Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Վասն գործոյ եւ արարչութեանն Աստուծոյ։
       Առաջին ) Զի՞նչ է գործ բնութեան՝ եւ գործ կամաց։
       Երկրորդ ) Զանազանութիւն գործոյ Աստուծոյ՝ եւ մարդոյ։
       Երրորդ ) Արարչութիւն եւ նախախնամութիւն. յորում եւ վասն փորձութեանց զանազան։
       Չորրորդ ) Աշխարհ ո՛չ լին ի ո՛չ է . եւ ո՛չ ապականեալն կոյս. եւ վասն թողութեան. յորս նախագաղափար տեսութիւնն Աստուծոյ։
       Հինգերորդ ) Աշխարհ զօրութեամբ ո՛չ ասի։
       Վեցերորդ ) Ո՛չ է պատահումն ի յԱստուած։
       Եօթներորդ ) Դարձեալ եթէ պատահումն ո՛չ է ի յԱստուած։
       Ութերորդ ) Տասն ստորոգութիւնքն այսպէ ս ուղղին։
       Իններորդ ) Ստեղծումն էից։
       Տասներորդ ) Աստուած բնութեա՞մբ գործ է՝ թէ կամօք։
       Մետասաներորդ ) Էութիւն՝ եւ բնութիւն՝ եւ անձն՝ եւ պարագրօղ՝ եւ տեղի։
       Երկուտասաներորդ ) Պա՛րզ է Աստուած. յորս եւ բնութեամբ միաւորութիւն։
       Երեքտասաներորդ ) Վասն գրոյ եւ իմաստի ց. եւ մեկնութիւն այբին։
       Չորեքտասաներորդ ) Ծնունդ եւ արարած կոչի։
       Հնգտասաներորդ ) Մի է աշխարհ. եւ չունի զգայարանք, եւ թէ ուր էր Աստուած. եւ ուր էր աշխարհ. եւ յի՞նչ պատճառի ստեղծաւ։
       Վեշտասաներորդ ) Հասարակ տարերք թէ ո՞րպէս են անապականք։
       Եօթնեւտասներորդ ) Թէ որպէս երկիր անշարժ է՝ եւ երկինք շարժի։
       Ութեւտասներորդ ) Զո՞ր ձեւ ունի երկինք. եւ քանի՞ է։
       Իննեւտասներորդ ) Վասն յատկութեան երկնից, եւ զի հոմանուն է արփին՝ եւ եթերն՝ եւ այլն։
       Քսաներորդ ) Վասն լուսոյ եւ բարութեան նորին։
       Քսանեւմի ) Յատկութիւն արեգական եւ աստեղաց։
       Քսանեւերկու ) Վասն լուսնի՝ եւ յատկութեան նորին։
       Քսանեւերեք ) Յերկինս են լուսաւորքն։ Եւ վասն գոյութեան նոցա, եւ գնան հրեղէնք ընդ ջուրս։
       Քսանեւչորս ) Կենդանակերպք, եւ մոլորականք։
       Քսանեւհինգ ) Օր, ամիս, եւ տարի եւ շաբաթ, եւ ժամք, վերադիր, եւ րրոպէք, ոլոմ պիադ, եւ այլն։
       Քսանեւվեց ) Թէ ի զօրն ստեղծան ամենայն։
       Քսանեւեօթ ) Օր մի. եւ յատկութիւն միաշաբաթի, եւ վերջին աւուրն։
       Քսանեւութ ) Ո՞ր է սկիզբն աւուր. եւ բաժանումն լուսոյ եւ խաւարի։
       Քսանեւինն ) Նշանակութիւնք աւուր՝ ժե գլխով։
       Երեսուներորդ ) Յատկութիւնք առաւօտո ւ եւ հասարակ աւուր. երեկոյի եւ գիշերոյ. տասն տասն գլխով։
       Երեսունեւմի ) Յատկութիւնք գարնան եւ ամարան, աշնան եւ ձմերան նոյն թուով։
