Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Վասն է՞ր Աստուած հրամայեաց թուել զորդիս Աբրահամու։ Զի յաւետիս խոստմանն ասացաւ թէ. «Զաւակք քո լիցին իբր զաստեղս եւ զաւազ առանց թուոյ»։
      
       Պատասխան։ Ի խոստման աւետիսն ծեր էր Աբրահամ, եւ կինն ամուլ. զի մի՛ անյուսասցին ի բնութիւնն նայելով. այլ ի բանն Աստուծոյ որ ամենազօր է. վասն այն ասացաւ անթիւ լինիլ զաւակացն. եւ եղեւ այնպէս։ Զիկենդուրածինքն լցին զարեւելս. եւ իսմայէլացիքն զհարաւ. եսաւացիք զհիւսիս եւ զարեւմուտս. եւ սոքա ո՛չ անկան ընդ թուով։
       Իսկ զսառայածինսն հրամայէ թուել որպէս զաստեղս։ Նախ՝ զի ցուցանէ թէ յորմէ՞ ազգէ ծագելոց էր արեգակն արդարութեան Քրիստոս։
       Երկրորդ՝ որպէս աստեղաց գլխաւորքն թուեցան. բաժան ազգն՝ բաժան կենդանակերպն. եւ այլ նմանապէս։
       Երրորդ՝ որպէս ինքն զզգալի աստեղս թուէ եւ յանուանէ կոչէ, նոյնպէս եւ զիմանալիսն ետ թուել։
       Չորրորդ՝ զի յայտնեսցի թէ՝ ի մէջ ծառայութեանն յԵգիպտոս այնքան բազմացոյց զնոսա խնամքն Աստուծոյ. այսքան բազմութիւնս ի տեղիս իւրեանց խաղաղութեամբ բնակեալ՝ ո՞րքան անթիւ բազմասցին։
       Հինգերորդ՝ թիւն զընտրութիւն՝ զդաս՝ եւ զկարգն ցուցանէ. զի գոյ ի նմա առաջին միջին եւ վերջին. որպէս զինուորք. իսկ անթիւն խոտան եւ անկարգ է. որպէս ծերք եւ տղայք։
      
       Վասն Ծերոց Հարցումն։
       Զծերս վասն է՞ր ո՛չ թուէ։
      
       Պատասխան։ Նախ՝ զի ծերն եւ ղայն պակաս է ի զօրութենէ։ Մինն անկատար է եւ պակաս. եւ մինն թերացեալ եւ պակաս։
       Դարձեալ՝ ծեր եւ կին եւ տղայք ո՛չ թուին. զի պակասեալ են յարիութեանց։ Եւ պակասն ի գիտութեանց բանին, եւ կնատքն եւ բղջախոհքն ո՛չ կարգին զինուորք Աստուծոյ։
       Եւ յայսմանէ տես զժամանակ ծերութեանն անպատիւ գոլ։
       Նախ՝ զի ո՛չ առնու ի համար թուոց։
       Երկրորդ՝ զի զգին ծերոյն պակաս հրամայեաց. զի ե ամեայ տղայոյ երկդրամեան էր. եւ ի ամենին ի երկդրամեան. եւ անտի մինչեւ ի կ ամն ծ երկրդամեան, եւ ի կ էն յառաջ ժե երկդրամեան։
       Երրորդ՝ զի ծերոյ լուծեալ են տարերքն ի միմեանց. եւ ապականեալ առողջութիւնն։
       Չորրորդ՝ պակասեալ է զօրութեամբ տեսանել եւ լսել եւ այլն։
       Հինգերորդ՝ զի նուազեալ են ամք կենացն եւ մերձեալ ի վախճան։
       Վեցերորդ՝ զի մեղքն թողեալ է զմարդն. եւ ո՛չ թէ մարդ զմեղքն։
       Եօթներորդ՝ զի միտքն զախտն շարժէ ի չարն. եւ ո՛չ ախտն զմիտքն. որպէս ասի, խորհուրդք ծերոց զքարինս պատառեն։
       Ութերորդ՝ զի ապաժուժ է եւ պակասամիտ որպէս տղայ. զի անիւ կենացն հոլովեալ է ի տղայութեան տիքն։
       Իններորդ՝ զի թեփն է ամաց մերոց իսկ նաշիհ ալիւրն երիտասարդութիւնն է։
       Տասներորդ՝ զի ծուլացեալ է եւ ծանրացեալ յառաքինութիւնս. ի պահս՝ յաղօթս՝ եւ յայլս։ Վասն այն աղերսէ մարգարէն զՏէր. «Մի՛ ընկենուր զիս Տէր ի ժամանակս ծերութեան. ի պակասիլ զօրութեան իմոյ մի՛ թողուր զիս»։
       Իսկ գովութիւն ծերոյ, Նախ՝ զի խափանեալ է ամենայն մեղաց շարժմունքն։
       Երկրորդ՝ զի ի բազում ժամանակս բազմիմաստք։
       Երրորդ՝ զի կարէ այլոց խրատ լինիլ բազում ինչ զփորձ առեալ։
       Չորրորդ՝ նշան պատկառելի է ծերութիւն. որ զհին աւուրցն ապաւորէ։
       Հինգերորդ՝ զի անխառն եւ յստակ է յառաքինութիւնս, ըստ այնմ. «Ծերութիւն իմ ի ձէթ պարարտութեան»։
       Վեցերորդ՝ զի ի ծայր կենացն է ժամանեալ։
       Եօթներորդ՝ զի ազատեալ է յախտից. եւ յախտաւոր սիրոյ աշխարհիս։
       Ութերորդ՝ զի դարձուցեալ է զերեսն առ Աստուած՝ եւ զթիկունսն յաշխարհս։
       Իններորդ՝ զի մերձեալ տեսանէ զօր մահուն եւ զթշնամին առաջի աչացն որով պատրաստի։
       Տասներորդ՝ զմին ոտն ի գերեզմանէ դրեալ ծերութեամբն եւ պակասութեամբ։
       Եւ այս ամենայն պակասութիւն ծերոյն։
       Վասն հասակի մարդոյ Հարցումն։
       Քանի՞ է հասակ մարդոյս։
      
       Պատասխան։ Ոմնաք ասեն է ըստ Հ ամացն։
       Որ է Տղայ. Մանուկ. Պատանեակ. Երիտասարդ. Ալեւոր. Ծեր. իսկ երեխայն դեռածինն է։ Տղայ է եօթն ամեան։
       Մանուկ ԺԴ ամեան։ Պատանեակ Ի ամեան. որ զԺ պատեաց։
       Երիտասարդն Գ, Ժ է հասակն. իբր թէ հասաք ի չափ լրման եւ աճման։ Եւ այլքն յայտնի են։ Եւ այլք Գ բաժանեն. յառաջին. միջին. վերջին։ Որ է տղայն. կատարեալն. եւ ծերն։
       Առաջին մինչ ի Ի ամն տղայ։
       Միջին մինչ ի Ծ ամն կատարեալ հասակ։
       Եւ անտի մինչ ի Հ ամն վերջին եւ ծեր։
       Զի Ծ ամն յոբելեան է եւ ազատութեան. որ ազատի մարդ յախտից եւ յերախտաւոր սիրոյ աշխարհի՝ եւ առ Աստուած դառնայ։
       Իսկ այլք ի Դ բաժանեն ըստ չորից տարերաց եւ Դ պահու գիշերոյն. որպէս ասացաւ ի վերն ԺԶ գլուխն ԻԳ համարն։