Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Վասն է՞ր Աստուածաբան մարգարէքն զտեսիլ երկնայնոցն սոյնպէս անարգ կերպիւ տպաւորեցին. որպէս առիւծ. եւ եզն. աթոռք. եւ կառք. եւ այլն։
       Պատասխան։ Ասեմք եթէ՝ տպաւորութիւնն լինի կրկնակի. մինն նման նմանու բ. որպէս լոյս. հուր . եւ այլն։
       Երկրորդ՝ աննման նմանութեամբ. որպէս առիւծ. եզն. եւ այլն։
       Այլ վասն բազում պատճառի աննման նմանութեամբ գրեցին։
       Նախ՝ զի նիւթեղէն միտք՝ միջնորդութեամբ նիւթո ՛յ հասանէ յաննիւթն. որպէս տեսեալ զգիր՝ իմանամք զզօրութիւն նորա։ Եւ տեսեալ զորակ եւ զքանակ՝ իմանամք զգոյացութիւն իրին։
       Երկրորդ՝ զի ծածկեցաւ ի յանարժանիցն մտոք եւ գործովք։ Ըստ այնմ. «Մի՛ տեսցեն աչօք, եւ մի իմասցին սրտիւք»։
       Երրորդ՝ զի մեզ յայտնեսցի ծած ուկ խորհրդով։ Ըստ այսմ. «Ձեզ տւեալ է գիտել զխոհուրդս»։
       Չորրորդ՝ զի թէ պատուական նիւթով երեւէին որպէս արեգակն՝ հուր՝ ոսկի՝ եւ ակն. գիտէակ թէ զնոյն բնութիւն ունին, եւ ո՛չ այլ ինչ գերիվերոյ։
       Հինգերորդ՝ զի տեսեալ զանարգ կերպարանն՝ խնդրեմք զճշմարիտ իմացումն։
       Վեցերորդ՝ զի թէպէտ անա՛րգ են՝ ունին զբարի գոլն ստեղծմամբ եւ նախախնամութեամբ։
       Եօթներորդ՝ զի եւ յԱստուածպետականն ծայրութիւն՝ բառնալով առաւել քան դնելով գամք ի ծանօթութիւն։ Որպէս յորժամ ասեմք՝ լո՛յս կեանք՝ եւ այլն, արտաքո՛յ մնամք գիտութեանն։ Եւ յորժամ անժամ անակ՝ անիմանալի, առաւել մեր ձենամք։ Ա՛յսպէս եւ անմարմին էութեանցն է։
       Ութերորդ՝ զի խորանն առաջին եւ երկրորդ եւ երրորդ՝ վարագո՛յր էր. եւ ծածկէին զմիմեանս եւ յայտնէին։ Այսպէս առաջին խորանն է Աստուածայինքն։ Եւ երկրորդն հրեշտակացն։ Եւ երրորդն մերս՝ վարագուրիւք ծածկեալ՝ որ յայտնեն զմիմեանս։
       Իններորդ՝ զի նշանակեալքն՝ վայրիք գազանք՝ հրեղէնք՝ եւ թեւաւորք երեւէին. ցուցանելով թէ արտաքոյ եւ հեռի՛ են յերեւելեացս բնութեանց. եւ անընտելք եւ վայրենիք։
       Տասներորդ՝ զի ի սոցանէ իմանամք զաննման նմանն։ Ա՛յսպէս, զի սոքա ունին ս րտմտութիւն եւ ցանկութիւն։ Իսկ նոցա՛յն է արիութիւն եւ սէր առ Աստուած։ Եւ սոքա կոչին անբանք եւ անզգայք ըստ պակասութեան։ Եւ նոքա ըստ առաւելութեան. զի ունին զիմացականն բան եւ զգայութիւն։