ՍԱՂՄՈՍԱՐԱՆ
Երուսաղէմ
6798
Գրիչ`
Սիմէոն
Վայր`
Մաւրիկ
անապատ
…
Աստանաւր
յանգ
ելեալ
աւարտեցաւ
հոգէլից
մատեանս
սուրբ
մարգարէին
Դաւթի
ի
ստոյգ
եւ
յընդիր
աւրինակէ,
որ
է
գրած
ձեռամբ
Յովանէս
Գառնեցոյն,
եւ
իմ
առեալ
գրեցի
փութով||:
Գրեցաւ
ձեռամբ
յոգնամեղ
եւ
ախմար
գրչի
սոսկանուն
Սիմէոնի,
ի
սուրս
անապատս,
որ
Մաւռիկ
կոչի,
ի
դուռս
սուրբ
Լուսաւորչի,
եւ
սուրբ
Աստուածածնին,
եւ
սուրբ
Նշանի
եւ
յայլ
բազմահաւաք
սրբոց,
որ
աստ
հաւաքեալ
կան:
Արդ,
յերես
անկեալ
աղաչեմ
զձեզ
սղալանաց
գրիս
մի
մեղադրէք,
զի
կարն
մեր
այս
էր:
Արդ,
որք
աւկտիք
ի
սմանէ
յիշեցէք
ի
սուրբ
աղաւթս
ձեր
զՍիմէ[ո]ն
եպիսկոպոս,
որ
զկարգն
ունիմ
եւ
ոչ
զգործ,
եւ
որ
մի
բերան
ողորիս
ասէ
միոյն
հարիւրապատիկ
իւր
ողորմասցի
աստուած,
ամէն,
ամէն:
Գրեցաւ
սայ
ի
հայրապետութեանն
տէր
Պաւղոսի,
եւ
յառաջնորդութեան
տէր
Մկրտչի,
եւ
է
իմ
հոգեւոր
եղբայր:
Ի
թվականին
Հայոց
ՊԿԹ.
(1420),
ի
մարտի
ԺԸ.
(18):
ՄԵԿՆՈՒԹԻՒՆ
ՏՈՄԱՐԻ
ՅԱԿՈԲԱՅ
ՂՐԻՄԵՑՒՈՅ
Երուսաղէմ
1574
Գրիչ`
Մկրտիչ
Վայր`
Արգելան
ա
Ի
թուիս
մերոյ
ՊԿԹ.
(1420),
ի
սահմի
ամսոյ
ի
Ա.
(1)
հանգեաւ
սուրբ
ճգնաւոր
վարդապետան
Յովաննէս
մականուն
Սադախ,
որոյ
յիշատակն
աւրհնութեամբ
եղիցի,
զի
էր
նա
բարի
բնութեամբ
եւ
ամենեցուն
յորդորող
ի
բարի
ուսմանս
եւ
ի
վարս
առաքինութեան:
բ
Այլ
եւ
յիշել
աղաչեմ
զիս`
զեղկելի
զծոյլ
զքնափ
եւ
զմեղսասէր
գծողս`
զՄկրտիչ
սոսկանուն
վարդապետ,
որ
ի
վաղուց
հետէ
փափագէի
սուրբ
դաւանութեանս,
որ
գծագրեցի
զսա
ի
զարանձաւ
անապատս,
որ
կոչի
Արգելան,
ի
թվականի
ՊԿԹ.
