ԿՆԻՔ ՀԱՒԱՏՈՅ

ԲԱՆ ԵՐԿՐՈՐԴ
       Յաղագս մին գոլ զՏէր մեր եւ զՓրկիչն Յիսուս՝ հանդերձ իւրով մարմնովն, եւ նմա առբաշխել զամենայն աստուածավայելուչս եւ զմարդկայինս, եւ զի յերկուս բնութիւնս բաժանեն զնա ամպարիշտք։
      1  * Սրբոյն Յեռոթէոսի փիլիսոփայի՝ Առ յԱստուածաբանականացն ստիքիրոնացն, որ էր ի հեթանոսականին եղեալ ուսուցիչ Դիոնիսիոսի Արիսպագացւոյ։
       2  Որ ամենեցուն պատճառն եւ վերայլիակատար Յիսուսի աստուածութիւնն, որ զմասնաւորսն բոլորին համաձայն միացուցեալ՝ եւ ո՛չ մասն եւ ո՛չ բոլոր ելով, եւ մասն եւ բոլոր, որպէս ամենայն, եւ զմասն եւ զբոլորն յինքեան ի միասին առեալ, եւ առաւելապէս ունելով եւ նախաբար ունելով։ 3  Կատարեալ ապա է յանկատարս, որպէս կատարելապետ , եւ անկատար ի կատարեալս, որպէս առաւելակատար եւ նախակատար . տեսակ * տեսակաբար յանտեսակս, որպէս տեսակապետ. անտեսակ ի տեսակս, որպէս վերակատար ։ 4  Գոյութիւն բոլորիցս գոյացելոց՝ անապականապէս եղեալ եւ վերագոյ ամենայն գոյութեանց, եւ համարձեալ զբոլոր իշխանութիւնս եւ զկարգապետութիւնս որոշելով, եւ բոլոր պետութեանց եւ կարգաց վերանստեալ , եւ չափապէս գոյացելոցն, եւ յաւիտեան եւ վերայաւիտեան եւ նախ քան զյաւիտեանս։ 5  Կատարեալ ի կատարեալսն եւ առաւել ի կատարեալսն. անճառելի եւ անբարբառ, գերամիտ, գերակայ, գերագոյական՝ գերաբնապէս ունելով զգերաբնութիւնն, գերագոյաբար զգերագոյութիւնն։ 6  Վասն զի, մինչ ըստ բնութեանն եւ ճշմարտապէս վասն մարդասիրութեան եկն եւ գոյացաւ, եւ այր, որ Աստուածն անուանեցաւ, քաւեալ ապա եղիցի ի մէնջ՝ առաւելեալն մտաց եւ բանի աւրհնելով։ 7  Թեպէտ եւ այսոքիւք ունի * զգերաբնութիւն եւ զգերագոյակ, ո՛չ միայն զի անայլայլաբար եւ անշփոթապէս մեզ հաղորդեցաւ, ոչինչ պակասեալ ի լիութենէն, որ առ մեզ խոնարհեցաւն, այլ զի եւ ըստ ամենեցուն նոր եւ նորագոյն մերում բնութեանս գերաբնութեամբ գոյր, որ ըստ բնութեանն գերաբնութիւն զբոլորս մեր առ ի մէնջ, ի վեր քան զմեզ ունելով։
      8  * Դիոնէսիոսի Արիսպագացւոյ, Աթենացւոյ՝ առ Գայիոս սարկաւագ։
      9  * Որպէս ասէ Յիսուս, որ ամենեցունն առաւելն է՝ ամենայն մարդկան կենդանութեամբ կարգեալ. քանզի ո՛չ որպէս պատճառ մարդկան, որ ասի մարդ, այլ որպէս նա ինքն է ըստ գոյութեան՝ բոլորովին ճշմարտապէս մարդ ելով։ 10  Բայց մեք զՅիսուս ո՛չ մարդոյ նմանապէս ձեւացուցանեմք, վասն ո՛չ մարդն միայն եւ ո՛չ գերագոյակ, կամ մարդ լոկ, այլ մարդ ճշմարտապէս, որ եւ առաւելապէս մարդասէր՝ ի վեր քան զմարդիկ եւ ըստ մարդկան ի մարդկայինն գոյացութեանց գերագոյական գոյացեալ։ 11  Եւ գոյ ոչինչ պարտ գոյութեանն, որ Ամենակալին է, եւ առաւել վերագոյակ. վասն որոյ եւ այսորիկ աղագաւ գոյութիւնն ասի, կենդանութիւն ճշմարտապէս գոլով՝ ի վեր քան զգոյութիւն գոյացաւ եւ ի վեր քան զմարդ ներգործէր զմարդոյն։ 12  Եւ զեկուցանէ Կոյսն՝ վերաբնաբար ծնանելով, եւ ջուր անկայուն նիւթական եւ երկրակոխային ոտից անսալով ծանրութեանն, եւ ո՛չ ճոճելով, այլ վերաբուն զաւրութեամբ յանհեղլի հաստատեալ։ 13  Զի՞նչ թերեւս զայլն՝ յոյժ բազում գոլով, ասիցէ ոք, ի ձեռն որոց եւ աստուածաբար տեսանելով՝ ի վեր քան զմիտս ծանիցէ, եւ զմարդասիրութեամբն Յիսուսի հակառակ զաւրութեանցն վերին իշխանութեանն ունելով։ 14  Եւ զի համառաւտաբար ասասցուք՝ * ո՛չ մարդ, այլ որպէս ո՛չ մարդ, այլ որպէս առ ի մարդկանէ՝ մարդկան գերազանց եւ ի վեր քան զմարդ, եւ ճշմարտապէս մարդ եղեալ, եւ այնուհետեւ ո՛չ ըստ Աստուծոյ զաստուածայինսն ներգործեալ, եւ ո՛չ զմարդկայինսն ըստ մարդոյ, այլ այրացեալ Աստուծոյ նոր իմն եւ աստուածայրական ներգործութեամբ ըստ մեզ քաղաքավարեալ։
      1  * Երանելւոյն Երանոսի՝ Հետեւողին առաքելոց, եպիսկոպոսի Ղոքդոնի Գալիլեացւոց։
       2  Աւրէնն եւ մարգարէք եւ աւետարանք քարոզեցին զՔրիստոս՝ * զծնեալն ի Կուսէն եւ զչարչարեալն ի խաչին եւ զյարուցեալն ի մեռելոց եւ յերկինս վերացեալ եւ փառաւորեալ, եւ թագաւոր յաւիտեանս. եւ զի սա է կատարեալ միտք Աստուծոյն Բան, որ նախ վաղորդայնազդեցին ծնիցեալն , շինակից է ամենայնի, ստեղծիչն մարդոյ, յամենայնի ամենայն եղեալն՝ ի հայրապետսն հայրապետ, յաւրէնսն աւրէն, ի քահանայսն քահանայապետ, ի թագաւորսն իշխան առաջնորդական, ի մարգարէսն մարգարէ, ի հրեշտակսն հրեշտակ, ի մարդիկ մարդ, ի Հաւր Որդի, յԱստուածումն Աստուած, յաւետարանսն արքայ։ 3  Սա իսկ է սա, որ նաւուղեաց, զԱբրայամ առաջնորդեաց, ընդ Սահակայ կապեցաւ, ընդ Յակովբայ աւտարակենցաղեաց , ընդ Յովսեփայ վաճառեցաւ, ընդ Մովսեսի զաւրավարեաց, ժողովրդեանն աւրինադրեաց, ընդ Յեսուաւ վիճակատուեաց. ի Դաւթի երգիչ , ի մարգարէսն զիւր կիրսն քարոզէր , ի Կուսի մարմնացեալն, ի Բեթղեէմ ծնեալ. ի հովուացն տեսեալ , ի հրեշտակացն փառաւորեալ, ի մոգուցն երկրպագեալ, Յովհաննէ ընկալեալ, ի Յորդանան մկրտեալ, յանապատի փորձեալ , եւ Տէր գտեալ, զառաքեալսն հաւաքեալ, զարքայութիւնն քարոզեալ, զկաղս բժշկեալ. զբորոտս սրբելով, զկոյրս լուսաւորելով , զմեռեալս յարուցանելով. ի տաճարին երեւեալ, ի ժողովրդենէ անհաւատացեալ , ի Հրեից * մատնեալ եւ ի քահանայապետիցն ըմբռնեալ, առաջի Հերովդի * յառաջ ածեալ, առաջի Պիղատոսի դատիցեալ , ի մարմնի բեւեռեալ եւ ի փայտի կախիցեալ . ի յերկրի թաղեալ , ի մեռելոց * յարուցեալ, առաքելոցն երեւեալ, ի յերկինս համբարձեալ, յաջմէ Հաւր * նստեալ եւ ի նմանէ փառաւորեալ. Որ է յարութիւն մեռելոց, փրկութիւն կորուսելոց , լուսարան խաւարելոց եւ * փրկարան բացածնելոց. առաջնորդ մոլորելոց եւ ապաւէն վշտացելոց, հովիւ ապրեցելոց եւ փեսայ Եկեղեցւոյ, երեսանակալ քերովբէից եւ զաւրավար հրեշտակաց. Աստուած յԱստուծոյ, Որդի ի Հաւրէ, Յիսուս Քրիստոս, արքայ է յաւիտեանս . ամէն։
      1  * Սրբոյն Փիլիկեայ եպիսկոպոսապետին Հռովմայ եւ վկայի՝ ի թղթոյն, որ առ Մաքսիմիոս եպիսկոպոս եւ առ ուխտ եկեղեցւոյն Աղէքսանդրի։
      2 Յաղագս * մարմնաւորութեան Բանին եւ հաւատոյ ։ 3  Հաւատամք * ի Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս՝ ի Կուսէն Մարիամայ ծնեալ, եթե ինքն է յԱստուծոյ մշտնջենաւոր Որդի եւ Բան, եւ ո՛չ մարդ * յԱստուծոյ առաւ, զի իցէ այլ քան զնա. քանզի * ո՛չ մարդ առընկալաւ Աստուծոյն Որդի, զի իցէ այլ քան զինքն, այլ Աստուած ելով կատարեալ՝ եղեւ համանգամայն եւ մարդ կատարեալ, մարմնացաւ ի Կուսէն։ 4  Հաւատամք ի Քրիստոս Յիսուս՝ Աստուած խոստովանելով զնա աստուածական բնութեամբն, ո՛չ ընդունելութեամբ աստուածութեանն. քանզի ինքն է, որ ընկալեալ լինի, աստուածաբար փչեալ յաշակերտսն զՍուրբ Հոգին. ինքնն, որ մեռաւ մարմնով վասն մերոյ փրկութեան եւ ապրեցուցանելով ի մեղաց զհաւատացեալս ի նա։ 5  Քանզի ո՛չ մարդ ըստ մեզ Տէրն առաւ յԱստուծոյ, այլ Աստուած ճշմարիտ * զմարդիկ առնելով, որպէս եւ գրեալ է. Առնելով զ.. եզ Տէր . իսկ Տէր է ի Մարիամայ ծնեալն՝ ըստ Պաւղոսի , ինքն ելով Աստուծոյն Բան։ 6  Բայց նզովեմք, որք ախտակիր զաստուածութիւնն * ասեն եւ որք մարդ զխաչեցեալն * զՔրիստոս ասեն, եւ ո՛չ * բոլորովին էութեամբ Աստուած։
      1  * Պետրոսի եպիսկոպոսին Աղէքսանդրի։
      2  * Վասն որոյ եղեալն, ասէ, սուրբ կոչեսցի եւ Որդի Աստուծոյ . իբր զի՝ ծնեալն ի մարմնոյ մարմեն է։ 3  Քանզի Մարիամ ի մարմնի զՏէրն մեր Յիսուս Քրիստոս ծնաւ՝ զմի եւ զնոյն ելով , այլ * ո՛չ այլ եւ այլ, քա՜ւ լիցի։ 4  Քանզի * ճշմարտապէս ասեմք եթե՝ Տէր Յիսուս , հաւատալով առաւել, եթե Յիսուս է Որդի Աստուծոյ, եւ եթե Յիսուս է Քրիստոսն , որպէս ինքն յետ յարութեանն եւ ի համբառնալն ինքն Յիսուս երեւեցաւ։
      1  * Երանելւոյն Դիոնէսիայ եպիսկոպոսապետին Աղեքսանդրիայ՝ Երրորդ թղթոյն, որ առ Քուստոս եպիսկոպոսապետ Հռոմայ։
       2  Իսկ եթե զնախանձ ունել զԱստուծոյ եւ ի բոլոր սրտէ զնա սիրել հաւատ զմեզ յորդորէ , եւ * միայն պղծել պարտ * որ զէապէսն միմիայն խոտեն Աստուած եւ զերկնի եւ զերկրի եւ * զամենեցուն արարիչ եւ տէր, նուաստագոյնս ուրեմն այլոյ եւ անարգագոյն գոլ ասելով, եւ * ամենայն բարւոյ չարութիւն առյարեն, եւ ո՛չ զսիրելին նորա * զմեր Փրկիչն, որ զինչ էն՝ հաւատան, այլ զսքանչելի տնաւրէնութիւնն եւ զմեծ խորհուրդն լուծանելով՝ զոմն ո՛չ Աստուած, ո՛չ Որդի գոլ հաւատալ , իսկ զոմն ո՛չ մարդ եղանել՝ ո՛չ մարմնով եկեալ, այլ երեւոյթ եւ ստուեր գոլ ասելով՝ զնոսա զամենեսեան * յիրաւի Յովհաննէս թղթովն դերաքրսիտոս կոչեաց . եւ յաղագս նոցա մարգարէն վկայեաց ասելով. Ո՛չ * զատելիս քո ատեցի եւ ի թշնամիս քո հալէի. կատարեալ յատելութիւն ատեցի զնոսա. ինձ ի թշնամիս եղեն ։
       3  Նորին Դիոնիսի՝ ի լուծմանէ Ժ. բանէն, որ առ Սամոստացին Պաւղոս։
       4  Առաքեալ ասէ. Որոց հարքն, յորոց եւ Քրիստոս ըստ մարմնոյ, որ է ի վերայ ամենեցուն Աստուած ։ 5  Եւ Եսայիաս ասէ. Մանուկ ծնաւ մեզ եւ Որդի տուաւ ։ 6  Քանզի այն, որ էր ի սկզբանն՝ տուաւ մեզ, եւ այն, որ չէր ինչ յառաջագոյն, եղեւ. եւ եղեւ իշխանութիւն նորա ի վերայ ուսոց իւրոց։ 7  Զի որ էրն ի սկզբանն եւ յառաջ քան զաշխարհս ընդ Հաւր ծնողի իւրոյ, ինքն իսկ ի վերջին ժամանակս վասն փրկութեան մերոյ տուաւ մեզ , եւ եղեւ այն ինչ վասն մեր, որ ո՛չ կայր ի նմա, եւ մնաց որպէս էրն ի սկզբան յառաջագոյն։ 8  Որպէս մարգարէն Ովսէէ ասէ վասն Քրիստոսի եթե՝ Մարմին իմ ի նոցանէն . այլ մարմինն, զոր ասաց, վասն Բանին ասաց Աստուծոյ, որ մարմնացաւ ի սուրբ Կուսէն. քանզի եղեւ մարմին եւ ետ զհոգին, արա իւր մայր եւ ետ մեզ հայր. կոչեաց իւր մայր զՄարիամ եւ մեք կոչեմք՝ Հա՛յր մեր, որ յերկինսդ ես ։ 9  Եւ իշխանութիւն իւր ի վերայ ուսոց իւրոց . քանզի զկեանս մեր եբարձ ի վերայ ուսոց իւրոց՝ այն, որ է Աստուած ամենայնի, այսինքն՝ զսուրբ խաչն տէրունական, մինչ խնդութեամբ երթայր ի մահ։ 10  Եւ խորհրդակից Հաւր իւրում , քանզի նա ասաց. Հա՛յր, եկայք արասցուք մարդ ըստ պատկերի մերում ։ 11  Եւ Աստուած հզաւր կոչեցաւ եւ իշխան խաղաղութեան . Իշխանութիւն ունիմ դնել զանձն իմ եւ իշխանութիւն ունիմ առնուլ զնա ։ 12  Յղացաւ Բանն Աստուած ի սուրբ Կուսէն եւ ծնաւ ի նմանէն մարդ կատարեալ, յղացաւ եւ ո՛չ գիտաց, ծնաւ եւ ո՛չ չարչարեցաւ, եւ որպէս Աստուած եւ տէր բնութեամբ՝ պահեաց զարգանդ սրբոյ Կուսին որպէս էրն իսկ։ 13  Եւ վկայէ Եզեկիէլ մարգարէ. Դուռն այն եղիցի փակեալ եւ ոք մի՛ մտցէ եւ ելցէ ընդ նա. բայց ինքն Տէր մեր մտցէ եւ ելցէ ։ 14  Ի Բեթղեէմ ծնաւ Որդին, որ յառաջ քան զաշխարհ, եւ վկայէ Միքիա մարգարէ ասելովն. Եւ դու, Բեթղեէ՛մ, տուն Եփրաթայ, սակաւաւոր իցես լինել ի հազարաւորս Յուդայ, ի քէն ելցէ իշխան ։ 15  Եւ իշխան, ո՛ Սամոստացի, զնա կոչէ. քանզի չիք այլ իշխան յառաջ քան զնա։ 16  Եւ դարձեալ եթե՝ Նա հովուեսցէ ժողովրդեանն իմում Իսրայելի , այսինքն գնդի առաքելոցն, որ յԻսրայելէ էին. քանզի ասաց ցնոսա. Ահա առաքեմ զձեզ իբրեւ գառինս ի մէջ գայլոց . քանզի երկոտասան ոչխարք էին սուրբ առաքեալքն, զորս առաքեաց, եւ զամենայն գայլս, որ ի վերայ երկրի էին՝ խաղաղացոյց։ 17  Եւ ելք նորա ի սկզբանէ աւուրց աշխարհի . որպէս երանելի մարգարէն Դաւիթ յիւրումն ասէ, եթե՝ Յառաջագոյն քան զարեւ է անուն նորա , եւ աւրհնեսցին ի նա ամենայն ազգք երկրի ։ 18  Եւ առաքեալ ասէ. Յիսուս Քրիստոս երէկ եւ այսաւր, նոյն եւ յաւիտեան . քանզի նորաստեղծ ծագեցաւ առ մեզ առաջի այն թագաւորի փառաց, որ Յակովբայն ծագեաց մարմնով, որ է Աստուած ամենայնի։ 19  Եւ վկայէ երանելին Մովսէս թե՝ Ծագեաց աստղ Յակովբայ . քանզի ել մարդ ինքնն մարդասէրն, այսինքն Յակովբայ, եւ բարձրացաւ թագաւորութիւն նորա. եւ ո՛չ ասաց թե՝ բարձրասցի, այլ այն, որ ինքնն իսկ Բարձրեալն էր, զիա՞րդ պիտոյ էր նմա բարձրանալ. քանզի ընդ ամենայն երկիր ծագեաց լոյս նորա։ 20  Եւ մոգք յարեւելից եկին եւ մատուցին պատարագ այնմ , որ ծնաւ ի Բեթղեէմ. եւ վկայէ Եսայի. Ի Սաբայ եկեսցեն՝ բերելով ոսկի եւ կնդրուկ եւ զմուռ, եւ պատգամս մատուսցեն եւ զփրկութիւն Տեառն պատմեսցեն ։
      1  * Երանելւոյն Ուիտաղեայ եպիսկոպոսապետին Հռովմայ՝ Յաղագս հաւատոց։
       2  Իսկ եւս եւ * յաղագս մարմնոյ տնաւրէնութեան մերոյ Փրկչին հաւատամք, զի անայլայլելւոյ եւ * անյեղեղկի մնացելոյ Աստուծոյ Բանին զմարմնաւորութիւն եղանել։ 3  Քանզի Որդի ելով ճշմարտապէս Աստուծոյ՝ ըստ յաւետախաղաց Աստուծոյ ծննդենէն, եղեւ Որդի ըստ ի Կուսէն ծննդեանն , եւ է միեւնոյն կատարեալ Աստուած՝ համագոյական ըստ աստուածութեանն եւ համագոյ Հաւր, եւ կատարեալ մարդ, նոյն ինքն ըստ ի Կուսէն ծնելութեանն , եւ համագոյ մարդկան ըստ մարմնոյ։ 4  Իսկ որք յերկնուստ ասէ մարմին ունելով զՏէրն, կամ Հոգւոյ Աստուծոյ զմարմինն՝ եղիցի նզովեալ։ 5  Որ ոք ո՛չ * խոստովանիցի Տեառն մարմին ի Կուսէն, եւ մարդկան համագոյ , եղ. 6  Որ ոք զՏէրն մեր եւ զՓրկիչն , ի Հոգւոյն Սրբոյ եւ * ի Մարիամայ կուսէն ծնեալ ըստ մարմնոյ՝ անանձն ասէ, կամ անզգայ, կամ անբան, կամ անիմաստ, եղ. նզ. 7  Որ ոք բաժանէ եւ զատուցանէ զՏէրն մեր եւ զՓրկիչն եւ ասէ այլ գոլ Որդի * զԱստուած Բանն եւ այլ զառեալն մարդ, եւ ո՛չ * խոստովանի մի եւ զնոյնն, եղ . Նզ.
      1  * Երանելւոյն Երեքթեայ եպիսկոպոսապետին Անդւոք Պիսիդեայ՝ ի խաւսիցն ասացելոց յաստուածայայտնութիւնն ի մեծ եկեղեցւոջն Կոստանդնուպաւլսի, նստելով երանելւոյն Պրոկղի եպիսկոպոսին։
       2  Առ Էսայայ մեծի մարգարէի Աստուծոյ քարոզելոյ մանկանն՝ Քանզի մանուկ , ասէ, ծնաւ մեզ, որդի եւ տուաւ մեզ, որոյ պետութիւնն եղեւ ի վերայ ուսոց իւրոց, եւ կոչեսցի անուն իւր մեծի խորհրդոյ հրեշտակ, սքանչելի խորհրդակից , եւ որ զկնի։ 3  Մի՛ ոք այսուհետեւ զձեզ հրէական պատրեսցէ ոստ. քանզի այսպէս կոչել զհերձուածողականսն արժան, իբր այլ ոմն ծնիցեալ , իսկ այլ ոմն ծնիցելոյ բնութիւնք։ 4  Քանզի եթե ոք զայս ասել համարձակեսցի, զԵմանուէլն զայս միայն ընդդէմ դի՛ր, եւ սանձս լռութեան զանուանն * ընկալցի զյիշողութիւն։ 5  Քանզի ո՛չ երկու բնութիւնք, այլ զմարմնացեալն Աստուած Կոյս խորհրդաբար սաղմնեաց , ընկալեալ զՀոգւոյն վերեկութիւն. քանզի եթե մարդկայնոյ էր սերմաբողբոջ Քրիստոս, հաւանեի արդեւք եւ զպտուղն ըստ բնութեանն քատակիլ յարմատոյն . իսկ եթե * Հոգւոյն է վերեկութիւն՝ ըստ հրեշտակապետին * ձայնին, Աստուած է ծնեալն. վասն զի * Աստուած ծնելութեան առիթ։
       1  Երանելւոյն Պրոկղի եպիսկոպոսի։
       2  Եւ թերեւս պահանջիցէ ոք, զի եթե չէ Քրիստոս որդի Յովսեփու եւ Դաւթի, զիա՞րդ համարիմք զՄաթէոս, որ առնէ սկիզբն աւետարանին եթե՝ Գիրք ծննդեան որդւոյ Դաւթի, Որդւոյ Աբրահամու ։ 3  Այսպէս իմանալի. քանզի Կոյսն եւ որում զնայն խաւսեցան՝ Յովսէփ, էին յազգէ Դաւթի եւ Աբրահամու. զի որպէս զԱբրահամ եւ զԴաւիթ գիտեմք անուամբ հայր Յիսուսի, քանզի ի Կուսէն, որ յազգէ նոցա էր, երեւեցաւ մարմնացեալ Բանն Աստուած, նոյնպէս եւ զՅովսէփ անուամբ իմանամք հայր Յիսուսի, եւ ո՛չ բղխմամբ սերմամբ՝ ըստ աւրինակի ամուսնութեան, այլ հանգուցեալ ի Մարիամ զաւրութեանն, եւ ի Մարիամայ առեալ ճշմարտութեամբ մարմին եւ մարդացեալ. ո՛չ որպէս ընդ սողէն անցեալ, որպէս Վաղենդիանոսք եւ Ծայդանացիք եւ Մարկիոն հայհոյեն, եւ ո՛չ ստուերականի կերպարանաւք եւ առաչաւք երեւեալ, որպէս Մանինէացիքն ամպարշտեն. եւ ո՛չ մարմին առանց շնչոյ առեալ, որպէս Արիանոսք եւ Մակիդոնիանոսք եւ Եւնոմիանոսք բամբասեն. եւ ո՛չ մարմին եւ շունչ առանց մտաց, որպէս Ապողինարիտքն դանդաչեն. եւ ո՛չ մարդ լոկ, որպէս տաճար իմն եւ բնակութիւն աստուածութեան՝ ի նմանութիւն մարգարէիցն եւ առաքելոցն, որպէս Նստորիկեանքն անաւրինին։ 4  Այլ Աստուած յԱստուծոյ , Բան մշտնջենաւորական, Որդին Միածին՝ անսկզբնականն, որ ի Հաւրէ եւ ընդ Հաւր՝ ի բնէ եւ յաւիտենից, ի վախճան ժամանակաց եկեալ յարգանդ սուրբ Կուսին՝ մարմնացաւ եւ մարդացաւ, ո՛չ ի սերմանէ եւ ո՛չ յամուսնութենէ եւ ո՛չ յարենէ, այլ որպէս ինքն գիտէ միայն։ 5  Եւ զի մարմնացեալ եւ մարդացեալ երեւեցաւ՝ հաւատամք, բայց եթե զի՞նչ աւրինակ իցէ՝ չքննեմ, քանզի չեմ բաւական լինել հասու. զի խորհուրդ է անճառ, անքննին, անասաց. եւ մինչ խորհուրդն խորհուրդ է՝ ո՛չ ոք կարէ յայտ ածել եւ մերկանալ. ապա եթե մերկանայցէ եւ յայտնեսցէ, խորհուրդն այնուհետեւ չէ խորհուրդ։
       6  Նորին՝ ի թղթոյն, որ առ սուրբն Սահակ Հայոց հայրապետն, Պրոկղի։
       7  Հաւատամք յԱստուածն Բան՝ յանեղծն, յանարատն. թե առանց անցից մարմնացաւ եւ սրբութեամբ՝ հաւատամք. զի այս ինքն է մերոյ փրկութեանս հիմն եւ հաստատութիւն. նաեւ սիրեմք՝ որ վասն մեր եկն եւ զկերպարանս առ զծառայութեան. որ ո՛չ եթե զբնութեանն ինչ եղծումն յանձն էառ եւ ո՛չ աւելորդ ինչ յԵրրորդութիւնն արար։ 8  Արդ, ամենայն քրիստոնեայ, որ ո՛չ պարարեալ է հաւատովք եւ յուսով եւ սիրով, չէ նա այն, որ անուանեալն կոչի. զի թեպէտ եւ բազում անգամ ճնշէ զմարմին եւ յանցից անցից ցանկութեան թուի իմն զվարուց զքաջութիւնս ուղղել՝ յաղթութեան պսակացն արժանի չլինի, իբր նոյն ինքն յաստուածպաշտութեանն պատրաստիչ պսակացն, որ նահատակացն պատրաստեալ է՝ չժամանել։ 9  Արդ, հաւատք են, որպէս ասացաք, ամենայն բարեացն գլխաւորութիւն. եւ պահեսցի նոքա առանց շնութեան, մի՛ ինչ ի նա մատուցանել ամենեւին պղծութեան խորհրդոց ի մարդկանէ, եւ մի՛ բնաւ ի պղծութիւն ի նորաձայն ուսմանցն պղտորեալ խառնակեսցի, այլ ի ներքոյ աւետարանական յառաքելական սահմանացն հաստատեալ կացցէ. զի մի՛ ոք ամենեւին իշխեսցի ձեռն ածել այնու, որով վրիպեցաքն եւ որով ի մկրտութեան անդ մերով իսկ լեզուաւ ձեռնագրեցաքն. զի խոտէ եւ անարգէ բարձրութիւն հաւատոցն զամենայն արձակումն յանդգնութեան եւ ժպրհութեան՝ ո՛չ միայն մարդկութեանս, այլ եւ որ յանմարմին բնութեանն են՝ ի բարձունս գլխաւորեալ։ 10  Որպէս երանելին Պաւղոս բողոք կալեալ գոչէ. Եթե կամ մեք, ասէ, կամ հրեշտակք յերկնից աւետարանիցէ ձեզ քան զայն, զոր ընկալարուքն դուք՝ նզովեա՜լ լիցի ։ 11  Արդ, ինքն Աստուած՝ անեղծն, անարատն, անպաճոյճն, անսկիզբնն, անչափակալն, հզաւրն, ամենազաւրն Բանն եկն մարմնացաւ. քանզի ամենայն զաւրութիւն եւ ամենայն կամակարութիւն առ իւր էր, եւ առ նա զկերպարանս ծառայի եւ եղեւ մարմին եւ ծնաւ ի Կուսէն, ամենայնիւ կամեցաւ ցուցանել, եթե ճշմարտիւ մարդ եղեւ։ 12  Զի ի հարկէ երթան զհետ բարուցն իշխանութիւնք եւ կերպարանք եւ չարչարանք. զի ո՛չ ուրեք ասէ աւետարանիչն, եթե եկն եմուտ նա ի կատարեալ մարդն, այլ ասէ. Եղեւ մարմին՝ ի նոյն ինքն իջեալ ի բնութիւնն եւ ի սկզբան անդր հասեալ ծննդեանն. նախ եղեւ մարմին, ո՛չ եթե ի մարմինն եղծաւ, քա՜ւ լիցի. զի կայ հաստատեալ Աստուածութիւնն եղծմանն ի վերոյ. քանզի որ եղծմամբն է՝ ի ծորել բարուցն չարչարմամբն, իսկ որ մշտնջենաւորն է՝ միշտ առ իւր ունի զանեղծ բնութիւնն։
       13  Արդ, ասեմք՝ զերկոսինն առաջի արկեալ բարբառս գրոց. եղեւ մարմին եւ առ զկերպարանս ծառայի , եւ երկոքինն ուղղապաշտմամբ իմացեալ՝ փրկութեան սերմանիք լիցին մեզ։ 14  Այն զի ասէ՝ բայց եղեւ, զանքակ կատարեալ հաւասարութիւն աւետարանիչն ցուցանէ մեզ. զի զորաւրինակ միութիւն ո՛չ լինի ի միւսութիւնս երկուս. զի եթե այսպէս լինի, ո՛չ լինի միութիւն. սոյնպէս մի ըստ կատարեալ հաւանութեանն ո՛չ բաժանի յերկուս, այլ այն որ ասեն՝ առբողոքէ զանխախուտն բարուց. քանզի ամենայն որ լինելոցն՝ ի չէէ անտի լինի։ 15  Արդ, երկուքին յաստուածային բնութեանն անկազմ են. զի ո՛չ եթե ի չգոյից անտի ի մէջ եկն որ միշտ անսկիզբն է, եւ ո՛չ ի գոյից քակտեցաւ անեղծ Բանն. վասն այսորիկ յերկուց կողմանց՝ եւ զանեղծ եւ զանարատ աստուածութեանն եւ զանքակ խորհրդեանն, Աստուածեղէն Գիրք ուսուցանեն. զի առաջնովն զմիութիւն երեսացն հաստատեսցէ եւ երկրորդաւն զանեղծն եւ զանարատն գոչեսցէ։
       16  Արդ, եղեւ Աստուած Բանն կատարեալ մարդ՝ ո՛չ եթե կարճեալ ինչ յանեղծն յանարատ բնութենէ անտի, որ ի վեր քան զիմաստ զարմանալեաց. այլ հաւատովք զայնպիսին ուսաք, ո՛չ եթե քննութեամբ հասաք. եղեւ մարդ եւ ապրեցուցանէ չարչարակցութեամբն, որ ըստ մարմնոյ ազգակից եւ տոհմականն է. հատոյց զպարտիս մեղացն ի վերայ ամենեցուն մեռանելովն իբրեւ զմարդ, խափանեաց զայն, որ զիշխանութիւն մահու ունէր, այսինքն զսատանայ, իբրեւ զչարատեաց զԱստուած, եւ զկար զաւրինացն եցոյց՝ ի կատարել անդ զամենայն արդարութիւն, եւ բնութեանն զառաջին ազնուութիւն հատոյց ի պատուելոյ անտի ի մարմնանալն, զոր իւր իսկ ստեղծեալն էր զբոյս բարուցն բարութեան։ 17  Արդ, մի է Որդի, եւ համազաւր Երրորդութեանն երկիրպագանեմք. չորրորդութիւն անդ ո՛չ մատուցանեմք, այլ մի Որդի՝ անսկիզբն ի Հաւրէ ծնեալ, որով զամենայն յաւիտեանս հաւատամք եղանել. որ մշտնջենաւորակիցն է արմատոյ շառաւիղ, որ առանց ծորման ի Հաւրէ իջանէ . որ անքակ մտաց անտի յառաջ եկեալ եւ անդէն բնակեալ. զի թեպէտ յերկրի երեւեցաւ , այլ ի Հաւրէ ո՛չ մեկնեցաւ։ 18  Սա կամեցաւ փրկել զոր ինքն ստեղծ, եւ փրկեաց ի բնակելն յարգանդի անդ, եւ աւրհնեաց զդուռն բուսոյ բարուցն բարութեան, եւ ծննդեան իւրով կնքեաց, եւ եցոյց զինքն, որ ի վեր է քան զբարս ծննդեան՝ Բանն մարդացեալ։ 19  Արդ, ո՛չ եթե այլ ոք է Քրիստոսն, քա՜ւ լիցի, եւ ո՛չ այլ ոք Աստուած Բանն. զի երկուս Որդիս Աստուածութեան բնութիւնն ո՛չ գիտէ, այլ միայն միածին ծնաւ։ 20  Զի ուր ո՛չ գոյ ամուսնութիւն ծննդականաց, անդ ո՛չ գտանի երկութիւն ծնելոյ. Զի յանուն Յիսուսի Քրիստոսի կրկնեսցի ամենայն ծունր՝ երկնաւորաց եւ երկրաւորացս եւ սանդարամետականաց ։ 21  Ապա եթե այլ ոք է Քրիստոսն, քան զայն, որ Աստուած Բանն է ի Հաւրէ, դոյզն մարդ է Քրիստոս. զի տաճար է Աստուծոյ՝ ըստ բանի սրաբեոցն։ 22  Իսկ եթե դոյզն մարդ իցէ Քրիստոս, զիա՞րդ, որ ի վեր են քան զբնութիւն նորա եւ պատուականագոյնք՝ երկնաւորքն, ծունր իջեալ երկիրպագանեն կրտսերոյն. եւ կամ զիա՞րդ ընկալցուք մեք զբարբառ մարգարէիցն, որ գոչեն. Աստուած մեր յերկրի երեւեցաւ, ընդ մարդկան շրջեցաւ . երեւել զայն ասէին, որ մարմնովն երեւեցաւ, եւ շրջել՝ որ ըստ ժամանակի, ընդ մարդկան. զառաւելութիւն զամենազաւր ի գործոց անտի գնացիցն ցուցանէր , զի իբրեւ զամենակալ, որ եկաց եւ մնաց ի նմին վասն իւր եւ որ ինչ կամեցաւ եւ եղեւ վասն մեր։ 23  Ապա եթե գայթակղութեան պատճառք լինիցին խանձարուրքն եւ որ ի մսրի անդ բազմականն էր, եւ կամ ժամանակաւ ըստ մարմնոյ աճումնն էր, եւ որ ի նաւին անդ ի քուն մտանելն էր եւ ի ճանապարհի աշխատ լինելն էր, եւ որ ի ժամանակի անդ քաղցնուլն էր, եւ որ ինչ միանգամ մարդոյ եղեալն էր դէպքն անցանէին։ 24  Արդ, ես զարմացեալ եմ ընդ պակասամտութիւնն, որ նոր ճանապարհս խոտորս ձեւեն. զի իմ զմինն գիտացեալ եւ ուսեալ բարեպաշտութեամբ զՈրդի, եւ մի խոստովանութիւն ունիմ զմարմնացելոյ Բանին Աստուծոյ զաւրութիւն բնութեանն ։
       25  Իսկ արդ, զի մի է, որ անցից անցից համբերութեամբ յանձն էառ եւ զմեծասքանչ զաւրութիւնսն կատարեաց, արդ՝ ընդէ՞ր զաստուածեղէնսն լռեալ եւ զվատթարագոյնն յերկարեալ բարբաջեն։ 26  Զի նա իբրեւ կամեցաւ, թե հաւատարիմ արարից՝ Աստուած եմ եւ Բան, հաստատեցաւ կաց որ էրն. իսկ եղեւ մարմին եւ մանուկ, եւ ո՛չ միով իւիք քակտութեամբ զխորհուրդն թշնամանեաց. նոյն ինքն եւ զմեծասքանչ զաւրութիւնն առնէր եւ նոյն ինքն չարչարանաւք մտանէր. նշանաւք եւ արուեստիւք կալ մնալ յայնմ, որ էրն իսկ եւ երեւեցուցանէր, իսկ չարչարանաւք զոր եղեւն հաստատէր։ 27  Արդ, միեւնոյն մշտնջենաւոր ի սկզբանէն եւ ի կատարածի մարմնացեալն խոստովանեսցուք Որդի, եւ մի՛ ինչ այլ ամենեւին յաստուածութիւն բնութեանն անդր աւտարոտի եւ խոտան խառնեսցուք, զի ոչինչ աւելորդ գոյացն աթոռ։
      1  * Երանելւոյն հաւր մերոյ Դիոսկորոսի եպիսկոպոսապետին Աղէքսանդրու, եւ գրեցելոյ Թղթոյն ի Գանգրայ յԱսորիս, ուր զաշակերտսն կատարեաց ի Քրիստոս՝ թուղթ Եւթներորդ։ 2  Սեպտեմբերի Բ. հոռի վեցերորդն. Առ Միայնակեացսն ի Հենատոն գրեցեալ թղթոյ։
       3  Քանզի գիտեմք զնա հաւատով՝ բուժեալ ծնիցեալ զնա իբրեւ զԱստուած, իսկ զնոյն ծնիցեալ * ի Մարիամայ իբրեւ զմարդ։ 4  Տե՛ս զնա ի վերայ երկրի ճեմեալ իբրեւ մարդ , եւ տե՛ս զնա երկնայնոց հրեշտակաց արարիչ իբր զԱստուած։ 5  Տե՛ս զնա ի նաւի ննջեալ իբրեւ զմարդ, եւ * տե՛ս ի վերայ ալեացն ճեմեալ իբր զԱստուած ։ 6  Տե՛ս զնա քաղցեալ իբր զմարդ, եւ տե՛ս զնա բուծանաւղ աշխարհի իբր զԱստուած։ 7  Տե՛ս զնա ծարաւեալ իբր զմարդ, եւ տե՛ս զնա արբուցանելով՝ իբր զԱստուած ։ 8  Տե՛ս զնա մերկացեալ իբր զմարդ, եւ տե՛ս զնա * զգեցուցանաւղ իբր զԱստուած։ 9  Տե՛ս զնա ի վերայ յովանակի նստեալ իբր զմարդ, եւ տե՛ս * զնա ի քերովբէսն նստեալ իբրեւ զԱստուած։ 10  Տե՛ս զնա * ի հրեիցն քարկոծեալ իբր զմարդ, եւ տե՛ս զնա ի հրեշտակաց երկրպագեալ իբր զԱստուած։ 11  Տե՛ս զնա փորձեալ իբր զմարդ, եւ տե՛ս զնա զդեւս հալածելով իբր զԱստուած։ 12  Տե՛ս զնա ոչխար իբր զմարդ, եւ հովիւ իբր զԱստուած ։ 13  Տե՛ս զնա * զոհ զենեալ իբր քահանայ ընծայաբեր, եւ փրկանաւորելով՝ իբր զԱստուած ։ 14  Տե՛ս զնա ի Պիղատոսի յատենի կացեալ իբր զմարդ, եւ տե՛ս * Հաւր գահակցեալ իբր զԱստուած ։ 15  Տե՛ս զնա խաչեալ իբր մարդ, եւ տե՛ս զնա աւազակին դրախտին շնորհելով իբր զԱստուած ։ 16  Տե՛ս զնա * քացախ արբեալ իբր զմարդ, եւ * տե՛ս զաշխարհ արբուցեալ անչարակնաբար իբր զԱստուած։ 17  Տե՛ս զնա մեռեալ իբր զմարդ, եւ տե՛ս զնա մեռեալս յարուցանելով՝ իբր զԱստուած։ 18  Տե՛ս զնա աղքատացեալ մարմնով իբր զմարդ , եւ տե՛ս զնա փարթամացուցանաւղ իբր զԱստուած ։ 19  Տե՛ս զնա ծառայ իբր զմարդ , եւ տե՛ս ազատիչ իբր Աստուած։ 20  Տե՛ս զնա որպէս ցորեան սերմանեալ , եւ տե՛ս զնա * դարձեալ սերմանաւղ իբր Աստուած։ 21  Տե՛ս զնա այգի պտղալից իբր մարդ, եւ տե՛ս զնա բուսակեր երկրագործ իբր զԱստուած ։ 22  Այլ զի մի * բազմամբոխ շարադրութեանս արարից, թողում այժմ զվկայութիւնս * իւրաքանչիւր հաւաքեալ գլխոց, եւ հաւաքեցից՝ շնորհելով Աստուծոյ, ի դիպող ժամանակի առ այս կոչողի։ 23  Իսկ զաւտարափառացն անպիտանութիւն թողեալ, զմի եւ զնոյն խոստովանիմք Փրկիչ եւ Տէր եւ Աստուած, եւ թե եղեւ տնաւրինաբար։ 24  Կալարո՛ւք այսուհետեւ եւ զհարցն խոստովանութիւն, եւ մի՛ շոգմոգողացն * հերձուածողաց համեմատիք բանից, այլ եւ մի՛ յերկուս բաժանողաց. զմինն հաւանի՛ք. քանզի մինն է մեր փրկիչ , որպէս ասացն թե՝ եղեւ մարդ սակս մարդասիրութեան ։
      1  * Երանելւոյն Տիմոթէոսի եպիսկոպոսի Աղէքսանդրացւոց՝ ի Հակաճառութենէ, առաջին գլխոյն Լեւոնի հայհոյութեանն եւ որ յառաջ քան զնա հերձուածողք՝ Նեստորի Անտիոքացւոյ եւ Դիոդորի Տարսոնացւոյ եւ Պաւղոսի Շամշտացւոյ եւ Թէոդորիտեայ Կիւրոս քաղաքի, եւ աշակերտաց որ յետոյ։
       2  Հերձուածողացն նորա * վարդապետացն ի բաց յայտնելով զնորայն զամպարշտութիւն, իբր հետեւեցելոյ իւր նորայն ամպարշտութեանն, ենթակայեսցի յիրաւի * զնոցայն ելելոյ նզովիցն * ի հարանց սրբոց։ 3  Քանզի երանելի առաքեալն Պաւղոս * զմարմնացեալ Աստուած Բանն հանդերձ իւրով մարմնովն Քրիստոս քարոզեաց , եւ Աստուծոյ զաւրութիւն եւ Աստուծոյ իմաստութիւն ընդ երկնաւ զսա անուանեաց . զի ո՛չ որպէս նորում վարդապետիս թուի՝ տաղաւարեաց * ի Մարիամայն մարդն Աստուծոյ Բանին, իբր այլ ելով քան զ՚ի Կուսէն ծնիցեալն Փրկիչն , Քրիստոս Տէրն. քանզի տուն անուանեաց նորս վարդապետ * զ՚ի Մարիամայն առեալն. բնակեալ զԱստուած Բանն ի տան աւրինադրէ, որպէս թուի * հերձուածողացն նորա վարդապետաց, զի մի՛ * Աստուած Բանն, որպէս ինքն կոչէ իմաստութիւն՝ թափեալ զինքն գտանիցի, եւ մի՛ տուեալ վասն մեր ի Հաւրէ՝ ըստ գերազանցութեան սիրոյն . Զի այնպէս սիրեաց Աստուած զաշխարհս , ասէ աւետարանիչն Յովհաննէս, իբր զի զՈրդին իւր Միածին ետ վասն մեր . այլ զի մի Տէրն փառաց, այլ Տեառն փառաց տուն ասիցի զխաչն համբերիչ վասն մեր , եւ զմահն եւ զթաղումն եւ զյարութիւնն։
       4  Այլ ո՛չ * ուսուցին այսպէս Աստուածեղէն Գիրք, այլ ինքն Բանն մարմին եղեալ՝ տաղաւարեալ կամ բնակեալ ի մեզ, եւ ի մարդկան. քանզի՝ Բնակեցայց ի նոսա եւ գնացից, ասէ, եւ եղէց նոցա Աստուած, եւ նոքա եղիցին ինձ ժողովուրդք ։ 5  Իսկ * զբնակիլն ի սիրտս մեր զՔրիստոս աղաւթէ երանելին Պաւղոս . իսկ բնակիլ * ի մարդիկ Աստուծոյ միայնւոյ յատուկ է, եւ ո՛չ մարդոյ։ 6  Եւ յԱռ Եբրայեցիս թղթին * զՔրիստոս հարազատ քարոզէ Որդի Հաւրն եւ արարիչ բոլորեցուն, եւ * գեր ունել անբաղդատաբար ամենայնի համանգամայն արարածոցս. Քանզի, ասէ, Մովսէս հաւատարիմն բոլորում տան նորա բուժող առ ի վկայութիւն խաւսեցելոցն, իսկ Քրիստոս իբրեւ որդի ի տուն նորա, որոյ տունն մեք եմք ։ 7  Իսկ Քրիստոս իւր * ո՛չ տուն ասի եւ ո՛չ բնակութիւն յԱստուածային Գրեցելումն, թեպէտ եւ * մարդկայնաւք վարեսցի ձայնիւք՝ վասն տնաւրէնութեանն , զի մի՛ երեւոյթ կարծիցի * մարմնաւորութեանն իւրոյ խորհուրդ. այլ ըստ ճշմարտութեան մարդ եղեալ * տնաւրինաբար Աստուծոյ Բանն՝ հաւատասցի մնացեալ անյեղում բնութեանն։ 8  Քանզի եթե Աստուած էր հանդերձեալն յերկրի * երեւելն եւ ի Կուսէն ծնանելն՝ Էսայի մարգարէանայ ասելովն . Ահա Աստուած մեր դատաստան հատուցանէ եւ հատուսցէ, ինքնին եկեսցէ եւ փրկեսցէ զմեզ. յայնժամ աչք կուրաց բացցին, եւ այլն զկնի ։ 9  Եւ՝ * Ահա Աստուած Տէր գայ հաստատութեամբ *. եւ՝ Ահա կոյս յորովայնի ընկալցի եւ ծնցի որդի, եւ կոչեսցեն զանուն նորա Էմանուէլ *. եւ զի՝ * Կոչեսցի անուն նորա մեծի խորհրդոյ հրեշտակ, Աստուած հզաւր ։ 10  Եւ ինքն իսկ յառաջ քան * զյաւիտեանս Աստուծոյ Բանն յաղագս ի կնոջ իւր ըստ մարմնոյ ծննդեանն տնաւրինականի մարգարէիւն ասէ. Լուարո՛ւք ինձ, կղզի՛ք, եւ հայեցարո՛ւք, ազի՛նք, յետ բազում ժամանակաց , ասէ Տէր, յորովայնի մաւր իւրոյ կոչեաց զանուն * ։ 11  Ահա * զկամաւոր եւ զանկիր եւ զանճառելի յղութիւն իւր զեկուցանեն որովայնիւ մաւր , եւ առանձին մայր կոչէ զսուրբ Կոյսն, եւ անուն կոչեցեալ առ ի Հաւրէ։ 12  Իսկ եթե տուն իւր շինեաց եւ յայնժամ * բնակեցաւ ի Մարիամայն մարդն Աստուծոյ Բանն՝ արտաքոյ ելով ամենայնիւ է * շինելոյն տանէն, մինչեւ իննամսեայ ժամանակաւ զսա շինեսցէ, այլ ելով Քրիստոսն, զի ի Մարիամայն իւր տուն, ապա ուրեմն ո՛չ շարառեցաւ անճառաբար մարմնացեալն յարգանդի Կուսին * Աստուած Բանն, որպէս նմա թուի, եւ ո՛չ Աստուածածին * սուրբ Կոյսն, եւ ի՞բր մնաց * յղացեալ եւ ծնեալն կոյս։ 13  Այլ մարգարէն վկայէ եւ գոչէ զսորա զստութիւն , մանաւանդ * ինքն իսկ Աստուած Բանն մարգարէիւն, ապա իբր առ նոյն ծնիցեալն ի Կուսէն ասէ մարգարէիւն. Եւ Սեբումացիք արք բարձունք առ քեզ անցցին եւ քեզ եղիցին ծառայք եւ յետոյ քո հետեւեսցին կապեալք ձեռակապաւք, եւ ի քեզ աղաւթեսցեն, զի ի քեզ Աստուած է, եւ ո՛չ է Աստուած բայց քո ։ 14  Ասէր իսկ ինքն Տէրն եթե՝ Հայր յիս մնալովն գործէ զգործս ինքն , եւ եթե՝ Հայր իմ ընդ իս է. ո՛չ եթող զիս միայն, զի ես զհաճոյս նորա առնեմ յամենայն ժամ . եւ՝ Հայր իմ յիս եւ ես ի Հայր ։ 15  Էջ իսկ եւ Հոգին Սուրբ մարմնական տեսակաւ իբր աղաւնի ի յերկնուստ եւ մնաց ի վերայ նորա . զի այսպէս ասէ Տէրն. Հոգի Տեառն առ իս, սակս որոյ աւծ զիս ։ 16  Վասն այսորիկ եւ տաճար ասաց զիւր մարմինն՝ իբր աւծեալ տնաւրինաբար * Սուրբ Հոգւովն եւ ունելով յինքեան զՀայր եւ զՀոգին Սուրբ. զի եւ * մեր մարմինքս իւրով շնորհաւն կոչեսցի * տաճար ի մեզ բնակեցելոյ * Հոգւոյն Սրբոյ. Զի անդամք եմք մարմնոյ նորա , եւ՝ Ի լրմանէ նորա մեք ամենեքեան առաք , եւ՝ Շինիմք ի վերայ հիման առաքելոց եւ մարգարէից՝ ելոյ ի ծայր անգիւնոյ Յիսուսի Քրիստոսի, յորում ամենայն շինուած յաւդակապեալ՝ աճէ ի տաճար սուրբ Տեառն ։
       17  Այլ թէպէտ եւ էր ի նմայ Հայրն եւ * Սուրբ Հոգին , այլ վկաէ մարգարէին, եթէ ո՛չ էր Աստուած բայց նորա. քանզի մնալովն Աստուած՝ եղեւ անխառնաբար եւ անյեղապէս մարդ, եւ համագոյ Հաւր եւ Հոգւոյն Սրբոյ, եւ յորժամ եղեւն ըստ մեզ։ 18  Իսկ * մարմնաւորութեան եւ ծնելութեան նորա յեղանակ * անճառելի է եւ անիմանալի է * ամենեցուն, որպէս միայն գիտէ ինքն Մէնածինն Աստուած ընդ իւրում Հաւր եւ * Սուրբ Հոգւոյն։ 19  Քանզի երանելի աւետարանիչն Յոհաննէս՝ * Ի սկզբանն առ Աստուած եւ Աստուած Բանն էր, որով ամենայն եղեւ , մարմին եղեալ քարոզեաց, մնալովն Աստուած, տաղաւարեալ * ի մեզ հաւատացեալսս ։ 20  Քանզի եւ նախածին եղեալ ի բազում եղբարս եւ տեսեալ յառաքելոցն վկայի , եւ այսպէս՝ Փառս ունել Մէնածնի առ ի Հաւրէ, լի շնորհաւք եւ ճշմարտութեամբ. զի ի լրմանէ նորա ամենեքեան առաք զշնորհ Սուրբ Հոգւոյն , եւ ընդունիչք նորա եղաք։ 21  Եւ երանելիքն իսկ * հարքն, որ ի Նիկիայ, զ՚ի գոյացութենէ Հաւր՝ Աստուած յԱստուծոյ ասացին զնա. վասն մեր եւ վասն մերոյ փրկութեան ստորիջեալ * մարմնացեալ եւ ախտակրեալ եւ յարուցեալ * ասացին, որպէս աւետարանիչն Յոհաննէս , եւ ո՛չ ուրեք անուանեցին զՔրիստոս եւ զիմաստութիւնն, կամ եթե * զԱստուած Բանն բնակեալ ի նմա, այլ * զմի եւ զնոյն համագոյ հաւր ելով եւ Սուրբ Հոգւոյն ասացին։ 22  Արդ, եթե թուեցաւ ապականչին * Աստուածայնոյ Գրեցելոյն եւ սրբոյ կանոնին՝ բնակեաց Աստուծոյն * Բանն ի Մարիամայն մարդումն, աստուածազգեստ * մարդ էր Քրիստոս, եւ ո՛չ եղեւ մարդ * Աստուծոյ Բանն՝ մնալովն Աստուած, այլ ի մարդ բնակեաց։ 23  Քանզի զայս յառաջիկայն յայտնապէս ուսուցանէ, շինելով ի վերայ * չարապէս գրիցելոյ հիման Նեստորի հերձուածոյն։ 24  Ի՞բր արդեաւք բնակէ Քրիստոս յամենայն սուրբս, եթե ո՛չ Աստուած գոյր եւ մարմնով. ասէ՝ * Նախ քան զլինելն Աբրահամու եղանիլ , եւ այս ըստ մարմնոյ Որդի ելով Դաւթի . քանզի միայնոյ Աստուծոյ յատուկ ի սուրբս բնակիլ։ 25  Իսկ * զի՞նչ է աւելի սրբոյն մարգարէիցն երեւեսցի արդեւք ի Քրիստոսի այլ ասացեալ. ցուցեալ ահա, զի * Մովսէս ընդ ընոծինս կարգեալ Աստուծոյ, իսկ Քրիստոս ամենայնի տէր՝ իբր Որդի Աստուծոյ եւ Աստուած. քանզի երկրպագի յամենայն հրեշտակաց, եւ նովաւ արար զյաւիտեանսն Հայր, եղելոյ նախածնի ի բազում եղբարս եւ վկայեցելոյ դարձեալ, եթե մնաց բացափայլումն եւ գծաւորութիւն ենթակացութեան Հաւր , եւ՝ Ի նմա կեամք եւ շարժիմք եւ եմք ։ 26  Քանզի նման ասացաւ ի Դաւթայ եւ ի Պաւղոսէ. Աթոռ քո, Աստուա՛ծ, յաւիտեանս յաւիտենից . քանզի անապաւառութիւն մեղաց մերոց արարեալ պատուական արեամբն իւրով եւ փրկանաւորեալ՝ նստաւ ընդ աջմէ Աստուծոյ, Աստուած ելով եւ մարմնով։ 27  Եւ զի պատուական արիւնն նորա արիւն Աստուծոյ է, Պաւղոս ուսուցանէ՝ ասելով * առ յԵփեսոսէ երիցունսն. Հայեցարո՛ւք ձեզ ինքեանց եւ ամենայն հաւտիդ, յորում զձեզ եդ Հոգին Սուրբ վերադիտաւղս, հովուել զեկեղեցի Աստուծոյ, զոր ստացաւ արեամբն իւրով ։ 28  Քանզի մի է Որդին Աստուծոյ՝ Մենածին , իբր Աստուած յԱստուծոյ, եւ նախածինն էր բազմաց եղբարց , ի ձեռն յաղագս մեր կամաւոր իւրոյ թաղմանն, ըստ որում եղեւ մարդ տնաւրինաբար վասն մերոյ փրկութեան, գոլով իսկ եւ այսպէս ըստ բնութեան Աստուած մարմնովն ։ 29  Քանզի էակն ի սկզբանէ է Աստուածն Բան՝ կենդանութիւն, տեսաք, ասեն Փրկչին աշակերտքն, եւ ձեռք մեր որոնեցին ։ 30  Քանզի եղեն ինքնատեսք եւ սպասաւորք Բանին , որպէս ասէ Ղուկաս։ 31  Քանզի անտեսանելին եղեւ տեսանելի՝ * մնացեալն յանյեղլի բնութեանն. քանզի ինքն է Աստուած մեր եւ՝ Ի վերայ երկրի երեւեցաւ եւ ընդ մարդկան շրջեցաւ , եւ յայտնեցաւ մեզ՝ Աստուած ելով Տէր, մարդ եղեալ անխառնաբար, եւ ո՛չ անմարմնապէս երեւեալ ի վերայ երկրի։ 32  Քանզի * ուսուցանէր մեզ զինքն եկեալ իւրով մարմնովն՝ ասելով. Ես եմ հաց կենդանի ի յերկնուստ իջեալ. եթե ոք կերիցէ յայսմ հացէ՝ կեցցէ յաւիտեան. եւ հացն իսկ, զոր ես տաց, մարմին իմ է՝ յաղագս աշխարհի կենդանութեան ։ 33  Եւ դարձեալ. Եթե ո՛չ ուտիցէք զմարմին Որդւոյ մարդոյ եւ ըմպիցէք զարիւնն՝ ո՛չ ունիք կենդանութիւն ի ձեզ. Ուտողն զիմ մարմին եւ արբաւղն զիմ արիւնն ունի կենդանութիւն յաւի տենական, եւ ես յարուցից զնա յաւուրն վերջնումն ։ 34  Եւ սոցուն ի վերայ բերէ. Ուտողն զիս՝ նա կեցցէ վասն իմ. քանզի ես եմ հացն յերկնուստ իջեալ եւ կենդանութեան տուիչ աշխարհի ։
       35  Տեսանե՞ս, զի * ամենայն ուրեք մին զինքն քարոզէ՝ հանդերձ իւրով մարմնովն, ինքն գոլով յերկնուստ՝ իբր Աստուած, եւ ի Կուսէն՝ իբր որդի մարդոյ։ 36  Ասէ իսկ Յոհաննէս աշակերտն յաղագս տեսացելոյն եւ որոնացելոյն ի նմանէ Որդւոյն Աստուծոյ Յիսուսի Քրիստոսի. Սա է ճշմարիտ Աստուած եւ կենդանութիւն յաւիտենական ։ 37  Եւ Պաւղոս խոստովանեաց զ Քրիստոս ի Հրեիցն ըստ մարմնոյ զ՚ի վերայ ամենեցուն Աստուած, բարեբանեալ յաւիտեանս ։ 38  Եւ յայլում * թղթի դարձեալ ասէ. Ըստ յայտնութեան փառաց մեծին Աստուծոյ եւ Փրկչին մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի ։ 39  Եւ այլ դարձեալ բացերեւեցուսցէ յաղագս ամենայնի կատարաւղի զցանկութիւնս մարմնոյ, եւ ո՛չ գոլով գնացելոցն, իբր ո՛չ ընկալցի զարքայութիւնն Քրիստոսի Աստուծոյ * ։ 40  Իմաստութիւն այսուհետեւ Աստուծոյ այս է. Քրիստոս ճշմարիտ շինեաց ինքեան տուն հոգեկան զ՚ի նայն հաւատացեալս. վասն այսորիկ զկամաւորն ենթակաց թափումն անթափն զբնութիւնն իբր Աստուած, եւ զաղքատութեանս մերոյ զամենայն իւր արարեալ, զի մեք փարթամասցուք ի նա հաւատով եւ բնակութիւն նորա եղիցուք սրբով մկրտութեամբն՝ յաւէտ փարթամացեալք առ ի նմանէ տուեցելոյ զշնորհս Սուրբ Հոգւոյն. սակս որոյ ընդ մեզ է մինչեւ ի սպառումն յաւիտենիս ։ 41  Աստուած ուրեմն մեր Քրիստոսն ներբնակեալն եւ ներճեմեալն ի մեզ , եւ յերկրի երեւեալն եւ ընդ մարդկան շրջեցեալն, ի փչման շնորհաւղն առաքելոց Հոգին Սուրբ, իբր Աստուած, որոյ եւ ժողովուրդն յատուկ եմք՝ ըստ հրեշտակապետին ձայնին. Զի կոչեսցես զանուն նորա Յիսուս. զի ինքն ապրեցուսցէ զժողովուրդ իւր ի մեղաց ։
      42  * Նորին՝ ի Հակաճառութենէն երրորդ գլխոյն Լեւոնի։
       43  Եթե մարդ բացակատարեաց հասարակական նարգանդի Կուսին եւ յետ այնորիկ յարակցեաց Աստուածումն Բանի ունակութեան շարայարութեամբ, քանզի այս եդեր քեզ հիմն ամպարշտութեան, որպէս Նստորի թուի եւ այլոց քոց վարդապետաց, Յիսուս է մարդ, կարէ ապրիլ յատկութիւն իւրաքանչիւրոյ բնութեանն, որպէս * դու դանդաղեցեր, զի եւ մի՛ Աստուած Բան մարդ եղեալ անյեղաբար եւ * ըստ ճշմարտութեանն հաւատասցի, եւ յարակցեալն մարդ Աստուած գոլ հաւատասցի ըստ ճշմարտութեանն, ապա ուրեմն եւ ո՛չ Աստուած ի Կուսէ ծնիցաւ ըստ քեզ , այլ մարդ սոսկ. քանզի յատուկ մարդոյ զ՚ի կնոջէ * ծնանիլն աղանդեցեր։ 44  Եւ ի՞բր Աստուածածին Կոյսն քարոզի * ընդ երկրաւս, եթե ո՛չ * Աստուած իցէ ի նմայն մարմնացեալն, որոյ ե՛ւ նուաստին ե՛ւ * կարեւորքն, ախտակրութիւնքն եւ առնելութիւնքն յատուկ իւր ըստ ճշմարտութեանն է։ 45  Եւ ի՞բր * իւրաքանչիւր բնութիւնքն, որպէս դու ասացեր, ի մի դէմ կարէ * կայակցիլ ըստ մարդկային իմացման. ո՞ւր մտանելոյ դիմին * միւսոյ բնութեանն, ասա՛ ինձ. քանզի ո՛չ է բնութիւն անդէմ. այլ է յայտ, իբր ըստ ընդբնութեան ի մեզ, որպէս ի վերայ մեր, այսպէս համարիս * զԱստուած Բանն՝ ընտանեցեալ ունակաբար նուաստին * եւ անկարին եւ մահկանացուին մարդոյ, որպէս Նեստորի թուի։ 46  Իսկ յորժամ ասէ * վասն Սամուէլի Աստուած. Ոչ զքեզ անարգեցին, այլ զիս մերժեցին, առ յոչ թագաւորել ի նոսա . եւ՝ * Լսաւղն ձեզ ինձ լսէ . եւ՝ Որչափ արարէք միում այսոցիկ տրպոցս, ինձ արարէք , ի նոյն իսկ ի Փրկչէն ասացեալ։ 47  Այլ ո՛չ այսպէս ի վերայ Քրիստոսի խորհիմք, մի՛ լիցի, եւ ո՛չ մարդկայնովք մտածութեամբք ըստ նմայն խորհուրդ արտախուզեալ ձեռնարկեմք . այլ հաւատամք, որպէս ընկալաք * ի սուրբ եւ յԱստուածաշունչ Գրեցելոց , զի վասն մեր աղքատացաւ կամաւորապէս, բառացի, Աստուած ելով Բանն, եւ եղեւ մարդ ճշմարտութեամբ , մնալով անյեղլի իբր Աստուած, եւ զամենայն կարացեալ։ 48  Եւ յատուկ իւր մարմնացելոյ Աստուածն Բանի հաւատամք գոլ եւ զաստուածավայելուչս եւ զմարդկայինս, սակս ըստ մեզ տնաւրէնութեան. քանզի ըստ ըստ բնութեան է Աստուած եւ, մնացեալ միշտ Աստուած, եղեւ ըստ տնաւրէնութեանն մարդ, սակս մերոյ փրկութեան։ 49  Քանզի ո՛չ ըստ բնութեան ունի Բանն Աստուծոյ մարմնաւորութիւն , այլ տնաւրէնութեան, գերազբնութիւն գործեցելոյ Աստուծոյ ի հասարակական եւ ի մարդկային մերմէ բնութենէս կամ գոյացութենէս։ 50  Սակս որոյ * համաբան եւ համասեռ մեզ ասի * ըստ տնաւրէնութեան Բանին, կամ զ՚ի կնոջէն ծնելութեան . այլ եւ ո՛չ բնութիւն եւ ո՛չ գոյացութիւն հասարակականի ուրեմն մարդոյ ասացեալ էր երբէք, անկրական եւ համասեռ մեզ * մարմինն Աստուծոյ Բանի. զի ո՛չ ենթակայակցեաց ըստ ինքեան. քանզի * ի պարառնութեան Բանին ո՛չ ենթակայութիւն ընկալաւ, այլ մարմին Քրիստոսի ասի եւ մարմին Աստուծոյն Բանի, եւ * մարմինն կենագործիչ յամենեցունց ուղիղ խորհիլ սովորելոցն ասի, եւ հաւատան ։ 51  Քանզի եւ Քրիստոսի քահանայագործք ի ձեռն աստուածայնւոյ խորհրդոցն այսպէս զնա քարոզեալ սովորեցաք * ժողովրդոցն, եւ նոցա յառլսել մեզ զամէնն. եւ ո՛չ ոք երեւի ասացեալ զնա ի ժամանակի բաշխմանն այնորիկ մարմին հասարակական մարդոյ, կամ բնութիւն մարդոյ, կամ գոյացութիւն մարդոյ. այլ մարմին Աստուծոյ Բանի կենագործիչ զնա քարոզեմք, ըստ Տեառնն վարդապետութեանն եւ առտաւութեանն։
       52  Դադարեսցին այսուհետեւ զերկուս բնութիւնս մեզ * ի սահմանս հաւատոյ քարոզիչքն, իբր աւտարացեալք յուղիղ խորհիլ սովորելոցն. որպէս ուսուցին մեզ ի սկզբանէ ինքնատեսքն եւ սպասաւորքն եղելոյ Բանին , եւ յետ նոցայն ուղղափառ վարդապետք * եկեղեցւոյ եղեալքն։
      53  * Նորին՝ ընդդէմ Լեւոնի, գլուխք ԽԲ. հենգնելով յաւրինեալ։
       54  ա. Եւ ո՛չ է ասել զմի Քրիստոս երկուութիւն.
       55  բ. Եւ ո՛չ երկախումբ.
       56  գ. Եւ ո՛չ երկաբոյս.
       57  դ. Եւ ո՛չ կրկնապատիկ.
       58  ե. Եւ ո՛չ երկակերտ.
       59  զ . Եւ ո՛չ երկաբնութիւն.
       60  է. Եւ ո՛չ երկատութիւն բնութեանց.
       61  ը. Եւ ո՛չ ներկութիւնս առանձնացեալս.
       62  թ. Եւ ո՛չ իւրաքանչիւր բնութիւնս.
       63  ժ. Եւ ո՛չ երկուս գոյացութիւնս.
       64  ժա. Եւ ո՛չ երկուս ենթակացութիւնս.
       65  ժբ. Եւ ո՛չ երկուս առանձնաւորութիւնս.
       66  ժգ. Եւ ո՛չ երկուս տեսակս.
       67  ժդ. Եւ ո՛չ երկուս յատկութիւնս.
       68  ժե. Եւ ո՛չ երկուս ներգործութիւնս.
       69  ժզ. Եւ ո՛չ երկուս զանազանութիւնս.
       70  ժէ. Եւ ո՛չ երկուս տարբերութիւնս.
       71  ժը. Եւ ո՛չ երկուս զաւրութիւնս.
       72  ժթ. Եւ ո՛չ երկուս ազդմունս.
       73  ի. Եւ ո՛չ միւսութիւն յատկական զանհատանելի միութիւնն.
       74  իա. Եւ ո՛չ այլ եւ այլ զանպարիմանալի միաւորութիւնն.
       75  իբ. Եւ ո՛չ այլածին եւ այլազնեայ Աստուծոյ մարդ սրբեցեալ զՔրիստոս Աստուած։
       76  իգ. Եւ ո՛չ ապականելի եւ անկատար զպատուական մարմինն Տեառն.
       77  իդ. Եւ ո՛չ հասարակական մարդոյ զմարմինն տէրունւոյն։
       78  իե. Եւ ո՛չ բնակութիւն ասել զմարդեղութիւնն.
       79  իզ. Եւ ո՛չ տուն կամ տաղաւար զմիաւորեալ իւր Տեառն զմարմինն.
       80  իէ. Եւ ո՛չ աստուածազգեստ մարդ զմարմնացեալ Բանն Աստուած.
       81  իը . Եւ ո՛չ ընտանեկան ունակութեամբ.
       82  իթ. Եւ ո՛չ շարունակութեամբ.
       83  լ. Եւ ո՛չ ունական արժանաւորութեամբ.
       84  լա. Եւ ո՛չ յարակցութեամբ.
       85  լբ. Եւ ո՛չ յարելութեամբ կամ մերձաւորութեամբ մարդոյ հասարակականի առ Աստուած Բան.
       86  լգ. Եւ ո՛չ ըստ արժանաւորութեան որդւութեան.
       87  լդ. Եւ ո՛չ մարդ բացակատարեալ յարգանդի Կուսին եւ յետ այսորիկ յարակցեալ Աստուածումն Բանի.
       88  լե. Եւ ո՛չ մարդածին շնորհագիւտ զԱստուածածինն Կոյս.
       89  լզ. Եւ ո՛չ սոսկ մարդ զխաչեցեալն զՏէրն փառաց.
       90  լէ. Եւ ո՛չ այլ ոմն զչարչարեալն.
       91  լը. Եւ ո՛չ այլ ոմն զոչ չարչարեալն.
       92  լթ. Եւ ո՛չ այլ ոմն էր մածուցեալ ի փայտին, իսկ այլոյ լեզուն խոստանալոյ ի դրախտն զմուտ աւազակին.
       93  խ. Եւ ո՛չ դարձեալ, որպէս այսոքիկ ուրանան, գոլ զկենդանարարն զանապական մարմինն Աստուծոյ Բանին.
       94  խա. Եւ ո՛չ ըստ մասին դնել Աստուած եւ մարդ՝ բաժանելով զտնաւրինականս եւ զաստուածային ճահագործութիւնս եւ սքանչելիսն։
       95  խբ. Քանզի ո՛չ ասացաւ մեզ յԱստուածային Գրութենէ եւ ո՛չ * ի սուրբ հարցն՝ այսր բնութեան այս ինչ եւ այնր բնութեան այն ինչ, այլ միոյ Քրիստոսի ճշմարտի Աստուծոյ զամենայն համանգամայն՝ զաստուածավայելուչս եւ զտնաւրէնութեանն Բանին առբաշխեն. քանզի իւր արար զմարդկայինսն։ 96  Եւ ո՛չ որպէս ասացն հայհոյիչն Լեւոն, մինչդեռ երկախումբքն * ընդ իրեարս է. ահա երկախումբքն ասել եւ * ընդ իրեարս, եւ միւս ընդ միւսումն եւ երկաքանչիւրն եւ հաւասարութիւնն՝ զերկուս նշանակէ, եւ ո՛չ զմի։ 97  Եւ ո՛չ ոք իւր ասի առգոլ, եւ ո՛չ ընդ իրեարս կարի ասել եւ ի վերայ միայնոյն եւ անբաժանելի Քրիստոսի. քանզի ո՛չ ի վերայ դիմի եւ ո՛չ ի վերայ միաւորութեան * զերկաքանչիւր բնութիւն ասել կարելի է. քանզի երկաքանչիւր բնութիւն ասացեալ՝ երկուս յայտնապէս դէմս նշանակէ ։ 98  Իսկ միաւորութիւն ո՛չ եւս կարի ասել իւրկաքանչիւրսն . զի ամենայն ի միոյ մի բնութիւն ասի. քանզի անկարելի է համանգամայն պահել զմիաւորութիւն եւ զերկաքանչիւրսն դիտել. քանզի ո՛չ ոք մի կամեցեալ ցուցանել՝ ասէ. Սա, որ զայս ինչ պարտ էր կրել, եւ նա, զոր վայել էր փառաւորել եւ երկրպագել. քանզի ի ձեռն՝ սա եւ սա եւ զոր եւ զոր, եւ զայս անուն եւ զայն անուն, եւ սոցա եւ սորա եւ նորա, եւ այսորիկ եւ այնորիկ, եւ ոմն եւ ոմն, եւ միւս միւսում յարակցեալ։ 99  Ահա երկու յաւդիւք եւ երկակս նշանակեալ զեկուցանէ մեզ Լեւոն ըստ սովորութեան իւրոյ հայհոյութեանն։
      1  * Ի թղթոյն Զենոնի բարեպաշտ եւ ուղղափառ թագաւորի, որ կոչի Հենատիկոն, այսինքն միաւորիչ, որ է յետ Լ. ամի Քաղկեդոնի ժողովոյն։
       2  Յաղագս այսորիկ ծանուցանել ձեզ փութացաք, զի ամենայն ուրեք ուղղափառ եւ սուրբ եկեղեցւոյ միաւորութիւն եղիցի, եւ այլ հաւատ, կամ ուսումն, կամ սահման հաւատոյ կամ * հաւատ, քան զասացեալսն * յառաջագոյն ի սուրբ հարցն ՅԺԸ. իցն, զոր հաստատեցին եւ ՃԾ. սուրբ հարքն * ժողովեալք ի Կոստանդնուպաւլիս, ո՛չ ունէաք եւ ո՛չ ունիմք, եւ ո՛չ կալցուք եւ ո՛չ թե ունիցի ոք գիտեմք , եւ որ ունիցի ոք՝ աւտար զնա ի մէնջ համարիմք, եւ այսու միայն քաջալերիմք։ 3  Յառաջագոյն ասացաք եւ այսու հա[մարիմք ] կենդանի պահել զմեր թագաւորութիւնս եւ միաբան զամենայն ժողովուրդս, որ փրկական մկրտութեանն արժանի եղեն՝ զմի եւ զնոյն ընկալեալ, նովին լուսաւորեալ, զորոյ եւ զհետ չոգան ամենայն սուրբ հարքն, մանաւանդ որ յԵփեսոս ժողովեցան, որք լուծին եւ ի բաց մերժեցին * զանաւրէնն Նստոր եւ որք յետ նորայն զնորայն * խորհէին եւ ունէին։ 4  Զոր եւ մեք զՆեստորիոս՝ * միանգամայն հակառակասիրի մտածել, եւ որք զնորայն * խորհին եւ մտաբերեն՝ նզովեմք, ընկալեալք զԲԺ. գլուխն , զասացեալսն յաստուածասիրէն Կիւրղէ, այն որ եղեւ գլուխ * եպիսկոպոսացն եւ սրբոյ եկեղեցւոյն Աղեքսանդրեայ ։ 5  Քանզի հաւատամք, եթե * Միածինն Որդի Աստուծոյ Աստուած էր ճշմարտութեամբ՝ այն, որ մարմնացաւ, Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. այն, որ ի բնութենէ Հաւր յաստուածութեանն իւրում, եւ ի բնութենէ մերմէ եղեւ մարդկութիւնն իւր. այն, որ էջն եւ * մարմնացաւ ի Հոգւոյն Սրբոյ եւ ի Կուսէն Մարիամայ Աստուածածնէն։ 6  Քանզի մի է Որդի, եւ ո՛չ երկու խոստովանիմք. զի մի է Միածին Որդին Աստուծոյ, եւ * նորա են սքանչելագործութիւնքն եւ չարչարանքն, զոր կամաւորութեամբ կրեաց մարմնով իւրով։ 7  Այլ զայնոսիկ, որ բաժանենն եւ փոփոխելի ասեն կամ այլայլելի՝ զայնպիսիսն ո՛չ ընդունիմք. քանզի ճշմարիտ մարմնաւորութիւնն՝ անապական եւ առանց մեղաց, որ յԱստուածածնէն եղեւ, յաւելուած Որդւոյ ո՛չ արար. այլ Երրորդութիւնն Երրորդութիւն՝ մինչ կամեցաւն եւ մարդացաւ մի յԵրրորդութենէն, Բանն Աստուած։
      8  * Արդ, գիտացէ՛ք այսուհետեւ, զի ո՛չ սուրբ եկեղեցիք, որ են յամենայն կողմանս, եւ ո՛չ այնք, որ պաշտենն զնոսա՝ աստուածասէր քահանայք եւ թագաւորութիւնս մեր, ա՛յլ հաւատ կամ ա՛յլ սահման հաւատոյ, բայց այն, որ վերագոյն ասացաւ, ո՛չ ընկալաք եւ ո՛չ ընդունիմք։ 9  Այսուհետեւ եկա՛յք ամենեքեան անխտրութեամբ ի միաբանութիւն հաւատոյ։ 10  Այլ զայդ ամենայն, զոր գրեցաքդ առ ձեզ, ո՛չ եթե այնք որ զհաւատ նորոգեմք, այլ որպէս զայսոսիկ, որ խնդրուածս մատուցանեմք։ 11  Բայց զայնոսիկ, որ այլ ինչ խորհեցան եւ կամ խորհիցին այժմ եւ կամ երբ եւ իցէ, կամ ի Քաղկեդոնի, եւ կամ յոր եւ իցէ յայլ ժողով՝ զնոսա նզովեմք, մանաւանդ զայնոսիկ, որ կոչեցան Նեստորիանոսք եւ Եւտիքոսք, եւ որք զնոցայն խորհեցան կամ խորհին։
      12  * Ի թղթոյն Անաստասայ բարեպաշտ թագաւորի ընդդէմ հերձուածողաց, որ էր յետ [Խա ?] ամի Քաղկեդոնի ժողովոյն։
       13  Մի է սահման * հաւատոյ, զոր ընդունիմք՝ ՅԺԸ. սրբոց հարցն, որք ի Նիկիա ժողովեցան՝ այն, որ ցուցանէ, եթե * մի է ի Սրբոյ Երրորդութենէն Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս՝ Բանն Աստուծոյ, այն որ մարմնացաւ ի սուրբ եւ յԱստուածածին Կուսէն Մարիամայ, եւ մարդացաւ ։ 14  Զնոյն սահման կալան ՃԾ. սուրբ հարքն, որ ի Կոստանդնուպաւլիս ժողովեցան վասն Սրբոյ Հոգւոյն։ 15  Ըստ նմին եւ երանելի ժողովն, որ յԵփեսոս ժողովեցան եւ նզովեցին զՆեստոր հերձուածաւղ եւ զամենայն, որ ըստ նմա խորհին եւ հաւատան։ 16  Որպէս թուղթն, որ կոչի Հենատիկոն՝ Զենոնի ուղղափառ թագաւորի, նոյնպէս եւ թուղթն Յովհաննու եպիսկոպոսապետին * Աղեքսանդրի՝ այն, որ ցուցանէ այսպէս, յորում նզովէ * զտաւմարն Լեւոնի եւ ոյք անցին ըստ նոյն սահման եւ երկուս բնութիւնս զկնի միաւորութեանն սահմանեցին ի վերայ միոյն Քրիստոսի։ 17  Մեք , որպէս ընկալաք ի * սուրբ հարցն՝ ո՛չ ասեմք * երկուս բնութիւնս, այլ մի բնութիւն, որ մարմնացաւ՝ զԱստուած Բանն խոստովանիմք, եւ նզովեմք զժողովն Քաղկեդոնի. ընդ նմին եւ զԼեւոն եւ * զտաւմարն նորին եւ զայնոսիկ, որք ասեն, զՔրիստոս երկուս որդիս՝ մինն, որ յառաջ քան զժամանակս, եւ միւսն, որ ի վերջինս ժամանակի։ 18  Եւ որք ասեն, զկնի * խոստովանելոյն միաւորութիւն՝ երկուս բնութիւնս եւ երկուս դէմս, կամ երկուս աւրինակս, կամ երկուս յատկութիւնս եւ զանազանութիւնս, կամ երկաքանչիւր բնութեան գործ՝ խոտեմք եւ նզովեմք. վասն զի ընդդէմ երանելւոյն Կիւրղի ԲԺ. գլխոցն գտանի ։
      1  * Սրբոյն Սահակայ Հայոց կաթուղիկոսի եւ սուրբ վարդապետին Մեսրոբայ՝ ի թղթոյն, որ առ երանելին Պրոկղ պատասխանի։
       2  Այլ մեք հաւատամք ի մի Աստուած՝ Հայր, Արարիչ երկնից եւ երկրի՝ * երեւելեաց եւ աներեւութից։ 3  Եւ ի մի Տէր Յիսուս Քրիստոս՝ ի Միածին Որդին Աստուծոյ, այսինքն՝ էութիւն յէութենէ, էութիւն ծնեալ, որով ամենայն եղեւ. Աստուած յԱստուծոյ, լոյս ի լուսոյ՝ ծնեալ, եւ ո՛չ արարեալ, իսկակից Հաւր. որ վասն մեր էջ եւ մարմնացաւ, յանձն առ զչարչարանս, թաղեցաւ , յարեաւ յերրորդ աւուր, ել յերկինս եւ գայ դատել զկենդանիս եւ զմեռեալս։ 4  Հաւատամք եւ ի Սուրբ Հոգին։ 5  Իսկ որք ասենն՝ էր երբեմն, զի ո՛չ էր, եւ մինչչեւ ծնեալ էր՝ չէր, եւ ասեն՝ ի չէութենէ եղեւ եւ յայլմէ իմեմնէ եւ զաւրութենէ, եւ կամ եղծանելով եւ փոփոխելով, զայնպիսիսն նզովե՛մք։ 6  Զի միշտ Հայր, միշտ Որդի, միշտ * Հոգին Սուրբ։ 7  Հոգի Աստուծոյ Հոգի Սուրբ՝ կատարեալ, բարեխաւս, անստեղծ, անեղծ, որ խոստացաւ աւրինաւք եւ մարգարէիւք եւ առաքելովք. որ էջ Յորդանան ։ 8  Եւ վասն մարմնազգեցութեան Որդւոյն այսպէս հաւատամք, զի էառ յանձն լինել մարդ կատարեալ՝ յԱստուածածին Կուսէն Մարիամայ, Սրբով Հոգւով՝ առեալ շունչ եւ մարմին, ճշմարտիւ եւ ո՛չ կարծեաւք ։ 9  Զի * այսպէս եկն ի կատարել փրկել զմեր մարդկութիւնս, եւ ճշմարտիւ * չարչարեցաւ. ո՛չ թե ինքն պարտ էր չարչարանայ, այլ վասն մեր * յանձն էառ զչարչարանս, եւ * յերրորդ աւուր յարեաւ, եւ յերկինս համբարձաւ եւ ընդ աջմէ Հաւր նստաւ, եւ գալոց է դատել զկենդանիս եւ զմեռեալս։
      1  * Ի թղթոյն Եզնկայ Կողբացոյ թարգմանչի, զոր գրեաց ի Կոստանդնուպոլիս՝ առ երանելին Մաշդոց վարդապետ, յետ առաջնոյ ժողովոյն Եփեսոսի, յորում լուծին ի պատուոյ զՆստոր Կոստանդնուպոլսի եպիսկոպոս։
       2  Եւ վասն հաստատութեան եկեղեցեայց , զոր կարծեաց յարուցանել հողմ մոլորութեան եւ շարժել՝ սուրբ * աղաւթիւք ձեր դադարեաց, եւ ի միաբանութիւն եկին ամենայն եպիսկոպոսք Հոռոմոց՝ ունել հաստատուն զառաջին երեքհարիւրոցն հաւատ , եւ նզովեցին, զի մի ոք իշխեսցէ նորած ինչ եւ աւտարաւտի հաւատալ , այլ * ի սորին վերայ շինել եւ զնոյն ուսուցանել. խոստովանել զՔրիստոս Աստուած ճշմարիտ եւ Որդի Աստուծոյ եւ Միածին՝ ծնեալ ի Հաւրէ յառաջ * քան զյաւիտեանս եւ Տէր արարիչ * ամենայն արարածոց, եւ զնոյն Բանն Աստուած * ի վաղջան ժամանակաց զգեցեալ մարմին եւ եղեալ մարդ՝ առանց շրջելոյ եւ * անկանելոյ յիւր աստուածական բնութենէն, եւ ծնեալ ի սուրբ Կուսէն, Աստուած՝ ըստ մարմնաւոր ծննդեանն մարդ կատարեալ , եւ կոչի եւ է Կոյսն Տիրածին եւ Աստուածածին, եւ ծնեալն Աստուած եւ մարդ կատարեալ։
       1  Երանելւոյն Յովհաննու Մանդակունւոյ Հայոց կաթուղիկոսի՝ ի հակաճառութենէն Քաղկեդոնի ժողովոյն, որ ասի Ապացոյց։
       2  Քանզի ՅԺԸ. ի Նիկիայ գումարեալք ի քակտումն արիանոսացն ո՛չ կալան փոյթ երկու բնութեանց առնել ընտրութիւն զանազանութեան, այլ ըստ վիրաց վիրաւորեցելոց բարբառեալ՝ վաղվաղակի կտրելով զարմատ ժահահոտ փտութեանն, մի բնութիւն ասացին, նպատակ ուղղափառութեան կանգնելով յաղթութիւն յերեսս լրբենի լկտողաց, որք ուրացան զՈրդի յէութենէ Հաւր՝ յապականութիւն եւ յաղքատութիւն իջուցին տաժանեալք։ 3  Է նոյն բնութիւն Հաւր, որով ամենայն եղեւ, եւ այս առաւել իմն դիպողագոյն, զի բնութիւն Բանին աստուածութիւնն է, եւ զի մի է բնութիւն Բանին՝ դաւանելի է։ 4  Քանզի չէ ոք ի Սուրբ Երրորդութեանն յայլմէ էութենէ կամ ի գոյութենէ . մինն նետիւ երեքսայրեան սլաքաւորաւ սպանին զթշնամին արդարութեան՝ աւետարանելով զյաղթութիւնն հանդերձ հրաշալի տնաւրէնութեանն կրիւք։ 5  Իջեալ, ասէ, մարմնացաւ, մարդացաւ, ծնաւ կատարելապէս ի Մարիամայ՝ ի սուրբ Կուսէն։ 6  Դարձեալ աստանաւր զիջանելն ոմանք կերպարանաւք, եւ ո՛չ ճշմարտութեամբ՝ վարկանին, զի տեղաց ի տեղիս փաստաբանելով փոփոխումն, հաճոյութեամբ իմն եւ կամաւք՝ զխոնարհմանն տայ զաւրինակ, եւ ո՛չ գիտեն, թե որով զայլսն ասիցեն, ինքեանք մարմին նովիմբ, յայտ առնելով, եթե միով վայրի բովանդակին։ 7  Եւ վասն այնորիկ զայլսն դատապարտեն՝ հայհոյիչս գոլով ամենայնի, եւ զայն ո՛չ իմանան, թե տարրական նիւթեղինաց այնպիսի կիրք ուրեմն լինել եւ ի հեռաձիգս ակամաւ միայն մատչիլ ի հաճոյութիւն ունիլ անարդիւնաւոր, զոր ո՛չ բաւէ բոլորն աւարտել։ 8  Իսկ անբովանդակելի էութեանն ո՞ կարէ առնել որոշումն վայրաւք զանազանելովք . յայտ է, եթե ամբարիշտն։ 9  Ո՛չ ապաքէն զերկինս եւ զերկիր ես լնում , ասէ Տէր. եւ՝ Երկինք աթոռ իմ են եւ երկիրս պատուանդան է ոտից իմոց ։ 10  Եւ հեզն Դաւիթ բողոք բարձեալ յոյժ յանդգնագոյն գոչէ . Մի՛ մոլորիք, ասէ, Աստուած մեր յերկինս եւ յերկրի եւ ի ծովս եւ յամենայն խորս . այս իսկ է Ամենակալն։ 11  Ապա, եթե անկարելի թուի գոլ բնութեամբ մարմնանալն եւ ընդհանուր լինելն՝ գիտասցէ, զի եւ հաճութիւնն ի հաճելումն աւարտի, ո՛չ եւս ուրեք բաւելով։
       12  Բայց ճշմարիտ քրիստոնեին ո՛չ է պարտ ընդ այնպիսի խոհերս դեգերելով թաւալիլ, քանզի մահ գործէ, եւ որք ժպրհեցան քննել զխորս Աստուծոյ՝ իսկապէս շահեցան զսատակումն. այլ հաւատալ մարմնացելումն Բանին Աստուծոյ եւ յաւէտ զարմացմամբ փառաւորել՝ որ զծառայի կերպարանս առնելով երեւեցաւ, եւ է ի վեր քան զհրեշտակս խոնարհութիւնն։ 13  Այլ Բանն յաշխարհի էր, որպէս եւ աւետարանագիրն ասէ, եւ աշխարհս նովաւ եղեւ , եւ որպէս էրն՝ է միշտ ծածկատեսն, միայն յայտնի էակն. աւետաւոր պարգեւացն եւ մարգարէութեանցն յայտնիս զհետ երթիցուք, եւ մի՛ բնութեամբք դուպար եդեալ, զանճառելին բացասելով՝ չարաչար աւցտիցիմք։
       14  Իսկ արդ, թե չէին մոլեգնեալ դասք հերձուածողացն, որք յառաքելոցն ընկալան զքարոզութիւնն, արդեւք չէ՞ին քրիստոնեայք. քանզի բնութեանցն անուն եւ յակաջալուրս անգամ ձեր լեալ, այլ նորին հակառակն. Կեանքն յայտնեցան, ասէ, եւ տեսաք եւ վկայեմք. քանզի որ էրն առ Հաւր եւ երեւեցաւ մեզ ։ 15  Ո՛վ սքանչելի նպատակին, որ առաւել իմն ուշմնագոյնս տայ ընթանալ ի կէտ կոչման նորա. զի որք զմարմնոյն տեսանէին զկերպարանս, որպէս էր իսկ ճշմարտիւ եղեալն մարդ, որդի Յովսեփու կոչէին, այլ եւ Սամարացի եւ հայհոյիչ . իսկ զիմանալին ունաւղք զհոգեւորական աչս՝ Լոյս փառաց եւ նկարագիր էութեանն անսկզբնականին Հաւր խոստովանէին. քանզի լուան ի կենսատու Փրկչէն եւ հաւատացին, եթե՝ Ես ի Հայր եւ Հայր յիս է ։ 16  Ապա զի՞նչ ասէ բնութեանցն խնդրաւղ, որ քրիստոնեայ զինքն անուանէ. զո՞ր բնութեան տեսին աշակերտքն՝ զաստուածութեա՞նն, եթե զմարմնոյն. յայտ է, զի զմարմինն տեսին. այլ թեպէտ բիւր անգամ կամեցան ուրանալ, գիրն բողոք բարձեալ աղաղակէ. Շաւշափեցէ՛ք զիս եւ տեսէք, զի ոգի մարմին եւ ոսկերս ո՛չ ունի, եւ զիս տեսանէք, զի ունիմ . զոր էառն ի զաւակէ Դաւթի։ 17  Քանզի հայէին ի նա, որպէս ի մի ոք ի մարդկանէ. այլ զի Բանն միացեալ էր ի մարմնի, բառնա ի բաց զխտրումն անջրպետութեանն. քանզի ո՛չ ասաց՝ որ ետես զաստուածութիւն բնութեանն կամ զմարմնոյն, այլ անորոշաբար ասէ՝ զիս։ 18  Եւ դարձեալ ասէ եթե՝ Ո՛չ ոք յերկինս, եթե ո՛չ էջն յերկնից՝ Որդի մարդոյ, որ էրն յերկինս . ո՞ւր էրն Որդի Մարդոյ յերկինս, զորմէ իջանել ասէ, աղէ՜ ցուցցեն. զի թե երկնուստ էր մարմինն, ո՛չ յորջորջէր Որդի Մարդոյ, եւ եթե յերկրէ եւ ի զաւակէ Աբրահամու, որպէս եւ խոստովանիմք իսկ պանծալով՝ զիա՞րդ էր յերկինս. եթե ուղղակի իմասցուք՝ յաղագս անբաժանելի միաւորութեանն։ 19  Արդ, եթե ստուգիւ հաւատամք ասացելումն Փրկչին եւ Տեառն՝ ի բաց թողցուք զխտրութեանն բաժանմունս, զի մի՛ նմանել լիցուք փարիսեցւոցն, եթե՝ Դու մարդ ես, եւ զանձն քո Աստուած առնես ։
      1  * Երանելոյն Բաբգենի Հայոց կաթուղիկոսի, որ էր յաւուրս Անաստասայ ուղղափառ թագաւորի՝ ի թղթոյն առաջնոյ, զոր գրեաց ի Պարսս ուղղափառն, հանդերձ աթոռակցաւքն ի գաւառէ եպիսկոպոսաւք։
       2  Արդ, հարկաւոր է մեզ զբղխումն սրբոյ հաւատոցն , զոր երանելի * հարքն մեր, որ ի Նիկիայ ժողովեցանն՝ ՅԺԸ. եպիսկոպոսացն ընկալեալ՝ բարեպաշտութեամբ եւ առանց գայթակղութեան զսոյն եւ աւետարանել. ընդ որս պատահեաց ըստ աստուածային շնորհին ի սուրբ ժողովին երանելին հայրապետն մեր Ռստակէս եւ ընկալեալ ի սուրբ հարցն մեր բոլորովիմբ զհաւատն ճշմարտութեանն՝ եբեր յաշխարհս ։ 3  Զոր առեալ * ի նմանէ Հայոց՝ նովին հաւատովք լուսաւորեցաք * եւ յաջորդեցաք ի նմանէ մինչեւ ցայժմ ձեռնադրութիւն * քահանայութեան աշխարհի Հայոց, եւ կամք հաստատուն ի նմին, զոր ընկալաքն եւ ասեմք.
      4  * ի մի Աստուած, Հայր ամենակալ, ամենեցուն երեւելեաց եւ աներեւութից արարիչ։ 5  Եւ ի մի Տէր Յիսուս Քրիստոս՝ յՈրդին Աստուծոյ, ծնեալ ի Հաւրէ, Միածին, այսինքն ի գոյութենէ Հաւր. Աստուած յԱստուծոյ եւ լոյս ի լուսոյ, Աստուած՝ յԱստուծոյ ճշմարտէ, ծնեալ եւ ո՛չ արարեալ. այլ նոյն էութիւն Հաւր, որով ամենայն ինչ եղեւ յերկինս եւ յերկրի։ 6  Որ վասն մեր մարդկան, որ եւ վասն մերոյ փրկութեան՝ * իջեալ, մարմնացաւ եւ մարդացաւ ի սուրբ Կուսէն Մարիամու, չարչարեցաւ * վասն մերոյ փրկութեան, մեռաւ եւ յերրորդ աւուր յարեաւ. ել յերկինս եւ նստաւ ընդ աջմէ Հաւր, եւ * գալոց է դատել զկենդանիս եւ զմեռեալս։ 7  Հաւատամք եւ ի Սուրբ Հոգին՝ յանեղն եւ ի կատարեալն։ 8  Եւ վասն այնոցիկ, որք ասենն՝ Էր երբեմն, զի * ո՛չ էր, եւ մինչչեւ ծնեալն էր՝ * ո՛չ էր, եւ թէ յոչնչէ եղեւ, կամ թէ յայլմէ էութենէ կամ ի գոյութենէ համարին, թէ իցէ, կամ փոփոխելի, կամ * անցանելի, զայնպիսիս նզովէ կաթուղիկէ եւ առաքելական եկեղեցի։
       9  Այսպէս հաւատամք, որպէս մկրտեցաքն եւ * սուրբ հարքն կանոնեցին. եւ այլ սահման * արտաքոյ կանոնին ո՛չ է, եւ ո՛չ ընկալաք եւ ո՛չ ընդունիմք։ 10  Քանզի եւ վարդապետն * եկեղեցոյ Պաւղոս յոյժ զգուշացուցանէ զմեզ յերկրաւոր * իմաստից մարդկանէ։ 11  Բազում են վկայութիւն սուրբ Գրոց, յոլովագոյն եւ * սուրբ հարց ուղղափառաց * վարդապետութիւնք լուսափայլք, որով լուսաւորեալքն լուսաւորին եւ * զգենու մխիթարութիւնն վհատեալք հոգւով՝ ի սէր եւ * յոյս եւ հաւատ սրբոյ Երրորդութեանն հիմնաւորեալք , որ կենդանութիւն է եւ պաշտպանութիւն հոգւոյ եւ մարմնոյ։
       12  Զայս հաւատ Հոռոմք եւ Հայք եւ Վիրք եւ Աղուանք ունին , եւ փախչիմք ուրացեալ ի Քաղկեդոնէ։ 13  Զի Քաղկեդոնի ստութիւնն զՆստորի եւ զնոցունց նմանեացն, զոր գիտեմք կեղծաւորութեամբ փախուցեալք ի հեթանոսութենէ եւ ի հրէական մոլորութենէ. զի եւ զնոյն խոստովանին հեթանոսութիւնն , միանգամայն եւ հրեութիւնն՝ պատրել ի մոլորութիւն զմիտս անմեղաց, որ է տգիտաց, վրիպեցուցանելով ի ճանապարհէ զկոյրն , որով սա հիմնեցաւ ի Հոգւոյն Սրբոյ մարգարէիւն՝ զհատուցումն նոցին։ 14  Քանզի ո՛չ խոստովանելով զՈրդի՝ * ուրանան զոր ասաց ուրանալ եւ ինքն Քրիստոս զնոսա առաջի Հաւրն . պատուիրեաց եւ մեզ հրաժարել ամենեւիմբ ի նոցանէ եւ ատել, մինչեւ բանիւ * անգամ ո՛չ տալ ողջոյն նոցա։ 15  Արդ, զի եւս յայտնագոյն եղիցի * խոստովանութիւն մերոյ բանի, որպէս հաւատամք՝ * ի Հայր եւ յՈրդի եւ ի Հոգին Սուրբ, յորոց վերայ շինեալ եւ հաստատեալ է սուրբ եկեղեցի.
       16  Խոստովանիմք զՀայր եւ * զՈրդին՝ ծնեալ ի Հաւրէ յառաջ քան զյաւիտեանս, անսկիզբն, մարմնացեալ ի սրբոյ Կուսէն Մարիամայ՝ ի փրկութիւն արարածոց, անքննելի, անարատ ծննդեան աւրինակաւ՝ կոյս * մնացեալ մայրն. եւ ի Սուրբ * Հոգին՝ էակից եւ փառակից Հաւր Որդոյն. Աստուած զՀայր, Աստուած զՈրդի, Աստուած * զՀոգին Սուրբ, յոր մկրտիմք, ո՛չ եւ հրէաբար պակասեցուցանեմք, եւ ո՛չ նուազ եւ առաւել քան զմիմեանս, այլ երկրպագեմք զերիսն ի միութեան՝ փառաւորելով եւ * զՄինն յԵրրորդութեանն։
      1  * Երանելւոյն Ներսիսի Հայոց կաթուղիկոսի՝ ի պատասխանոյ թղթոյն, որ ի Միջագետս Ասորոց. որով ձեռնադրեցաւ Աբդիշոյ եպիսկոպոս Ասորոց ի Ներսիսէ Հայոց կաթուղիկոսէ։
       2  Խոստովանիմք եւ հաւատամք իսկապէս զմարդանալն կատարելապէս ամենայնիւ՝ զկաթնաբուծն լինելն, զսնանիլն, զչարչարանս ի վերայ սրբոյ խաչին, զմահն, զթաղումն, զերեքաւրեա յարութիւնն, որպէս կամեցաւ աստուածաբար. նովին * մարմնովն զփառաւք համբարձումն, զնստիլն ընդ աջմէ Հաւր. յաղագս ամենայն տիեզերաց փրկութիւնն, զգալոցն նովին մարմնով եւ փառաւք՝ դատել զկենդանիս եւ զմեռեալս, յաւիտենական թագաւորութեամբ։ 3  Եւ նովին հաւատով եւ յուսով * փառաւորեմք զաստուածութիւնն հանդերձ մարմնաւորութեամբն, եւ զմարմնաւորութիւնն հանդերձ աստուածութեամբն, եւ երից սրբասացութեամբ զԵրրորդութիւնն խոստովանիմք։ 4  Եւ նզովեմք հանապազ զուրացաւղսն. զՆեստորիոս չարագտող հնարութեան * հերձուածողացն, եւ զՍամոստացին եւ զԹովդորոս եւ զԴԷոդոր եւ զԵւտիքէս եւ զԱրիոս, եւ զամենայն Գիրս ապականութեանց , եւ զԱպաւղինարիս, եւ զտաւմարն Լեւոնի, եւ զՄանի եւ զՄարկիոն, եւ զԲարծումայ եւ զ[Ս]եւերոս եւ զԶիբայ եւ զԱկակ, եւ * զստանուն կանոնս նոցա, եւ զԹեոդորիտոս, եւ զանաւրէն ժողովն Քաղկեդոնի եւ զթշնամանաւղ եւ զանյիշելի բռնադատեալ կանոնս ի նոցանէ. զոր նզովեաց * ժողով սրբոցն, որ ի Նիկիա ՅԺԸ ., եւ ՃԾ ., որ ի Կոստանդնուպաւլիս, եւ Մ, որ յԵփեսոս. զոր հնազանդեալ ունին եկեղեցիք Քրիստոսի կարգաւորեալ։ 5  Այլ եւ զամենայն պիղծ եւ արհամարհելի հերձուածս՝ հեռացեալս ի ճշմարտութենէ ուրացաք եւ ուրանամք, եւ միշտ ուրասցուք։
      1  * Երանելւոյն Յովհաննու Հայոց կաթուղիկոսի՝ ի թղթոյն, զոր գրեաց Ի. եպիսկոպոսք առ Աղուանից եպիսկոպոսն։
       2  Խոստովանիմք մեք զմի Աստուած՝ Հայր ամենակալ, Արարաւղ ամենայն երեւելեաց եւ աներեւութից։ 3  Եւ ի մի Տէր * Յիսուս Քրիստոս՝ ծնեալ ի Հաւրէ, Աստուած յԱստուծոյ, լոյս ի լուսոյ, Աստուած ճշմարիտ՝ յԱստուծոյ ճշմարտէ, որով ամենայնքն։ 4  Եւ ի Սուրբ Հոգին, որ ի Հաւրէ ելանէ եւ ընդ Հաւր եւ ընդ Որդոյ երկրպագի եւ փառաւորի , արարչակից եւ հաւասար Հաւր եւ Որդւոյ։ 5  Երրորդութիւն կատարեալ՝ միով բնութեամբ, փառաւք եւ զաւրութեամբ եւ իշխանութեամբ՝ նախախնամութեամբ ընդհանուր եղելոցն ։ 6  Իսկ * ի վաղճան յաւիտենիս՝ Աստուած գոլով մշտնջենաւոր, Բանն Աստուծոյ եղեւ մարդ կատարեալ, անյեղապէս մարմնացեալ ի սուրբ Կուսէն՝ անճառաբար, ո՛չ հեռացեալ ի բնութենէն, ո՛չ քայքայեալ ի մարմնաւորութիւնն , այլ եկաց մնաց նոյնպէս՝ անփոփոխելի, անայլայլելի, Աստուած մարդացեալ՝ ո՛չ մասամբ, ո՛չ երկուութեամբ, այլ անբաժին միութեամբ. ո՛չ Հայր էառ մարմին, այլ Որդի . ո՛չ Սուրբ Հոգին թանձրացեալ մարմնով, այլ Միածինն ի Հաւրէ, բայց կամաւք Հաւր եւ զաւրութեամբ Սուրբ Հոգւոյն . այլ գոյութեամբ միայն Բանն Աստուած ։ 7  Այսպէս սուրբ ծնունդ ճանաչի. նոյն ինքն անբովանդակելին խանձարապատեցաւ, զի մեք զգեցցուք զանապականութիւն. եդաւ ի մսուր, զի զանասնական ի բաց փախուսցէ զբարս. ի հրեշտակաց փառաւորեցաւ , զի եւ մեք * կոչեսցուք փառաբանակիցք նոցին։ 8  Ընծայեցաւ ի մոգուցն, զի պտղաբերեսցուք զհաւատս. կաթնաբուծեցաւ, զի զանմեղութիւն ընկալցուք. զարգացաւ ըստ մարմնոյն ամենակատար , զի ժամանեցուսցէ ի չափ հասակի կատարմանն Քրիստոսի։ 9  Եկն կամաւ ի չարչարանս, զի ի տանջանաց մեղաց զերծուսցէ. խաչեցաւ, զի կենդանութեան պտղովս վայելեսցուք. մեռաւ, զի մահուամբն սպանցէ զմահ. եդաւ ի գերեզմանի, զի խորտակեսցէ զնիգս դժոխոց , յերրորդ աւուր յարեաւ, զի զմեզ * ի նորոգումն կենդանութիւն փոխիցէ. համբարձաւ յերկինս եւ նստաւ ընդ աջմէ Հաւր, զի մեք դասեալք լիցուք ընդ աջմէ նորա. գալոց է միւսանգամ դատել զկենդանիս եւ զմեռեալս, եւ * թագաւորութեանն նորա վաղճան ո՛չ գոյ։ 10  Այսպէս հաւատամք եւ երկրպագեմք եւ փառաբանելով ասեմք. Սո՛ւրբ Աստուած, Սո՛ւրբ եւ հզաւր, Սո՛ւրբ եւ անմահ, որ խաչեցար վասն մեր, ողորմեա՛ց մեզ։ 11  Իսկ զոչխոստովանաւղսն այսպէս նզովեցին սուրբ հարքն, նմանապէս եւ մեք նզովեմք՝ * զհինսն եղեալսն հերձուածաւղսն եւ զնորսս. զԱրիոս, զՊաւղոս Սամոստացի, զՄանի եւ * զՄարկիոն եւ զՈվնէմիոս, եւ զԵւտիքոս, եւ զԱպողինարոս եւ զպեղծ Նեստոր եւ զԹովդորիտոս եւ զսնոտի ժողովն Քաղկեդոնի եւ զպեղծ տաւմարն Լեւոնի, որ լրբաբար յանդգնեցան ասել երկուս բնութիւնս եւ երկուս դէմս ի վերայ * միոյն Քրիստոսի, եւ թե սուրբ Կոյսն ո՛չ ծնաւ զաւակ , այլ * սոսկ մարդ ըստ մեզ եւ տաճար Բանին Աստուծոյ։ 12  Այլ են ոմանք, որ ասեն. մինչ յերկրի էր Քրիստոս, ո՛չ էր յերկինս, եւ յորժամ ի խաչին եւ ի գերեզմանի էր, ո՛չ էր յաթոռ փառաց . զխորհեցաւղսն այսպէս եւ զԶիբայ եւ զԱկակ եւ զԲարծումն , որք * հնազանդ Նեստորի եւ եղեն պատճառք կորստեան բազմաց, եւ զՍեւերիոս, զգիրս ապականութեան նորա, այլ եւ զամենեսեան իսկ զայնոսիկ, որք այնմ հաւանին եւ հնազանդին նոցա ամբարիշտ սպանաւղ վարդապետութեանն՝ նզովե՛մք։
      1  * Երանելւոյն Աբրահամու Հայոց կաթուղիկոսի՝ յԵրրորդ թղթոյն, զոր գրեաց առ Կիւրիոն Վրաց կաթուղիկոսն՝ այն, որ դարձաւ յուղիղ հաւատոյն եւ եղեւ Քաղկեդոնի։
       2  Բայց արդ մի՛ հեղգասցուք * նորոգել զսէրն հոգեւոր, [որ ] կայր ի մէջ երկոցունց ազգացս՝ զայն, որ ի միոջէ աղբերէ առեալն էր զվարդապետութիւնն , որ նախ ինքեանք * զկենդանութեան զլոյս առին, որպէս ուսուցին մարգարէքն եւ առաքեալքն, եւ ապա ի մեզ եւ ի ձեռն առհասարակ սերմանեցին զաստուածպաշտութիւնն , նախ՝ երանելին սուրբն Գրիգոր եւ ապա Մաշտոց , եւ զգրոց ծանաւթութիւնն ի պնդութիւն հաւատոց. եւ այժմ աղաւթեսցուք նովիմբ եկեալ մեզ մինչ ի գալուստն * Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի՝ * զնոյն եւ հաւատ ճշմարտութեան ընծայել նմա։ 3  Քանզի եւ սէր իսկ աստուածային այն է, եւ յայդ վրիպեալ մտաց ի բաց փոխել արժան է. գոնեայ զոր այժմդ ասէք, թե դեռ եւս զհայրենի հաւատն ունիմք։ 4  Զի թե զնոյն հաւատն ունէիք՝ զհայրենին, ապա մեր այլ զի՞նչ էր ի ձէնջ խնդիր, եւ կամ բնաւ զաշխատութիւնս զայս զի՞ կամէաք տեսանել, այլ զի փոխեցաք յայնմանէ, վասն այնորիկ այս երրորդ թուղթ գրեցաւ ի մէնջ առ Ձեր Սրբութիւնդ. քանզի՝ Յերկուց եւ յերից վկայից հաստատեսցի ամենայն բան ։
       5  Զի յառաջ, մինչ առաքինի հարքն մեր ազգաց երկոցունց եւ որք յիշխանութիւն կարգեալ, զոր այժմ մեք ունիմք , նոքաւք հանդերձ միաբանէին յամենայն բարիս եւ զոյգ հեռանային յամենայն չարէ, թուի ինձ, եթե տեղեակ է Ձեր Սրբութիւնդ այնմ։ 6  Եւ յեկեղեցւոջ * զՍուրբ Երրորդութիւնն փառաւորել մեզ ուսուցին առաքեալքն եւ որք ի նոցանէն ճշմարտութեամբ ուսանն, եւ ի նոյն Սուրբ Երրորդութիւնն մկրտել, եւ զՈրդի յԵրրորդութենէն * մարմնացեալ եւ մարդացեալ՝ մի լեալ քարոզեցին, եւ զնոյն Աստուած՝ ընդ Հաւր եւ ընդ Սուրբ Հոգւոյն, եւ ասեն այսպէս. Մի է Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս , եւ դարձեալ՝ Յորոց եւ Քրիստոս ըստ մարմնոյ, էակն ի վերայ, Աստուած աւրհնեալ յաւիտեանս ։ 7  Եւ դարձեալ ի Կաթուղիկէին ասէ . Աստուած ճշմարիտ եւ կեանք յաւիտենականք ։ 8  Եւս բազում քարոզեալ յառաքելոցն, զոր ո՛չ է այժմ բաւականապէս մի ըստ միոջէ ասել։ 9  Նոյնպէս եւ մարգարէքն յառաջագոյն ծանուցեալ վկայեցին, եւ * Երեմիա թե՝ Ըստ որում ո՛չ համարեսցի այլ Աստուած, որ ետ զիմաստութիւնն Յակովբայ. յետ այսորիկ սա յերկրի երեւեսցի եւ ընդ մարդկան շրջեսցի *. եւ այլք նոյնպէս վկայեցին։
       10  Իսկ եթե վասն ճշմարիտ մարդ լինելոյ է * ուրուք ասացեալ, որպէս այն թե՝ Մարդով եղեւ յարութիւն մեռելոց , կամ թե՝ * Երկրորդ Ադամ Տէր , ո՛չ * եթե զբնութեանցն ինչ ճառեն առաքեալքն, այլ վասն այնր, զի իւրով մարմնովն, որ * ի կուսէն սուրբ Աստուածածնէ էառ, մարդ է, եւ իւրով մարմնովն Աստուած է . եւ ո՛չ թե՝ երբեմն մարդ եւ երբեմն Աստուած . մի՛ լիցի, չքարոզեն այսպէս։ 11  Այլ երանելի հարքն, որ * ի Նիկիա ժողովեցան՝ այսպէս ուսուցին ըստ առաքելոցն վարդապետութեան. Հաւատամք ի մի Աստուած, ի Հայր ամենակալ, Արարիչն երկնի եւ երկրի։ 12  Եւ ի մի Տէր Յիսուս Քրիստոս. այլ ո՛չ բնութիւնս , կամ երկուս որդիս ասացին, այլ մի Տէր Յիսուս Քրիստոս՝ ծնեալ ի Հաւրէ անճառաբար, զնոյն եւ մարմնացեալ եւ մարդացեալ, խաչեալ , յարուցեալ եւ համբարձեալ, եւ գալոց է դատել. որոյ թագաւորութեանն վաղճան ո՛չ է ։ 13  Եւ ի Սուրբ Հոգին, որով խաւսեցան առաքեալքն եւ մարգարէքն։
      14  * Զայս հաւատ ընկալաւ * սուրբ եկեղեցի Աստուծոյ եւ նովիմբ պարծի սուրբ Երուսաղէմն վերին։ 15  Իսկ * ի Քաղկեդոն ժողովեալքն՝ հակառակ առաքելոցն եւ սուրբ ժողովոյն, երկուս բնութիւնս ասացին միոյն Քրիստոսի, խաբելով զպարզամիտսն , եւ փոխանակ Երրորդութեանն չորրորդութիւն մուծանեն . յաւելուն ներմարդութեանն բնութիւն, եւ Որդւոյ երկասաց, եւ այլ նոյնպիսի բարբաջեն, որ ի սատանայի վարդապետութենէն։ 16  Նոյնպէս եւ ի ջնջեալ * տաւմարն Լեւոնի այսպէս պատմէ, ասէ . ազդէ կերպարան * երկուց բնութեանց ընդ ընկերին շարայարութեան միովն գործել զաստուածայինսն՝ որ ինչ Աստուծոյ վայել է, իսկ միովն զմարդկայինսն, որ ինչ մարդոյ արժան է, եւ * այլ բազում ինչ այսպիսիս։ 17  Արդ, զայս յո՞րմէ առաքելոց լուան, եւ կամ ո՞ր ճշմարիտ վարդապետ պատմեաց։ 18  Եթէ ճշմարիտ էր ասացեալ * ի Քաղկեդոնի ժողովոյն եւ ի Լեւոնի տաւմարէն , ապա՝ մինչ փառս տան, զի՞նչ ասեն այսպէս. Փա՜ռք Հաւր եւ Որդւոյ երկուց բնութեանց եւ Հոգւոյն Սրբոյ. եւ կամ * մկրտութեանն՝ Յանուն Հաւր եւ Որդւոյ երկուց բնութեանց եւ Հոգւոյ Սրբոյ. եւ կամ ի ժամ պատարագին թե՝ Հայր Սուրբ, Որդի Սուրբ երկու բնութիւնք եւ Հոգին Սուրբ։ 19  Ապա թե չիշխեն ասել այսպէս , այլ Հաւր եւ Որդւոյ եւ Հոգւոյն Սրբոյ փառս տան, ապա ուրեմն լոկ խտրումն ուսուցանեն ժողովն Քաղկեդոնի եւ * տաւմարն Լեւոնի։
       20  Արդ, եթե չէ փոխեալ ի հայրենի հաւատոցն , որպէս բազում անգամ գրեցեր * առ իս, ե՛կ նզովեա դու զանիծեալ ժողովն Քաղկեդոնի եւ * զպեղծ տաւմարն Լեւոնի որպէս եւ նախնիքն Քո՝ երանելի Գաբրիէլ կաթուղիկոսն Վրաց նզովեաց ընդ երանելի * հաւրն մերում, հանդերձ աթոռակցաւք իւրովք եւ եպիսկոպոսաւք ։ 21  Արդ, այս երանելի եպիսկոպոսունքս, որ յաշխարհէդ ձերմէ էին * եւ ընդ Աղուանաւք եւ ընդ Սիւնեաւք ի Հայս դիպեցան յաւուրս Բաբգենի Հայոց կաթուղիկոսի՝ յայնմ ժողովի, յորում * անիծաւ ի նոցանէ միաբանութեամբ ժողովն Քաղկեդոնի եւ տաւմար Լեւոնի։ 22  Եւ զի պայման նամակն, որ հայերէն գրով էր, յապստամբութեանն կորեաւ, թարգմանեցաւ այս յՈւռհա քաղաքի ի հոռոմ գրոց . քանզի եւ նոքա ունէին ի մէնջ ։
       1  Երանելւոյն Յովհաննու հաւր մերոյ, ճգնաւորի եւ խոստովանողի եւ Մայրագոմեցոյ՝ ի բանէն, որ վասն տնաւրէնութեան Փրկչին։
       2  Խորհուրդն ըստ նախակարգ յաւիտեանցն եղելութիւն՝ ըստ ցաւղակերպ իջիցն, յառաջ քան զմարմնանալն մարմինն ո՛չ ի Բանէն էր եւ ո՛չ ի Կուսէն. զի Բանն Հոգի էր եւ եթ եւ Կոյսն ինքեանք միայն։ 3  Ի մարմնանալն ո՛չ Բանն ըստ ինքեան մարմնացաւ, զի ինքն Բանն Աստուած մարգարէիւն՝ Մարմին իմ ի նոցանէ . եւ ո՛չ Կոյսն ըստ ինքեան յղացաւ, այլ աւետարանագիրն ասէ զԿուսէն. Գտաւ յղացեալ ի Հոգւոյն Սրբոյ ։ 4  Ինքն Բանն, առաքեալն ի Հաւրէ, ինքն էակից Որդին, ինքն Միածին Որդին Հաւր՝ լրութեամբ աստուածութեամբն էջ եւ անճառաբար եւ անպարիմացապէս անքննելի միութեամբ եղեւ մարմին ի Կուսէն, եթե՝ Ինքն եկեսցէ եւ փրկեսցէ ։ 5  Ինքն Բանն է պատճառ եղելութեան. առանց պատճառին զեղելութիւնն անհնար է ասել։ 6  Ինքենէ եղեալն ինքն եղեալն է Աստուած եւ մարդ միանգամայն. եւ զի ամենեւին եղեալն է Աստուած եւ բնութիւն Հաւր, եւ Հայր վկայեաց եւ ազդ արար մարգարէիւն Իսրայեղի, եթե՝ Յինէն գտաւ պտուղ ի քեզ . զի ի պտղոյ արդարութեան ճանաչի ծառն կենաց։ 7  Եւ զի Աստուածութիւնն է պատճառ եղելութեանն, վասն այնորիկ ասէ մարգարէն. Որ ի սկզբանէն էր՝ այն եկն եհաս, եւ զորս ես պատմեցի ձեզ . ապաքէն որ ի սկզբանէ՝ նոյն է մարմնացեալն, այլ ի հիմնակալութիւն հաւատոց, որ ի Քրիստոս։
       8  Յետ սակաւուց։
       9  Յայսմ վայրի վերադիտեսցուք զվերածնութիւն , սակս ցաւղակերպ իջիցն եւ հակիրճ զնախագրելոցն զնոյնս վերակարգեալ հանդիպեցուցուք իրին, զգուշանալով ի վրիպախոհ իրաց հոգեմտութեամբ. զի թեպէտ եւ տղայացաւ Հինաւուրցն վասն մեր յանկատար հասակի, անկատար ո՛չ երբէք ասի, այլ միշտ կատարեալ՝ ըստ Գրոց, եթե՝ Որդին յաւիտեան կատարեալ. եւ թեպէտ անսաց անբանութեան աճման հասակին ըստ աւրինակի տղայոց, անբան ո՛չ երբէք ասի, այլ՝ Ի սկզբանէ էր Բանն , եւ գլուխ բանից եւ խաւսից՝ ըստ Գրելոց, եւ հրաման կամացն Հաւր ի բերանոյ նորա բխեն եւ ամենայն արարածք հրամանաւ նորա շարժին։ 10  Եւ թեպէտ անիմաստ եւ անզաւր կարծեցաւ, իբրեւ զմի ոք ստնդիացիկ մանգանց, այլ գիր ասէ. Քրիստոս Աստուծոյ զաւրութիւն եւ Աստուծոյ իմաստութիւն ։ 11  Եւ թեպէտ եւ անգէտ եւ անմտաւոր համարեցաւ ի մարդկանէ՝ ըստ համաբնութեան տիոցն, այլ մարգարէն ասէ. Ահաւադիկ ի միտ առցէ մանուկ իմ . նոյն բան վեր առցի եւ առ մանուկն, եթե՝ Ոչինչ ծածկեցաւ ի քէն ։ 12  Եւ թեպետեւ յապականութենէ մարդկան զգեցաւ մարմին, ինքն միշտ անապական ասի, ապականացու եւ երբէք ո՛չ. ըստ նախագրեցելոցն՝ Մարմին նորա ո՛չ ետես զապականութիւն . եւ եթե զմեզ անապական գործեաց՝ զծնեալս վերստին յանապականութեան սերմանէն կենդանի եւ մշտնջենական Բանին Աստուծոյ ։ 13  Եւ թեպէտ զկերպարանս ծառայի էառ, ծառայ ո՛չ երբէք ասի, այլ Տէր եւ ազատ, ըստ գրելոյն թե՝ Ազատ է Որդին , եւ թե՝ Նա է Աստուած, ընդ որում ո՛չ համարեսցի այլ ։ 14  Եւ թեպետ առաքեաց զնա Աստուած ի նմանութիւն մեղաց , մեղաւոր երբեք ո՛չ ասի, այլ ցանգ անմեղ, ըստ վերագրելոյն թե՝ Ի նմա մեղք ո՛չ են ։ 15  Եւ թեպէտ զգեցաւ հողեղէն բնութիւն, հողեղէն երբեք ո՛չ ասի, եւ ո՛չ երկրեղէն, այլ Տէր եւ ստացաւղ հողոյ եւ հողեղինացս, ըստ յառաջագրացն բաղազանեալ ի նորումս եթե՝ Առաջին մարդն յերկրէ հողեղէն, երկրորդ մարդն յերկնից , որպէս եւ Տէր. զի զհնացեալ եւ զմահկանացու աշխարհս ըստ առաջին հողածին մարդոյն՝ երկրորդ մարդն, Կուսին ծնեալ, եկեալ յերկնից նորոգեսցէ։ 16  Եւ թեպետ առ զմարդկային շունչ եւ համեկեալ ունի յնքեան զշնչաւորն, եւ բնա՜ւ ուրեք շնչաւոր երբեք ո՛չ ասի, այլ միշտ հոգեւոր, ըստ հնագրութեանցն փոխարկեալ ի նորս, եթե՝ Եղեւ մարդն առաջին Ադամ ի շունչ կենդանի, երկրորդ Ադամ ի հոգի կենդանի ։ 17  Եւ թեպետ յարարածոց եղեւ մարդ, արարած անհնար է ասել զնա, այլ ամենեւին անեղ եւ արարիչ եւ մեծ եւ կատարեալ, եւ անձեռագործ խորան, եւ ո՛չ յայսց արարածոց՝ ըստ աստուածաստեղծին եւ հոգեծնելոցն քատակապէս նմանէ, որ նախակարգեաց ի խաւսս իւր զարարիչն անուն զառ ի յապա զասաւղսն, թե՝ Աստուած եմ ես, եւ ո՛չ մարդ, ի միջի ձերում սուրբս ։ 18  Եւ թեպետ եւ ստեղծական եւ ստացական մարմին գոյացոյց ինքեան, ինքն ո՛չ կարէ ասիլ ստեղծուած եւ ստացական, այլ ստեղծաւղ եւ ստացաւղ համանգամայն ստեղծուածոց, ըստ այնմ թե՝ Սա ինքն, որ ստացաւն՝ արար եւ ստեղծն զքեզ ։ 19  Եւ թեպէտ երկու ծննդաւք փառաւորեալ է՝ անեղապէս ի Հաւրէ եւ եղելութեամբն ի Կուսէն, եւ աւտարին ի Գրոց երկոքին ծնունդքն, ինքեան հրաշիւքն եւ Որդի Աստուծոյ ասի ե՛ւ Որդի Մարդոյ. սակայն ի խոստովանողական հաւատս, յորժամ հատուցանէ կաթուղիկէ եկեղեցւոջ միաբանական պտուղ շրթանց ի հոտ անուշից Տեառն՝ ո՛չ հնար է երկածին ասել զՔրիստոս, այլ Միածին եւ եթ, եւ ո՛չ երկուց որդւոց հնար է կարծիս ունել, բայց միոյ. զոր ընդ Հաւր ծննդեամբ փակեալ է կուսական ծնունդն, եւ ո՛չ կարէ երկաւորիլ, զի Միածին տուեալ լինի վասն աշխարհի՝ յառաջ քան զարուսեակ ծնեալ յարգանդէ ։ 20  Եւ մինչ աստուածավայելուչ ծնունդք եւ ճշմարիտ պատմագրութիւնք ծննդոցն ո՛չ երբէք հնարանան երկածին ասել, անգրաւորական բնութեանցն համբաւած՝ անմտացածնութիւնք յաւդել, զիա՞րդ հնարանան երկաբուն առնել զմիշտ միաբանութիւնն Քրիստոսի։ 21  Զի որպէս կատարեալ Աստուած իմանամք զՀայր եւ կատարեալ Աստուած զՈրդի եւ կատարեալ Աստուած զՀոգին Սուրբ՝ ո՛չ երիս Աստուածս յաւակնիմք ասել , այլ մի. նոյնպէս կատարեալ Աստուած եւ կատարեալ մարդ իմանամք զՔրիստոս, բայց երկու անձինս եւ երկու բնութիւնս ո՛չ ասեմք, այլ մի անձն եւ մի բնութիւն։ 22  Արդ, զի՞ միաւորեալ երկարեցից զբանս, մինչ այս ամենայն որ շարայարեցաւս մասնաւորաբար ի դէմս Քրիստոսի՝ միադէմ եւ միակարգ եւ անշարժ, եւ չէ փոփոխմամբ եւ այլայլութեամբ։ 23  Ո՛չ անկատար ասի վասն տղայութեանն, ո՛չ ապականացու ասի վասն յապականութենէ մարդկան զգենլոյ զմարմինն, ո՛չ ծառայ ասի վասն ծառայի կերպ առնելոյ, ո՛չ մեղաւոր ասի վասն նմանութեան մարմնոյ մեղաց երեւելոյն. ո՛չ երկածին ասի ըստ երկուց ծննդոց, եւ Որդին Աստուծոյ որդի մարդոյ լինելն. ո՞չ երկուց որդոց կարծիս ունի։ 24  Եւ մինչ այս ամենայն, զոր շարակարգեցիս՝ զգոյացութիւն մարմնոյն ընդ աստուածային բնութեանն փակեալ, եւ ո՛չ երկրաւորին ի Քրիստոսի, եւ ո՛չ է հնար ասել զմի Քրիստոսն Աստուած եւ հատուած, արարիչ եւ արարած, Տէր եւ ծառայ, անապական եւ ապականացու, անգէտ եւ ամենագէտ, անեղ եւ եղական, երկնաւոր եւ երկրաւոր , հոգեւոր եւ շնչաւոր, անմեղ եւ մեղաւոր. զի ամենեւին Աստուած է, ամենեւին արարիչ է, ամենեւին Տէր է, ամենեւին անեղ է, ամենեւին անապական է, ամենագէտ եւ հոգեղէն եւ անմեղ է։ 25  Արդ, զի ըստ ամենայն դէմ ո՛չ երկաւորի մարմնացեալ Բանն Աստուած, ըստ բնութեանն զի՞ երկաւորի եւ երկաբուն ընդէ՞ր ասի։ 26  Այլ քանզի գիտէր չարն, եթե թիւք բնութեանցն բաժանեն զՔրիստոս, յամենայն դէմս հնարեայց ուսոյց զայդ։ 27  Այլ եթե ո՛չ բնութիւնքդ երկաւորեն զՔրիստոս, ընդէ՞ր ծփեցուսցեն զեկեղեցի, որպէս հողմ զջուրս ծովու, որ ըստ անիծիցն Կայենի յանդադար երերմունս տատանմանցն սասանին անհանգիստ ծփանաց։ 28  Եւ կամ զի՞նչ են բնութիւնքն փաստմունս, որ այսպէս կերպակերպս շրջշրջեն զհաւատս. մերթ յերկուց ասեն զՔրիստոս, մերթ դառնան անդրէն եւ մի ասեն, մերթ յերկուց եւ երկուս ասեն, եւ զտիեզերս կործանեցին ի հաւատոց։
      1  * Լուսաւորչին մերոյ սուրբ Գրիգորի ի Վարդապետութենէ՝ ի ծննդեանն կարգէն։
      2 Արդ *, առաքեցաւ Աստուած՝ յԱստուծոյ Սուրբ Հոգին, եւ առ զմարմին ի Կուսէ՝ մարդ * կատարեալ կատարէ աստուածութեամբն. զԱստուածութեանն զզաւրութիւն յայտ արար եւ զմարմնոյ տկարութիւնն ցուցանէր. ծառայակից եղեւ եւ * մարմնովն մարդկութեամբ մարմինս։ 3  Ո՞վ էջ * ի դժոխս. Աստուած, եւ եհան անտի զարգելեալսն դժոխոցն . մարմնով հալածեցաւ, եւ հալածեաց զսատանայ եւ կապեաց զսատանայ ։ 4  Զի որ * ի մարմին հաւատացին՝ ծանոյց նոցա զաստուածութիւնն իւր. որք ի մարմնոյն գթեցին՝ ուրացան զբնութիւն նորա. քանզի միացաւ ի մարմնի բնութեամբ եւ խառնեաց զմարմինն ընդ իւր աստուածութիւնն։ 5  Որք հաւատացին ի նա՝ նոքա վայելեսցին * ի բարիս անպատումս, եւ * որ յայս հաւատոց վրիպեցան՝ * զանկոխ գնացին եւ ըստ արտուղի անգան , եւ խրատեցին իւրեանց անձին խրատս անկարկատս, եւ զբազումս ի ճշմարիտ հաւատոցն թիւրեցին, եւ կարծէին, թե գտին ինչ՝ գտին զոչինչ, որպէս եւ գրեալ է. Չոգան զհետ ոչնչի եւ գտին զոչինչ ։
      6 Յետոյ * ։
       7  Իսկ իբրեւ եկեալ կատարեաց Փրկիչն ամենեցուն * զերբեմն խոստացեալս վասն նորին, եւ * վկայութեամբ վասն նորին զգալուստն կարեմք ճշմարտել մարգարէականաւք յառաջ ասացելովք վասն մարմնածին * ծնելութեանն Որդւոյն Աստուծոյ՝ հոգեխառն բանիւք զաստուածախառն մարմնոյն, զոր յառաջագոյն Աստուած եցոյց, զոր յՈրդւոյն զգալուստ՝ * իւրով մարգարէիցն ձայնիւք։ 8  Զի՝ Առաքեաց զՈրդի իւր, որ եկն եւ ծնաւ ի կնոջէ եւ եմուտ ընդ աւրինաւք, զի զորս ընդ աւրինաւքն իցեն՝ գնիցեն, զի մեք զորդեգրութիւն ընկալցուք ։
      9 Յետոյ * ։
       10  Սակայն յորժամ կամեցաւ՝ առ զմարդ[կան] կերպարանս եւ զգեցաւ մարմին, եւ էջ ի մեր նմանութիւնս *, այն, որ անբաւն էր եւ անհաս յամենայն լրութեանն՝ լրութեան Աստուածութեան , եւ վասն մեր էջ ի չափաւորութիւն եւ ամփոփեցաւ ի մարմինն , բովանդակեցաւ ճշմարտութեամբ * ի մարմինն եւ ճշմարիտ մարդ եղեւ եւ էջ յանարգութիւն, զի զմեզ բարձրացուսցէ . սակայն իւրով աստուածութեամբ յերկինս * էր եւ յերկրէ առ Հաւր էր եւ ընդ Հաւր, եւ ամենայն արարածք հրամանաւ նորա շարժին՝ ըստ իւրաքանչիւր * կարգածոյ կազմածոյ։ 11  Սակայն վասն մեր էջ յանարգութիւն, այլ կայ իւրում բնութեանն, որպէս ինքն ասէ. Ես նոյն եմ, եւ ո՛չ փոխեցայ . զի թեպէտ զկերպարանս ծառայի էառ եւ զմարմին մարդկան, այլ խառնեաց միացոյց՝ ընկղմեաց զմարմինն յաստուածութեանն իւրում։ 12  Եւ դարձեալ ասէ. Սա է Աստուած, Աստուած մեր յաւիտեանս * ։ 13  Եկեալ այսպիսի բարբառ եւ * առ մարգարէն Մովսէս եթե՝ Ես եմ, որ ի սկզբանէն. այսպէս ասասցես թե՝ որ ի սկզբանէն Աստուած, առաքեաց նա զիս առ քեզ ։ 14  Զոր եւ Յովհաննէսն ասէր ի թղթին իւրում թե՝ Որ էրն ի սկզբանէ, զորմէ լուաք, որում ականատեսն եղաք, ընդ որ հայեցաքն, եւ ձեռք մեր շաւշափեցին ի վերայ Բանին կենաց. եւ կեանքն յայտնեցան, եւ տեսաք եւ վկայեմք, զի նա ինքն է ճշմարիտ Աստուած եւ կեանք յաւիտենականք ։ 15  Որ առ * մարմին՝ անըմբռնելի, եւ շաւշափեցաւ եւ ըմբռնեցաւ մարմնովն, եւ զամենայն անցս մարմնոյն յանձն էառ իւրովք կամաւքն ։ 16  Յանծանաւթս եղեալ՝ * համբերէր հանդերձ խոնարհութեամբն, եւ ո՛չ ուրուք բանադատութեամբ, բայց իւրով իշխանական եւ անձնիշխան կամաւքն կրեաց զայն, որպէս եւ ինքն * ասէ եթե՝ Իշխանութիւն ունիմ դնել զանձն իմ, իմովք կամաւք, եւ դարձեալ միւսանգամ առից զնա ։ 17  Եւ ինքն ծնաւ ի Կուսէն, եւ իւրով կամաւք կատարեաց զկամս անձին իւրոյ, ասէ . Եկի կատարել զկամս Հաւր իմոյ . զի ցուցցէ * զմիաւորականն, անքակ, անբաժին ինքնութեանն միութեանն ։ 18  Կամաւք Հաւր եմուտ յարգանդ Կուսին, եւ ո՛չ գարշեցաւ. վասն ինքն իսկ է սրբիչ ամենայնի. իւրովք կամաւք պատեցաւ ի խանձարուրս, եդեալ ի մսուր անասնոց, զի ինքն Տէր եւ արարիչ ամենայն մեծութեանց եւ բխիչ ամենայն բարութեանց։ 19  Հինաւուրցն վասն մեր մանկացեալ եւ առ զկերպարան մարմնոյ * տկարութեան մարդկութեանս մերոյ, զի զմեզ փոխեսցէ * յիւր անմահութիւնն. սակայն թեպէտ զգեցաւ մարմին եւ էջ ի մեր նմանութիւն, այլ կայ ի փառս հայրենի բնութեանն աստուածութեանն իւրոյ, որպէս եւ էր իսկ եւ է եւ կայ յաւիտեան ընդ Հաւր իւրում ի բարձունս, ի յիւրում բնութեանն՝ հանդերձ մարմնովն, զոր * ի մէնջ զգեցաւ։ 20  Փառաւորեալ * ցանգ Որդի ի հոգեղէն եւ հրեղէն զուարթնոցն՝ նա եկն եւ եղեւ մարդ, զի մարմնաւորք տեսանել կարասցեն զնա . զի բայց զԱստուած գոյիւ ո՛չ տեսեալ է ուրուք՝ ո՛չ հրեշտակաց եւ ո՛չ հրեշտակապետաց, ո՛չ սրովբէից եւ ո՛չ քրովբէից, եւ ո՛չ բիւրաւոր * բանակք վերին զըւարթնոց. բայց Որդին ծածկեալ է մարմնով, կատարելամիտ ի մասնաւորացն ցոյց յայտնի արար , զի յագեսցին * լուսով սքանչելութեանն, թե՝ Որ ետես զիս, ետես զՀայր իմ ։ 21  Եւ եկեալ զխոստացեալն կատարեաց, ի սրբոյ Կուսէն. եւ ծնունդ առաջին ի Հաւրէ յառաջ քան զանգէտ յաւիտեանս՝ մշտնջենական եւ յաւիտենական ծնունդ մշտնջենական եւ յաւիտենական Հաւր , յառաջ քան զյաւիտեանս ։ 22  Այսչափ եւ եթ գիտել տկարութեան արարելոցս ի նմանէ։
      23  * Յետ սակաւուց։
       24  Հաւատք ճշմարիտ այս են. խոնարհեցաւ եւ խառնեաց զաստուածութիւնն * ընդ մարդկութիւնն եւ զանմեռն * ընդ մեռոտն, զի զամենայն մարդկութիւնն անքակ արասցէ յանմահութենէ աստուածութեանն իւրոյ։ 25  Եւ յորժամ * առ Հաւր մարմնով ընդ աջմէ եմուտ եւ խառնեաց զմեզ յաստուածութիւնն իւր * Միածին Որդին հզաւրակից, որոյ ի ձեռն հաստեաց զհիմունս երկրի եւ պարզեաց զպարզուածս երկնից. վասն որոյ մարգարէն ասէր . Յայտնեաց զաջ իւր եւ զբազուկ իւր ամենայն հեթանոսաց, եւ տեսին ամենայն ծագք երկրի զփրկութիւն Աստուծոյ մերոյ ։ 26  Աջ Հաւր ինքնին եւ բազուկ՝ Միածինն Քրիստոս, եւ նովաւ լուսաւորեցան ամենայն եղեալք . որ՝ Ի սկզբանէ էր Բանն եւ Բանն էր առ Աստուած, եւ Աստուած էր Բանն . որ՝ Ամենայն ինչ նովաւ եղեւ , եւ՝ Նովաւ հաստատեցաւ ամենայն ինչ, որ յերկինս եւ յերկրի ։ 27  Հարկ էր զի նովին սրբեսցին, որով եղենն՝ հաստատեցանն , եւ լուսաւորեսցին։ 28  Եւ կամեցեալ Աստուծոյ, զի կեցցեն արարածք, եւ մի՛ կորիցեն , առաքեաց Աստուած զՀոգին Սուրբ ի Կոյսն Մարիամ, եւ առ Աստուածորդին մարմին ի Կուսէն, որով կորոյս * զչարն եւ պատուիրեաց զմեղս աստուածախառն մարմնովն. ի բարձրախառն խոնարհութենէն՝ * զաներեւոյթս խառն տեսմանէն, աւետարանաւն հրեշտակաց առ հովիւսն՝ զաստուածային փառացն գուշակէր, մսուր եւ խանձարուրսն՝ զխոնարհաձեւ մարմնոյն * զաղքատութիւն ի մէջ բերելով. առաջնորդութեամբ աստեղն, մոգուցն պատարագաւք յայտնի է Ամենատեառնն տէրութիւն. երկրաւորաւքս գիտասցուք զմարմինն, եւ երկրաւորաւքն ծանիցուք զաստուածութիւնն։ 29  Արդ, տե՛ս՝ զինչ * պատմէ քեզ Միքիա շնորհաւք Հոգւոյն մարգարէութեանն թե՝ Եւ դո՛ւ Բեթղէեմ , ոչինչ կրտսեր ես, վիճակեսցես. ի քէն ծագեսցի ինձ իշխանն տան Իսրայելի, եւ ելք նորա ի սկզբանէ աւուրց աշխարհիս * ։ 30  Սկիզբն զաստուածութիւնն ցուցանէ. ի Բեթղէէմ՝ զմարմինն պատմէ * հրեշտակապետն. Ծնիցէ, ասէ, եւ կոչեսցի անուն նորա Քրիստոս *. եւ սաղմոսարանն երգէ՝ Յառաջ քան զարեւ զանուն նորա ։ 31  Զմարմնածնին ծնունդն պատմէ, եւ միւսն զաստուածութիւնն ցուցանէ՝ յաւիտեան ի Հաւրէ ծնեալ։ 32  Մեք զայս ճշմարիտ հաւատս ունիմք ի սուրբ Գրոց եւ յաւրինաց եկեղեցւոյ՝ առաջնորդ կենաց ճանապարհի առ Աստուած, եւ ի սուրբ Գիրս վարդապետութեանն հաւատովք։
      Յետ սակաւուց * ։
       34  Բայց մեզ դեռ կայ պատմել զծնունդ Աստուածորդոյն * ի Կուսէն. եթե զիա՞րդ եղեն , մի ըստ միոջէ կարգեսցուք ։ 35  Զի ո՛չ եթե յորմէ հետէ ծնունդ ի Կուսէն իցէ՝ յայնմ հետէ սկիզբն անսկզբանն Բանին գոյութեան , որ յառաջ քան * զամենայնն ծնաւ, իսկ արդ վասն մեր էջ եւ մարմնով ծնաւ ի Կուսէն. այն, որ ծնունդ Հաւր, որ զնայն ծնաւ՝ նա միայն գիտէ։ 36  Իսկ երկրորդն շնորհաւք իւրովք ի մէջ մարդկան, վասն զի կեցուսցէ զմարդիկ եւ աւրհնեսցէ յառաջին * անիծիցն անդ զերկիր, իւրով աւրհնութիւնաբեր գարշապարաւքն նորոգեսցէ . զի ետես կորուսեալ զմարդիկ, ժողովեաց զցրուեալսն եւ եգիտ զկորուսեալսն։ 37  Եւ յղացեալ այնուհետեւ ի Հոգւոյն Սրբոյ՝ ի * շնորհագիւտ ի Կուսէ յանցանաց յանապական արգանդէ, Որդին Աստուծոյ, անհասական պայմանաւ, ըստ աւրինակի ծննդականաց ծնեալ զանդրանիկն * ի քաղաք Դաւթի * ի Բեթղէեմ, առ ի կատարելոյ զմարգարէականն թե՝ Դո՛ւ Բեթղէեմ, տուն * Եփրաթայ, ոչինչ կրսեր իցես ի հազարաւորս Յուդայ, ի քէն ելցէ ինձ իշխան եւ պետ Իսրայելի, եւ ելք նորա ի սկզբանէ աւուրց ։ 38  Տեսանե՞ս զելսն յառաջընծայս. տեսանե՞ս * զաւետիս հրեշտակաց յաւթեվանս հովուաց, եթե՝ Ծնաւ ձեզ այսաւր Փրկիչ, որ է աւծեալ Տէր՝ ի քաղաքի Դաւթի ։ 39  Տեսանե՞ս՝ որոյ ելքն ի սկզբանէ աշխարհի, այսաւր ծնաւ՝ ասէին, եւ պատմէին զաւծելւոյն, առ ի նշանակելոյ զմարգարէականն թե՝ Ո՞վ պատմէ ի մէջ մարդկան զաւծեալ իւր . եւ տուեալ նշան զաւծելոյն թե՝ Գտանիցէք մանուկ պատեալ ի խանձարուրս եւ եդեալ ի մսուր ։ 40  Այն իսկ էր յաւիտենական խորհուրդ՝ ծածկեալ * առ ի յԱստուծոյ, որ յայտնեցաւ երկրակեաց իշխանացն։ 41  Զորս եւ անդէն իսկ աստուածական փառացն զերգս առեալ երկնաւոր զաւրուն՝ հովուացն ուսուցանէին, զի մի՛ ի մսրոյն եւ * ի խանձարրոյն արհամարհեալ հովուացն կարծիցէ ։ 42  Եւ փութացեալ այնուհետեւ հովուացն՝ հասեալ գտանէին զմանուկն ըստ նշանակելոյ հրեշտակին, որ ո՛չ միայն մաւտաւորաց , այլ եւ հեռաւորաց բազմաց երեւելեաց աստղանշան ծանաւթ գտեալ։ 43  Անդ էր այնուհետեւ * քննել ի հոգիապատում մատեանս մարգարէիցն, եթե՝ Մանուկ ծնաւ մեր եւ որդի տուաւ մեզ, որոյ իշխանութիւն է ի վերայ ուսոց իւրոց. եւ անուն կոչեցաւ նմա՝ հրեշտակ մեծի խորհրդոյ, սքանչելի խորհրդակից, Աստուած հզաւր, հայր հանդերձելոյ աշխարհին ։ 44  Տեսանե՞ս, զի որդի , եւ իշխան եւ հրեշտակ եւ խորհրդակից, եւ Աստուած հզաւր եւ հայր հանդերձելոյ աշխարհին՝ զայսաւրածին մանուկն նշանակէ։ 45  Քանզի եւ է իսկ Որդի, վասն զի զաւրութիւն Աստուծոյ է , եւ խորհրդակից եւ Աստուած հզաւր, որով եւ յաւիտեանքն հաստատեցան. եւ մանուկ, զի այսաւր ի սուրբ Կուսէն * ի Բեդղէէմ ծնաւ. որ յառաջապատում իսկ է , թէ՝ Տէր ասաց ցիս, Որդի իմ ես դու, եւ ես այսաւր ծնա զքեզ ։ 46  Եւ հայր հանդերձելոյ աշխարհին, զի զհնացեալ եւ * զմահակուլ աշխարհս, ըստ հողածին առաջին մարդոյ, երկրորդ մարդն կուսածին, եկեալ յերկնից՝ նորոգեսցէ ։ 47  Եւ իշխան, քանզի Գաւազան բղխեալ յարմատոյն Յեսսեա՝ ասէ Էսայի, եւ ծաղիկ ի շառաւիղաց անտի , եւ ծնունդ դստերն Դաւթայ ։ 48  Ապա եւ՝ Յաթոռն Դաւթի նստի եւ զարքայութիւն նորա յաջողէ * ։ 49  Որով եկեալ հասին աւուրք , զոր մարգարէն յառաջագոյն սահմանեաց. Ահա աւուրք գան, ասէ Տէր, եւ հաստատեցի զուխտն իմ ի բարի, զոր խաւսեցայ ի վերայ տանն Իսրայեղի եւ ի վերայ տանն Յուդա. յաւուրս յայսոսիկ եւ ի ժամանակս յայսմիկ ծագեցից Դաւթի ծագումն արդարութեան, որ առնիցէ իրաւունս եւ արդարութիւն յերկրի ։ 50  Վասն որոյ անդէն ասէ. Դարձ անդէն եւ բուռն հար զնմանէ Յակովբ՝ ընդ ծագումն առաջի լուսոյ նորա. մի՛ տար այլում զփառս քո եւ մի՛ զաւգուտս քո ազգի աւտարոտաց * ։
       51  Իսկ այլ մարգարէ յայտնագոյն վճիռ տայ թե՝ Յաւուրն յայնմիկ զխորանն Դաւթի զանգեալն, եւ կանգնեցից զկործանեալն նորա, եւ զյատակեալսն վերստին կանգնեցից, եւ շինեցից զնա ըստ աւուրցն յաւիտենից, որպէս զի խնդրեցին զիս մարդիկ, որ մնացեալ են, եւ ամենայն ազգք, յորոց վերայ կոչեցեալ է անուն իմ, ասէ Տէր, որ առնէ զայս . յայտնի է ի սկզբանէ յաւիտեանս ։ 52  Քանզի յառաջագոյն խոստացաւ Դաւթի, ասէ եւ թե՝ Ի պտղոյ որովայնի նորա նստուցից յաթոռ նորա *. բարձրացուցեալ քան զամենայն թագաւորս երկրի՝ հաստատել զաթոռ նորա ըստ աւուրց երկնից, իբրեւ զարեգակն առաջի իմ եւ իբրեւ զլուսին, զի հաստատեալ է յաւդս ։ 53  Նա եկեալ, որոյ իւրն է, եւ եցոյց հեթանոսաց , որպէս եւ պատմեացն Մովսիսի . եւ յարուցեալ թագաւորն համաշխարհական՝ զամենայն ազգս հնազանդելով, եւ թագաւորութիւն իւր այլում ո՛չ փոխեալ, ըստ ասելոյն Դանիէլի, որ վասն Դաւթի իսկ, որոյ որդի անուանեցաւ Քրիստոս. բղխեալ ի սրտէ * հոգէապատում մարգարէից՝ բարբառովն զհրամանս թագաւորին յայտ արարեալ, նախ թե՝ Գեղեցիկ է տեսութեամբ քան զամենայն որդիս մարդկան, եւ շնորհս սփռեալ ի շրթանց իւրոց , եւ գեղեցիկ՝ ո՛չ կերպարանաց , այլ անզուգական փառացն ասէ։ 54  Եւ դարձեալ. Ա՛ծ զսուր քո ընդ մէջ քո, հզա՛ւր, զի վայել է ճշմարտութեան քում ։ 55  Ապա * յետ այսորիկ զոր լուարուքն, զի միանգամայն վճիռ տայ . Աթոռ քո, Աստուա՛ծ, յաւիտեանս յաւիտենից, գաւազան ուղղութեան եւ գաւազան արքայութեան քո . եւ նշանակէ, թէ աւծեալն է այն, զոր եւ ինքն եւ * մարգարէքն զմուտ աւծելոյն երգէին, ասելով թե՝ Վասն այսորիկ աւծ զքեզ Աստուած, Աստուած քո, իւղով ուրախութեամբ՝ առաւել քան զընկերս քո ։ 56  Տեսանե՞ս, յառաջագոյն ծանուցեալ տեսանաւղ մարգարէին Հոգւով Սրբով, թե Միածին Որդին Աստուծոյ, աթոռակից Հաւր իւրոյ , Սիրելին՝ եղեւ Որդի Դաւթի, եւ բարձրացուցանել զաթոռ նորա յաւիտեան . որպէս եւ * ասէ իսկ թէ՝ Յառաջագոյն տեսանէի զՏէր առաջի իմ, զի ընդ աջմէ իմմէ ։ 57  Զոր եւ մարգարէն գիտէր, զի երդմամբ երդուաւ նմա՝ ի պտղոյ յորովայնէ նորա նստուցանել յաթոռ նորա . որում աւրինակքն իսկ վկայեն թէ՝ Յազգէ Դաւթի, յառաջագոյն գուշակելոյն՝ ի Բեդղէեմ գեղջէ գա Քրիստոս * ։ 58  Եւ անդ * նա ո՛չ նշանով մոգուցն միայն եկելոյ թագաւոր ճանաչէր, եւ որք ասէինն. Ո՞ւր է որ ծնաւ արքայն Հրէիցն *. եւ տեղեկացեալ * ի դպրաց անտի՝ հասին ի տեղին, ուր էր մանուկն, որում երկրպագեալ՝ մատուցեալ պատարագս, եւ միանգամայն տէրագէտ հրեշտակածանաւթ եղեալ դարձան։
      59 Յետոյ * ։
       60  Զի թեպէտ խոնարհեցաւ Աստուածութիւնն յերկնից, սակայն * յերկարակեաց ի ներքնոյս բարձրացեալ ճանաչի. ի միտ առեալ, զի թեպէտ խոնարհութեամբ էջ, սակայն ինքնաբուն իւրոյ փառացն զաւրութեամբ վերացեալ՝ ըստ յառաջագուշակ տեսողութեանն մարգարէին, թե՝ Վերասցի եւ բարձրասցի եւ փառաւորեսցի յոյժ ։ 61  Իբրեւ զի * ո՛չ էր նա կարաւտ փառաց, այլ յետ իւրովք կամաւք զիւր կամս կատարելո՝ համբերատար իշխանութեամբն, ո՛չ եկամտաւք ինչ, այլ բնական փառաւքն վերացեալ ճանաչէր երկնաւոր զաւրուն, ըստ այնմ, որ ասեն . Համբարձաւ Աստուած աւրհնութեամբ ։ 62  Եւ զի էջ ի խոնարհութիւն խոնարհ մարմնով , վասն այսորիկ նորին խոնարհութեան մարմնոյ կերպարանաւք բարձրանայ։ 63  Իբրեւ զմարդ * խոնարհեցաւ, որ առաւել քան զամենայն մարդիկ * խոնարհ եւ հեզ, եւ հանդարտութիւն ցուցեալ * համբերութիւն վշտաց, որ առ մարմինն. վասն այնորիկ նովին մարմնովն բարձրացեալ * ի խոնարհութեանցն՝ մարմնովն իբրեւ զմարդատեսիկ կերպարանացն, զոր առ ։
       1  Երանելւոյն Կիւրղի Աղեքսանդրացւոյ՝ ի Մեկնութենէ առաքելոյն, յԵբրայեցոց թղթոյն՝ յԱռաջին ճառէն, ի բանէն՝ Բազում մասամբք եւ բազում աւրինակաւ կանխաւ խաւսեցաւ։
       2  Ասէ այսուհետեւ երանելին Պաւղոս. Բազում կերպարանաւք խաւսեցաւ ընդ հարս մեր մարգարէիւքն. ի կատարածի աւուրցս այսոցիկ խաւսեցաւ ընդ մեզ Որդովն իւրով, զոր եդ ժառանգութիւն, որով եւ զաշխարհ արար ։ 3  Իսկ ինքեամբ խաւսեցաւ ընդ մեզ Որդի՝ ո՛չ եւս միջնորդաւք սրբովք մարգարէիւք, այլ ինքեամբ, որպէս ասացին, լեալ իբրեւ զմեզ Միածինն՝ Աստուած խաւսի։ 4  Խաւսել ասեմք մաւր որդովն իւրով, ո՛չ եթե մարդով իւիք՝ որդւոյն միջնորդաւ, որ պատգամաւորութեամբ ինչ զայլոց զկամս եւ զխորհուրդս պատմեսցէ. այլ իւրով բարբառովն եւ իւրով մարմնովն խաւսեցաւ ընդ մեզ Որդի. զի իւրով իսկ է Միածին մարմինն, զի ո՛չ այլոյ ուրուք. զի Աստուած է բնութեամբ, եւ եղեւ մարդ տեսչութեամբ՝ իւրով ծառայական կերպարանաւք ։ 5  Զի է բնութեամբ իւրով ազատ եւ ազատեալ եւ Տէր ամենայնի, որով ասիմք յիրաւի ուսեալք յԱստուծոյ. եւ այս բարութիւն առաւելութեան պահեցաւ մեզ յԱստուծոյ ի Հաւրէ ի Քրիստոս, եւ զի խոնարհեցոյց զանձն իւր վասն սիրոյ , որ առ մեզ՝ Որդի եղեւ մարդ, եւ ո՛չ անկաւ յԱստուածութենէ իւրմէ, այլ եկաց մնաց որ էն։ 6  Յայնժամ խաւսեցաւ ընդ մեզ՝ զանճառ Հաւր յայտնի առնել մեզ զխորհուրդն։ 7  Վասն այսպիսի իրաց կոչի անուն նորա հրեշտակ մեծի խորհրդոյ , զի պատմեաց մեզ որչափ լուաւ ի Հաւրէ . զի պատմեաց ո՛չ իբրեւ մարդով, ուրոյն միջնորդութեամբ՝ ոմանց յիմարութիւն կարծեցաւ, այլ ինքն իսկ եղեւ մարդ եւ իւրով բարբառովն խաւսէր ընդ լսաւղսն։ 8  Եւ յորժամ ասեմ, թե մարմին եղեւ Բանն , ո՛չ եթե լոկ մարմին ասեմ, այլ յամենայն մարդկութենէն յայտ առնեմ՝ ոգւով բանաւորութեամբ եւ ամենայն մարդկութեամբք կացուցեալ մարդկութեան։ 9  Այլ զոր ոմանք տխմարութեամբ եւ յանդգնութեամբ ածեն ի Քրիստոս, եւ մարդ ուրոյն ցուցանեն որ ի Կուսէն ծնեալ՝ կամին պաշտաւնեայք լինել իրաց ընգելացն [?] մոլորութեամբ, որք ո՛չն կարեն ճշմարտութեամբ խոստովանել զմիութիւն երեսացն միոյ Որդւոյն Աստուծոյ՝ մարմնացելոյն ըստ Գրոց։ 10  Եթե ո՛չ ըստ արժանի զաւրութեան խորհրդոյ քարոզաց նայեսցիս, մարդ լոկ կարծի Քրիստոս, եթե ո՛չ տացես նմա ըստ արժանի իրացն ճշմարտութեան , զի է Աստուած. վասն Բանին, որ ի բնութեանն է Աստուծոյ, ի սուրբ Կուսէն մարմնացաւ, եւ ո՛չ եթե յարելութիւն ինչ հաւասարութեան, այլ միութիւն ի վեր քան զիմաստութիւն մարդկան, որ միացոյց իւր Բանն Աստուած մարմին ի Կուսէն։ 11  Եւ վասն զի էակից է Հաւր եւ Որդի բնութեամբ եւ մշտնջենաւորակից, յորժամ ըստ կամաց Հաւր ի Կուսէն ծնանի ըստ մարմնոյ վասն մարդասիրութեան իւրոյ, իբրեւ սկիզբն որդիութեան առնու յանձն միւսանգամ վասն մեր, եւ ասէ յառաջագոյն ի բերանոյ Դաւթի զի՝ Տէր ասաց ցիս. Որդի իմ ես Դու, եւ ես այսաւր ծնա զքեզ . զի այսաւրդ սկզբնաւորութեան եւ մերձաւորութեան եւ արդիս ժամանակաց անուն է, յորմէ հետէ եղեւն մարմին։ 12  Եւ որ Ադամաւն պարտաւորեցաւ, եւ ի վիշտս մատնեցան եւ եղեն ընդ անիծաւք եւ ընդ մահուամբ գրաւեալք, նոյնպէս դարձեալ յամենայն ազգս մարդկութեանն Քրիստոսիւ բաշխեսցի՝ լուսաւորութիւն ազատութեան, աւրհնութեան եւ կենաց ընդունի յանձն իւր։ 13  Զայս ո՛չ իբր կարաւտեալ բնութիւն Միածնին Աստուծոյ, զի լի են նովաւ ամենայն արարածք. քանզի էր բնութեամբ Աստուած եւ ո՛չ իւիք է կարաւտ, մեծացուցանէ եւ լնու երկնաւոր բարեաւքն իւրովք զամենայն արարածս։ 14  Դարձեալ անուանի վասն այդպիսի իրաց երկրորդ Ադամ , զի սկիզբն արասցէ երկրորդ կենաց. զի որ առաջին Ադամաւն վնաս եմուտ, ինքն ուղեսցէ եւ զիւր մեծութեան բնութիւնն մարդկան շնորհեսցէ։ 15  Զի ապստամբեցան յանդգնութեամբ մարդիկ եւ հեռացան ի ծառայութենէն Աստուծոյ, կամեցաւ Հայրն եւ Արարիչն կեցուցանել զարարածս իւր, առաքեաց զՄիածինն իւր յաշխարհ՝ զԲանն Աստուած, զի լիցի մարմին եւ շրջեսցի ընդ երկրաւս իբրեւ զմարդ՝ Քարոզել գերեաց զթողութիւն եւ կուրաց տեսանել, կոչել ամ Տեառն ընդունելի . զի լիցի քաղցրութեամբ աստուածաբարբառոյն, որ ասէր. Եկա՛յք առ իս. ամենայն աշխատեա՛լք եւ վաստակեա՛լքդ, եւ ես հանգուցանեմ զձեզ ։ 16  Եւ յիրաւի եւ ուղիղ մտաւք իմանալ, թէ աղքատանալն ասի վասն մեր, որ էն մեծ բնութեամբ, զի մեք նորա աղքատութեամբն մեծասցուք ։ 17  Յերո՞ւմ երեւէր աղքատութիւն նորա, եթե ո՛չ եղեւ իբրեւ զմեզ, այսինքն մարդ կատարեալ՝ մնացեալ ի նմին անշարժութեանն Աստուած։ 18  Այսպէս ուսուցանէ զմեզ Պաւղոս երանելի յասել անդ իւրում թե՝ Որով արար զաշխարհ . զի թե ի վախճանի ժամանակի ծնանի Կոյսն զԵմմանուէլն, ո՞րպէս արդեւք լինել ասիցէ զաշխարհս հոգեկիրն. յիրաւի ասէ եւ առաւել յիրաւի. զի որ յԱստուծոյ Հաւրէ Բանն, որ յառաջ քան զամենայն ժամս եւ ժամանակս եղեալ ի Հաւրէ բնութեամբ, ի վաղջան աւուրցս այսոցիկ ծնանի ի Կնոջէ ըստ մարմնոյ եւ ոչինչ վնասի ամենեւին յԱստուածութեան պատուոյ, որ ունի զժամանակ էութեան կարգս բնութմամբ, զի գրեալ է այսպէս. Յիսուս Քրիստոս երէկ եւ այսաւր, նոյն եւ յաւիտեան . զի եւ մարդկութեամբն երեւեալ՝ կայ ի նմին, վասն բնութեան Աստուածութեանն, որ կանուխ է քան զամենայնն. եւ հաւանեցուցանէ զքեզ բանն, որ ասէր ընդ Հրէայսն թե՝ Արդարեւ ասեմ ձեզ, յառաջ քան զլինելն Աբրահամու եմ ես ։
       19  Նորին՝ յԵրկրորդ ճառէն, որ ի՝ Ծագումն փառաց եւ կերպարան ։
       20  Արդ երեւեցաւ մեզ Որդի՝ զՀաւր բնութեան փառս ծագեալ յնքեան, եւ զի ասէր իսկ յայտնապէս. Որ ետես զիս՝ ետես զՀայր իմ ։ 21  Զի է կերպարան էութեան նորա, առնու դարձեալ զմեր նմանութիւն թանձրութեան եւ շաւշափելի մարմնոյ եւ յանձն առնու զբովանդակիլ եւ զսահմանելի անուն. զի բնութիւն Աստուածութեանն անմարմին եւ անշաւշափելի է։ 22  Եւ ո՛չ ըստ նմանութեան մարմնաւորաց ընդունի ծագումն զկերպարանս էութեան Հաւր Որդի , որ է ինքն անձնաւորութեամբ էութեանն. թեպէտեւ ի Հաւրէ իմանի եւ ի նմանէ ծնեալ բնութեամբ՝ ունի յինքեան զմեծութիւն Հաւր բնութեամբ ամենայնիւ, բայց միայն ի հայրութենէն։ 23  Որպէս անշիջելի է մշտնջենաւոր Հայր եւ կա նմա ի նմին, որ է , այսինքն Հայր, եւ յորդիութիւն ո՛չ փոխի, նոյնպէս եւ Որդի կա մնա յորդիութեան մշտնջենաւոր եւ երբէք ի հայրութիւն ո՛չ փոխի, զի յայտ լիցի ամենեւին թե կերպարանք էութեան Հաւր. եւ ցուցանէ զծնաւղին իւրոյ առաւելութիւն յինքեան եւ զփառացն վայելչութիւն՝ զգեղեցկութիւնն։ 24  Զի Աստուած ճշմարիտ է եւ ճշմարիտ յԱստուծոյ ի Հաւրէ ծնեալ, լոյս ի լուսոյ, կեանք ի կենաց, կրէ յինքն զամենայն բանիւ զաւրութեամբ իւրով. զի բան է կենդանի անձնաւոր, ծնեալ ի յԱստուծոյ Հաւրէ բնութեամբ ամենազաւր , եւ կարաւղ է հրաման նորա, եւ զամենայն ընդ իւրեաւ ունի, կազմէ եւ յարդարէ կամաւք իւրովք։ 25  Ասէ ցբորոտն. Կամիմ, սրբեա՛ց. եւ վաղվաղակի սրբեցաւ ի նմանէ բորոտութիւն ։ 26  Դարձեալ եւ մեռելոյն հոտելոյն ընթանալ ի կեանս իշխանութեան հրամայէ, որ վայել է իսկ Աստուծոյ իշխանութեանն բարբառոյ. երբեմն ասէ. Ղազա՛ր, ե՛կ արտաքս . երբեմն դարձեալ եւ այրոյ որդւոյն ասէ. Պատանի՛ դու, քե՛զ ասեմ, արի՛ ։ 27  Սաստէ դարձեալ ծովուն եւ հրամայէ իբրեւ Տէր եւ արարիչ ամենայնի, զի եւ զՀաւրն իսկ զփառս եւ զառաւելութեան յինքեան ցուցանէր, իբրեւ ցոյց ճշմարիտ վասն աստուածութեան նորա։ 28  Ցուցանէ դարձեալ վասն մարդանալոյն տեսչութեան, որով ապրեցաքն եւ մեծացաքն, սրբեցաք արեամբ նորա, եւ հաւանեցուցանէ զքեզ երանելին Պաւղոս, որ ասէ. Որով ընկալաք զփրկութիւն արեամբ նորա եւ թողութիւն մեղաց ։ 29  Պարտ է ածել յայսմիկ զմտաւ զմեծ եւ զփառաւորեալ խորհուրդ մարդանալոյ փրկութեան մերոյ՝ զՄիածին Որդին Աստուծոյ, եւ զարմանալ ասել ըստ բարբառոյն մարգարէին Ամբակումա. Տէ՛ր, զլուր քո լուա եւ երկեա, նայեցայ ի գործս քո եւ զարմացայ . այս իսկ են զարմանք ի վեր քան զմիտս մեր, զի Բան է բնութեամբ եւ ծագումն փառաց Հաւր եւ կերպարան էութեան Նորա, եւ եղեւ մարմին, եւ ո՛չ եթե յիւր բնութեանն ինչ յաւելոյր պատիւ ի մարդանալոյ տեսչութեանն, այլ վասն մեր առնուցու յանձն զվիշտս, համբերէ խաչի մահու, արհամարհէ զամաւթ անարգանաց, զթշնամանս, զթքանս, զի զմեզ արեամբն իւրով ազատեսցէ եւ սրբեսցէ յամենայն պղծութենէ, եւ զազատեալսն մերձեցուսցէ ինքեամբք ամ Հայր իւր. զի նովաւ ընկալաք զընծայումն առ Հայր։ 30  Նոյն ինքն է դուռն եւ ճանապարհ. զի թեպէտ եւ եղեւ Բանն մարմին եւ բնակեաց ի մեզ եւ իւրացոյց մարմին իւր ի Կուսէն, այլ նովին բնութեան եւ փառաւք. եւ յորժամ ընդ մեզ իբրեւ զմեզն երեւեցաւ՝ յառաւելութենէ պատուոյն Աստուծոյ եւ Հաւր աթոռոյն ո՛չ երբէք մերժեցաւ. զի էր իբրեւ զմարդ յերկրի եւ լնոյր դարձեալ զերկինս, եւ լի էին նովաւ ամենայն արարածք։ 31  Զի Աստուածաշունչ Գիրք այլովք կերպարանաւք հաստատեն ի մեզ՝ առանց բաժանելոյ զխորհուրդս մարդանալոյ եւ միանալոյ մարմնաւորութեանն, եւ ասեն այսպէս. Բան մարմին եղեւ. զի մարմին յորժամ ասէ՝ հանդերձ հոգւով եւ մտաւք բանաւորութեանն իմանամք զմարմնանալն. զի նմին իմանալի է Աստուած բնութեամբ՝ յԱստուծոյ ի Հաւրէ անծառայութեամբ ծնեալ եւ նոյն մարդ վասն տեսչութեան Աստուածութեան ի վեր քան զմիտս իմանալոյն, որ Աստուծոյն միայն վայել է։ 32  Եւ ո՛չ ասեմք, եթե արգելեալ սահմանեցաւ բնութիւն Բանին Աստուծոյ ի մարդկութեանն. զի անսահման անբովանդակելի Աստուածութիւն բովանդակէ զամենեսին, ո՛չ բովանդակի յումեքէ , այլ ի սուրբ մարմնոյ իւրո. եւ լնոյր զամենայն արարածս, եւ աթոռակից ծնողին իւրոյ։ 33  Եթե նայեսցի ոք ճշմարիտ հաւատոց նայեցած ի սուրբ եւ ի փրկական խորհուրդն՝ տեսանէ ի Քրիստոս զկատարեալ մարդկութիւնն, կատարեալ դարձեալ զբնութիւն Բանին Աստուծոյ. սակայն մի Քրիստոս, մի Որդի խոստովանելի է՝ միով երեսաւք, միութեամբ ի վեր քան զմիտս, անճառ, անհաս գիտութենէ մտաց մարդկան, որ Աստուծոյ գիտութեանն միայն անգ է։ 34  Քանզի անուանի Եմանուէլ, ի սուրբ Կուսէն ծնեալ՝ ընդ մեզ Աստուած . այսուհետեւ թե մարդ անուանեսցես զնա եւ լուիցես ի մարդկութենէ, եթե որ իբրեւ զմեզ եղեւ յայտ առնես։
       35  Նորին՝ յԵրրորդ ճառէն. Յորժամ միւսանգամ ածցէ զանրանիկն յաշխարհ։
       36  Վասն զի Բանն Աստուած ի Հաւրէ կամեցաւ նորոգել զամենայնն, որպէս ի սկզբանէն, միացոյց իւր մարմին ի սուրբ կուսէն Մարիամայ եւ անուանեցաւ Որդի Մարդոյ, զի մատուսցէ զինքն Աստուծոյ Հաւր պատարագ հաշտութեան, գնեսցէ զամենեսեան արեամբն իւրով, տիրեսցէ կենդանեաց եւ մեռելոց եւ բազում իրաւք տեղեակս արասցէ զմեզ խորհրդոց փրկութեան իւրում։ 37  Եւ առաւել զայս պարտ է մեզ գիտել, զի թեպէտ եւ խոնարհեցաւ Բանն Աստուած եւ մարդացաւ, ո՛չ զի կացցէ մնասցէ ի խոնարհութեան ընդ մեզ, այլ եւ հանդերձ մարդկութեամբ է նոյն Աստուած. այլ զի կամաւք իջոյց զանձն իւր ի խոնարհութիւն եւ եղեւ մարմին եւ անուանեցաւ եւ եղեւ եղբայր մեր երկրաւորացս։ 38  Սակայն թեպէտ եւ եղեւ մարդ եւ անուանեցաւ անդրանիկ ընդ բազում եղբարս, սակայն գիտեմ զառաւելութիւն նորա եւ զփառս, խոստովանիմք ի վերայ ամենայնի Աստուած։ 39  Այլ այսպէս ասեմք զմտանելն նորա յաշխարհ, զի եղեւ իբրեւ զմի ի մէնջ եւ անուանեցաւ մարմնաւոր իբրեւ զմարդ յաշխարհէ, որ է բնութեամբ ի վերուստ. եւ զարժանաւորութիւն փառաց իւրոյ զառաւելութիւն, որ միայն Աստուծոյ վայել էր, առանց մերժելոյ ուներ յինքեան. այլ տեսչութեամբ իմաստութեամբ իւրով եւ կամաւք բարերարութեամբ կամեցաւ լինել իբրեւ զմասնաւոր եւ զբովանդակելի։ 40  Եւ այն, որ բովանդակելին էր բնութեամբ, էր յաշխարհի իբրեւ զԱրարիչ, արդ տեսչութեամբ իւրով եւ կամաւք Հաւր մտանէ յաշխարհ, իբրեւ զմի յաշխարհէ, զի կեցուսցէ զայնոսիկ, որ էին յաշխարհի, եւ բռնադատեալքն պատրանաւք խաբէութեամբ չարին եկեսցեն Քրիստոսիւ առ Աստուած Հայր։ 41  Զի որպէս Ադամաւ, որ մասնաւոր է յաշխարհէ՝ անկաւ յապականութիւն մարդկան բնութիւն, գրեցաւ ընդ մեղաւք եւ եղեւ ընդ մահուամբ, նոյնպէս դարձեալ Քրիստոսիւ, որ կամաւք իւրովք եղեւ իբրեւ զմասնաւոր յաշխարհէ, զի կեցուսցէ զամենեսեան ի նորոգութիւն կենաց՝ ի սրբութիւն եւ յարդարութիւն ։ 42  Քրիստոսիւ ամենայն ինչ նորոգեցաւ. այլ գիտել մեզ ճշմարտիւ եւ հաւատալ, եթե որ է Բանն Աստուած եւ եղեւ մարմին եւ ի բնութիւն մարմնոյ ո՛չ փոխեցաւ, զի անհնար էր, այլ զի միացոյց իւր մարմին ի Կուսէն։ 43  Եւ ո՛չ ասեմ մարդ զոք կամաւք եւ հաճութեամբ մերձաւորութեամբ մերձենալ առ Աստուած, այլ միացեալ եւ մարդացեալ Բանին Աստուծոյ ի սուրբ Կուսէն՝ սա մի Որդի է Յիսուս Քրիստոս, մի Տէր անբաժանելի. ո՛չ բաժանեն ի մի երեսս զԲանն Աստուած եւ ի մի երես զմարդն ի Կուսէն, այլ զմի եւ զնոյն Որդի խոստովանել Աստուած մարդացեալ։ 44  Այսպէս տեղեկացուցին զմեզ Գիրք Աստուածաշունչք՝ զնոյն ինքն զԲանն Աստուած Աստուծոյ Հաւր միացեալ բնութեամբ եւ մարդացեալ, մարմին բանաւոր եւ մտաւոր երեւեալ յերկրի՝ մարդ, հանդերձ առաւելութեամբ փառաւք Աստուածութեանն։ 45  Այսուհետեւ մի է Քրիստոս՝ Որդի եւ Տէր , ըստ Գրոց. այսպէս հաւատասցուք։
       46  Նորին՝ յԵրրորդ ճառէն, ի բանէն՝ Սիրեցեր զարդարութիւն եւ ատեցեր զանաւրէնութիւն ։
       47  Կամեցաւ այց առնել արարածոց իւրոց Տէրն ամենայնի եւ Արարիչն արարածոց, զի հաճեցաւ Աստուած Հայր կատարել եւ բովանդակել Քրիստոսիւ զամենայն եւ նորոգել միւսանգամ, որպէս եւ ի սկզբանն, եւ զդիւրամոլար միտս մարդոյն, որ ի պատրանս անգեալ էր, շնորհաւք Հոգւոյն Սրբոյ տեղեկութեամբ հաստատեսցէ ի գիտութիւն ճշմարտութեան եւ կացուսցէ առաջի իւր սուրբս եւ ամբիծս եւ անարատս , եւ յամենայն աղտոյ եւ ի մեղաց սրբեսցէ, եւ յառաջին պատուիրանացն ազատեալս՝ ի ճշմարտութիւն հաստատեսցէ զմեզ։ 48  Եւ արդ, ո՞րպէս իցէ ի վերին այցելութեանն խնամոյ կարգք . Բանն իւր Միածին, որ հաւասար կերպարանաւք էր առ Հայր իւր, որ էն եւ ասին՝ Ոչինչ էր նմա յափշտակութիւն հաւասար Աստուծոյ, այլ զանձն իւր ունայնացոյց՝ զկերպարանս ծառայի էառ, ի նմանութիւն մարդկան եղեալ եւ կերպարանաւք մարդ գտաւ. խոնարհեցոյց զանձն իւր, եղեւ հնազանդ մինչեւ ի մահ, եւ մահու խաչի ։
       49  Բազում հոգաբարձութեամբ տեղեակք խորհրդոյ Տեառն իւրեանց՝ զբարձրութիւն փառաց Աստուածութեանն Միածնին յայտնեն պատմութիւն քրիստոնէից մեզ, ցուցանել զխորհուրդ զունայնալոյ եւ զխոնարհելոյ կարգս իմաստութեամբ. իջուցանեն զԲարձրն բնութեամբ, զի դարձեալ բարձրացուցանել զնա, եւ աստուածութեամբ մեծութեամբ բնութեան պսակեն զնա՝ հանդերձ մարմնովն, եւ հաւանեցուցանեն զսրբեալսն շնորհաւք նորա, եթե վասն մեր կամաւք աղքատութիւն առ յանձն, զի իբրեւ սկիզբն երկրորդ արասցէ զկնի առաջին մարդոյն։ 50  Ասէ երանելին Եսայի այսպէս. Ահա կոյս յղասցի եւ ծնցի որդի, եւ կոչեսցէ զանուն նորա Եմմանուէլ. եւղ եւ մեղր կերիցէ. յառաջ քան զժամանակ գիտելոյ նորա զչարն՝ ընտրեսցէ զբարին . յառաջ քան զգիտել մանկանն զչար կամ զբարի, անարգեսցէ զչարն եւ ընտրեսցէ զբարին. Սիրեցեր զարդարութիւն եւ ատեցեր զանաւրէնութիւն . վասն զի ինքն է արդարութիւն եւ Աստուած։ 51  Զի մինչչեւ ի ժամանակ մանգանն կարողութիւն գիտելոյ զպարսաւէն եւ գովել զգովութեան արժանի, զիա՞րդ էր հնար խնդրել զչարն եւ ընտրել զբարին։ 52  Այլ այսպէս ուսուցին, թէ Աստուած երեւեցաւ մարմնով ըստ արժանի իւր բնութեան բարեաց՝ յայտնել զընտրութիւն բարութեան եւ զպարսաւանս չարեաց. այս ասացեալ լիցի վասն ճշմարիտ կրաւնիցն հաւատոյ։ 53  Արդ, վասն այսորիկ բարերար Բանն Աստուծոյ, Որդին բնութեան Հաւր, որ անկարաւտն է բնութեամբ, սուրբն, արդարն, որ սիրէ զարդարութիւն եւ ատէ զանաւրէնութիւն՝ եղեւ իբրեւ զմեզ եւ անուանեցաւ ծառայ, եւ Աստուած անուանեաց իւր բնութեանն զՀայրն իւր՝ վասն մարդանալոյն. զի թեպէտ եւ Աստուած էր բնութեամբ, աւծանիլ ասէ ի Հաւրէ Հոգւով Սրբով, ո՛չ եթէ իբրեւ կարաւտ բնութիւն՝ այն որ սուրբն իսկ է եւ Աստուած բնութիւն, այլ զի ինքեան բացցէ մեզ դուռն շնորհաց եւ արժանի արասցէ զմեզ Հաւր աւրհնութեանն. որ յառաջագոյն ընդդիմադարձ գտեալ էաք պատուիրանազանցութեամբ Ադամա, եւ զկնի նորա ի վերա մեր բռնացեալ էին մեղքն մեր։ 54  Վասն այսորիկ ո՛չ պատգամաւորաւք եւ ո՛չ հրեշտակաւք, այլ ինքնին Տէրն փրկեաց զմեզ. զի եւ երանելին Յոհաննէս ասէ, եւ զի Աստուած է բնութեամբ եւ եղեւ մարմին, զհոգեւոր վերստին ծննդեամբ պատուականութիւն շնորհեաց զաւրութեամբ իւրով, այսպէս ասէ վասն նորա. Սա է, որ եկն ջրով եւ Հոգւով, Յիսուս Քրիստոս. ո՛չ ջրով միայն, այլ եւ ջրով եւ արեամբ. եւ Հոգին է, որ վկայէ, զի Հոգին է ճշմարտութեան ։ 55  Արդ, ասի Հոգին Քրիստոսի, եւ բաշխէ եւ տայ իբրեւ զիւր՝ ի լրութենէ իւրմէ. զի Աստուած է ճշմարիտ եւ Որդի բնութեամբ, եւ զազատելոյն ունի յինքեան զիշխանութիւն բնութեամբ, իբր եղեւն ի կերպարանս ծառայութեան եւ էջ ի նմանութիւն մարդկան. զի գրեալ է այսպէս. Եղեւ առաջին մարդն յերկրէ հողեղէն, իսկ երկրորդն Տէր յերկնից . որո՞վք կերպարանաւք ասասցի զայս, այլ վասն զիւրմէ մարմինն ի վերուստ յերկնից եկելոյ Բանին Աստուծոյ, եւ զորաւրինակ տէր է երկնից եւ աւրէնսդիր որպէս Աստուած, լինի ընդ աւրինաւք, զի գնեսցէ զայնոսիկ, որ ընդ աւրինաւքն իցեն , որպէս եւ գրեալ է։ 56  Նոյնպէս դարձեալ վերստին ծնունդն ջրով եւ Հոգւով պատուեաց տեսչութեամբն, որ բնութեամբն իսկ Որդի էր. լուիցի դարձեալ ի բարբառոյ Հաւր Աստուծոյ եթե՝ Դա է Որդի իմ սիրելի ընդ որ հաճեցայ ։ 57  Ընդունի զայս Քրիստոս եւ ընքեամք զիւր բաշխէ մեզ, որեւ իւր իսկ են բնութեամբն բարութիւն զմեզ հաղորդ արասցէ եւ լիցի ճանապարհ եւ դուռն այսպիսի լուսաւորութեան պատուոյ։ 58  Անդ իսկ էր Որդւոյ Աստուծոյ առնել զայս ամենայն, զի որպէս եղեւ պտուղ ննջեցելոցն ի կեանս եւ յանապականութիւն բնութեան մարդկան ինքեան, նոյնպէս դարձեալ գտցի ինքն առաջնորդ կատարմանն, իբրեւ պտուղ սրբեցելոցն մկրտութեամբ, զի յորդեգրութեան փառս վերացուսցէ։ 59  Եւ զոր ինչ եցոյց յինքեան Քրիստոս՝ նոյնպիսի կարգեաց աւրինակաւ եւ մեզ սփռեաց զշնորհս Հաւր. որպէս եղեւ առ Կարապետ Մկրտչաւն, նոյնպէս լիցի եւ առ քեւ. բացցին երկինք եւ թռուցեալ իջանիցէ ի վերայ քո Հոգին Սուրբ, եւ լինիցիս եւ դու որդի Աստուծոյ։ 60  Այսպիսի ճանապարհ փրկութեան նորոգեաց մեզ, որ վասն մերոյ եղեւ Բանն Աստուծոյ իբրեւ զմեզ, զի մեք առ նմա եւ նովաւ գտցուք վայելել ի շնորհս նորա։ 61  Եւ ո՛չ ոք կարէ կարծել ի ճշմարիտն հաւատացելոցն եւ յուղամիտ խորհրդոցն զայլ ոք աթոռակից Հաւր, քան զայն, որ ի Կուսէ ծնեալ է ըստ մարմնոյ. եւ վասն զի է մինն միաւոր ճշմարիտ Որդի՝ Եմմանուէլն, իմանալի եւ խոստովանելի է ի մէնջ Աստուած եւ մարդ միանգամայն, որ անգ է նմա ըստ պատմութեան Գրոց Սրբոց աստուածութիւն եւ մարդկութիւնն։
       62  Նորին՝ ի Հինգերորդ ճառէն, ի բանէն՝ Վասն այսորիկ պարտ է մեզ ունկնդիր լինել բանից ասացելոց ։
       63  Արդ, գայ յայտնի, այսինքն մարմնով, եւ վկայէ Բարուք իւրում յասելն այսպէս. Սա է Աստուած մեր. մի՛ համարեսցի ընդ ամենայն այլ ոք. եգիտ զամենայն ճանապարհ իմաստութեան, ետ զնա Յակոբայ ծառայի իւրում եւ Իսրայելի սիրեցելոյ իւրոյ. եւ յետ այսորիկ ի յերկրի երեւեցաւ եւ ընդ մարդկան շրջեցաւ ։ 64  Արդ, երեւեցաւ ի վերայ երկրի եւ շրջեցաւ ընդ երկրաւորս, այսինքն ընդ մեզ՝ ո՛չ մերկ աստուածութեամբ , զի աստուածութիւնն աներեւոյթ է, այլ զի յառաջագոյն ասացի՝ ինքն էակն եղեւ մարմին, ծնաւ ի կնոջէ եւ եղեւ ընդ աւրինաւք՝ բնութեամբ Որդին Աստուծոյ. եւ աւրինադիր, զի ամենայն, որ հաւատայ ի նա՝ մի՛ կորիցէ, այլ ընկալցի զկեանս յաւիտենականս ։ 65  Զի բնութիւն մարդկան, որ ընդ մահուամբ եւ ընդ անիծիւք գրաւեալ էին վասն յանցանացն Ադամա՝ ազատեսցէ զնոսա շնորհաւք իւրովք ի վշտաց բազմութենէ եւ արասցէ ի վեր քան զմահ եւ զապականութիւնն, եւ ածցէ կացուսցէ առաջի Աստուծոյ Հաւր՝ այն, որ եղեւ իբրեւ զմեզ տեսչութեամբ, եւ ո՛չ եկաց մնաց ընդ մեզ յաղքատութեանն, այլ վերացաւ ի նոյն բնութիւնն յիւր իսկ յառաւելութիւն եւ ի փառս։ 66  Եւ որպէս ասեմք զնա լինել մարմին, եթե եղեւ մեղք եւ անէծք , եւ բնութիւնն իւր ի վեր է ի չարեաց եւ ի զղջմանէ, այլ զի աւրհնեսցէ զարարածս իւր եւ փրկեսցէ զմեզ յանցանաց մեղաց եւ յանիծից մահու եւ ի պարտաւորութենէ։
       67  Այսուհետեւ ինքնին պարտեւք առնուլ վարդապետութեամբ կրաւնից ճշմարիտն հաւատոյ, եթե զիա՞րդ ածցեն զմտաւ յանդգնել եւ ասել զՅիսուս Քրիստոս ուրոյն լոկ մարդ, կամ իմանալ այսպիսի ինչ կամ ասել, այլ պարտ է գիտել ճշմարտիւ եւ խոստովանել զԲանն Աստուած մարդացեալ. զի այսպիսի խոստովանութիւն քարոզութեան փրկութիւն է անվրէպ ամենայն խոստովանողաց իւրոց։ 68  Զի Աստուած է բնութեամբ, որպէս բազում անգամ ասացաք, Բանն Աստուծոյ. այլ իջոյց զանձն իւր ի խոնարհութիւն եւ անուանեցաւ ընդ մեզ իբրեւ զմարդ եւ փոքր մի խոնարհ քան զհրեշտակս , եւ հնազանդ է Հաւր մինչեւ ի մահ, զի փառաւք եւ պատուովք պսակեսցէ զմարդկան բնութիւնս. իբրեւ զմի ի մէնջ պսակեալ՝ ասէ, որ Տէրն է փառաց ։ 69  Այսպէս ուղղութեամբ եւ աստուածպաշտութեամբ խոստովանեսցուք, այսպէս սրբեսցուք զխորհուրդս մեր, եւ զամենայն բարձրութիւն հպարտացեալ ընդդէմ գիտութեանն Աստուծոյ խոնարհեցուսցուք եւ գերեսցուք զամենայն միտս ի հնազանդութիւն Քրիստոսի։ 70  Այսպէս առողջ եւ առանց վնասելոյ պահեսցուք զմիտս խորհրդեանն՝ տուելոյն մեզ քարոզաւքն իւրովք։ 71  Արդ, զի զխորհուրդս փրկութեան մերոյ կամիցին ցրուել, զի զանբաժանելի զմի Որդի յերկուս կամին բաժանել, զոր Գիրք սուրբ քարոզեն մեզ, ո՞վ առնուցու յանձն եւ հաւանեսցի սատարոյ թշնամւոյն զայսպիսի բարբաջանս. այլ բարերարութիւն Աստուծոյ եւ զաւրութիւնն, վասն որոյ անքնին քաղցրութիւն ի վեր քան զմիտս, որ ի վերն է բնութեամբ աստուածութեանն իւրոյ ի բնութենէ տարրեղինացս, խոստովանելի է բնութեամբ անըմբռնելի, զատեալ յըմբռնելեացս եւ ի մարմնաւորացս, լինի մարմին, առնու զկերպարանս ծառայութեան մարդկութեան՝ միութիւնն ի վեր քան զմիտս եղելոյ։ 72  Քանզի ճշմարիտ քարոզացն իւրոց ի հոգեկրաց մի Որդի՝ աստուածութեամբ եւ մարդկութեամբ անբաժանելի, Աստուած մարդացեալ, եւ որոյ առեալն զկերպարանս ծառայութեան. զի թեպէտ եւ կարգի եւ անուանի ընդ այնոսիկ, որք խնամաւք եւ շնորհաւք գան յորդեգրութիւն՝ յանուանելն իւրում ընդ նոսա, ո՛չ կորուսանելով բնութեան իւրոյ զազատութիւն, եւ ո՛չ հեռանայ ի Միածին անուանէ, եւ ո՛չ ըմբռնի ի ծառայութիւն ի լինելն մարդ, այլ իմանալի եւ խոստովանելի է եւ ի մարդկութեան իւրում ազազ եւ ազատիչ եւ Միածին։ 73  Եւ զի ունայնացոյց զանձին իւր եւ էջ ի խոնարհութիւն վասն մեր, ո՛չ զի կացցէ մնասցէ ունայնութեամբ յաղքատութեան, այլ զի հաւատացեալ լիցի մեզ , թե Աստուած է բնութեամբ, որ զամենայն լնու եւ ի լինելն իւրում մարմին։ 74  Արդ, թեպէտ եւ ի մարմնաւորութեանն իւրում կարգի ընդ բազում եղբարս, իբրեւ յորդեգրութիւն ծնեալ բնութեամբ եւ աստուածաբար ի Հաւրէ, Բանն՝ իւր արմատ եւ սկիզբն երեւելոյն ի մարդիկ ունի զսուրբ Կոյսն ի լինելն իւրում մարմին. այլ ճշմարիտ միաւորութեանն կարգապահ է անվրէպ եւ անապական զփառս Միածնին. զի թեպէտ եւ եղեւ տեսչութեամբն իւրով մարդ եւ թեպէտ եւ անուանի ընդ բազում եղբարս՝ խոնարհելով եւ ծառայութեան կերպարանաւքն , սակայն անընկեր եւ անհամեմատ է եւ ի վեր քան զամենեսին բնութեամբ աստուածութեանն իւրով, եւ յառնուլն իւրում զծառայութեան կերպարանս՝ զազատութիւն բնութեան եւ զհաւասարութիւնն առ Հայր ո՛չ մերժէ յինքենէ. բնութիւնք նոր յանգին ի միմեանս։ 75  Բնութեամբ միանալ, ասեն, չէ հնար, այլ մերձաւորութիւն մարդոյ առ Աստուած. եւ զիա՞րդ ասեն, որ այնչափ յայտնի աղաղակեն իրք եւ բնութիւնք անհաւասար ի միմեանց։ 76  Ո՛վ մշակք թշնամոյն, հնազանդեսցին զաւրութեանն Աստուծոյ եւ լուիցեն ճշմարիտ քարոզացն, որ աղաղակեն եւ ասեն եթե՝ Բանն մարմին եղեւ , ի վեր քան զինքն մարդոյն, որ Աստուծոյ միայն է գործ՝ իմանալի եւ անհաւատալի, ո՛չ քննելի. զի այն, որ կամեցաւն մարդ լինել եւ առ զկերպարանս ծառայութեան, հաւատալի է մի Որդի, վասն փրկութեան մարդկան եղեւ մարդ՝ ի փրկութիւն արարածոց իւրոց։ 77  Ի վերայ այսր ամենայնի մի Որդի խոստովանելի է ճշմարտութեամբ։
      1  * Երանելւոյն Յոհաննու եպիսկոպոսապետի Կոստանդնուպաւլսի՝ Մեկնութիւն որ ըստ Մատթէոսի աւետարան։
      2  Մատեան ծնելութեան Յիսուսի Քրիստոսի, Որդւոյ Դաւթի, Որդոյ Աբրահամու * ։ – 3  Երանելին Մատթէոս * իբր զԵբրայեցոց գրէ ասելով. նախ քան զամենայն խնդրեաց ցուցանել, եթե յԱբրահամու եւ ի Դաւթայ էր Քրիստոսն . եւ վասն զի լռեալ էր Աբրահամու պատմութիւնն վասն ամանակին, եւ փոխանակելով Դաւթի զկենցաղն Աբրահամու, ապա եւ զխոստացեալ արքայութեան սերման նորա կալաւ Դաւիթ. եւ * յիշաւղութեանն ամենեցուն է։ 4  Քանզի, որպէս յայնժամ ասէր Իսահակայ Աստուած. Մի՛ երկնչիր, զի ընդ քեզ եմ բարեբանեցից զքեզ, եւ բազմեցուցից զքեզ սակս Աբրահամու հաւր քո , սապէս յետ այսորիկ ասէր Աստուած Եզեկիայ . Գերասպարեցից վասն քաղաքիս ասորիկ սակս իմ եւ Դաւթի եւ հաւր քո . քանզի ժառանգաւոր * աստուածսիրելութեան եղեւ Դաւթի։ 5  Եւ վասն զի յետ այսորիկ ի սերմանէ Դաւթի ակնկալութիւն զՔրիստոս եղանել, քանզի լուեալ էր * ըստ Աբրահամու ամանակին , այսր աղագաւ նախ եդ Որդւոյ Դաւթի, ապա որդւոյ Աբրահամու։
       6  Իսկ ասէ աւետարանիչն յաղագս Գաբրի[ելի ] թե՝ Եկն առ կոյսն խաւսեցեալ առն, որում անուն էր Յովսէփ, ի տանէն՝ ի տոհմէ Դաւթի . ի Դաւթայ էր կոյսն, եւ Յովսէփ, որ արդար ելով եւ պահապան աւրինի, յիւրմէ հայրենւոյ եւ ի տանէ աստէր իւր զկոյսն. զի քան հրամայէր աւրէնն՝ ո՛չ պարտ գոլ առնուլ կինն , եթե ո՛չ ի նոյն ցեղէ. եւ վասն զի ո՛չ էր աւրէն առ հրէայսն ազգաբանել զկանայսն , զի զսովորութիւնն պահեսցէ աւետարանիչն եւ * մի՛ թուեսցէ ի տարագծել ի նախերգանացն, եւ զաղջիկն մեզ ծանուսցէ, սակս այնորիկ զնախնիս նորա լռեաց, իսկ զՅովսէփ ազգաբանեաց , զի ուսցուք նովաւ զՄարիամ, եթե էր ի տանէ Դաւթի, ուստի եւ ինքն, զի եւ աւրինացն * անտեղելի մնասցէ։ 7  Քանզի ասդաւղին ի բաց երեւեցելոյ ի տանէ Դաւթի՝ եւ կոյսն ընդ նմա ցուցեալ է, հաւաստապէս ի սերմանէ ելով Դաւթի, յորմէ եւ ծնիցաւ Յիսուս Քրիստոս։ 8  Իսկ Յիսուս թարգմանի * Փրկիչ՝ ի փրկելոյ զժողովուրդ իւր։ 9  Հռաշափառ լսել զխորհուրդս սքանչելի, եթե Աստուած անճառելի եւ անասելի եւ անպարիմանալի, եւ Հաւր համագոյելի Որդի՝ արգանդաւ ծնիցաւ կուսական եւ եղեւ ի կնոջէ, եւ կալաւ նախնիս զԴաւիթ եւ * զԱբրաամ, այլ որ էք ըստ ընդելագոյն զկանայսն զայնմ , զորս այժմս եւս յիշեցաք։ 10  Եւ մի՛ ինչ նուաստ կարծեսցես, քանզի հաւանեցաւ կոչիլ * Որդի Դաւթի իւրոյն ծառայի, զի զքեզ արասցէ Աստուծոյ Որդի՝ քոյոյ Տեառնն. ծնիցաւ * ըստ մարմնոյ, զի ծնցի ըստ Հոգւոյ. քանզի ի կնոջէ ծնանիլ մեզ պատահէր. իսկ ո՛չ յարենէ եւ ո՛չ ի կամաց առն, այլ ի Հոգւոյն Սրբոյ՝ զգերազանցեալն զմեզ եւ զհանդերձեալն նախաձայնէ ծնելութիւն, զոր հանդերձեալ էր մեզ * ի Հոգւոյն Սրբոյ շնորհել։ 11  Եւ ամենայն իսկ այլքն այսպիսի էր. քանզի ի մարգարէէն մկրտիլ զհինն ցուցանէր մեզ նման , իսկ ի Հոգւոյն վերեկութեամբ զնորն ստորագ[ր]եաց։
      12  * Ի նոյն շարի՝ ի Հռութ եւ ի Ռահաբ։
       13  Տեսանե՞ս, իբր ո՛չ դուզնաքեայ եւ սակաւուց սակս յիշեաց ըստ Յուդայի պատմութեանն ամենայնի. սակս այսորիկ զՀռութ եւ զԹամար յիշէ՝ * զմինն այլազգի եւ զմինն բոզ ելով, զի ուսցիս , թե զամենայն եկն * զչարութիւնն լուծանել։ 14  Քանզի որպէս բժիշկ, այլ ո՛չ իբր դատաւոր ժամանեաց. զի որպէս * բոզ ասին կանայս այսոքիկ, այսպէս եւ Աստուած զբնութիւնն զբոզացեալ յարմարեաց իւր, զոր մարգարէքն ի վերուստ նախասեն ի վերայ ժողովարարին եղեալ. այլ այն անզգամ եղեւ առ ընդակիցն. իսկ եկեղեցի մի հաղ ի բաց թափեալ ի հայրենի * չարեացն մեղաց՝ ողջագուրելով զփեսայն. քանզի որպէս Հռութ, եթե ո՛չ նախ եթող զհայր եւ արհամարհեաց տուն եւ զազգ եւ զգաւառ, եւ վայրածեցաւ ի վերջին աղքատութիւն, ո՛չ պատահեաց * մերձաւորութեանն Բոոսի. սապէս եւ եկեղեցի զառաջին սովորութիւնն ի բաց թողեալ՝ յայնժամ տարփելի եղեւ Քրիստոսի եւ մեծաց բարեաց արժանաւորեցաւ։ 15  Առ սա ասէր եկեղեցիս Դաւիթ . Մոռացի՛ր ժողովուրդ քո եւ տուն հաւր քո, զի ցանկացաւ թագաւոր գեղոյ քո * ։ 16  Զայն եւ * Հռութէ արար. վասն այսորիկ եւ մայր եղեւ թագաւորացն , որպէս եւ եկեղեցի. քանզի եւ * ի սմանէ Դաւիթ թագաւոր մեծ եղեալ, եւ ո՛չ ամաչէ Դաւիթ ի վերայ այսոցիկ։
       * Երանելւոյն Կիւրղի եպիսկոպոսապետին Աղէքսանդրացու, որ Առ թագուհին ի մատենէն եթե՝ Աստուած է Քրիստոսն։
       *, Որդի՛ Դաւթի, մի՛ երկնչիր առնուլ զՄարիամ, զի ի նմանէ ծնիցեալն ի Հոգւոյն Սրբոյ է. ծնցի որդի եւ կոչեսցի անուն նորա Յիսուս. ինքն իսկ ապրեցուսցէ զժողովուրդ իւր ի մեղաց իւրեանց ։ – 3  Երկուս ի միասին դնէ՝ աստուածավայելուչս, եւ ո՛չ մարդկանում վայելուչս բնութեան. քանզի ծնիցելոյն * ի Մարիամայ յատուկ * ասաց ժողովուրդ նովաւ ապրեցեալսն, եւ եւս զնոսա * ի մեղաց ի բաց թափիցէ. Աստուծոյ իսկ ամենայն * եւ վայելեսցի իսկ՝ նմա եւ միայն զ՚ի բաց թաւթափելն ի մեղաց կարել զմեղուցեալն ։ 4  Աստուած ուրեմն ի Կուսէ ծնիցեալն, որոյ եւ յատուկ եմք ժողովուրդ, եւ ի մեղաց զմեզ ի բաց փոխեաց՝ ունելով զայսորիկ իշխանութիւն։
      5  * Դարձեալ՝ բան երկրորդ։
       6  Իսկ Յիսուսի ծնանելն ի Բեթղահէմ Հրէաստանի . – ի Բեթղահէմ Հրէաստանի ծնանի որ յարմատոյն Յեսսեայ , եւ ասէ յաղագս նորա միով ի մարգարէիցն Աստուած եւ Հայր. Եւ դո՛ւ Բեթղեհեմ, տունդ Եփրաթայ, սակաւոր ես գոլ ի հազարաւորացն Յուդայ. քանզի ի քէն ինձ արտաքս եկեսցէ առ ի գոլ իշխան Իսրայէլի *, եւ ելք իւր ի սկզբանէ աւուրցն յաւիտենից ։ 7  Ի՞բր արդեւք ծնիցեալն * ի Բեթղեհեմ Հրէաստանի ի սկզբանէ զելսն յաւիտենից ասի ունել, այս է * գոյութեան սկիզբն, թեպետ եւ ծնիցեալ * ի վերջին յաւիտենիս ժամանակս. Աստուած ուրեմն Քրիստոս, եւ վայել էր նմա Աստուծոյն Բանի ծայրագոյնն , քանզի Աստուած էր, վասն մեր մարմնական համբերեալ ծնելութեան զ՚ի կնոջէն։
      8  * Դարձեալ՝ բան երրորդ։
       9  Ես զձեզ ջրով մկրտեմ յապաշխարութիւն, իսկ որ զհետն իմ գայ հարստագոյն իմ է, որում ո՛չ եմ բաւական զկաւշիկս բառնալ, ինքն զձեզ մկրտեսցէ Հոգւով Սրբով եւ հրով. որոյ հեծանոցն ի ձեռին իւրում է, եւ մաքրեսցէ զկալ իւր ։ – 10  Ո՛չ մարդկութեան գործ գոլ ասեմք մկրտել Հոգւով Սրբով, այլ եւ ո՛չ զկալն զիմանալի, այս է՝ զորս ի վերայ երկրի, յատուկ գոլ ասեմք մարդոյ. քանզի Աստուծոյ է ամենայն եւ նմա միայն վայել է * Հոգւով Սրբով մկրտել կարել զհաւատացեալս։ 11  Ներգործեաց զայս Քրիստոս՝ յետ Յովհաննու եկեալն ըստ մարմնոյ, կամ եթե ըստ * մարմնոյն ամանակի ինքն իսկ իւր կալ մաքր[է ]. Աստուած ուրեմն է ճշմարտապէս։
      12  * Եւ դարձեալ՝ բան չորրորդ։
       13  Եւ ահա բորոտ յառաջ եկեալ՝ երկրպագէր նմա ասելով. Տէ՛ր, եթե կամիս, կարող ես զիս մաքրել. եւ ձգեալ * զձեռն ի նա, յարեաց՝ ասելով. Կամիմ, մաքրեցի՛ր. եւ արագապէս մաքրեցաւ ի նմանէ բորոտութիւնն ։ 14  Ներգործելն կարել աստուածավայելչաբար ո՛չ յատուկ մարդոյ, եւ այս յաւէտ հետեւանայ եւ միայն եւ որ եւս անդր ամենեցուն բնութեան, եւ ներգործէ այսպէս Քրիստոս. ո՛չ ուրեմն սոսկ մարդ ըստ մեզ, այլ մանաւանդ Աստուած մարդկութեան կերպի։ 15  Այսպէս * իմասցիս եւ ի վարդապետս ի զսքանչին, թեպէտ եւ հողմոց վերասաստելով երեւեսցի , ծովու եւ ջրոց. ուստի եւ աստուածազան աշակերտքն եւ զծով եւ զհողմս ընդ իշխանութեամբ տեսանելով՝ հրաշացան, ասելով. Ո՞րպիսի է սա. քանզի ո՛չ մարդոյ սոսկի զայսպիսիս կարել գործել ։ 16  Աստուած ուրեմն, ըստ նմին եւ մարդ՝ Քրիստոս։
      17  * Դարձեալ։
       18  Իսկ դեւքն մաղթեին * ասելով. Եթե հանես զմեզ, առաքեա՛ զմեզ յերամակ խոզից. եւ ինքն ասաց նոցա. Երթա՛յք ։ – 19  Նախախնամելն ամենեցուն եւ ապրեցուցանել զնոսա ո՞յր եւս իցէ, բայց միայնոյ ըստ բնութեան Աստուծոյ։ 20  Այսպէս եւ Փրկիչն ասէ. Ո՞չ երկու ձագք սակարի վաճառին, եւ մի ի նոցանէն ո՛չ անկցի յերկրի թարց Հաւր ձերոյ, որ յերկինսն է. իսկ ձեր եւ մազք գլխոյ ամենայնք համարեալ են ։ 21  Քանզի ահա այսուհետեւ այսքանից էակաց նախախնամութիւն արար Քրիստոս, իբր մի իշխել անմաքրոց դիւացն եւ ո՛չ խոզաց երամակին ունել. յաղթեցեալ ապա՝ հրամայեաց հազիւ, եւ ո՛չ զնոցայն լնոյր հայցումն, այլ եւ զմեզ հաւանեցուսցէ, եթե նախախնամէ բոլորեցունց իբր Աստուած։ 22  Աղէ, ի՞բր ո՛չ Աստուած, որ զաստուածավայելուչս իշխանութիւնն եւ զամենեցուն հարստութիւնն յարեալ ունել՝ * ապրեցուցանելով իւր զիւրսն նովաւ եղեալս։
      23  * Եւ դարձեալ։
       24  Ամենայն, որ խոստովանիցի զիս առաջի մարդկան, խոստովանեցից եւ ես զնա առաջի Հաւր իմոյ, որ յերկինս. իսկ որ ոք ուրասցի զիս առաջի մարդկան, ուրացայց եւ ես զնա առաջի Հաւր իմ, որ յերկինս ։ – 25  Բազումք կոչեցեալ են * սրբոյն առ վկայութեան փառս եւ կատարեալք ախտակրութեամբք եւ մահու՝ Աստուած խոստովանելով, արդեւք պսակեցին՝ հաստատելով եւ ասելով մարդ գոլ հասարակական զնա, կամ յաւէտ իբր Աստուած խոստովանութեամբ. այլ յայտ է, քանզի զայս ուրացեալքն եւ վկայութեան փառացն կորիցեն եւ զնա գտցեն * յաւուրն դատաստանի՝ ուրանալով զնոսա Քրիստոսի։ 26  Աղէ, ի՞բր ոչ Աստուած, որ վկայեալսն փառաւք պսակէ, զորս * եթե ասէ՝ ճշմարտապէս խոստովանելով զնա։
      27  * Դարձեալ։
      28  Եկա՛յք առ իս ամենայն վաստակեալքդ * եւ ծանրաբեռնեալք, եւ ես հանգուցից զձեզ. բարձէ՛ք զլուծ իմ ի ձեզ ։ – 29  Եթէ ոչ Աստուած ճշմարտապէս Էմանուել, զի՞նչ աւրինակ մեզ * զիւր լուծն դնէ ի վերայ. քանզի Աստուծոյ ծառայ ամենայն, եւ ասացեալ է լուծ աւրէնն . այլ ի վերայ դնէ մեղ Քրիստոս զիւր լուծ եւ իւր հնազանդէ, եւ թեպէտ զամենայն ի ներքոյ բերէ Հաւր, Աստուած ուրեմն է. ուստի եւ ընդ նովաւ կալ զամենայնն վայել է, ըստ ասացաւղին առ Աստուած եթե՝ Ամենայն ծառայ քո ։
      30  * Դարձեալ։
      31  * Կամ թե ոք քահանայք ի քահանայարանին զշաբաթս պղծեն եւ անպատճառելիք են. իսկ ասեմ ձեզ, եթե քահանայարանին մեծագոյն է աստ ։ – 32  Եթե պղծելով զշաբաթն քահանայքն անպատճառելիք են՝ իբր Աստուծոյն մատուցանելով զբուժականսն , ի՞բր * ի քահանայարանին գործելոյն իմանի մեծագոյն Քրիստոսի բնութիւնն . այլ է յայտ, զի այնք որ յաւրէնսն ստուեր եւ աւրինակ երկնայնոցն պաշտաւնէին . իսկ աստուածազան աշակերտքն առընթերակացեալք եւ սպասաւորեալք Քրիստոսի՝ զմեծագոյն եւս զփառսն ունէին . եւ եթե յաւրէնսն պաշտութեանն լաւագոյն է պաշտելն Քրիստոսի, ի՞բր ոչ իմանասցէ Աստուած ճշմարիտ։
      33  * Եւ դարձեալ։
       34  Իսկ եթե ես Բէեղզեբուղաւ հանեմ զդեւս, որդիքն ձեր ի՞ւ հանիցեն. վասն այսորիկ դատաւորք նոքա եղիցին ձեզ ։ – 35 Եթե յանուն Քրիստոսի բժշկեցին զայսոտսն աշակերտքն, քանզի ի վերայ ձայնէին. Յանուն Յիսուսի Քրիստոսի Նազովրացւոյ արի՛ *, ի՞բր ո՛չ իմանասցի Աստուած ճշմարտապէս։ 36  Քանզի ո՛չ եւս բաւականեաց մարդոյ փառք եւ զաւրութիւն յաղթահարել զսատանայ։
      37  * Դարձեալ։
      38  Եւ որպէս ժողովի որոմն եւ հրով այրի, այնպէս * եղիցի եւ կատարածի յաւիտենին. առաքէ Որդի Մարդոյ զհրեշտակս իւր, եւ ժողովեսցեն յարքայութենէ նորա զամենայն գայթագղութիւնս, եւ արկցէ զնոսա ի հնոց հրոյն * ։ – 39  Յաղագս Աստուծոյ է գրեալ. Բարեբանեցէ՛ք զՏէր, ամենայն հրեշտա՛կք նորա . քանզի ո՛չ հրեշտակ հրեշտակի է, այլ Աստուծոյ յաւէտ ամենայնի։ 40  Ի՞բր արդեւք եւ ասէ յաղագս Որդւոյ Մարդոյ, թէ առաքէ զհրեշտակս իւր. Աստուած ուրեմն է, որպէս եւ յատուկս առնելով հրեշտակս իւր , եւ ի ձեռն վերին * հոգւոյն սպասաւորել։
      41  * Դարձեալ։
      42 Եւ * էհարց Քրիստոս. Զո՞ ոք ասեն մարդիկ գոլ զՈրդւոյ. նոքա ասեն. Ոմանք զՅովհաննէս Մկրտիչ, եւ այլք զԵղիաս, եւ միւսք զԵրեմիաս եւ կամ զմի ի մարգարէիցն. ասէ նոցա. Իսկ դուք զո՞վ զիս ասէք գոլ. պատասխանեաց Պետրոս եւ ասաց. Դու ես Քրիստոս, Որդի Աստուծոյ կենդանւոյ. պատասխանեալ Յիսուս եւ ասաց նմա. Երանեա՜լ ես, Սիմո՛վն Բարիովնայ, զի մարմին եւ արիւն ո՛չ յայտնեաց քեզ, այլ Հայր իմ, որ յերկինս է ։ – 43  Եթե սոսկ մարդ Որդին , ընդէ՞ր սքանչանայ Պետրոս՝ խոստովանելով զնա. ի՞բր իսկ է եւ աստուածուսումն, կամ որո՞ւմ կարաւտացաւ լուսածութեան ի վերուստ, զի ուսցիս զ՚ի վերայ նորա խորհուրդն. այլ ծանեաւ, եւ Աստուած ելով եւ Որդի Աստուծոյ կենդանւոյ խոստովանելով զնա, եւ աստուածհասու իսկ սքանչացաւ. բայց մի որդի, եւ ո՛չ երկուս որդիս ասէ։ 44  Վատապարիշտ ուրեմն բաժանելոյն յերկուս։
      45  * Եւ դարձեալ։
      46  Քանզի պատրաստեալ է Որդի * Մարդոյ գալ փառաւք Հաւր իւրոյ, հանդերձ հրեշտակաւք իւրովք ։ – 47 Ահա դարձեալ հրեշտակ նորա ասէ զվերին հոգիսն, թեպէտ եւ ասացելոյ Որդւոյ Մարդոյ։
      48  * Դարձեալ։
      49  Իսկ ելոց * նոցա ի Կափառնայում՝ առաջեցին զերկադրաքմայսն առաւղքն Պետրոսի եւ ասացին. Վարդապետն ձեր ո՞չ հատուցանէ զերկադրաքմայսն. ասէ՝ Այո՛. եւ եկեալ յապարանսն՝ նախաժամանեալ զնա Յիսուս, ասելով. Զի՞նչ թուի քեզ, Սի՛մոն. թագաւորք երկրի յումէ՞ առնուն զհարկս, կամ զկենսոն. յորդւո՞ց իւրեանց, թէ յաւտարա՞ց. իսկ ասացեալ՝ յաւտարացն, ասէ նմա Յիսուս. Ուրեմն ազատ են որդիքն ։ – 50 Ի՞բր ազատ զինքն գոլ ասէ եւ արտաքոյ աւրինին եւ անհարկապարտ եւ Որդի ճշմարտապէս, եթե ո՛չ Աստուած է՝ միաւորութեամբ ըստ ենթակացութեան մարմնոյ եւ արեան հաւասարեալ. հարկատուեաց իսկ զերկդրաքմեանն , իբր եղեալ ընդ աւրինիւ գեր զաւրէնն Որդին։ 51  Իսկ մարդ ո՛չ գեր զաւրէնն իմանին . ի՞բր իսկ այլ եւ ո՛չ ունի բնութեամբ զազատակն, եթե ո՛չ իմանի Աստուած ի ներմարդութեան կերպի։
      52  * Դարձեալ։
      53  Եւ քահանայապետն հին ասաց * նմա. Երդմնեցուցանեմ զքեզ զԱստուծոյ կենդանւոյ, զի մեզ ասասցես թե՝ Դո՞ւ ես Քրիստոս Որդին Աստուծոյ. ասէ նմա Յիսուս. Դու ասացեր. բայց ասեմ ձեզ՝ արդուստ տեսանիցէք զՈրդի Մարդոյ նստեալ յաջմէ կարութեանն եւ գալոց ի վերայ ամպոց երկնից * ։ – 54  Իսկ Որդի Մարդոյ նստի յաջմէ կարութեանն. այլ է յայտ, զի թեպէտ եւ եղեւ որդի մարդոյ յԱստուծոյն Բան, ո՛չ դադարեաց զգոլն Աստուած, այլ է որ էն , այսուիկ եւ * աթոռակից է բուսաւղին էն աստուածայինս արժանաւորութիւնս վայելուչ տեսանի, թեպէտ եղեւ մարմին։
      55  * Դարձեալ։
      56  Իսկ Յիսուս դարձեալ աղաղակեաց * ձայնիւ մեծաւ՝ արձակեաց զոգին, եւ ահա վարագոյր բագնին հերձաւ յերկուս՝ վերուստ մինչ ի վայր, եւ երկիր սասանեցաւ, վէմք հերձան եւ շիրիմք բացան, եւ բազում մարմինք քունեցելոց սրբոցն յարեան ։ – 57  Եթե հասարակական մարդ էր Քրիստոս, ի՞բր մեռեցելոյ նորա այսքան էր ի տարերսն խռովութիւն. քանզի արեգակն զճառագայթսն ամփոփեաց, եւ նաւուր * խաւար գործեցաւ. իսկ երկիր զիւր Տէրն տեսանելով ի Հրեիցն այպանեալ՝ հերձանիւր. արձակեաց իսկ եւ * դժոխք զսրբոց անձինս. ո՞յր զայս առնելով արդեւք, եթե ո՛չ յԱստուծոյ քանզի Աստուած է ի մարմնի, որում եւ արարածս թշնամանեցելոյ յեղանակ իմն միաբանեալ բարկանայ ։
      58  * Ըստ Ղուկայ. բան Ա. ։
       59  Հրեշտակ Աստուծոյ Զաքարիայի ասէ յաղագս Մկրտչին. Եւ եղիցի խնդութիւն քեզ եւ ցնծութիւն, եւ բազումք ի ծնելութեան նորա խնդասցեն. քանզի եղիցի մեծ առաջի Տեառն, եւ գինի եւ ուղի մի՛ արբցէ, եւ Հոգւովն Սրբով լցցի յորովայնէ մաւր իւրոյ, եւ զբազումս որդւոցն Իսրայեղի դարձուսցէ ի Տէր Աստուած իւրեանց * ։ 60  Երանելի Մկրտիչն * Յովհաննէս հարցողաց Հրեիցն՝ Դու ո՞վ ես, Ես ձայն գոչման յանապատի՝ ասէ. պատրաստեցէ՛ք զճանապարհս Տեառն եւ ուղի՛ղ արարէք զշաւիղս նորա ։ 61  Մարգարէանալով եւ ինքն իսկ Զաքարիաս ի վերայ համբակին՝ ասէ. Եւ դո՛ւ, մանուկ, մարգարէ Բարձրելոյն կոչեսցիս. քանզի նախագնասցես առաջի Տեառն՝ պատրաստել զճանապարհս նորա, առ ի տալ զգիտութիւն փրկութեան ժողովրդեան նորա՝ ի թողութիւն մեղաց նոցա. յաղագս գթութեան ողորմութեանն Աստուծոյ մերոյ, որովք դիտաւորեաց մեզ՝ երեւել ի բարձանց, ծագել ի խաւարի եւ ի ստուերս մահու նստելոց, առ յուղղել զոտս մեր ի ճանապարհս խաղաղութեան ։ 62  Քանզի նախագնայր Քրիստոսի եւ նորա եղեւ կարապետ, եւ նմա զճանապարհ պատրաստել քարոզէր, եւ * զի ի վերայ նորա մարգարէանայր բան՝ դարձուցանելով * առ Աստուած իւր, արդարացուցանել կարելով զայն , որ ի մեղս։ 63  Աղէ, ի՞բր ո՛չ Աստուած Քրիստոս։
      64  * Դարձեալ բան։
      65  Նա * եղիցի մեծ եւ Որդի Բարձրելոյ կոչեսցի, եւ տացէ նմա Տէր Աստուած զաթոռն Դաւթի հաւր իւրոյ. եւ թագաւորեսցէ ի տան Յակովբայ յաւիտեան , եւ թագաւորութեան նորա վախճան ո՛չ եղիցի ։ – 66  Արդեւք ըստ միո՞վ, որ ըստ մեզ, կացցեմք թագաւորութեամբ հանապազ եւ անվախճանապէս, եթե յԱստուծո՞յ յաւէտ եղիցուք՝ թագաւորելոյ մեզ Քրիստոսիւ, եւ ո՛չ որպէս արտաքուստ միջնորդի * ուրումն յայս առայցելոց, այլ իբր Որդւով եւ յՈրդւոջ հարստահարելով բոլորեցունցն Աստուծոյ եւ Հաւր։ 67  Եւ այս ճշմարիտ, որպէս եւ է ճշմարիտ, Աստուած ուրեմն է Քրիստոս։
      68  * Դարձեալ։
      69  * Եւ ասաց իսկ Մարիամ առ հրեշտակն. Ի՞բր եղիցի ինձ այս, զի զայր ո՛չ ճանաչեմ. եւ ասէ նմա հրեշտակն. Հոգի Սուրբ վերեկեսցէ առ քեզ եւ կարութիւն Բարձրելոյն հովանասցի քեզ. զի եւ ծնիցեալն սուրբ է, կոչեսցի Որդի Աստուծոյ ։ – 70  Արդեւք կոչեսցի միայն Որդի՝ ի սուրբ Կուսէն Հոգւով անճառաբար ծնիցեալն, եթե բնութեամբ եւ ճշմարտապէ՞ս Որդի գոլ հաւատանայ եւ Աստուած. այլ է Աստուած ճշմարիտ, իսկ իմասցի մարմին՝ ըստ ենթակացութեանն եղեալ Բան , այս է՝ * արարեալ իւր մարմին * զՀոգւոյն ի Սրբոյ Կուսէն . քանզի այսպէս եղիցի Աստուած ճշմարտապէս։
      71  * Դարձեալ։
      72  Եւ եղեւ իբրեւ լուաւ զողջունելն զՄարիամայ Եղիսաբեթ *, խայտայ ցնծութեամբ համբակն յորովայնի նորա. եւ լցաւ Հոգւով Սրբով Եղիսաբեթ , եւ մարգարէացաւ եւ ասաց. Բարեբանեա՛լ ես դու ի կանայս եւ բարեբանեալ պտուղ որովայնի քո. եւ ուստի՞ ինձ այս, զի եկեսցէ մայր Տեառն իմոյ առ իս ։ – 73  Նոր գործաւղի Աստուծոյ մարգարէութեան սակս՝ եղիցի * մարգարէ ոք, իսկ ըստ միւսում յեղանակի ո՛չ եւս։ 74  Արդ, ողջունելն սրբոյ * Աստուածածնին Մարիամայ՝ սաղմնազգեցելոյ տակաւին զՅիսուս, շարժեաց նարգանդի * զՅովհաննէս ի մարգարէութիւնն։ 75  Ի՞բր ո՛չ Աստուած Քրիստոս՝ * ի համակուսին շարժեաց աստուածավայելչապէս ի մարգարէութեան կարութիւն զՄկրտիչն։
      76  * Դարձեալ։
      77  Այժմ արձակեա՛ զծառայս * քո, Տէ՛ր, ըստ բանի քում ի խաղաղութիւն. զի տեսին աչք իմ զփրկութիւն քո, զոր պատրաստեցեր առ դէմս ամենայն ժողովրդեան, լոյս առ ի յայտնութիւն ազգաց եւ փառք ժողովրդեան քում Իսրայեղի ։ – 78  Սիմէովն զՅիսուս ի գիրկս առեալ՝ զայսպիսիս յաղագս նորա ասէ . ի՞բր արդեւք է փրկական եւ ի՞բր լոյս յայտնութիւն ազգաց, եթե ո՛չ Աստուած իցէ ճշմարտապէս մի եւ միայն Որդի, որ բնութեամբ ի Հաւրէ իբր Բան, իսկ ի Կուսէ նոյն ըստ մարմնոյ։ 79  Քանզի ո՞ր եղեւ յայտնութիւնն ազգաց, բայց ի վերայ նորա. գիտացին, թէ Աստուած է, եւ նմա պաշտելով՝ փախեան զպարտաւորութիւնսն * պաշտել Աստուծոյ միւսում, քան զմին բնութեամբն եւ ճշմարտապէս։
      80  * Դարձեալ։
       81  Եւ գիտելով Յիսուս զխորհուրդս նոցա՝ պատասխանեալ ինքն ասաց առ նոսա. Զի՞նչ խորհիք ի սիրտս ձեր, զի՞նչ դիւրավաստակագոյն՝ ասել է. թողցին քեզ մեղք քո, եթե ասե՞լ. ա՛ռ զպատգարակն * քո եւ գնա՛ ։ – 82  Եթե միայն զմեզ բոլորեցունն Աստուած ի բաց վճարէ յանցանաց՝ այլում վայելելով զայս ո՛չ ումեք, եւ շնորհէ Քրիստոս եւ զայս իշխանութեամբ աստուածավայելչիւ, ի՞բր ոչ իցէ Աստուած. կոչի իսկ Որդի Մարդոյ՝ ծնիցեալ ի կնոջէ ըստ մարմնոյ, եւ * թեպէտ եւ Աստուած ելով Բան։
      83  * Յայնմ ժամու բժշկեաց զբազումս յախտից եւ ի հարուածոց եւ յոգւոց չարաց, եւ կուրաց բազմաց շնորհեաց տե սանել, եւ ասէ. Պատմեցէ՛ք Յովհաննու զոր լուայքդ եւ տեսէք ։ 84  Գործովքն ողջացուցեալ՝ զինքն Քրիստոս աստուածավայելուչ մեծագործականաց բացակատարաւղ առ յիշողութիւն վերաբերէ ասացելոցն ձայնիւ մարգարէից . յաղագս իւր ինքն ասաց այսուհետեւ երանելին Եսայի . Առհարստացարուք ձեռք թողացեալք եւ ծունգք քակտեալք. ապա միայն ո՛չ եւ ձեռք կարկառելով ցուցանէ յԵմանուէլն՝ այսպէս ասելով. Ահա Աստուած մեր, ահա Տէր զաւրութեամբ գայ եւ բազուկն իւր տէրութեամբ ։ 85  Եւ ասաց իսկ յայլսն. Յայնժամ բացցին աչք կուրաց եւ ականջք խլից լուիցեն. յայնժամ ոստիցէ կաղն իբրեւ զեղջերու . եւ * առ այսոքիկ. Յարիցեն մեռեալք եւ կանգնեսցեն որ ի շիրիմս, եւ ուրախասցին որ յերկրին. քանզի ցաւղն, որ ի քէն՝ բժշկու թիւն է նոցա ։ 86  Եւ ասաց դարձեալ ի դէմս Քրիստոսի. Ոգի Տեառն առ իս, սակս որոյ եւ աւծ իսկ զիս, աւետարանել աղքատաց առաքեաց զիս, քարոզել գերեաց զթողութիւն եւ կուրաց տեսութիւն * ։ 87  Յորժամ այսուհետեւ զ՚ի վերայ իւր հաւատոյն զմարգարէիցն ձայնն առնէ նշանակ, կամ թե ապացութիւն, եւ Աստուած զնա մարգարէքն քարոզեն, ո՞ սոցա զընդդէմսն * իշխել ասել։
      88  * Դարձեալ։
       89  Ձմեռնային երբեմն ըստ լճին աշակերտքն ապա մատուցեալ զարթուցին զնա՝ ասելով. Վերակա՛ցու, ապրեցո՛, կորնչիմք. եւ յարուցեալ սաստեաց հողմոցն եւ խռովութեան ջրոյն, եւ եղեւ խաղաղութիւն մեծ ։ 90  Ասացեալ է վասն Քրիստոսի ձայնիւ երանելւոյն Դաւթայ . Դու տիրես զաւրութեան ծովու եւ * զտղէլութիւն կոհակաց նորա դու հեզացուցանես . Քո են երկիր լրիւ իւրով ։ 91  Արդ , այսուհետեւ հեզացուցաւղին զծով վայել է իսկ եւ տիրել բոլորեցուն եւ ունել իւր զերկինս, եւ հիմնել կարել զաշխարհ եւ զլրումն նորա։ 92  Ի՞բր ո՛չ արդեւք գոլ * իմանասցի ճշմարիտ Աստուած Քրիստոս՝ ծովու եւ հոգեաց վերահաստելով, եւ զայս հանդերձ իշխանութեամբ։
      93  * Դարձեալ։
       94  Մաղթէր զնա այրն, յորմէ արտաքս ելեալ էին դեւքն՝ գոլ ընդ նմա. իսկ առաքեաց զնա՝ ասելով. Դարձի՛ր ի տուն քո եւ զրուցեա՛ * որքան ինչ արար Աստուած. եւ երթեալ ըստ բոլոր քաղաքին քարոզելով՝ որքան ինչ արար նմա Աստուած։
       95  Դարձեալ։
      96  * Ի Գերգեսացւոց քաղաքին բժշկեաց Քրիստոս զվայրենապէս դեւաժատեալն . ներգործեաց ուրեմն ինքն, իբր Աստուած գոլով ճշմարիտ։ 97  Քանզի ո՛չ եւս ասեմք՝ իբր արբանեակ եղեւ աստուածային շնորհին, ըստ միում ի մարգարէիցն , կամ եթե սրբոց առաքելոց , այլ էր ինքն, որ զաւրութեամբ իւրով խորտակէր զսատանայ. քանզի անուամբ նորա եւ սրբոց աշակերտացն հնազանդէին դեւք, եւ զայս խոստովանեցին ինքեանք։
      98  * Դարձեալ։
       99  Ի վերայ դստեր ժողովրդապետի ասէ Քրիստոս. Մի՛ լայք, քանզի ո՛չ մեռաւ աղջիկն, այլ ննջէ ։ 100  Արդեւք ստեա՞ց, քա՜ւ լիցի։ 101  Ճշմարիտ իսկ, ըստ իմ յեղանակի, Աստուածային Գրութիւնն մեկնէ՝ ասելով. Ո՛չ է Աստուած մեռելոց, այլ կենդանեաց . քանզի կեան Աստուծոյ կեալն հանդերձեալ *. ուրեմն եւ մեռեալք * ըստ մեռեալք մարդկան, իսկ * ըստ կենագործութեանն, այս է ըստ աստուածայնումն՝ ո՛չ մեռանի ։ 102  Ճշմարիտ է այսուհետեւ իբր Աստուած, յաղագս աղջկանն ասելով եթե՝ Ո՛չ մեռաւ, այլ ննջէ։
      103  * Դարձեալ։
      104  Ամենայն ինչ * աւանդեցաւ ի Հաւրէ իմմէ, եւ ո՛չ ոք գիտէ զՈրդի, եթե ո՛չ Հայր, եւ ո՛չ գիտէ զՀայր, եթե ո՛չ Որդի , եւ որում կամիցի Որդի՝ յայտնէ ։ – 105  Ո՛չ ուրուք գիտելով զՈրդին, եթե ո՛չ միայնումն Հաւր, ի՞բր անգոսնեն ոմանք * զՀաւր վկայութիւնն. քանզի եցոյց զիւրն Որդի եւ Յորդանան ասելով. Սա է Որդի իմ սիրելի, յորում հաճեցայ ։ 106  Այլ ո՛չ մերկ * միացոյց զիւրն. Բան, այլ միաւորեալ մարմնով, եւ ո՛չ * ասաց, եթե ի սմա է Որդին իմ, այլ՝ Սա է, որ մարմնովս։ 107  Մի ուրեմն է Քրիստոս, եւ Որդի եւ Աստուած։
      108  * Դարձեալ։
       109  Իւրոց աշակերտացն * տրամաբանելով՝ ասէր. Ո՞վ մեծ է, բազմեա՞լն կամ սպասաւորն. ո՞չ բազմեալն. իսկ ես ի միջի ձերում եմ իբրեւ զսպասաւոր ։ 110  Տեսանե՞ս, զի որչա՛փ եհաս յաստուածութեանն վայելուչ եւ ի տէրունական փառսն. միայն ո՛չ եւ ի փառսն ի բաց սասանէ զ՚ի սպասաւորին իմանիլ կարգի. իսկ պատուէ զայս սակս մարդկայնոյն. քանզի՝ Ես, ասէ, ի միջի ձերում եմ իբրեւ զսպասաւոր ։ 111  Ուրեմն, թեպէտ եւ վայրիջեաց ընդ սպասաւորսն, սակայն է նոյն՝ իբրեւ զՏէր բազմեալ, եւ յամենայն արարածոց սպասաւորեալ իբր Աստուած։
      112  * Դարձեալ։
      113  * Ասաց քահանայապետից, հարցողացն զնա թե՝ Դո՞ւ ես Քրիստոսն , եթե՝ Ո՛չ ձեզ ասացից, ո՛չ եւ հաւատայք. իսկ եթե հարցից, ո՛չ եւս պատասխանիցէք. արդուստ իսկ եղիցի Որդի Մարդոյ նստեալ ընդ աջմէ կարութեանն Աստուծոյ ։ 114  Մարդոյն Որդի ի՞բր ո՛չ Աստուած Քրիստոս, որ * վերնագոյնս գահս վայելելով եւ աթոռակից Հաւրն. քանզի ո՛չ գահակցէ ըստ բնութեանն Աստուծոյ ծնանելի արարած բոլորովին, իսկ գահակցէ Որդի Մարդոյ. Աստուած ուրեմն՝ ըստ միաւորութեանն տնաւրինականի մարմնոյ եղելոյ Բանին։
      115  * Ըստ Յովհաննու աւետարանին . Բան Ա. ։
       116  Իսկ է Բան եւ Բան է Աստուծոյ եւ Աստուած է Բան. նա է ընդ հաւր անխափան։ 117  Ամենայն եղականք նովաւ եղեն, եւ առանց նորա չիք ինչ արարեալ ։ – 118  Բոլորից գոյացուցիչ տեսանիւր ընդ Հաւր, եւ առ Հաւր Բան եւ յԱստուծոյ Աստուած։ 119  Իսկ յորժամ լսիցեն ունայնաբանքն, եթե այս Բան մարմին եղեւ եւ շրջեցաւ ընդ մեզ, եւ զսա իւրով մարմնովն՝ առիցելովն ի մէնջ, մի Միածին կնքի Աստուած ի մարմնի՝ նոյնագոյական Հաւր Ծնաւղի, կարկեսցեն ընդվայրաբանութիւնք այլանդակութեանց նոցա, որք երկաբունք ի մարմնի թուեցին զմարմնառեալ Բանն Աստուած։
      120  * Դարձեալ։
       121  Էր լոյսն ճշմարիտ, որ լուսաւորէ զամենայն մարդ եկեալ յաշխարհ. յաշխարհի էր, եւ աշխարհ նովաւ եղեւ, եւ աշխարհ զնա ո՛չ գիտաց. առ իւրսն եկն, եւ իւրքն զնա ո՛չ ընկալան ։ – 122  Աստուածաբանեալ բովանդակաբար եւ լուսովն ճշմարտիւ լուսաւորեալ զամենայն մարդ գալոցն յաշխարհ՝ ասելով * եւ ես եւ զնա առնել զաշխարհ։ 123  Յիւրսն ասէ զնա գալ, եկն իսկ՝ եղեալ մարդ հոմասեռ, առ յիւրսն, եւ նախ քան զայլսն՝ որք յարենէ Իսրայելի։ 124  Յորժամ այսուհետեւ ինքն է լոյս ճշմարիտ, որով ամենայնքն, եւ ինքն է մարմնով եկեալ առ իւրսն՝ ի՞բր ո՛չ հարկաւոր մի Քրիստոս եւ Տէր եւ Որդի խոստովանել։
      125  * Դարձեալ։
      126  Եւ Բանն մարմին եղեւ՝ տաղաւարեաց * ի մեզ, եւ տեսաք զփառս նորա, զփառս իբրեւ զՄիածնի առ ի Հաւրէ, լի շնորհաւք եւ ճշմարտութեամբ ։ – 127  Եթե եղեւ մարմին Բանն, այս է՝ նմանապէս մեզ, ընդունելով արեան եւ մարմնոյ, եւ սերմանէ Աբրահամու բռնաւորէ , զի ըստ ամենայնի եղբարց նմանեսցէ , ի՞բր արդեւք յերկուասցի ոք, եթե մնաց Բան , եւ մարմին եղեւ . քանզի անյեղլի Բանին բնութիւն, եւ եթե հոմացաւ մեզ եղբայր, ի՞բր Մենածին ունի փառս. ուրեմն թեպետ եղեւ մարմին՝ ոչինչ ընդհատ է Աստուած. իսկ նախծին սակս մարդկայնւոյն ։
      128  * Դարձեալ բան Դ. ։
      129  * Յովաննէս վկայէ վասն նորա, եւ աղաղակեաց ասելով. Սա է, զոր ասացին հետ իմ գալով, որ առաջի իմ եղեւ, զի առաջին իմ էր. զի ի լրմանէ ինքեանք մեք ամենեքեան առաք ։ – 130  Յովհաննէս ասէ յաղագս Քրիստոսի՝ Զհետ իմ գալոցն է, այս է՝ յետ իմ յայտնելոցն, զոր ինքն քարոզեացն , յայտ է. Առաջի իմ եղեւ, այս է՝ յառաջացեալ փառաւքն . քանզի եւ էր եւ գոյութեամբ նախ իբրեւ Աստուած. ի՞բր որ յետ նորա նախ նորա ըստ ամանակի . զի Աստուած էր Բանն եւ եղեւ մարմին, ունելով զնախութիւն, ըստ որում Բան է։ 131  Իսկ եթե ի լրմանէ նորա * ամենեքեան ընկալան սուրբք, եւ լի միայն աստուածայինն, ըստ որում ասէ Էսայայ ձայնիւ. Վայել է նմա եւ միայնում * յառաջ անձին լրմանէ նորա ընդունիչս բացակատարել, այլ եւ իսկ գործեաց զայս Քրիստոս, մու ուրեմն է Որդի եւ Տէր յԱստուծոյն Բան՝ եղեալ մարմին, ինքն Աստուած, համանգամայն եւ մարդ։ 132  Ունիցի իսկ զնոյն մտածութիւն առաջոյ ճառելիս ։
      133  * Դարձեալ։
      134  Զհետ իմ գայ այր, որ առաջի իմ եղեւ, զի նախ իմ էր * ։ – 135  Ահա այր ասելով եւ զնա * գոլ հետ իւր՝ նախկին գոլ ասէր , իբր Աստուած. քանզի՝ * Ի սկզբան էր Բանն եւ Բանն էր առ Աստուած եւ Աստուած է Բանն ։
      136  * Դարձեալ։
      137  * Վկայեաց Յովհաննէս, ասելով թե՝ Տեսի զՀոգին, զի իջանէ յերկնուստ իբրեւ զաղաւնի, եւ մնաց ի վերայ նորա, եւ ո՛չ գիտէի զնա, այլ առաքիչն զիս մկրտել ջրով ինքն ինձ եւ ասաց. Ի վերայ որոյ տեսանիցես զՀոգին իջանել եւ մնալ ի վերայ նորա, նա մկրտիչն Հոգւով Սրբով, եւ ես տեսի եւ վկայեցի, եթե սա է Որդին Աստուծոյ ։ – 137  Տես հաւաստապէս իսկ եւ յետնապէս այսոսիկ զՏէրն մեր Յիսուս Քրիստոս ընկալեալ մարդկաւրէն զՀոգին սակս ներմարմին տնաւրէնութեանն. քանզի փարթամ ելով՝ աղքատացաւ վասն մեր . իսկ մկրտել աստուածաբար Հոգւով Սրբով։ 138  Քանզի ո՞ւմ վայել է մատակարարել կարել զՀոգւոյն շնորհ, բայց եթե մէնում բնութեամբ եւ ճշմարտապէս ելոյ Աստուծոյ։ 139  Մու ուրեմն ապա Քրիստոս եւ Որդի, եւ վկայեսցէ ասելով Մկրտիչն. Եւ վկայեցի, եթե սա է Որդին Աստուծոյ ։ 140  Իսկ սա ո՞ր. զոր տեսանեմք մարգարէապէս զՀոգին ընկալեալ, իսկ մկրտելով աստուածապէս Սրբովն Հոգւով։
      141  * Դարձեալ բան Ե. ։
       Եթե զերկրաւորային * ասացի ձեզ՝ ո՛չ հաւատայք, ի՞բր եթե ասացի ձեզ զերկնային՝ եւ հաւատացէք ։ – 142  Եթե՝ Ո՛չ ոք ել յերկինս, եթե ո՛չ յերկնուստ իջեալ Որդին Մարդոյ , ի՞բր վայրեկեաց յերկնուստ Որդին Մարդոյ. եւ թեպէտ սրբոյ մարմնոյն ծնիցելոյ ի կնոջէ, այլ յատուկ էր մարմինն յերկնուստ վայրաբուսելոյ Բանին, եւ եղեւ Որդի մարդոյ։ 143  Մու ապա ուրեմն Տէր եւ Որդի. այսպէս առանձինն * մարմնոյն Բանիւքն եղեն, իսկ առանձինն Բանին մարմնոյքն, թարց միայն մեղաց։
        144  * Դարձեալ։
         Եւ որպէս Մովսէս բարձրացոյց զաւձն յանապատին, այսպէս բարձրանալ պարտ է Որդւոյ * Մարդոյ. զի ամենայն հաւատացեալ ի նա ունիցի կենդանութիւն յաւիտենական ։ – 145  Խածանէին զԻսրայէլացիսն աւձքն յանապատին. ապա հրամայեաց բոլորեցունն Աստուած երանելւոյն Մովսէսի * աւձ վերադրել պղնձեղէն. Եւ եղիցի, ասէ, եթե խածանիցէ աւձ զմարդ եւ հայիցի յաւձն, եւ կեցցէ ։ 146  Զի՞նչ այսուհետեւ առարկումն . վասն է՞ր իսկ հայեցաւղն յաւձ ապրի. կենդանութիւն ըստ բնութեանն գոլով Մէնածին Աստուծոյ Բանն՝ * եղեւ ի նմանութիւն ըստ մեզ, այս է մարդ. իսկ չար մարդ եւ որպէս եթե աւձ. այլ թեպէտ եւ եղեւ ըստ մեզ, որ ոք ի նա հայի՝ յաղթէ զմահն։ 147  Զի՞նչ է ի նայն հայելն , եթե ո՛չ ուրեմն ամենեւին ճշգրտապէս նկատել զ՚ի նմայն խորհուրդ. քանզի յայնժամ զնա տեսցէ * ի նմանութիւն ահա չարացն, այս է՝ մարդկան, եւ անյայտացուցանելով * զչարաց աւձից խայծմունք։ 148  Մի ուրեմն Տէր եւ Որդի. ինքն է կենագործիչ իբր Աստուած, եւ ի տեսակի չարացն՝ սակս տնաւրէնութեանն ։
      149  * Դարձեալ։
      150  Պատանիքն՝ ունելով ոստս արմաւենեաց, արտաքս ելին ի հանդիպութիւն նորա, ասէ, եւ աղաղակէին. Ո՛վսաննա *, բարեբանեալ եկեալ անուամբ Տեառն, թագաւո՛րդ Իսրայէլի ։ – 151  Ի՞բր արդեւք ասէ զնա անուամբ Տեառն եկեալ գիրն քահանայական. զի * թե իբր մարդ յատկապէս ի սրբոյ Կուսէն՝ ո՛չ միաւորեցելոյ նմա ըստ ենթակացութեան Աստուծոյ Բանի, հասարակ եղիցի տերութեանն նմա, եւ ոչինչ ի վերայ Քրիստոսի մեծ։ 152  Իսկ եթե իբր ճշմարտապէս գալ Տէր խոստացաւ, որպէս եւ ճշմարիտ եկն իսկ՝ ո՛չ առանց մարմնոյ, յայս աշխարհ Մէնածինն, մի ուրեմն է բնութեամբ եւ ճշմարտապէս Քրիստոս, եւ Տէր եւ Որդի։
      153  * Դարձեալ։
      154  Իսկ Յիսուս պատասխանեալ * ասէ. Եկն ժամ, զի փառաւորեսցի Որդի Մարդոյ. ամէն ամէն ասեմ ձեզ, եթե ո՛չ հատն ցորենոյ անկեալ յերկիր մեռցի, ինքն միայն մնայ, իսկ եթե մեռցի, բազում արդիւն բերէ ։ – 155  Արդ ո՛չ է երկբայական, զի ապրեալ ամենայն աշխարհ՝ մեռելոյ վասն նորա Էմանուէլի . բայց զայն ասեմք, ի՞բր մեռանելով փառաւորեցաւ. եւ այս յաւէտ ըստգտանս նուաստութեան ունի ինչս. ուստի ամաւթոյ արհամարհել ասի՝ եղեալ ունկնդիր * մինչեւ ի մահ . այլ ասեմ՝ փառաւորեալ սակս յարութեանն նորին, ուղիղ ունի եւ ճշմարիտ բանս, այլ կարծեմ աստուածաբար, յորժամ ինքն իսկ Աստուծոյն Բան մարմնով ասիցի ախտակրել. մի՛ ամաչեսցուք զկիրսն, քանզի փառս ունի, եւ զայս աստուածավայելուչս։
      156  * Դարձեալ։
      157  Եւ վասն նոցա ես սրբեմ զիս, զի եղիցին եւ նոքա սրբեալք ճշմարտութեամբ * ։ – 158  Զինքն սրբէ Տէրն՝ արդեւք իբր մա՞րդ, կամ եթե յաւէտ Աստուա՞ծ է բնութեամբ՝ յատուկ ունելով զՀոգին Սուրբ, որ է եւ ճշմարիտ. քանզի ո՛չ ումեք մարդկան զինքն սրբաւղի, եթե զինքն սրբէ Քրիստոս։ 159  Մի ուրեմն է Որդի եւ Տէր՝ սրբեցեալ մարդկաւրէն, սրբելով աստուածապէս Սրբով * Հոգւովն զիւր ժողովուրդ։
      160  * Դարձեալ։
      161  Բազում եւ այլ նշանս արար * Յիսուս, որ ո՛չ է գրեալ ի մատենիս յայսմիկ. իսկ այս գրեցաւ, զի հաւատասցեն, եթե Յիսուս է Քրիստոս՝ Որդին Աստուծոյ, եւ զի հաւատալով՝ կենդանութիւն յաւիտենական ունիցին յանուն նորա ։ – 162  Ի սրբոյ Կուսէն ծնիցեալն Էմանուէլն ի ձեռն հրեշտակի ձայնին Յիսուս անուանեցաւ. յորժամ այսուհետեւ ինքն է, եւ ո՛չ այլ Որդի Աստուծոյ, եւ որ հաւատայն՝ ունին կենդանութիւն յաւիտենական անուամբ նորա, ի՞բր ո՛չ կատաղեցան որոշողքն՝ ասելով այլ որդի գոլ * Աստուծոյ զԲան, եւ այլ զ՚ի Սրբոյ Կուսէ ։ 163  Քանզի երեւի յայսոսիկ եւ աւետարանիչն եւ յաւէտ հաւաստապէս զմի եւ * զմիայն զերկակացն գիտելով եւ քարոզելով զՅիսուս Քրիստոս, այս է՝ զ՚ի Հաւրէն Բան, արեան եւ մարմնոյ հաւասարեալ նմանապէս ըստ մեզ, ըստ որում գրեալ է։
      164  * Դարձեալ՝ ի Բոլորակաց թղթոյն Յակովբայ։
      165  Մի՛ մոլորիք, եղբա՛րք իմ սիրելիք, ամենայն * տուչութիւն բարի եւ ամենայն ձիր կատարեալ ի վերուստ իջեալ՝ առ ի Հաւրէն լուսոյ ։ – 166  Եթե * առ միայնոյ Հաւրէն լուսոյ ամենայն տուչութիւն է բարի, իսկ * տուչութիւն բարի Հոգին Սուրբ. եւ կատարեալն՝ լնուլ ի նմա զաստուածանշանութիւնս, ապա սրբոց շնորհէ զՀոգին Քրիստոս եւ եւս կարէ լնուլ զհրաշափառսն, ի՞բր ո՛չ իցէ Աստուած ճշմարտապէս։
      167  * Դարձեալ։
       168  Հնազանդեցարո՛ւք ահա Աստուծոյ, իսկ ընդդիմակ կացէ՛ք բանսարկուին, եւ փախչիցէ ի ձէնջ ։ – 169 Ահա հաւաստապէս յայսոսիկ հնազանդել պարտ է մեզ Աստուծոյ. ասէ իսկ Քրիստոս. Բարձէ՛ք զլուծ իմ ի ձեզ ։ 170  Յորժամ այսուհետեւ զլուծանաւղք նորա ո՛չ այլում ումեք քան զԱստուած հնազանդեն , ի՞բր ո՛չ իցէ Աստուած։
      171  * Պետրոսի թղթոյն։
      172  Պետրոս առաքեալ Յիսուս Քրիստոսի՝ ընտրելոց առդիմելոց * ի սփիւռս Պոնտացւոց, Գաղատացւոց, Կապուտկացւոց, Ասիացւոց եւ Բիւթանացւոց՝ ըստ նախագիտութեանն Աստուծոյ Հաւր ։ – 173  Առաքեալ զինքն անուանեաց Քրիստոսի եւ զառաքելութեանն յեղանակ մեզ մեկնելով՝ * սրբութեան Հոգւովն ի լսաւորութիւն եւ ցանումն արեան Յիսուսի Քրիստոսի գործեցեալ ասէ զնա։ 174  Յորժամ այսուհետեւ հաւատացեալք ի նա սրբիցիմք Հոգւով , իսկ սրսկէ զմեզ եւ արեամբ իւրով առ բացապաւառութիւն, ի՞բր արդեւք ո՛չ իմանասցի Աստուած՝ սրբիչն իւրով Հոգւով, իսկ մաքրիչն եւ արեամբ զհաւատացեալսն. քանզի Աստուած էր ի մարմնի։
      175  * Այլ։
      176  Բարեբանեալ Աստուած՝ Հայր * Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի, որ ըստ բազում ողորմութեան իւրում վերածնեաց զմեզ առ ի յոյս կենդանի յարութեանն Յիսուսի Քրիստոսի ի մեռելոց՝ ի ժառանգութիւն անարատ եւ անապական եւ անթառամ պահեցեալ ի յերկինս ։ – 177  Եթե Աստուած զմեզ վերածնեաց * ի յոյս կենդանի եւ անանց, գործեաց իսկ զայս * ի մեռելոց յարութիւնն Քրիստոսի, ի՞բր ո՛չ իցէ Աստուած։ 178  Յաղագս որոյ փրկութեան խնդրեցին եւ որոնեցին մարգարէքն, որ յաղագս առ ձեզ շնորհին մարգարէացան, որոնելով՝ առ ի՞նչ կամ ո՞րպիսի ժամանակս զեկուցանէր զ՚ի նոսա հոգին Քրիստոսի ։ 179  Ահա իսկ դարձեալ ի սոսա Քրիստոսի՝ Սուրբ ասացեալ է Հոգի, եւ այն զի աստուածային ելով. Աստուած ապա ուրեմն Քրիստոս, իբր յատուկ ունելով զՀոգին Սուրբ։
      180  * Այղ։
      181  Զի Քրիստոս մի հաղ վասն մեղաւորաց մեռաւ՝ արդարն վասն անաւրինաց, զի զմեզ առաջի ածցէ Աստուծոյ, մեռեալ մարմնով, իսկ կենդանագործեալ * հոգւով. յորում եւ զ՚ի պահպանութեան հոգւոցն գնացեալ քարոզեաց՝ անհաւանելոցն երբեմն ։ – 182 Բազումք ի սրբոցն խողխողեցան մարգարէիցն, այլ ո՛չ ոք * ի նոցանէն մեռանել յաղագս մեղաց ասացաւ, այլ ո՛չ յառաջ ածել զմեզ Աստուած իւրով մահուամբն. այլ եւ ո՛չ քարոզեաց ոք որք * ի բանտի հոգւոցն, եւ գործեաց զայս Քրիստոս եւ ինքեամբ իսկ, եւ նմա փրկանաւորեցաք, եւ զնորա ախտակրութիւնն աշխարհի փրկութիւն։ 183  Մեռաւ այսուհետեւ վասն մեր՝ ո՛չ իբր մարդ մի գոլով ըստ մեզ, այլ իբր Աստուած մարմնով, ամենայնի կենդանութեան փոխանակ զիւր մարմինն տուեալ։
      184  * Այլ։
      185  Քրիստոս այսուհետեւ կրելով վասն մեր մարմնով * . – քանզի որպէս ելոյ Աստուծոյ Քրիստոսի իմաստնապէս եւ ներխոհաբար աշակերտն՝ մարմնով * ասէ ախտակրեալ զնա, արտաքս ածեալ ի կրելոյ զանճառելի բնութիւնն, որոյ աւտար կրելն, իւրովն այսուհետեւ ախտակրեաց մարմնով, եւ թեպէտ ախտակրութեան անբաժան գոլ սովորեալ յԱստուծոյն Բան՝ աստուածապէս անախտակիր, ախտակրի ըստ մարմնոյ։
      186  * Այլ։
      187  Իսկ զի ասէ զհաւատքն * ձեր եւ զյոյս գոլ առ Աստուած , եւ այն զի Քրիստոս քարոզի ի ձեռն սրբոց առաքելոցն, եւ ինքն իսկ ուրեմն ասէ. Ամէն ամէն ասեմ ձեզ, որ հաւատայ յիս՝ ունի կենդանութիւն յանձին * ։ 188  Յորժամ այսուհետեւ * յԱստուած հաւատքն Քրիստոսի, ասելով՝ Յիս հաւատացէ՛ք , ի՞բր ո՛չ իցէ Աստուած ճշմարիտ ։
      189  * Ի Պետրոսի թղթոյն Բ. ։
       190  Եղեն իսկ սուտ մարգարէք ի ժողովրդեան, որպէս ի ձեզ եղիցին սուտ վարդապետք, որք ի ներքս ածիցեն զհերձութիւն կորստեան, եւ զգնաւղ նոցա զՏէրն ուրացաւղք ։ 191  Քանզի գնեցաք գնոց՝ ո՛չ ապականելեաւք արծաթով եւ ոսկւով, այլ պատուական արեամբն Քրիստոսի ։ – 192  Եմք ուրեմն ապա գնաւղին, թեպէտ եւ Աստուծոյ * ծառայք եմք՝ կենդանոյ եւ ճշմարտի։ 193  Աղէ՜, ի՞բր Աստուած Քրիստոսն, զոր եւ Տէրն վերագրեցաք՝ կենդանի եւ ճշմարիտ Աստուած։
      194  * Յովհաննու առաջին։
      195  Եւ այս է պատուիրան նորա, զի հաւատասցուք * անուան Որդւոյ նորա Յիսուսի Քրիստոսի ։ – 196  Եւ գործի առ ի մէնջ հաւատն ո՛չ իբր մարդ պարզաբար, այլ իբր Աստուած կենդանի եւ ճշմարիտ. Աստուած * ուրեմն է Քրիստոս։
      197  * Այլ։
      198  Յայսմիկ գիտէք զՀոգին Աստուծոյ. ամենայն հոգի, որ խոստովանի զՅիսուս Քրիստոս մարմնով եկեալ՝ յԱստուծոյ է նա *, եւ ամենայն հոգի, որ ո՛չ խոստովանի զՅիսուս Քրիստոս, յԱստուծոյ ո՛չ է նա, եւ այս դերաքրիստոսին, զոր լուարուքն, եթե գայ, եւ այժմ յաշխարհի է ահա * ։ – 199  Խոստովանի՞մք զՅիսուսն արդեւք իբր մարդ եւ զըստ մեզ մի, եւ եթե յաւէ՞տ. զի Աստուած ելով Բան՝ եղեւ մարմին, ո՛չ տաղտկացեալն զգոլն Աստուած, մնալով իսկ մանաւանդ որպէս էր, թեպէտ եղեւ մարմին, այլ այս է ո՛չ երկբայական. որ ոք ո՛չ ասէ գոլ Աստուած ճշմարիտ զՔրիստոս, բաժանելով իսկ եւ փոքրացուցանելով զփառս նորա՝ զդերաքրիստոսին * ունելով ոգի , ըմբռնեսցի։
      200  * Այլ։
      201  Եւ մեք տեսաք եւ վկայեմք, եթե Հայր * առաքեաց զՈրդին փրկիչ աշխարհի. որ ոք խոստովանի, եթե Յիսուս է Որդի Աստուծոյ, Աստուած ի նմա մնայ եւ ինքն յԱստուածումն ։ – 202 Առաքեցեալ ասեմք յԱստուծոյ եւ ի Հաւրէ զՈրդին, այս է՝ զ՚ի նմանէն ըստ բնութեան Մէնածին Բանն, եւ * անուանեցաւ նա Յիսուս, յորժամ եւ զըստ մարմնոյ ծնելութիւն ի կնոջէ համբերեաց տնաւրինաբար։ 203  Ուրեմն յԱստուծոյն Բան եղեւ մարդ. թեպէտ եւ ոք այսպէս խոստովանիցէ զնա, ունի ահա յինքեան * Աստուած, եղիցի եւ ինքն յԱստուածումն, քանզի յիշեսցէ զնա, համարի իսկ եւ ընտանի՝ իբր ընդունիչ նորա. իսկ ո՛չն խոստովանիչ, եթե յԱստուծոյ Հաւրէ Բանն Յիսուս է, վայրատուեալ զինքն ի մարդկութիւն, եւ ո՛չ Աստուած ի նմա փարթամասցի եւ ո՛չ ինքն յԱստուածում եղիցի՝ ըստ հոգեկանին ընտանութեան յեղանակի։
      204  * Այլ։
      205  Ամենայն, որ հաւատայ, եթե Յիսուս է Քրիստոս՝ յԱստուծոյ ծնիցեալ է * ։ 206  Ուրեմն ո՛չ հաւատալով եւ ո՛չ ի ծնունդս Աստուծոյ համարեսցի. զի թէ որք զՈրդին առին՝ ետ նոցա իշխանութիւն ծնունդս Աստուծոյ լինել, որք հա ւատան յանուն նորա, որպէս ասէ աւետարանիչն , ո՛չ առաւղքն զնա եւ ո՛չ ի ծնունդս համարեսցին Աստուծոյ՝ զայն, որով այսն գո, ո՛չ գիտելով։
        207  * Այլ։
       208  Իսկ ո՞վ է յաղթողն զաշխարհ, եթե ո՛չ հաւատացեալն, եթե Յիսուս է Որդին Աստուծոյ. սա՝ եկեալն ջրով եւ Հոգւով, Յիսուս Քրիստոս . ո՛չ ի ջուր միայն, այլ ջրով եւ արեամբ, եւ Հոգին է վկայիչ, զի երեքեան մի են՝ Հոգին, ջուրն եւ արիւնն ։ – 209  Յաղթէ իսկ զաշխարհ , որ հաւատայ, թէ Յիսուս է Որդին Աստուծոյ. իսկ ո՞վ է Յիսուս, ինքն մեզ աշակերտն յայտնէ՝ ասելով. Սա եկեալ ջրով եւ արեամբ՝ Յիսուս Քրիստոս. ո՛չ ջրով միայն, այլ եւ ջրով, ասէ, եւ արեամբ եւ Հոգւով, եւ զերեսեանն մի գոլ ասէ։ 210  Ուրեմն եղեւ մարմին Բանն, սրբէ զմեզ Հոգւովն եւ մաքրէ արեամբն եւ ի բաց լուանայ մաքուր ջրով։ 211  Մի իսկ ամենեւին Որդի, որոյ եւ գոլ ասեմք զՀոգին եւ * զջուրն եւ զարիւնն։
        212  * Այլ։
       213  Եւ եթե զվկայութիւն մարդկան առնումք, վկայութիւն Աստուծոյ մեծ իցէ. զի այս է վկայութիւն Աստուծոյ, զի վկայեաց յաղագս Որդւոյ իւրոյ ։– 214  Վկայեաց Հայրն Որդւոյ ի ձեռն Հոգւոյ եւ ի ձեռն ձայնի. եւ զի է Որդի նորա ըստ ճշմարտութեանն , վկայեսցէ իսկ կարելն մատակարարել սրբոց զհոգին իւր եւ նովաւ զաւրութիւնս ներգործել։ 215  Եւ զի ասէր եթե՝ Նա զիս փառաւորէ *, վկայեաց իսկ ըստ այլում յեղանակի. քանզի եցոյց զնա Յորդանան ասելով. Սա է Որդի իմ սիրելի, յորում հաճեցայ ։ 216  Որք այսուհետեւ բաժանելով ասեն՝ ո՛չ գոլ Աստուած ճշմարիտ զ՚ի կնոջէն, վերաբերեն իսկ զաստուածութեանն անուն ի մերկ եւ ի միայն * Աստուծոյ Բանն, ստաւղ առնեն զՀայր. քանզի մարմնացեալ զԲանն եցոյց Յորդանան, եւ յայնժամ վկայեաց Հոգին նմա, եթե Աստուած է եւ Որդի ճշմարտապէս։
        217  * Այլ։
       218  Եւ գիտեմք, եթե Որդին Աստուծոյ եկն եւ ետ մեզ իմացութիւն, զի ծանիցուք զճշմարիտն Աստուած, եւ եմք ի ճշմարտում յՈրդւոջ նորա Յիսուսի Քրիստոսի ։ – 219  Յորժամ այսուհետեւ ինքն է՝ ո՛չ մերկ եւ ըստ ինքեան եւ արտաքոյ * մարմնոյն Աստուծոյն Բան, այլ յորժամ եղեւ մարդ, յայնժամ եւ անուանեցաւ Յիսուս Քրիստոս, ճշմարիտ Աստուած եւ կենդանութիւն յաւիտենական. ո՞ այնպէս հայհոյաւղացն հաւանեսցի։
        220 * Ի թղթոյն Յուդայ։
        221  Զամենայն փոյթ արարեալ գրել ձեզ յաղագս հասարակականի մերոյս * փրկութեան՝ հարկաւորութիւն կալայ գրել ձեզ. եւ մաղթելով հաւատով՝ մի հաղ աւանդեցելով սրբոցն նահատակին ։ 222  Քանզի ի ներքս մտին ոմանք մարդիկ՝ ի հնուստ նախագրեալքն յայս դատապարտութիւն, ամպարիշտք, զԱստուծոյն մերոյ շնորհ փոխադրելով յանառակութիւն եւ զմիայն իշխանականն եւ զՏէր մեր Յիսուս Քրիստոս ուրացեալք ։ – 223  Ըստ որում յեղանակի ուրասցի ոք մի հաղ հաւատացելոցն զՏէր մեր Յիսուս Քրիստոս, եւ թեպէտ առընկալաք * զներմարդութեան բանն, այլ եթե ասեմք՝ այլ ոմն է Որդին, յԱստուծոյն * Հաւրէն Բան, իսկ այլ եւ առանձինն ի կնոջէն , ուրասցուք * զմինն Տէրն։ 224  Քանզի Տէր Յիսուս Քրիստոս ըստ միաւորութեան տնաւրինականի, եւ ասեմք զառ Աստուածն Բան յաստուածութեանն փառս մերձեցելոյ մարմնոյն։ 225  Մի ուրեմն ապա Քրիստոս եւ Որդի. քանզի եղիցի այսպէս բոլորեցուն Տէր։
        226  * Պաւղոսի առաքելոյ՝ ի Հռոմայեցւոց թղթոյն, բան Ա. ։
       227  Իսկ ի հաւատոյ արդարութիւն ասիցէ այսպէս. մի՛ ասիցես ի սրտի քում՝ ո՞վ վերելցէ յերկինս, այս է՝ զՔրիստոս վայրածել, կամ ո՞վ ստորակիցէ յանդունդս, այս է՝ զՔրիստոս ի մեռելոց վերածել. այլ զի՞նչ ասէ Գրութիւնն. Մերձ քո բան է՝ ի բերան քո եւ ի սրտի քում, այս է՝ բան հաւատոյ, զոր քարոզեմք. զի եթե խոստովանեսցես բերանով քով Տէր զՅիսուս եւ հաւատասցես ի սրտի քում, եթե Աստուած յարոյց զնա ի մեռելոց, կեցցես. քանզի սրտիւ հաւատայ արդարութիւն, իսկ բերանով խոստովանի ի փրկութիւն ։ – 228 Եթե ըստ ոմանց թուեցեալ՝ մարդ աստուածազգեստ իմանի Քրիստոս եւ միայն ունելով ի դէմս միաւորութիւն ի յԱստուծոյն Բանի, է՞ր աղագաւ հաւատան ի նա իբր ի Տէր, խոստովանեն իսկ * զմեռելոց յարութիւն նորա. արդարանամք հաւատոյն * առ ի նայն։ 229  Յայտ է եթե հարկաւոր այսուհետեւ ըստ ենթակացութեանն միաւորութիւն Աստուծոյն Բանն առ մարդկայինն. քանզի մի այսպէս * իբր Տէր ըստ բնութեան խոստովանեսցուք, եւ զմարմնոյ նորա յարութիւն ճանաչելով՝ իբր մի Աստուած հաւատալով , արդարանամք։
        230  * Այլ։
        231  Քանզի ո՛չ ոք ի ձէնջ ինքեամբ * կեայ եւ ո՛չ ոք ինքեամբ մեռանի. արդ, եթե կեամք՝ Տեառն կեամք, եւ եթե մեռանիմք՝ Տեառն մեռանիմք. այսուհետեւ, եթե կեամք եւ եթե մեռանիմք՝ Տեառն եմք. ի սոյն իսկ Քրիստոս մեռաւ եւ եկեաց, զի մեռելոց եւ կենդանեաց տիրեսցէ ։ – 232 Առձայնեաց ուրեմն որք յազգացն երանելին Պաւղոս. իսկ այժմ ծանուցեալք զԱստուած եւ մանաւանդ ծանիցեալք յԱստուծոյ, ի՞բր դառնայք դարձեալ ի ներգեւս եւ յաղքատ տարերս, որոց դարձեալ վերստին ծառայել կամիք ։ 233  Փորձանաւորեցաք այսուհետեւ որ ի ձեռն հաւատոց, որ ի Քրիստոս՝ ի տառիցն ծառայութենէ եւ փոխաբերեցաք ի ծառայութիւն Աստուծոյ կենդանւոյ եւ ճշմարտի։ 234  Իսկ եթե մեռաւ Քրիստոս, զի եւ մեռելոց եւ կենդանեաց տիրեսցէ, եւ նմա ծառայեմք իբրեւ Աստուծոյ կենդանւոյ եւ ճշմարտի, ի՞բր ո՛չ հարկաւոր Բանի, որ առ մարմին եղեւ միաւորութիւն ճշմարիտ. զի նմա մեռեալ՝ տիրեաց կենդանեաց եւ մեռելոց։