Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Զի՞նչ է եօթնօրէքն եւ ամսագլուխն եւ տարէբոլորն։
       Պատասխան։ Նախ՝ որպէս ասացաւ ի քահանայաթաղն վասն է շնորհաց հոգւոյն, եւ է խորհրդոյ եկեղեցւոյ, եւ է առաքինութեանց, եւ է գլխաւորագոյն մեղաց, եւ է զգայարանօք մեղանչեմք, եւ է փոփոխմամբ հասակի։ Եւ վասն եօթնէից աստիճանաց, եւ եօթն աստեղան խորանացն, եօթօրէք կատարեմք։
       Իսկ ամսագլուխն եւ տարեբոլորն նոյնպէս յերեք դէմսէ։ Նախ՝ ի ժամանակս. զի Գ, եւ Է, եւ ամիսն, եւ տարին՝ լինի Դ։ Եւ Դ օրն նախկին, որ է՛ եօթն։ Եւ ժամանակն Գ է եւ եօթեամբ չափի շաբաթի աւուրբ, եւ եօթն դար կենցաղոյս։ Այլ եւ յամիսն եւ ի տարին բոլորի։ Ամիսն նշանակէ մինչ ի դատաստանն. եւ տարին զյարութիւնն յաւիտենից. վասնորոյ ի նշանաւոր աւուրքս այս յիշատակեմք զննջեցեալսն։
       Երկրորդ ի մեզ. զի Գ զօրութեամբ հոգւոյ եւ Դ նիւթով մարմնոյ մեղանչեմք։ Իսկ ամիսն որ է՛ Գ Ժ, տասն զգայութեամբ մեր մտօք եւ բանիւ եւ գործով մեղանչեմք։ Այլ եւ ՅԿԵ զօդուածովքս եւ ԲԺԱՆ անդամօք մարմնոյս մեղաչեմք։ Յայս միտս ամսագլուխ եւ տարեգլուխ առնեմք։
       Իսկ երրորդն ի դէմս Երրորդութեանն եւ է շնորհաց հոգւոյն զոր ընկալաք յաւազանին։
       Եւ ամիսն Գ տասամբ բաղկանայ. զոր ի հաւատ Սուրբ Երրորդութեանն եւ Ժ բանեան օրինացն յանցաւոր գտաք։ Եւ տարի՛ է Քրիստոս։ եւ ամենայն Տեառն ընդունելի։ եւ բաժան ամիսք առաքեալքն։
       Զի նա՛ է արեգակն արդարութեան. եւ նմա՛ ասի «օրհնեսցի պսակ տարւոյ քաղցրութեան քոյ Տէր»։
       Վասն ի սոյն աւուրքս կատարին արդիւնք ննջեցելոցն եւ յիշատակութիւնք նոցա այսու խորհրդով։
       Եւ ո՛չ որպէս շաղակրատեն ոմանք մտացածին բանիւ. թէ երեք օրն՝ կամ յեօթն՝ կամ յամիսն՝ եւ կամ ի տարին ելանեն ի քաւարանէն. Զի աւուրքս այս առ մե՛զ չափին եւ ո՛չ առ նոսա. եւ մե՛ք քաւեմք զմեղս նոցա եւ ո՛չ նոքա։ Եւ թէպէտ ամենայն մեղաւոր զղջանայ յետ մահու, այլ ո՛չ կարէ ապաշխարել. զի անցեալէ ժամանակն որպէս յիմար կուսանացն։ Զի առաքեալն ասէ՝ «այս է ժամանակ ըստ ունելի եւ այս է օր փրկութեան մի՛ ինչ տայցէք պատճառս զի մի՛ արատեսցի պաշտօնն ձեր»։
       Դարձեալ վասն Մեռելոց Հարց։
       Զի՞նչ է զատկի երկուշաբթի օրն մեռելոց առնելն։
       Պատասխան։ Նախ՝ որպէս մեք ի կիրակէ ուրախացաք եւ վայելեցաք ի շնորհաց յարութեանն Քրիստոսի, եւ միւս օրն եւ զնոսա մասնաւորեմք։
       Դարձեալ, ի կիրակէ յարութեանն Քրիստոսի տօնեմք. եւ յերկուշաբթին՝ նոցա սրբոցն որք ընդ Քրիստոսի յարեան եւ մտին ի քաղաքն սուրբ։
      
       Հարցումն։
       Զգերեզմանս յորո՞ւմ աւուր պարտ է օրհնել։
       Պատասխան։
       Ի մեծի ուրբաթին։ Զի Բ շաբաթին մեռելո՛ց է եւ ո՛չ գերեզմանօրհնէք։ Եւ այս է խորհուրդն. զի յայնմաւուր խաչեցաւ Քրիստոս, եւ գերեզմանք բացան եւ այլն։
       Եւ ի նոյն օրն ի գերեզման եմուտ եւ էջ ի դժոխս եւ քարոզեաց։
       Վասնորոյ խաչիւ եւ աւետարանաւ աւետեմք ննջեցելոցն զմեծ օր աւետեաց նոցա եւ կնքեմք զգերեզմանն։
      
       Հարցումն։
       Զի՞նչ է գերեզմանօրհնէքն։
       Պատասխան։
       Ողորմութիւն է ննջեցելոցն. եւ ո՛չ Ժէ գին աւետարանին շնորհացն։ Այսպէս եւ թաղմանն։ Նոյնպէս եւ յոտնալուայն եւ ի խաչհամբոյրն՝ գանձանակն է Քրիստոսի զոր յիշատակեմք։ Այսպէս եւ ի տընօրհնէքն ընծայք խաչին եւ աւետարանին որ ի նոցա տունն մտանէ։ Նոյնպէս եւ յայլ խորհրդոց կատարմունքն. կնքոյ, պսակի, եւ այլոցն, լուսացո՛ւ է եւ խնկոցգին։ Զի որք ընկալան զշնորհսն, պա՛րտին նոքա ընչիւք իւրեանց զեկեղեցւոյն լոյսն վառել զաւուրս ութն։ Այլ թէ ասեն՝ հաղորդադրամ, կամ խոստովանադրամ, խո՛րթ է. յագահութեանց երիցանց սահմանեալ եւ ո՛չ ըստ կանոնաց որպէս այլքն։ Զի այնպիսիքն դատաստան ընդունելոց են անձանց իւրեանց ի մեծի ատենին Քրիստոսի։
      
       Հարց Զի՞նչ է տուն օրհնելն ի զատկի եւ յայտնութեանն։
       Պատասխան։ Այն է որ յետ յարութեանն Քրիստոս եմուտ ի վերնատունն եւ օրհնեաց զաշակերտսն։ Եւ ի ծննդեանն յայրին երեւեցաւ բանն Աստուած. վասնորոյ զնոյն խաչն եւ զաւետարանն տարեալ ի տուն՝ օրհնեմք զբնակութիւնս մեր։
       Հարց։ Եւ զի՞նչ է որ ի մեծ իբարեկենդանին ԶԲ չորեքշաբաթ եւ զուրբաթն հանգստեանն ասեմք։ Պապասխան։ Նախ ասեն թէ՝ յաւուրսն յայնոսիկ յարեան մանկունքն յեփեսոս ի վկայութիւն առ հասարակ յարութեանն, զնոյն յիշատակեմք։
       Եւ դարձեալ, զի ի Խ օր պահոցն մինչ ի յարութիւնն Ղազարու այլ հանգստեան ո՛չ տօնեմք։
       Այսքան ի խորհուրդ ննջեցելոց ի թաղումն եւ ի կատարումն նոցա։