(1420)
շրջագայութեան
տումարի:
ԳԱՆՁԱՐԱՆ
Երուսաղէմ
6798
Գրիչ`
Երեմիա
Վայր`
Ի
Կեղոյ
քաղաքս
ա
Գրեցաւ
սուրբ
||
գիրզս
որ
կոչի
Գանձատետր,
ասացեալ
է
ի
հոգելից
վարդապետացն
ի
խրախուսութիւն
մանկանց
եկեղեցոյ,
ձեռամբ
Երեմիա
սարկաւագի,
ի
Կեղո
քաղաքս,
ի
թաղս
որ
կոչի
Բարձր
մահալա,
ի
դուռն
սրբոց
վկաիցն`
սուրբ
Սարգսի
զաւրավարի
եւ
որդոյ
նորա
Մարտիրոսի,
եւ
Գէորգա
զաւրավա[րի],
եւ
սուրբ
Յակոբա,
եւ
սուրբ
Աստուածածնին,
որոյ
շնորհիւն
եղեւ
սկիզբն
գրոցս,
որ
յամենայն
ժամ
զաւրացուցանէ
զտկար
եւ
զտրտում
բնութիւնս
իմ
ապաւինելով
յիւր
զաւրութիւնն
եւ
ի
բարեխաւսութիւնն,
ամէն:
Արդ,
որք
հանդիպիք
սմա
կարդալով
կամ
աւրինակելով,
յիշեցէք
զստացող
սորա
զ…
բ
Ո՜վ
եղբար,
գիրք
կապած
էր
յորժամ
զգանձս
գրեցի
ի
փառս
աստուծոյ:
գ
Ո՜վ
տէր
իմ,
ութ
աւուր
զանձն
յաւրինակս
չկար,
դու
զերորդ
աւուրն
գանձն
ասայ:
ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ
Երուսաղէմ
1574
Գրիչ`
Մկրտիչ
Վայր`
Արգելան
Այլ
եւ
յիշել
աղաչեմ
զիս`
զեղկելի,
զծոյլ,
զքնափ
եւ
զմեղսասէր
գծողս
զՄկրտիչ
սոսկանուն
վարդապետ,
որ
ի
վաղուց
հետէ
փափագէի
սուրբ
դաւանութեանս,
որ
գծագրեցի
զսա
ի
քարանձաւ
անապատս,
որ
կոչի
Արգելան,
ի
թվականիս
ՊԿԹ.
(1420)
շրջագայութեան
տոմարի:
ՃԱՇՈՑ
Երեւան
3790
Գրիչ`
Յովհաննէս
Վայր`
Մոխրաբերդ
գիւղ
Եւ
արդ
ես
[անպտ]ուղս
ի
բարեաց`
անարժան
քահանայ
||
Յոհանէս
գրիչս
տեսի
զսէր
[եւ
զփա]փաք
սրբասէր
քահանային
Յովանիս[ի
եւ
տ]կար
անձամբս
յանձն
առի
[եւ
ամէն]ակարող
զաւրութեամբ
աստուծոյ
կա[տարեց]ի
զսուրբ
գիրզս
ի
դառն
ժամա[նակի],
որ
ի
ծովաէեալ
մեղաց
մերոց
||
գործոց
եկն
ազգիազգի
[պատու]հաս
ի
վերա
երկրի`
սով,
սրած[ութիւն],
մահտարաժամ
եւ
յայսմ
[ամի
մ]արախ
բազում
ի
յաշխար[հս
եւ
եր]եր
զամենայն
բոյս
դալարի
եւ
եղ[կո՞ւ]թիւն
մեծ,
յոռու[մ
էր]
թուիս
Հայոց
||
նաւաս[ար]դի
ամսոյ
ի
Ի.
(20),
ի
[հայրա]պետութեանն
տէր
Դաւթի
եւ
||
ի
բռնակալութեան
[Ղարա]-Յուսուֆի:
Ա[րդ],
գրեցա[ւ
Քրիստոս]ա[գիր
մա]րգարէական
եւ
առաքել[ական]
մարդ[իր]ոսական
տառս
[ձեռ]ամբ
յոգնամեղ
եւ
անարուե[ստ
գրիչ]Յոհաննիսի
քահանայի,
բազ[ում
աշխա]տանաւք
եւ
քրտամբք:
Հոգ
||
բ
եւ
յաւժընդակութեամբ
եւ
կարո[ղու]թեամբ
[կատար]եցի
զսուրբ
գիրքս
յերկիրս
Ըռշտունեաց,
ի
գեաւղս
որ
կոչի
Մոխրաբերդ,
ընդ
հովանեաւ
սուրբ
Յովաննիսին,
ի
խնդրոյ
Յովանէս
քահանային,
հօրն
Սա
||
Ընդ
նոսին
ինձ
աստուած
ողորմի
ասացէք`
Ստեփանոս
գրչի,
եւ
իմ
ծնաւղացն,
եւ
կարդացողացն,
եւ
լսողաց
առհասարակ
ողորմեսցի
Քրիստոս
աստուած,
ամէն:
ԳԻՐՔ
ՀԱՐՑՄԱՆՑ
ԳՐԻԳՈՐԻ
ՏԱԹԵՒԱՑՒՈՅ
Երեւան
10198
Գրիչ`
Յոհանէս
Մոկացի
Վայր`
Եղիվարդ
եւ
անձնապատ
ա
Փառք
ամենասուրբ
երրորդութեան
…
Ի
թուաբերութեան
Հայկազեան
տօմարի
Պ.
