Խորհրդածութիւնք ի կարգս եկեղեցւոյ

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
ՏԷՐՆ մեր ասաց յաւետարանին. «Նմանեցաւ արքայութիւնն երկնից առն թագաւորի՝ որ առնիցէ հարսանիս որդւոյ իւրոյ »։ Եւ առաքեալն նորին ՚ի հպատակութիւն առն եւ կնոջ խրատելով զեփեսացիսն՝ յաւելու. «Խորհուրդս այս մեծ է, բայց ես ասեմ ՚ի Քրիստոս իսկ եւ եկեղեցի ». համարձակութիւն տան մեզ՝ զեկեղեցի եւ զՔրիստոս ՚ի տիպ փեսայի եւ հարսն օրինակել, այնու զի օտար եւ մաքուր ՚ի կարծեաց ախտաւոր թուլութեան ամենասուրբն միտք։
       Պարտիմք եւ մեք այսմ վեհագոյն բարձրանալ, եւ զխորհրդոյս քննել զօրութիւն. զի ոչ թէ միայն ՚ի նոր կտակարանս, այլեւ ՚ի հնոցն է զսոյն ուսանել, ըստ որում ասէ Եսայի. «Որպէս ուրախ լինի փեսայ առ հարսին, այսպէս ուրախ լիցի ՚ի քեզ տէր Աստուած քո »։ Եւ «Զոր օրինակ բնակէ երիտասարդ ընդ կուսի, յասպէս բնակեսցեն որդիք քո ՚ի քեզ »։ Այլ եւ Պօղոս դարձեալ գրէ. «Խօսեցայ զձեզ առն միում իբրեւ զկոյս մի սուրբ յանդիման առնել Քրիստոսի »։ Եւ այսպէս ամենեքեան նոքա համեմատեն զճանապարհ մեր խօսման հարսին, եւ հարսանեաց։ Քանզի յորժամ խօսեալ լինի կին առն՝ հեռի է ՚ի նմանէ տեսութեամբ, եւ միջնորդք հարսնածուք գան եւ առթեն զնա, յորոց լսէ վասն մեծութեան փեսային եւ վասն փառաց գեղեցկութեան նորա, եւ ՚ի խօսից անտի առթացն կաթէ եւ սերմանի սէր փեսային ՚ի սիրտ կուսին. եւ գերեալ վարի միտք նորա ՚ի սերն որ առ նա, եւ թողու զհայր իւր եւ զմայր, եւ առ նա ընթանայ։ Այսպէս եկեղեցւոյ քրիստոնէից առիթք եղեն մարգարէքն եւ առաքեալքն. խրատեցին մոռանալ զժողովուրդն եւ զտուն հօրն, եւ պատմեցին սմա զմեծվայելչութիւն մեծութեանն Քրիստոսի, եւ վասն գեղոյ աստուածութիւն նորա. եւ հաւատացաք մեք ՚ի նա։ Եւ ըստ որում նոքա ոչ միայն զփեսայն հարսինն, այլ եւ որ պատմեցին զմեծութիւն տեառն մերոյ, եւ նմա մատուցին բանս բարիս վասն եկեղեցւոյ հեթանոսաց, եւ աղօթս եւ խնդրուածս հաշտութեան առաջի բարձրելոյն։
       Եւ ըստ որում յետ սոցա զխաղաղութիւն խօսելոյ՝ ՚ի մի անձնաւորութիւն գան հարսն եւ փեսայն, այսպէս յետ գերելոյ զմիտս հեթանոսաց ՚ի հնազանդութիւնն Քրիստոսի առաքելոցն, ամենեքեան ՚ի Քրիստոս մկրտեցան, եւ մարմին նորա եւ ոսկերք անուանեցան, եւ ընդ նա յօդակապութեամբ Հոգւոյն խառնեցան։ Եւ որպէս փեսայն յետ այնորիկ բեղմնաւորէ որդիս ՚ի հարսնէն զանազանս, այսպէս եւ Քրիստոս արկ զվարդապետութեամբ իւր յարգանդ մտաց եկեղեցւոյ իւրոյ սրբոյ, եւ ծնաւ ՚ի նմանէ որդիս բազումս եւ հասակս զանազանս՝ զդասս հարց եւ հայրապետաց, մարտիրոսաց եւ ճգնաւորաց, արդարոց եւ սրբոց։ Եւ որպէս մայրն յետ ծնանելոյ զորդիսն՝ առ ՚ի կատարելութիւն սնուցանէ զնոսա, ըստ այսմ եւ ստինք մշտաբուխ եկեղեցւոյ միշտ դիացուցանէ զորդիս իւր, եւ սնուցանէ մինչեւ հասուսցէ զամենեսեան յայր կատարեալ ՚ի չափ հասակի կատարամանն Քրիստոսի։ Դարձեալ որպէս չէ օտար փեսայն կուսին՝ որ խօսեալն իցէ նմա, զի ՚ի միոջէ բնութենէ են. այսպէս եւ մեք չեմք օտար տեառն մերոյ, այն զի մարմնակիցք նորա եմք։ Եւ որպէս չէ օրէն կնոջ փոխանակել զանկողին առն իւրում ընդ այլում, ապա թէ ոչ՝ շուն համարեալ լինի, այսպէս եկեղեցւոյ ոչ է պարտ տեղի տալ յինքեան օտարոտի վարդապետութեան, որ զներհակն ուսուցանէ օրինացն Քրիստոսի։ Եւ որպէս հարսն հանդերձիւ զարդարի , եւ ինքն գլխովին մերկ պիտոյ է փեսային, սոյնպէս եւ գործք մեր բարիք լինին մեզ զարդարանք, զի հաճոյ լիցուք նովաւ տեառնն, եւ մեք միայն եմք պիտոյ նմա։ Եւ որպէս կին յորժամ զարդարի, ոչ հարցանէ ընդ ընկերսն թէ գեղեցի՞կ է, այլ առնու հայելի, եւ ինքն որոնէ զզարդ գունոյ իւրոյ. այսպէս եւ եկեղեցի ոչ ընդ այլ ոք հարցանէ, այլ ՚ի հայելիս սուրբ գրոց յառեալ զաչս մտացն՝ զպաճուճանս առաքինութեան իւրոյ նովաւ ուղղէ։ Ուրեմն կարի վայելչապէս խորհելով առաքեալ՝ անուանեաց զեկեղեցի հարսն Քրիստոսի։