Զի՞նչ
է
որ
զայր
եւ
զկին
բաժանէ։
Պատասխան։
Ասեմք
եթէ
երանքն.
զի
թէ
հատանեն
զերանսն,
մարդն
լինի
որպէս
կին.
եւ
մորուս
ո՛չ
բուսանի։
Հարցումն։
Վասն
է՞ր
թաթարին
մորուս
ո՛չ
բուսանի։
Պատասխան։
Հնդկացւոցն
մորուս
ո՛չ
բուսանի
վասն
սաստիկ
ջերմոյն։
Եւ
հիւսիսայնոցն
ո՛չ
բուսանի
վասն
խիստ
ցրտոյն.
եւ
միջերկրայքս
վասն
բարեխառննութեանն
մորուս
ունին։
Իսկ
զի
կէսք
քարց
եւ
անմորուք
լինին,
զի
ջլապինտ
է
մորթ
երեսացն
որպէս
զթաթ
ձեռաց.
վասն
որոյ
մազ
ո՛չ
բուսանի։
Վասն
գունոց
մարդկան
Հարցումն։
Վասն
է՞
մարդ
յորժամ
երկնչի
դեղնի,
եւ
յամաչելն
շառագունի։
Պատասխան։
Սիրտն
իշխան
է
անձինն։
Նորժամ
երկնչի՝
զարիւնն
առ
ինքն
ժողովէ
իբր
զօրք
առ
թագաւորն.
եւ
մնայ
մորթն
բնական
գունովն
դեղին։
Նոյնպէս
յորժամ
ամաչէ՝
զարիւնն
սփռէ
ի
մարմինն,
եւ
քօղ
արկանէ
վասն
ամօթոյն.
յայնժամ
յարենէն
շառագունի
մորթ
երեսացն։
Նոյնպէս
յորժամ
բարկանա
յ՝
կապուտի։
Զի
խարտեաշ
մաղձն
ընդ
արիւնն
եւ
ընդ
մորթն
խառնի։
Նոյնպէս
եւ
ի
տրտմիլն
սեւանայ
վասն
սեաւ
մաղձոյն
որ
տայ
ի
երեսն։
Հարց։
Վասն
է՞ր
մին
մարդն
սեաւ
լինի
եւ
մինն
սպիտակ,
կամ
շէկ,
եւ
այլն։
Պատասխան։
Ի
ժամ
յղացմանն՝
եթէ
ի
ծնողացն՝
եթէ
ի
ժամանակէն՝
եւ
եթէ
յախտից՝
որ
տարր
եւ
յաւելու
ի
խառնուածն,
նոյն
որակ
գունով
ծնանի
զաւակն։
Զի
թէ
հուրն
աւելի
է,
լինի
շէկ
գունով.
եւ
թէ
օդն՝
լինի
կարմիր.
իսկ
ջուրն
առնէ
սպիտակ.
եւ
հողն
սեաւ
գունով։
Այլ
եւ
լինի
յաւելի
ի
հրոյն
ներգործութեանց
սեաւ
գոյն.
որպէս
հնդկայինն
ի
ջե
րմոյ
արեւուն
լինի
սեաւ
գունով։
Եւ
գիտելի
է,
զի
յայսց
խառնուածոց
լինի
բարք
իմն
եւ
ախտ
ի
մարդն։
Զի
որ
զհուրն
առաւել
ունի
որ
է
շէկն՝
բարկացօղ
է։
Զի
բարկացօղ
են
դառնայ
մաղձ
ոտքն։
Եւ
որ
զօդն
աւելի
ունի,
է՛
թեթեւամիտ
եւ
սրընթաց
եւ
ծիծաղկոտ։
Եւ
որ
զհողն
ունի,
տրտմակեաց
է
եւ
ծանրաշարժ
եւ
ծոյլ
մարմնով։
Եւ
ոմանք
ասեն՝
թէ
սեաւ
մաղձն
առնէ
տրտմութիւն
եւ
սրտմտութիւն։
Եւ
խարտէշն
զբարկութիւն
եւ
զմախանք։
Արիւնն
արի
եւ
վայրաբեր.
եւ
պալղամն
ծոյլ
եւ
քնափ։
