ԿԱՆԱՆՑ
ազատացն
'ի
զարդս
իւրեանց
թագ
'ի
գլուխ
կրել
ցուցանէ
այս
բան
Վարդանայ,
որ
ասէ
վասն
Գրիգորի
թոռին
Ապիրատայ.
«Ած
'ի
քաղաքն
(Անի,
Մանուչէ
թոռն
Փատլուն
ամիրային
)
զամենայն
մնացեալ
իշխանսն,
որպէս
եւ
մեծաւ
հանդիսիւ
ընդ
առաջ
ելեալ
մուծանէր
'ի
ներքս
զԳրիգոր
զորդին
Վասակայ
զթոռն
Ապիրատին,
զոր
ասեն
ունել
'ի
գլուխ
ազատաց
կանանցն
հինգ
հարիւր
Թագս
երեւելիս.
զի
տէր
էր
մեծ
զօրաց,
եւ
բազում
ազատաց,
եւ
եղբայր
տեառն
Բարսղի,
որ
զկնի
Գէորգայ
ձեռնադրեցաւ
'ի
Հաղբատ
կաթողիկոս
»։
Զնոյն
յիշատակէ
եւ
Մատթէոս
մլէ.
վասն
կնոջ
Գող
Վասլի
իշխանին,
զի
'ի
մեռանել,
ասէ,
իշխանին
'ի
շկա.
բազում
ինչս
տարան
'ի
գանձուց
նորա
առ
Տանգրէ
մեծ
կոմսն
Ֆռանկաց
որ
յԱնտիոք.
«Եւ
զԹագն
կնոջն
Վասլին
(տարան
)
առ
կնոջն
Տանգրէի
»։
Այս
էր
սովոր
ութիւն
ժամանակին
նաեւ
յայլ
ազգս.
զի
որպէս
գրեն
Վարդան
եւ
Մատթէոս
մծդ.
Տափար
սուլտանն
Պարսից
որդի
Մէլիք
շահին՝
'ի
մեռանել
իւրում
ետ
սպանանել
զաւագ
կին
իւր
զԳոհար
խաթունն.
«Սա
յամենայն
ազգաց
գեղեցիկ
ազջկունս
էր
ժողովեալ
կուսանս
չորս
հարիւր,
որ
կային
յոտն
առաջի
նոցա,
զարդարեալ
գեղեցիկ
զարմանալեօք
յականց
եւ
'ի
մարգարտաց,
հանդերձ
արաբաց
ոսկով,
Թագ
'ի
գլուխն,
եւ
հիւսակ
գլխոյն
զարդարեալ
ոսկով,
եւ
ամենայն
սքանչելի
զարդարանօք
'ի
գոյնս
փայլէին
առաջի
նորա»։
Զարդք
զգեստուց
Աշխէն
տիկնոջն
յիշատակին
'ի
թուղթն
Դաշանց,
զորս
յղեաց
կայսրուհին.
«Որով
պսակեսցի,
ասէ,
բամբիշն
արեւելեան
վայելչափայլ
թագուհին
մեծն
Աշխէն.
եւ
չքնաղագեղ
օրիորդն
Հայոց
մեծաց
Խոսրովիդուխտ
Դաւճիճայն.
որոց
առաքեցան
Թագս
եւ
Պսակս
յակունդեայս
(յակինթեայս)…
եւ
Բահուանդս
բիւրականս,
եւ
վարսակալս
վայելչավառս…
Դուլէնս
դաղմատականս
»։
Բուզանդ
ե.
38.
յիշէ
զզարդս
զորս
Շապուհ
Պարսից
արքայ
առաքեաց
առ
Զարմանդուխտ
թագուհին.
«Ետ
թագաւորն
Պարսից
տանել
'ի
ձեռն
Սուրենայ
Թագ
եւ
Պատմուճան,
եւ
զՎառ
թագաւորացն
տիկնոջն
Զարմանդըխտոյ»։