       Երեսունեւերկու ) Վասն սերմանց որ ի չորս եղանակս։
       Երեսունեւերեք ) Վասն ժամանակի. եւ թէ ո՞ր մասն է առաջին։
       Երեսունեւչորս ) Տարեմո ւտն, եւ անուանք ամսոց։
       Երեսունեւհինգ ) Յատկութիւնք հրոյ քսան գլխով . եւ հակառակ գործոյ նորին։
       Երեսունեւվեց ) Յատկութիւնք օդոյ երեսուն թըւով։
       Երեսունեւեօթ ) Ծիածանն, բակն, եւ թռիչ աստեղաց. եւ լոյսն. եւ փայլակն. եւ այլն։
       Երեսունեւութ ) Ամպք. ձիւն. կարկու տ. եւ այլնք։
       Երեսունեւինն ) Երկոտասան հողմոց, եւ շարժոյ։
       Քառասուներորդ ) Բաղդատութիւն ամպոյ եւ մեղաց. ամպոյ եւ սուրբ կուսին. եւ յատկութիւնք փայլման ի հոգին սուրբ։
       Քառասունեւմի ) Յատկութիւնք ջուրց ութն թուով. եւ զի բազում են ջուրք. եւ դառն է ծով եւ աղի։
       Քա ռասունեւերկու) Վասն ջերմ ջուրց. եւ աղբերաց ի ձմերայնի. եւ զի ի լերինս բղխեն։
       Քառասունեւերեք ) Վասն նշանակութեան ջուրց ժբ թուով։
       Քառասունեւչորս ) Վասն երկրի՝ եւ նշանակութեան նորին։
       Քառասունեւհինգ ) Յատկութիւնք երկրի. եւ վասն լերանց. եւ ի ստորոտս լերին շո՛ղ լինի։
       Քառասունեւվեց ) Վասն բուսուց եւ տնկոց՝ եւ կանաչութեան նոցա. եւ ծաղկի, եւ պտղոյ, եւ համոյ, եւ հոտոյ նոցա։
       Քառասունեւեօթ ) Վասն ծառոյ՝ եւ ձեւոյ եւ անուան նոցին. եւ զի բոյսք փութով աճեն քան զծառս։
       Քառասունեւութ ) Ամենայն կենդանիք ի չորս տարերաց են։
       Քառ ասունեւինն) Վասն ջրայնոց եւ թռչնոց եւ սողնոց։ Եւ թէ քանի՞ ազգ են կենդանեաց։
       Յիսուներորդ ) Թէ բնական զգեստ եւ զէն ունին կենդանիք, եւ մարդս ոչ. եւ ճանճք եւ այլքն։
       Յիսունեւմի ) Պէտք են գազանք եւ սողունք. եւ զի գազանք ուժեղք են։
       Յիսունեւերկու ) Իմաստութեան օձի ն նմանիլ. եւ թէ զգլուխն ջախջախեմք. եւ թէ թոյնքն ի գլուխն է։
       Յիսունեւերեք ) Ադամ եդ անունս ամենայն կենդանեաց։
       Յիսունեւչորս ) Վասն իշխանութեանն Ադամայ. եւ այժմ ապստամբ են։
       Յիսունեւհինգ ) Վասն դրախտին զի երկին կոչի եւ իմանալի տունկ։
       Յիսունեւվեց ) Վասն լուսոյ դրախտին. Եւ զի անպկան է դրախտն եւ պտուղ նորին։
       Յիսունեւեօթ ) Զի՞նչ էր պտուղն Ադամայ, եւ գիտութիւն բարւոյ եւ չարի։
       Յիսունեւութ ) Անծորելի են պտուղքն։
       Յիսունեւինն ) Թէ ծնունդ ո՛չ լինի ի դրախտին։
       Վաթսուներորդ ) Թիւ գլխաւոր արարածոց։
       Կատարումն Յաղագս արարածոց Վեցօրէից։