երրորդի
վաթսուներորդի
իններորդի
(1420)
գրեցաւ
եւ
յանկ
ելեալ
աւարտեցաւ
մատեանս
աստուածային,
որ
կոչի
Հարցմունք,
ձեռամբ
յոգնամեղ
եւ
անպիտան
Յոհանիսի`
Մոկացի
կոչեցեալ,
ի
գեղէն
Ապարանից,
ի
գաւառն
Մամրտանից:
Արդ,
եղի
ի
մտի
հետեւալ
ընթերցմանց
եւ
տեսի
զփափագելիս
զայս
զգանձս
աստուածածյին
հաւաքեալ,
յոյժ
ցանկացող
եղէ
սմայ:
Բայց
տըկարութիւնս
իմ
բացեայ
ի
սմանէ
զիս
առնէր,
ոչ
կարէի
ստանալ
ի
չզաւորութենէ,
եւ
գրելոյ
անվարժ
ամէնեոին
եւ
անկիրթ
էի:
Ապա
քաջալերս
առեալ
ի
յեղբարց,
ապաւինելով
իմ
յամենակարողն
եւ
ի
հղօրն
զօրութեամբ
ձեռն
ի
գործ
արկի
գրել
ըստ
իմում
կարի,
ի
գաւառն
Արարատեան,
ի
գեօղն
Եղիվարդ
կոչեցեալ,
ընդ
հովանեաւ
սուրբ
Աստուածածնին
եւ
սրբոյն
Յակոբայ,
առ
ոտս
Սիմէոնի
րայբունապետի
եւ
քաջ
հեռետորի
Հայոց,
որոյ
թողեալ
զբազումն
մարմնական,
նաեւ
զհանգիստ
մարմնոյ,
տուեալ
զանձն
ի
չարչարարանս,
վասն
յոյսոյն
Քրիստոսի,
անհանգիստ
արքայութեամբ
եւ
անդադար
ընթերցմամբ
աշխատի
ի
գիրս
աստուածային
հնոյ
եւ
նորոյ
կտակարանաց,
այլ
եւ
նորից
եւ
արտ[ա]քնոց,
առատապէս
լիացուցանէ
զ||մանկունս,
որ
առ
սա
հաւաքեալ
կան:
||
Ը.
երորդ
հատորն
անտ
գրեցաւ,
բայց
||
մահիճս
իւր
հեծնէ
եւ
ծնընդկանն
ի
յ[ե]րկ[ու]ն[ս]
ճղիցէ.
եւ
ես
ոչ
կարացից
լռե
||
ո
ահումս
||
ի
որ
եղեւ
առհասարակ,
զի
քաղցրութիւն
||
ի
դառնութիւն
փոխեցա[ւ]:
Զի
ապերախտ
եղաք
առ
երախտա[ւ]ո[ր]ն
եւ
ապաշնորհք
առ
բազմապարգեւն,
միշտ
մեղուցեալք
առ
երկայնամիտն,
մինչ
զի
զարդար
զցասմունք
շարժեցաք
ի
մեջ
առաքեաց
զմեզ
ըստ
մարգարէին
զզօր
իւր
մեծ,
այսինքն
զմարախ
եւ
զխառինճ,
որ
էր
կոնտն
եւ
թեւաւորն,
խառն
ի
խուռն
ընդ
միմեանս,
զի
առաջին
տարին
եկն
թեւաւորն
եւ
սերմանեաց,
եւ
ի
միւս
այլ
տարին
ի
գարնան
եղանակին
ընդ
խոտոյն
ի
վեր
փչեաց
առաւել,
քան
զբոյսս:
Մինչ
զի
լի
եղեւ
ի
խորութիւն
ձորաց
եւ
ի
լայնութիւն
դաշտաց,
ի
գագաթունս
լեռանց.
էր
երկիր
առաջի
նորա
իբրեւ
զդրախտ
փափկութեան
եւ
վերջ
նորա
դաշտ
ապակնութեան`
ըստ
մարգարէին:
Էկեր
զամենայն
խոտ
եւ
աչառեաց
եւ
սպառեաց
զամենայն
վաստակ
սերմանեալ.
