Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Յորո՞ւմ ամի եղեն ժողովքն. եւ ո՞ւր. եւ վասն է՛ր։
       Պատասխանի.
       Առաջին ժողովն եղեւ ի Նիկիայ սրբոց հարց. զկնի ՅԺը՝ կամ ՅԼ ամի ծննդեանն Քրիստոսի. եւ ի Ի ամի թագաւորութեանն Կոստանդինոսի։ Եւ պատիրարգունք էին անդ,
       Արիստակէս հայոց։
       Մակար Երուսաղէմի։
       Եւստաթէոս Անտիոքու։
       Սեղբեստոս Հռօմայ։
       Մետրոփանոս Կոստանդնուպօլսի։
       Աղէքսանդրոս Աղէքսանդրու։
       Ընդ դէմ Արիոսի կատաղելոյ ՅԺը հարք սուրբք։
       Երկրորդ՝ յետ ԿԵ ամի եղեւ Կոստանդնու պօլսի ժողովնի չորրորդ ամի թագաւորութեանն Թէդոսի մեծի։
       Եւ Պատրիարգունք էին անդ, Ներսէս հայոց։ Կիւրեղ Է մի։ Դամասոս Հռօմայ. Նեքտառիոս Կոստանդնուպօլսի։ Տիմոթէոս Աղէքսանդրու. Մելիտոս Անտիոքայ։ ՃԾ հարք ընդդէմ Մակեդոնի հայհոյչի հոգւոյ սրբոյ։
       Երրորդ ժողովն զկնի ԽԲ ամի եղեւ Յեփեսոս ի թագաւորութեանն Թէոդոսի փոքու ի ԺԱ ամի նորին։ Եւ Պատրիարգունք էին անդ։ Սահակ հայոց՝ թղթով միաբանեալ։ Յոբնաղ Երուսաղէմի։
       Կէլէստիանոս Հռօմայ։
       Կիւրեղ Աղէքսանդրու։
       Յոհան Անտիոքայ՝ թղթով միաբանեալ. ԲՃ հարք ընդդէմ Ներտորի որ Բ բնութիւն ասէր եւ Բ որդի. կրկին կամք եւ կրկին ներգործութիւն Քրիստոսի. եւ զաստուածածինն մարդածին։
       Չորրորդ, առ նոյն թագաւորն զկնի ԻԴ ամի եղեւ արժանաւոր ժողովն Եփեսոսի Ընդդէմ Եւտիգի. որ առաչօք ասէր զտեառն մարդանալն։ Եւ ընդդէմ Փլաբիանոսի որ Բ բնութիւն ասէր։
       Եւ գլուխ ժողովոյն էր սուրբն Դէոսկորոս աղէքսանդրացի։ Յոբնաղ Երուսաղէմի։ Դոմնաս անտիոքայ։ Լեւոն Հռօմայ։ Եւ թղթով նզովեցին զԵւտիքէս եւ Փլաբիանոս եւ զԴոմնաս եւ զՏումարն Լեւոնի։
       Հինգերորդ, յերկրորդ ամի թագաւորութեանն Մարկիանոսի եղեւ ժողովն Քաղկեդոնի։ Զի Պողքէր քոյր թագաւորին Թէոդոսի ի կուսանաց վանս էր. եւ պղծեցաւ պոռնկութեամբ ի Մարկիանոսէ. եւ ապա եղեւ կին նմա եւ ասեն թէ ի Նեստորէ էր մկրտեալ։
       Եւ էր սիրելի Փլաբիանոսի. եւ Լեւոնի. եւ Թէոդորիտոսի զորս Նզովեցին Յեփեսոս. եւ վասն նոցա վրէժխնդրութեանն արարին ժողով ՈԼԶ եպիսկոպոսաց. եւ ընկալան զթուղթն Լեւոնի. եւ զնզովեալն Յեփեսոս զՓլաբիանոս ընկալան. եւ զԹէոդորիտոս եդին գլուխ ժողովոյն վասն մարդահաճութեան թագուհւոյն եւ թագաւորին. եւ զԴէոսկորոս հայրապետն Աղէքսանդրու, եւ զՊետրոս Անտիոքու, եւ զՏիմոթէոս եւ զԱնատօլ, եւ զայլս բազումս խոտեցին. եւ վկայեցին նոքա ճշմարտութեան։ Եւ յետոյ բազումք զղջացան եւ ասացին, պատառեցաք զկանոնս հաւատոյ։ Եւ գրեցին ապաշխարութեամբ խոստովանութիւն եւ եդին ի տապանին Գադայ՝ յեկեղեցւոջ սուրբ վկային Դեմետրեայ։ Եւ Յովսէփ փալանացի, եւ Ե զնակ Կողբացի թարգմանիչք, դարձեալ էին յաթենայ ա եկեալ ի Կոստանդնուպօլիս. լուան զժողովոյն եւ գնացին ի քաղկեդոն. զի չէր յոյժ հեռի ի ճանապարհէն որով գային ի հայս. եւ նոքա զամենայն ինչ ծածկապէս տեղեկացան. զի ժողովեալքն ի Քաղկեդոն ակն առիթ թագաւորին եւ կնոջ իւրոյ. եւ զարհուրեցան ի սպառնալեացն. եւ զնեստորի կարծիսն հաստատեցին. զերկու բնութիւնս. եւ զԲ կամսն. եւ զԲ ներգործութիւնսն։ Բայց միայն զի խաբէութեամբ Աստուածածին ասացին զկոյսն սուրբ։ Եւ զնետոր նզովեցին։ Եւ յոլովք ի գիտողացն ասացին, թէ հաւատք զնետորին հաստատէք զնա ընդ է՞ր նզովէք։ Իսկ Յովսէփ եւ Եզնակ եկեալք ի հայս պատմեցին զամենայն ստուգութեամբ։
       Եւ Պետրոս Անտիոքու պատրիարգն եւ սուրբն պարսամ գրեցին ի հայք եւ զգուշացուցին. եւ նզովեցին զհաւանեալսն Մարկիանոսի։ Եւ սուրբն Սիմէոն սիւնակեացն այրեաց զթուղթն դաւանութեանն Քաղկեդոնի՝ զոր գրեալ էր թագաւորն Մարկիանոս աղաչանօք առնու. եւ նզովեաց զթղտատարն որ էր Թէոդորիտոս գլուխ ժողովոյն։ Եւ սուրբն Ղուկիոս սքանչելագործ եւ մարգարէաշնորհ, գրեաց առ Մարկիանոս, թէ սուգ զգեցուցեր առաքելոց եւ մարգարէից. եւ արգելաւ Հոգին Սուրբ յօրհնելոյ զպատարագն եւ զաւազան մկրտութեան։ Եւ զայլ ամենայն որպիսութիւն չար ժողովոյն Քաղկեդոնի գտցես ի պատմագրիս Միխայէլի։
       Ի թագաւորութեանն Յուստիանոսի եղեւ դարձեալ Ե երրորդ ժողով ի Կոստանդնուպօլիս։ Եւ հայրապետք էին անդ, Եւտիգէս Է մի, Աբիլիդոս Հռօվմայ։ Եւտիգոս Կոստանդնու Պօլսի։ Ապօղինար աղէքսանդրացի։ Սոմնաս Անտիոքայ։ Յորում զՈրոգինէի գրեալսն խոտեցին. եւ զսուրբն Եւագրիոս միայնակեաց՝ եւ զհրաշալի այրն Աստուծոյ զԴիդիմոս՝ Նզովեցին։
       Արար Զ երրորդ ժողով՝ Ագաթոն պապն Հռօմայ. ի թագաւորութեան Հօրն Յուստիանու ի Կոստանդնուպօլիս։ Եւ Պատրիարգունք էին անդ, Գէորգէոս Կոստանդնու Պօլսի։ Թէոփիլոս Անտիքու. Պետրոս Աղէքսանդրի։ Եւ աքսորեցին զԹէոդորոս զփարանու եպիսկոպոսն։ Զոնորիոս ի Հռօմայ։ զԿիւրղոս յաղէքսանդրէ։ ԶՍարգիս Յեւպրամիու։
       ԶՄակարիոս Յանտիոքու, եւ զաշակերտն իւր զՍտեեփաննոս։ Եւ զՊոլոքոնոս աշակերտաց բազմացց վարդապետ. եւ ծեր, որ զմեռելս յարուցանէր սքանչեօք։ Եւ պատճառ սոցա այն էր, զի Քրիստոս մի բնութիւն ասէին. եւ ինքեանք սահմանեցին Բ բնութիւն. Բ գործք եւ Բ կամք. Իսկ Է երրորդ ժողովն եղեւ ի թագաւորութեանն միւս Կոստանդեայ որոյ մայրն եռինէ։ Ի Նիկիայ յաղագս զպատկերս անարգելոյ։ Եւ Պատրիարգունք էին անդ, Եղիա Երուսաղէմի։ Անդիանոս Հռօմայ Տարտարոս Կոստանդնու Պօլսի։ Պօղիտիանոս Աղէքսանդրու։ Թէոդորոս Անտիոքայ։ ԳՃԿԵ եպիսկոպոսունք։ Եւ նզովեցին զչպատուօղսն պատկերաց։ Այսոքիկ են յայտնի ժողովք ազգաց։