Զամենայն
հրեշտակս
բարի
արար
Աստուած,
այլ
ո՛չ
ծայրագոյն
բարիս.
այլ
միջակս.
որ
է
ի
մէջ
անփոփոխ
եւ
փոփոխական
բարւոյն.
այնպէս՝
զի
թէ
դառնային
եւ
սիրէին
զայն՝
որ
ի
վեր
քան
զինքեանս,
ելանէին
յորպիսութիւն
շնորհաց
եւ
փառաց.
որպէս
այժմ
են
հրեշտակք
բարիք։
Իսկ
թէ
դառնային
ի
ներքոյ
ինքեանց
առ
փոփոխական
բարին,
անկանէին
ի
չար
մեղացն
եւ
ի
չար
պատժոցն։
Որպէս
այժմ
դեւք
եւ
ի
կատարածի։
Վասն
անկման
դիւաց։
Հարց։
Ո՞րպէս
անկան
դեւքն։
Պատասխան։
Անկումն
դիւաց
կրկին
էր.
այսինքն
հոգեւոր
եւ
տեղական։
Հոգեւորն
այն
է՝
զի
անկաւ
անձ
նիշխան
կամօք
ի
բարւոյնն
ի
չարն,
ի
լուսոյն
ի
խաւարն,
ի
գիտութենէն
յանգիտութիւն.
յանմեղութենէն
ի
մեղս,
յերանութենէն
ի
թշուառութիւն,
ի
սիրոյն
յատելութիւն։
Զի
յետ
անկմանն
եղեւ
խստացեալ
եւ
անզեղջ
ի
չարն.
կորացեալ
ի
ճշմարտութենէն.
անկեալ
ի
բարւոյն.
տկարացեալ
ի
զ
օրութենէն.
արտաքսեալ
յԱստուածային
խոկմանէն։
Նաեւ
անբարիշտ
կամք
նորա՝
դարձեալ
է
յատելութիւն
եւ
ի
նախանձ
մարդոյն։
Զի
ամենայն
ջանիւ
նկրտի
ի
կործանումն
նորա
բազմադիմի
փորձութեամբ։
Եւ
այնչափ
կուրացեալ
է՝
մինչ
զի
պատերազմի
ընդ
դէմ
Աստուծոյ.
թէպէտ
գիտէ
զայն
լինիլ
ինքեան
ի
չար.
զի
զոր
ինչ
չար
գործ
է
անձնիշխան
կամօքն,
մեղանչէ
մահու
չափ։
Հարց։
Վասն
է՞ր
է
հակառակ
մարդոյ։
Պատասխան։
Վասն
դ
պատճառի
այնպէս
որսայ
եւ
խաբէ
զմարդիկ։
Նախ՝
զի
հակառա՛կ
է
Աստուծոյ,
եւ
մարդն
պատկեր
է
Աստուծոյ.
յոժամ
տկարանայ
ի
նախատիպն՝
ընդ
պատ
կերն
հակառակի։
Երկրորդ՝
զի
կամի
այնու
զփառս
եւ
զպատիւ
Աստուծոյ
նուազել։
Երրորդ՝
զի
ի
սիրոյն
Աստուծոյ
զրկեսցէ
զմեզ.
զի
կարասցէ
յաղթել։
Չորրորդ՝
զի
ընդ
ինքեան
ի
տանջանս
քարշեսցէ։
Զի
ընդ
իւր
անկումն
ի
պատուոյ
այնչափ
չէ՛
տրտում,
որքան
ընդ
մարդոյն
փառաւորիլն։
Հարց։
Զի՞նչ
է
տեղական
անկումն
նոցա։
Պատասխան։
Ա՛րդ՝
տեղական
անկումն
դիւին
եղեւ
կամ
ի
դժոխս՝
կամ
ի
յօդս
աղջամղջին
որ
է՛
միջին
կայարան
օդոյն։
Քանզի
դեւք
ո՛չ
են
ի
վերին
մասն
օդոյն,
զի
մի
խնդասցեն
լուսովն.
եւ
ո՛չ
ի
ստորին
մասն,
զի
մի՛
առաւել
վնասեսցեն
զմարդիկ։
Վասն
զի
ի
դեւն
երիս
իրս
նկատելի
է.
այսինքն
բնութիւն՝
գործն՝
եւ
մեղքն։
Ա՛րդ՝
բնութեան
նոցա
պատշաճի
բարձրագոյն
տեղիք
որ
է
երկինքն
յորում
ստեղծան.
զի
թէ
կացեալ
էին
կատարելոց
էին
անդ։
Եւ
գործոյն
որ
ունէին
կրթել
զմարդիկ՝
յարմարի
օդն
որ
է՛
մերձ
առ
մեզ
փորձե
լոյն
զմեզ.
այլ
ո՛չ
ի
լոյս.
զի
մի
ուրախասցին։
Այլ
մեղացն
պատշաճի
ստորին
տեղիք
որ
է
դժոխքն։
Զի
ի
կատարածի
աշխարհի
յորժամ
դադարի
գործ
դիւացն՝
ամենեքեան
միահաղոյն
փակեսցին
ի
դժոխս։
Հարց։
Կանխագէտ
եղե՞ւ
անկման
իւրոյ՝
թէ
ոչ։
Պատասխան։
Ո՛չ
երբէք։
Հարց։
Ո՞րքան
եկաց
յերկինս։
Պատասխան։
Ո՛չ
մի
ժամանակս
կատարեալ։
Քանզի
«Ի
ճշմարտութեան
ո՛չ
եկաց
»
ասէ
Տէրն.
այլ
վաղվաղակի
իբրեւ
ստեղծաւ՝
անկաւ
եւ
ո՛չ
յամեաց.
եւ
ո՛չ
ի
յաւիտենական
քաղցրութենէն
ճաշակեաց։
Վասն
որոյ
ո՛չ
երանեցաւ
եւ
ո՛չ
մնաց
ի
բարութեան։
Այլ
առ
ժամայն
հպարտութեամբն
ուռուցաւ
եւ
ի
ճշմարտութենէ
լուսոյն
դարձոյց
զանձն
իւր
եւ
խաւարեցաւ։
Հարց։
Վասն
է՞ր
այժմ
լուսով
կերպարանին։
Պատասխան։
Զի
զոր
ինչ
բնութեամբ
ունէին
դեւք՝
եթող
ի
նոսա
Աստուած
յետ
յանցմանն.
եւ
զոր
ինչ
երանութեամբ
ստանալոց
էին՝
զրկեցան։
Ուստի
բն
ութիւն
նոցա
էր
անմարմին
եւ
լոյս
եւ
անմահ՝
եւ
մնաց
ի
նոյն։
Անմարմին՝
զի
յատկասցի։
Եւ
լոյս՝
զի
պատրեսցէ։
Եւ
անմահ՝
զի
տանջեսցի
միշտ։
Եւ
թէպէտ
լոյս
կերպարանի
այժմ,
բայց
չտեսնու
զլոյս
իւր.
որպէս
եւ
ո՛չ
մեք
զմեր
հոգւոյս։
