տեսակէ։
Իսկ
թէ
ո՛չ
ունի
զբնութիւն
հօր
Աստուծոյ՝
ո՛չ
ուրեմն
է
Աստուած։
Պատասխանեմք
եթէ՝
թէպէտ
հոգին
ունի
զբնութիւնն
ի
հօրէ՝
սակայն
ո՛չ
ծննդեամբ
որպէս
որդի,
այլ
բղխմամբ.
որպէս
շունչն
եւ
բանն
ունին
զէութ
իւն
հոգւոյն
այլ
եւ
այլ
կերպիւ։
Եւ
որպէս
Ադամ
յառաջ
էած
յինքենէ
զՍէթ
եւ
զԵւայ.
զմինն
ծնունդ
եւ
զմիւսն
ո՛չ
ծնունդ։
Եւ
ունին
երեքեանն
զմի
եւ
զնոյն
բնութիւն
մարդոյ։
Այսպէս
եւ
հոգին
սուրբ
էառ
յաւիտենականապէս
զէութիւնն
ի
հօրէ
բղխմամբ,
եւ
որդի
ծննդեամբ։
Ապա
ուրե
մն
հոգին
սուրբ
է
հաւասար
Աստուած
ընդ
հօր
եւ
ընդ
որդւոյ.
արարչակից
եւ
մշտնջենաւորակից
եւ
փառակից։
Եւ
առ
մակեդոնացիս
այսքան։
