Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ
ԳՐԻԳՈՐ ՏԱԹԵՒԱՑԻ  

Բաժին
Հայ դասական մատենագրութիւն  

Թեմա
Աստուածաբանութիւն  
Դիտել
Զի՞նչ է զոր ասէ սուրբն Կիւրեղ ամենայն ուրեք. «Համանգամայն Աստուած եւ մարդ»։
       Պատասխանեմք։ Համանգամայն՝ այսինքն բոլորովիմբ. կամ զոյգ եւ հաւասար. կամ միանգամայն։
       Բոլորով իմբն է ընդ դէմ երկաբնակացն. որք մասամբ ասեն Աստուած եւ մարդ զՔրիստոս. այսինքն յԱստուածութենէ եւ ի մարդկութենէ ժողովեալ Աստուած եւ մարդ։ Որք զմասունս բաժանեն. եւ զբոլորն ժողովեն։
       Ասէ սուրբն Կիւրեղ ընդ դէմ նոցա թէ. «Համանգամայն»՝ այսինքն բոլորովիմբ Աստուած եւ բոլորովիմբ մարդ։ Իսկ զոյգ եւ հաւասար՝ ընդ դէմ է նոցա։
       Դարձեալ որպէս ասեն Աստուած եւ մարդ անհաւասար. այսինքն հզօր եւ տկար. անեղ եւ եղական. բնութեամբ եւ շնորհօք։ Իսկ աստ հաւասար եւ զոյգ ասէ Աստուած եւ մարդ՝ ըստ Գրիգորի Աստուածաբանին. «Զոյգ Աստուած. որպէս առօղն՝ նոյնպէս եւ առեալն Աստուած»։ Իսկ միանգամայնն՝ դարձեալ ընդ դէմ է նոցա։ Որք զԱստուած եւ զմարդն որոշեն ի միմեանց. եթէ բնութեամբ եւ եթէ անձամբ։ Իսկ սա ասէ միանգամայն. այսինքն է համանգամայն հակադարձին առ միմեանս եւ հետեւին միմեանց։ Որպէս ասելն՝ Աստո ւածն մարդ է՝ եւ մարդն Աստուած։ Այս է միտքն որ ասէ՝ համանգամայն Աստուած եւ մարդ. այսինքն բոլորովիմբ եւ հաւասար եւ անբաժան Աստուած եւ մարդ։
       Նմանապէս որ ասէ, մի եւ նոյն Աստուած եւ մարդ։ Մինն է ընդ դէմ երկուին եւ բազմին. եւ նոյնն է ընդ դէմ այլին։ Նոյնպէս եւ ա յս ընդ դէմ նոցա է՝ որք մի ասեն անձն, եւ յերկուս բնութիւնս բաժանեն։ Իսկ սուրբն Կիւրեղ մի ասէ վասն անձինն, եւ նոյն ասէ վասն բնութեանն։ Ա՛յս է միտքն՝ մի՛ է եւ ո՛չ բ Աստուած եւ մարդ. եւ նոյն է եւ ո՛չ այլ եւ այլ Աստուած եւ մարդ։