նուազէն
անասունք.
լքեալ
դատարկեցան
երկրագործք
ի
վաստակելոյ,
խցեալ
կալնուին
զերդ
եւ
զպատուհասն
ի
ներքս
լինելոյ
նոցա:
Մինչ
զի
զերդս
պահէին
աւելելով,
կամ
մաղ
ի
վերա
դնելով,
եւ
ապա
հաց
ի
ներքս
եփէին:
Ամենայն
ժողովք
ջուրց
պարզք
եւ
բարեհամք
գիշահոտեալ
տիղմային
արիւնատեսիլ
իբրեւ
զեգիպտացոցն
լինէր:
Ի
ներքս
կոտորելոյ
նոցա
անբնակ
ի
մարդոյ
եւ
յանասնոյ
գեօղք
լինէին,
գնալով
նոցա
յայլ
տեղօջէ
յայլ:
Քակեցաւ
ամենայն
միաբանութիւնք,
որ
հացիւ
եւ
կերակրով
էին
շաղկապեալ:
Եւ
ապա
իմ
եկեալ
ի
յերկիրս
Ըռշտունեաց
ի
[գերա]հռչակ
եւ
հանդիսական
անումբ
բարձրացեալ
||
[մենաստ]անիս
Անձնապատ
կոչեցեալ:
Եւ
||
գրոցս
Բ.
(2)
այլեւս
հատորսն
կատարեցի
ընդ
հո[վանեաւ
սուրբ]
Աստուածածնին
եւ
սրբոն
Գրիգորի
Լուսաւորչի,
[յա]ռաջնորդութիւն
հերպետաց
երկուց`
եղբարց
հարազատաց`
Կարապետի
եւ
Յովանիսի
սրբասնելոց
աբեղայից,
[որ]ոց
լիցի
մասն
եւ
բաժին
ընդ
սուրբս
եւ
ընդ
սիրելիս
աստուածոյ`
ծնօղօք
եւ
արեան
մերձաւորօք,
ամէն:
Բայց
իմ
դեգերեալ
աստ,
առ
ոտս
երջանիկ
րաբունապետիս
Յակոբայ
Ասպիսնըքցի
կոչեցեալ,
վայելչատիպ,
չափահասակ
բարիոք
ալեաւք
ծաղկեալ,
զուարճախաւս
[առ]ատաբան
[բա]նաւոր
եւ
ուսուցանող
ան[ձան]ձրոյթ
յոյժ
գութ
ունելով
առ
գրոց
աշակերտսն,
եւ
առաւել
ի
վերա
իմ
ուսուցանելով,
կերակրելով,
այլեւ
զգեստիւ,
որոյ
եղիցի
մասն
եւ
վիճակ
ժառանգութեան
ընդ
ամենայն
սրբոց
ուղափառ
վարդապետաց,
հանդերձ
սրբասնեալ
կրօնաւորիւ
եղբարքն
իւրով
Անդրեասիւ,
ծնօղօք,
եւ
ամենայն
արեան
մերձաւորօք,
աստ
եւ
ի
հանդերձելումն,
ամէն:
Դարձեալ
աղաչեմ
զամենեսեանդ,
որք
հանդիպիք
այսմ
գրոց
օրինակելով
կամ
ընթեռնելով
կամ
տեսնելով,
յիշեսջիք
զիս
զտառապեալս
Յոհանէս,
եւ
զծ[ն]աւղսըն
իմ`
զհայրն
իմ
զԱբրահամ
եւ
զմայրն
զԲաղդատ,
եւ
զեղբարսն
իմ`
զփոխոցեալսն
առ
աստուած:
Եւ
ով
որ
ուղիղ
սրտով
եւ
լի
բերանով
մին
տէր-ողորմեայ
ասացէ,
ողորմութիւն
ասասցէ
ի
Քրիստոսէ
աստուածոյն
մերոյ,
որում
ընդ
հօր
եւ
ընդ
հոգոյն
փառք,
պատիւ,
եւ
իշխանութիւն
այժմ
եւ
միշտ
եւ
յաւիտեանս
յաւիտենից,
ամէն:
Եւ
այս
երրորդ
ամ
է
մարախս
դեռ
կայ: