1.
ԹԷՈԴՈՐՈՍ
ԱԲԵՂԱՅ
ՍԵԲԱՍՏԱՑԻ
ՈԴ=1155
Սուրբն
Թէոդորոս
աբեղայն
էր
ի
քաղաքէն
Սեբաստիոյ,
կուսակրօն
աբեղայ`
ի
մանկութենէ
սուրբ
եւ
անարատ
վարուք,
ժուժկալ
ի
պահս
եւ
յաղօթս,
յամս
Ալիբասանայ
գազանաբարոյ
բռնաւորին
Թուրքաց,
որ
էր
յազգէն
Դանիշմանայ,
այր
արիւնարբու
եւ
մոլեալ
քան
զշուն
կատաղի
ընդդէմ
քրիստոնէից:
Առ
որ
մատուցեալ
ոմանց
չարաբարոյ
անօրինաց
եւ
ասեն
թէ`
«Ոմն
Թորոս
անուն
աբեղայ
ի
Հայոց`
նզովէ
եւ
անիծանէ,
անարգէ
եւ
թշնամանէ
զքեզ
զօրհանապազ,
վասն
զի
զհայր
նորա
եւ
զազգայինսն
սպաներ
դու.
եւ
անարգէ
զօրինադիրն
մեր
Մահմետ
եւ
զօրէնս
նորա»:
Եւ
նա
հրամայեաց
ունել
զնա
եւ
ածել
առաջի
իւր.
եւ
իբրեւ
կացուցին
զնա
առաջի,
սկսաւ
շողոքորթել
զնա
պատրողական
բանիւք,
զի
ուրասցի
զՔրիստոս,
եւ
լինիցի
Տաճիկ`
օրինօքն
Մահմետի:
Զի
էր
աբեղայն
Թորոս
մանուկ
տիօք
եւ
յոյժ
գեղեցիկ
տեսլեամբ,
ճոխ
եւ
վայելուչ
հասակաւ.
վասն
որոյ
ջանայր
պատրել
զնա
ամիրայն.
խոստանայր
նմա
պարգեւս
եւ
պատիւս,
յաւագութիւն
հասուցանել
զնա,
թէ
լսող
լիցի
նմա
եւ
ուրանայ
զՔրիստոս.
ապա
թէ
ոչ
գանս
եւ
բանտս,
տանջանս
եւ
չարչարանս
եւ
դառն
մահ:
Ասէ
սուրբն.
«Ես
քրիստոնեայ
եմ
եւ
աբեղայ,
որ
պաշտեմ
զՀայր
Աստուած,
անեղ
եւ
անմահ,
եւ
զԲանն
Հօր
զՈրդին
Միածին,
անժամանակաբար
ծնեալ
ի
Հօրէ
եւ
զՀոգին
Սուրբ,
Աստուած
ճշմարիտ,
էակից
Հօր
եւ
փառակից
Որդւոյն
Միածնի,
բղխեալ
ի
Հօրէ
անհատաբար,
Աստուած
յԱստուծոյ,
լոյս
ի
լուսոյ
եւ
կեանք
ի
կենաց,
անձինք
երեք
եւ
բնութիւն
մի:
Այս
է
իմս
հաւատ
յամենասուրբ
Երրորդութիւնն,
ի
Հայր
եւ
յՈրդի
եւ
յամենասուրբ
Հոգին,
ի
միասնական
աստուածութիւնն
եւ
այլ
հաւատոց
կամ
կարգաց
եւ
կրօնից
ոչ
ցանկամ,
ոչ
խնդրեմ
եւ
ոչ
առնում»:
Յայնժամ
հրամայեաց
բռնաւորն
հարկանել
զբերան
նորա,
թէ
«Զի՞արդ
իշխեցեր
ասել
զայդ
առաջի
իմ,
թէ
Աստուած
որդի
ունի.
վասն
որոյ
հրամայեմ
այժմ
սպանանել
զքեզ,
որպէս
զհայրն
քո
եւ
զազգականսն,
զորս
վասն
այդր
բանի
սպանի»:
Ասէ
աբեղայն.
«Երանի
թէ
հանդիպէր
ինձ
այն
մահն
վասն
Քրիստոսի.
զի
այն
կեանք
է
ինձ
եւ
մեռանելն
շահ»:
Ասէ
ամիրայն.
«Ես
շուտով
հասուցից
զքեզ
ցանկութեան
քո»:
Եւ
զայն
օր
արկին
զնա
ի
բանտ
եւ
եդին
զոտսն
ի
կոճեղ:
Եւ
սուրբն
անդադար
սաղմոսէր
եւ
միշտ
աղաչէր
զԱստուած
հասանել
մարտիրոսութեան:
Եւ
որքան
էր
ի
բանտին,
յղէր
առ
նա
ամիրայն
արս
իմաստունս,
զի
թերեւս
կարասցեն
խախտել
զնա:
Եւ
նոքա
բազում
անգամ
երթեալ
խօսեցան
եւ
ոչ
կարացին
թուլացուցանել
զնա
ի
հաւատոցն
Քրիստոսի:
Եւ
ամիրայն
հրամայեաց
դահճացն
սուսերամերկ
եւ
քարշելով
տանել
զնա
ի
մզկիթն
իւրեանց:
Եւ
նա
սաղմոսէր
եւ
ասէր.
«Զգնացս
իմ
ուղիղ
արա
ինձ,
Տէ'ր,
ըստ
բանի
քում
եւ
մի
տիրեսցեն
ինձ
ամենայն
մեղք»:
Եւ
հասեալ
ի
դուռն
մզկթին,
ոչ
կամէր
մտանել
ի
ներքս,
այլ
անկաւ
առ
դրանն
եւ
դաւանէր
զՔրիստոս
Աստուած:
Եւ
նոքա
հարկանէին
զնա
սրօք
եւ
բրօք
եւ
բռնադատէին
մտանել
ի
մզկիթն:
Եւ
նա
անկեալ
յերկիր
արհամարհէր
զտունն
զայն
եւ
զաղօթս
նոցա:
Եւ
յոչ
մտանելն
ի
մզկիթն`
չարաչար
տանջեցին
զնա
եւ
տարեալ
արկին
ի
բանտ:
Եւ
լուեալ
արքեպիսկոպոսն
Սեբաստիոյ
Տէր
Գրիգոր
եւ
գրեաց
առ
նա
քաջալերութիւնս
եւ
բանս
մխիթարականս,
յօժարութեամբ
մեռանել
վասն
անուանն
Քրիստոսի:
Եւ
յետ
աւուրց
ինչ
հանեալ
ի
բանտէն`
կացուցին
զնա
առաջի
ամիրային:
Եւ
սկսաւ
ամիրայն
խոստանալ
նմա
մեծամեծ
պարգեւս
եւ
իշխանութիւնս,
թէ
ուրասցի
զՔրիստոս
եւ
դարձցի
յօրէնսն
Մահմետի
եւ
թլփատեսցի:
Եւ
նա
զայն
ամենայն
պարգեւսն
առ
ոչինչ
համարեցաւ
առ
սէրն
Քրիստոսի:
Եւ
ամիրայն
ետ
զնա
ի
դատաւորն
Թօտոս,
որ
յառաջն
քրիստոնեայ
էր
եւ
ապա
տաճկացեալ:
Եւ
նա
եւս
ջանաց
բազում
բանիւք
խախտել
զսուրբն
ի
հաւատոցն
Քրիստոսի,
եւ
ոչ
կարաց:
Այլ
մանաւանդ
աբեղայն
նախատէր
զնա`
ուրացող
Քրիստոսի
եւ
անհաւատ
ասելով
եւ
թքանէր
յերեսս
նորա:
Ընդ
որ
բարկացեալ
Թօտոս
ետ
զնա
ի
ձեռս
դահճացն,
սպանանել
ի
մէջ
քաղաքին
Սեբաստիոյ:
Եւ
անողորմ
դահիճքն
ընկ
եցին
զնա
յերկիր
եւ
ոտիւք
հարկ
անէին
զսուրբն
աքացի,
մինչեւ
քակտեցան
ամենայն
յօդուածք
մարմնոյ
նորա
եւ
ապա
յ
երիս
մասունս
հատին
զնա
սրով:
Եւ
այնպէս
թաւալեալ
յարիւնն
իւր
կատարեցաւ
ի
Քրիստոս
եւ
աւանդեաց
զհոգին
իւր
առ
Աստուած`
Յունիսի
22,
աբեղայն
Թորոս`
որդին
Գոհարինեայ:
Եւ
իշխան
մի
քրիստոնեայ
Սարգիս
անուն
խնդրեաց
ի
սուլտանէն
զմարմին
սրբոյն
եւ
առեալ
տարաւ
ի
վանս
սուրբ
Նշանին
եւ
անդ
թաղեաց
պատուով:
