ՀԱՅՈՑ ՆՈՐ ՎԿԱՆԵՐ (1155-1843)

42.
ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ՄԱՆՈՒԿ ԽԼԱԹԵՑԻ
† 1438 փետր. 22, շբ.

Պատուական եւ պանծալի վկայս Յովհաննէս էր ի Բզնունեաց գաւառէն, ի քաղաքէն Խլաթայ, բարեպաշտ ծնողաց զաւակ, ի ԸՃՁԶ թուականին Հայոց: Եւ էր վարժեալ ի յարուեստս երաժշտական գուսանական խաղուց. եւ էր յոյժ անուշաձայն եւ քաղցրերգեցիկ, մինչ զի զարմանալի էր տեսողացն եւ լսողացն. եւ էր սիրեցեալ յաչս ամենեցուն, եւս առաւել ամիրային Սէֆէդնի. եւ հանապազ կայր առաջի նորա:

Էր եւ կին մի առաջի նոյն ամիրային երգեցիկ եւ խաղացօղ. եւ յաղթեալ լինէր պիղծ կինն այն ի մանկանէն` առաջի հրապարակին, զի մանուկն Յոհաննէս գեղեցիկ եղանակաւ բերէր զերգս Փառք ի բարձմանն եւ զայլ քաղցր բարբառ շարականացն ի մէջ եւ զարմացուցանէր զամենեսեան: Իսկ նենգժոտ ազգն Մարաց` որ եւ Քրդաց` գրգռեցին զամիրայն ի կորուսանել զնա:

Եւ յաւուր միում կոչեաց զնա ամիրայն ի բերդն` առ ինքն եւ ասէ. «Ես ստուգեալ եմ, զի դու լեալ ես երբեմն մեղօք ընդ տաճիկ կնոջն երգեցողի. պարտ է քեզ տաճկանալ եւ առնուլ զնա եւ կամ չարաչար մահուամբ մեռանիլ»:

Իսկ ծառայն Քրիստոսի Յոհաննէս համարձակութեամբ ետ պատասխանի եւ ասէ. «Այդ ձեզ է գործ եւ առաջնորդաց ձերոց. եւ հեռի է ի քրիստոնէիցս, որ եմք ծառայ Քրիստոսի. զի Քրիստոս սուրբ է եւ զսուրբս սիրէ»:

Յայնժամ սրտմտութեամբ լցեալ անօրինին եւ հրամայեաց Դ արանց` ընկենուլ զնա ի բերդէն ի վայր եւ ոչ կարացին. զի աներեւոյթ օգնութեամբն Աստուծոյ յաղթեաց նոցա սուրբն: Եւ նոցա բրածեծ արարեալ զնա դառն եւ խիստ գանիւք եւ կապեալ ոտիւք եւ ձեռօք` եդին ի բանտի. եւ ի գիշերին ողոքելով եւ պատիւ խոստանալով թուլացուցին զնա ի հաւատոցն: Եւ ասէ. «Ի վաղիւն կամք ձեր եղիցին», երկուցեալ` զի մի' ի գիշերի աներեւութաբար կորուսցեն զնա:

Եւ յայգուցն հանեալ տարան առ ամիրայն եւ բռնութեամբ հանեալ ի ձի եւ շուրջ ածեալ զքաղաքն ամենայն: Եւ զի էր նա մանուկ քսանամեայ եւ դիւրափոխ ի յամենայն բան, վասն որոյ ի նոյն օրն փոշիմանեցաւ ի պիղծ օրինացն, զոր անօրէնքն բռնութեամբ եդին ի վերայ նորա. եւ զղջացեալ ի միտս իւր` խորհէր մեռանիլ վասն անուանն Քրիստոսի:

Յղեաց զոմն ի քրիստոնէիցն առ քահանայսն թէ «Տո'ւք ինձ հաղորդութիւն ի մարմնոյն Քրիստոսի, զի ի վաղիւն նահատակիմ վասն անուան Նորա»:

Եւ նոցա անփոյթ արարեալ անհաւատ եւ ուրացօղ կոչելով զնա: Այլ նա հալէր եւ մաշէր յանձն իւր եւ ի դառնութենէ սրտին ողբս լալագինս յօրինէր ինքն ինքեան եւ ողբալով եւ ամօթղածութեամբ շուրջ գայր ի քաղաքին գօտելոյծ եւ միաձորձ, վայ եւ եղուկ կարդայր անձին իւրում եւ ասէր. «Վա՜յ քեզ ուրացօղդ Յոհաննէս, զի զքահանայսն տրտմեցուցեր եւ զծնօղսն քո ի սուգ նստուցեր. եւ զսիրելի եղբարս եւ զընկերսն քո դառնացուցեր. զաւազանն մոռացար որ ծնաւ զքեզ որդի Աստուծոյ. զԱւետարանն թողեր` որ լուսաւորեաց զքեզ քարոզութեամբ. ելեր յաչացն Քրիստոսի. հեռացաւ ի քէն հրեշտակն պահապան: Եւ արդ Քրիստոսի Աստուծոյն քոյ զի՞նչ պատասխանի տայցես յաւուրն դատաստանի. որ ասաց ի սուրբ Աւետարանին, թէ «Որ ուրասցի զիս առաջի մարդկան, ուրացայց եւ ես զնա առաջի Հօր իմոյ, որ յերկինս է»:

Զայս եւ առաւել քան զսոյն ողբս յօրինէր եւ լայր հանապազ եւ յարտասուս շարժէր զլսօղսն: Եւ այնուհետեւ վաճառեաց զամենայն ինչս եւ զստացուածս իւր եւ ետ աղքատաց եւ կարօտելոց: Եւ երթեալ առաջի եկեղեցւոյն, դաւանեաց զամենասուրբ Երրորդութիւնն եւ զՔրիստոսի մարդեղութիւնն եւ ողբալով եւ լալով մեղայ ետ առաջի ամենայն քահանայիցն. եւ եցոյց զգերեզմանն իւր առաջի սուրբ սեղանոյն եւ ասէ. «Աստ թաղեցէք զիս». եւ յանձն արար զինքն Աստուծոյ եւ սուրբ եկեղեցւոյն եւ պատրաստեցաւ ամենայն սրբութեամբ եւ հասեալ ի պահքն առաջաւորին, զԵ օրն անսուաղ անցոյց:

Եւ եկեալ առ նա Բ այր ի գլխաւորաց անօրինացն եւ ասեն. «Եկ երթիցուք յաղօթանոցն մեր, կերիցուք եւ արբցուք ի միասին, ապա թէ ոչ, մեռանիս ի ձեռաց մերոց»:

Եւ նա ասէ. «Խտրին սրբոյն եմ խոստացեալ զայսքան աւուրս եւ ոչ կարեմ գալ»:

Եւ նոքա չարութեամբ լցեալ` երթեալ առ ղատին եւ ասեն վասն նորա` թէ «Ճշմարիտ քրիստոնեայ է. եւ խաբեաց զմեզ եւ զօրէնս մեր»:

Եւ նա ասէ. «Լուռ լերուք մինչեւ ի պահսն իւրեանց. եւ ի նոյն օրն թլփատեմք զնա. եւ թէ ոչ կամեսցի, չարաչար մահուամբ կորուսցուք զնա»:

Եւ նոցա լռեալ մինչեւ ի վերջին օր շաբաթու բուն բարեկենդանին եւ ի նոյն օրն երթեալ ըմբռնեցին զնա եւ տանէին հարկանելով: Եւ տեսեալ ծնողացն, աղիողորմ ողբալով եւ կոծելով երթային զհետ նորա: Եւ նա ասէ ցնոսա. «Աստուածագութ ծնօղք իմ, մի' լայք ի վերայ մահուան իմոյ, այլ լացէք ի վերայ կորստեան իմոյ. բայց աղաչեմ զձեզ` հալալ արարէք ինձ զաշխատանս ձեր եւ օրհնեցէք զիս, զի ես այսօր վկայ լինելոց եմ Քրիստոսի` նման Յակովկայ»:

Եւ տարածեալ ծնօղացն զձեռս իւրեանց` խաչակնքեալ օրհնեցին զնա եւ ասեն. «Զօրացուցիչն Աստուած զօրացուցանէ զքեզ. ե՜րթ ի խաղաղութիւն. եւ ինքն Քրիստոս եղիցի ընդ քեզ»:

Եւ տարեալ զնա անօրինացն առ ղատին եւ նա յղեալ առ ամիրայն` ասէ. «Կրկին ուրացուցէք եւ թլփատեցէք զդա»:

Եւ հասեալ ի դուռն բերդին, զտեղի առեալ կանգնեցաւ եւ ասէ. «Ո՞ւր կամիք տանել զիս. ա'ստ եմ հեծեալ ի ձին սատանայի եւ ուրացեալ զՔրիստոս, ա'ստ եմ մեռանելոց»:

Եւ ամբարձեալ զաչս իւր ի վեր եւ ետես հոգւոյ ակամբ զՔրիստոս եկեալ բազում հրեշտակօք եւ դասուք մարտիրոսօք եւ բերեալ նմա պսակ անթառամելի. եւ քաջալերեալ զօրացուցանէր զնա ի մարտին եւ խոստանայր նմա զօթեվանս լուսեղէնս: Վասն որոյ պայծառացաւ գեղ երեսաց նորա եւ ամբարձեալ զձեռն իւր յերկինս ` աղաղակեաց եւ ասէ. « Հաւատամ ի Քրիստոս Աստուածն իմ, յարարիչն երկնի եւ երկրի »: Եւ վազեալ ի ձեռաց նոցա, անկաւ յերկիր եւ զհողն խաչակնքեալ ` արկանէր ի բերան իւր եւ ասէր. « Ա ' ստ սպանեցէք զիս վասն Քրիստոսի »:

Յայնժամ անօրէնքն դիմեցին ի վերայ նորա իբրեւ զշուն կատաղի եւ քարիւ եւ փայտի եւ հարին զգլուխ նորա, մինչ զի ուղեղն գլխոյն ի վայր թափեցաւ եւ անկաւ ի մէջ նոցա իբրեւ զմեռեալ, մինչ զի բազմաց ասել թէ մեռաւ: Եւ նա յանկարծակի ուշաբերեալ եւ ելեալ նստաւ եւ արեամբն իւրով օծանէր զերեսն եւ ասէր. « Ահա բաժակ անապական, զոր արբի եւ մահ պատուական ` որ այսօր ինձ հանդիպեցաւ »:

Եւ ասեն անօրէնքն. « Մի ' երկնչիր. մի բան խօսեաց եւ մեք դեղօք ողջացուցանեմք զքեզ »:

Եւ նա դարձեալ դաւանեաց զՔրիստոս Աստուած եւ կրկին անգամ խաչիւ դրոշմեալ զհողն արկանէր ի բերանն եւ զձեռն խաչակնքեալ ի վերայ սրտին գոչէր մեծաձայն եւ ասէր. « Հարէ ' ք զիս եւ սպանեցէք, զի ես ծառայ Քրիստոսի եմ »:

Եւ տեսեալ անօրինացն զհամբերութիւն քաջ նահատակին ` թողին զնա եւ գնացին առ ղատին եւ ասեն. « Խաբեբայն այն ոչ դադարէ ի դաւանելոյ զՔրիստոս Աստուած »: Եւ նա ասէ. « Ընդէ՞ր ոչ սպանէք զնա »: Եւ նոքա ասեն. « Սպաննաք զնա եւ նա նոր կենդանացաւ »: Եւ հրամայեաց ղատին երթալ քարկոծել զնա: Եւ նոցա երթեալ ողոքանօք խրատ տային նմա առնել զկամս դատաւորին: Եւ նա ասէ. « Երթիցուք առ դատաւորն »:

Եւ նոցա ուրախացեալ ` տանէին զնա առ ղատին: Իսկ զօրեղ զօրականն Քրիստոսի եւ քաջ մենամարտիկն զցաւ անձինն ի բաց եդեալ եւ ելեալ եկն ի տեղին ` ուր զուրացութեան ձին էր հեծեալ. եւ ձայնեաց մերձաւոր քրիստոնէիցն ` թէ « Ա ' ստ հեծայ զսեաւ ձին եւ ա ' ստ մեռայց վասն իմ Քրիստոսին »:

Եւ տեսեալ անօրինացն զճշմարիտ հաւատ նորին, քարիւ եւ փայտիւ հարեալ ջարդեցին զամենայն մարմին նորա: Եւ նա այնու աւանդեաց զհոգին իւր առ Աստուած ` ի ձեռս հրեշտակաց: Եւ առեալ անօրինացն զմարմին երանելի մանկանն ` այրեցին հրով:

Եւ ի գիշերին յայնմիկ լոյս պայծառ ծագեաց ի վերայ նորա եւ անօրէնքն ամօթով գլխակոր եղեն: Եւ յետ երից աւուրց հրաման ետ ամիրայն բառնալ եւ թաղել զմնացեալ նշխարս նորա: Իսկ քրիստոնեայքն, որ յահէ անօրինացն փախուցեալ էին ` ժողովեցան ընդ բարեպաշտ ծնօղացն նորա եւ եկին ի տեղին եւ ծնօղքն հանդերձ սգոյն ի բաց ընկեցին եւ սպիտակ զգեցան. եւ օրհնութեամբ մեծաւ գոհութիւն Աստուծոյ տային. եւ ասէին ուրախացիք այսօր ընդ մեզ ամենեքեան, զի հարսանիք խնդութեան է զաւակիս մեր. ցնծացէք քահանայք եւ ժողովուրդք ամենեքեան. զի որդեակս մեր զհոգեւոր բաժակն էարբ. մեք արբցուք զմարմնաւոր բաժակն եւ ուրախասցուք. եւ սաստէին որոց լային եւ կամ ափսոսային: Եւ առեալ զմնացեալ մասն նշխարացն նորա. սրբազան եպիսկոպոսն Ստեփանոս ամենայն բազմութեամբ քահանայից եւ ժողովրդոցն ` օրհնէին զԱստուած որ ի ձմեռնացեալ ժամանակիս վարդ փթթեցոյց մեզ հոտով անուշութեան: Եւ տարեալ եդին յեկեղեցին ի ներքոյ բեմբին ուր ինքն դրոշմեալ էր զտեղին սաղմոսիւք եւ օրհնութեամբ ի փառս արարչին:

Կատարեցաւ սուրբ վկայն Քրիստոսի յամսեանն փետրվարի ի ԻԲ. ի տօնի ՃԾ հայրապետացն: ¹

Պատուական եւ պանծալի վկայս այս Յօհաննէս էր ի Բզնունեաց գաւառէն ի Խլաթ քաղաքէ, բարեպաշտ եւ աստուածասէր ծնօղաց զաւակ, ի ՊՁԶ թուականութեանս մերում, սնեալ եւ վարժեալ ի յարուեստս երաժշտական գուսանական երգոց, մինչ զի զարմանալի էր տեսողացն եւ լսողաց ` հաւատացելոց եւ անհաւատիցն: Եւ սիրեցեալ եղեւ յաչս ամիրապետին Սեւդին կոչեցեալ: Եւ հանապազ կայր առաջի նորա ի գինարբունս եւ յամենայն տեղիս:

Էր եւ ի նոյն քաղաքին կին մի ղաւալ եւ երգիչ: Եւ յորժամ գային առաջի նորա առ ի յերգել զարուեստս ունայնութեան անպիտան եւ վնասակար գործոյն ` յաղթեալ լինէր պիղծն այն առաջի ամենայն հրապարակին: Եւ յորժամ զՔրիստոսէ ճառէր եւ զամենասուրբ Երրորդութիւնն օրհնաբանէր, եւ զերգս հրեշտակացն զՓառս ի բարձունսն ի ձայն եւ ի յերգս արուեստին խառնեալ ` համարձակ վստահութեամբ առաջի ամենեցուն երգէր:

Իսկ բանսարկուն սատանայ, որ ի սկզբանէ մարդասպանն է եւ ուսուցիչ չարին ` արկեալ նախանձ եւ ատելութիւն ի սիրտ օձաբարու եւ նենգժոտ ազգին Մարաց ` չարախօսեն զնա առ որդի ամիրային, զի գաղտաբար կորուսցէ զնա:

Յաւուր միում կոչեալ զնա առ ինքն ի Կլայն եւ հարցանէր նենգութեամբ: Ասէ. « Դու լեալ ես երբեմն մեղօք ընդ Տաճիկ ղաւալին: Օրէնքն մեր ուսուցանեն մեզ այնպիսոյն յօրէնքն մեր գալ եւ զօրէնքն մեր կատարել կամ մեռանիլ »: Իսկ ծառայն Քրիստոսի համարձակութեամբ ետ պատասխանի եւ ասէ. « Քաւ եւ մի լիցի, որդի ' ամիրայի. այն գործ ձեր է եւ առաջնորդին ձերոյ: Իսկ ես ծառայ Քրիստոսի եմ. Քրիստոսն մեր սուրբ է եւ զսուրբսն սիրէ: Ոչ է պարտ ծառայիցն Քրիստոսի ի պիղծս մերձենալ, այլ օրինօքն Քրիստոսի կեալ ` մինչ զի զօրհնութեան պսակն առնուլ քահանայիք ի դուռն եկեղեցեաց մերոց »:

Յայնժամ բարկութեամբ լցեալ անօրինին եւ իբրեւ զհուր վառեալ ասէ. « Լե ' ր դու յօրէնս մեր. ապա թէ ո ' չ ` ի սոյն ժամու դառն եւ չարաչար մահուամբ կորուսանեմ զքեզ »: Եւ նոյն ժամայն հրամայեաց չորս արանց ի բերդէն ի վայր արկանել զնա եւ մեռանել: Եւ ոչ կարացին անօրէնք յաղթել նմա, զի աներեւոյթ օգնութիւնն Աստուծոյ յաղթեաց նոցա: Եւ նոքա բրածեծ արարեալ զնա դառն եւ խիստ գանիւք եւ կապեալ ոտիւք եւ ձեռօք ` եդին ի բանտի, եւ զգիշերն ողոքելով եւ պատիւ խոստանալով ` տկարացուցին զնա: Եւ նա խաբեաց զնոսա եւ ասէ. « Թող այդպէս եղիցի », զի մի կորուսանիցեն զնա ի գիշերի:

Եւ այգուցն յորժամ լուսացաւ ` հանեալ տարան առ ամիրայն, եւ բռնութեամբ եդեալ ի ձիոջ ` շուրջ ածին ի քաղաքին եւ ուրախութեամբ տօն մեծ կատարէին:

Իսկ ողորմելի մանուկն Ի ամեայ գոլով ի տիս հասակի, ի նոյն օրն զղջացեալ ` փոշիմանեցաւ եւ կամէր մեռանիլ վասն անուանն Քրիստոսի: Յղեաց առ քահանայս զոմն քրիստոնեայ թէ « Տուք ինձ զմարմին եւ զարիւն որդւոյն Աստուծոյ Յիսուսի Քրիստոսի, զի այսօր եւ վաղիւն մեռանիմ վասն անուան Նորա »: Եւ նոցա անփոյթ արարեալ, յոյժ անարգելով ` անհաւատ եւ ուրացող կոչելով զնա, այլ նա հալիւր եւ մաշէր յանձն իւր, լալով եւ ողբալով ` ամօթղածութեամբ եւ երկիւղիւ, գօտելոյծ եւ միաձորձ ի շուրջ գայր ի քաղաքին, վայ եւ եղուկ կարդայր անձին իւրոյ. « Վա ՜ յ քեզ ուրացող Յօհաննէս, զքահանայսն տրտմեցուցեր եւ զծնօղսն քո ի սուգ սգաւորութեան նստուցեր, զսիրելի եղբարսն քո եւ զընկերսն դառնացուցեր. եւ Քրիստոսի Աստուծոյն քոյ զի՞նչ տայցես պատասխանի յաւուրն դատաստանի, որ ասաց ի սուրբ Աւետարանին թէ « Որ ուրասցի զԻս առաջի մարդկան ` ուրացայց եւ ես զնա առաջի Հօր իմոյ, որ յերկինս է »: Այլ եւ զի՞նչ տացես պատասխանի լալի եւ ողորմելի ծնօղացն քոց եւ քահանայից եւ պահապան հրեշտակացն քոց, որ զիս օրինօքն Քրիստոսի սնուցին, եւ ես զօրէնքն Քրիստոսի անարգեցի: Աւա ՜ ղ եւ վա ՜ յ զիս ` Աստուծոյ եմ ես ծառայ եւ ստեղծուած եւ եղէ աստուածուրաց. մոռացայ զԱւետարանն սուրբ որ ծնաւ զիս որդի Աստուծոյ. առ ոտն կոխեցի զաստուածարեալ մարմինն եւ արիւն որդւոյն Աստուծոյ, որ սրբեացն զիս. թշնամանեցի զԱստուած Հոգին որ բնակեացն յիս: Լո ' ւր երկին եւ որ ի քեզ զօրութիւնք դասք հրեշտակաց, հոգիք արդարոց եւ լուսաւորք: Ունկն դի ' ր երկիր եւ որ ի քեզ կենդանիք եւ բոյսք դալարիք: Եկա ՜ յք ողբասցուք զանձն իմ եղկելի. քանզի ոչ փոքր ինչ է կորուստ, այլ մեծ եւ սարսափելի. վասն զի զպատկերն Աստուծոյ անարգեցի, զհոգիս իմ կորուսի, եւ յետ հոգւոյս իմ կորստեան ` զԱրարիչն իմ Աստուած ի բաց թողի: Վա ՜ յ է ինձ եւ աւուրն իմ ծննդեան. վա ՜ յ է ինձ յաւուրն դատաստանի »:

Եւ զայս ասացեալ զամենայն քաղաքացիքն յողբ շարժէր: Եւ վաճառեաց զամենայն ինչս իւր աղքատաց եւ կարօտելոց, եւ երթեալ առաջի սուրբ եկեղեցւոյն ` դաւանեաց զամենասուրբ Երրորդութիւնն եւ զմի Աստուածութիւնն եւ զսուրբ մարդեղութիւնն Քրիստոսի, եւ մեղայ ետ առաջի քահանայիցն, զամենայն մեղս իւր լալով եւ ողբալով: Եւ եցոյց զգերեզմանն իւր առաջի սուրբ սեղանոյն եւ ասէ. « Աստ թաղեցէք զիս »: Եւ յանձն արար զինքն Աստուծոյ եւ սուրբ եկեղեցոյն եւ պատրաստեաց զինքն ամենայն սրբութեամբ: Եւ հասեալ ի պահքն առաջաւորքն ` անսուաղութեամբ անցուցանէր զաւուրսն Ե:

Եւ եկեալ արք երկու գլխաւորք օրինացն եւ ասեն ցնա. « Ե ' կ գնասցուք յաղօթանոցն մեր եւ կերիցուք. ապա թէ ո ' չ ` եւ վաղիւն կորուսանեմք զքեզ »:

Եւ նա ասէ. « Խտրին սրբոյն եմ խոստացեալ զայսքան աւուրքս եւ ոչ կարեմ գալ »:

Եւ նոքա չարութեամբ լցեալ ` երթեալ առ ղատին ` չարախօսեն եւ ասեն զնմանէ, եթէ ճշմարիտ քրիստոնեայ է եւ խաբեաց զմեզ եւ զօրէնս մեր:

Եւ նոքա ասեն. « Լուռ լերուք մինչեւ ի պահքն մեր եւ ի նոյն օրն թլփատեմք զնա. եւ թէ ո ' չ կամի ` չարաչար մահուամբ կորուսանեմք զնա »:

Եւ նոցա լռեալ մինչեւ ի վերջին օր շաբաթու Բարեկենդանին եւ նոյն օրն երթեալ ` ըմբռնեցին զնա եւ տանէին հարկանելով:

Եւ տեսեալ ծնօղացն ` աղիողորմ կսկծանօք եւ մեծակական ողբով երթային զհետ նորա: Յետս դարձեալ ետես զնոսա եւ ասէ. « Աստուածագութ ծնօղ իմ մարմնաւոր, մի ' լայք ի վերայ մահուան իմոյ, այլ լացէ ' ք ի վերայ կորստեան իմոյ: Բայց աղաչեմ զձեզ, հալալ արարէք զաշխատանս ծնօղութեան ձերոյ եւ օրհնեցէք զիս, զի ես այսօր առ Քրիստոս կամիմ երթալ եւ իբրեւ զՅակովիկ կամիմ Քրիստոսի վկայ լինիլ. փոխադարձ արարից նմա. զի Քրիստոս վասն մեր չարչարեցաւ ` ես վասն նորա չարչարիմ: Քրիստոս վասն իմ անարգեցաւ ես վասն նորա անարգիմ: Անմահ Բանն Աստուած վասն իմ մեռաւ ` ես վասն նորա միռանիմ »:

Եւ տարածեալ ծնօղացն զձեռս իւրեանց ` խաչակնքեալ օրհնեցին եւ ասեն. « Զօրացուցիչն երկնաւորաց եւ երկրաւորաց Քրիստոս Աստուած ամենակարող զօրութեամբն զօրացուցանէ զքեզ: Ե ' րթ ի խաղաղութիւն եւ Ինքն ընդ քեզ եղիցի »:

Եւ տարեալ զնա անօրինացն առ ղատին եւ նա յղեաց առ ամիրայն եւ ասէ. « Կրկին ուրացուցէք եւ թլփատեցէք զնա »:

Եւ հասեալ ի դուռն բերդին ` զտեղի առեալ կանգնեցաւ եւ ասէ. « Ո՞ւր տանիք զիս. աստ ուրացեալ եմ ` աստ մեռայց »:

Եւ յանկարծակի զպսակ անձինն զգլուխն ի վեր ամբարձեալ ` ետես իմանալի մտացն հայեցողութեամբ զամենասուրբ Երրորդութիւնն ` զնախնի նահատակն համբերութեամբ վկայիցն եւ զհանդիսադիրն ամենեցուն զՔրիստոս Աստուած. զի եկեալ յօգնութիւն զտկարսն զօրացուցանէր: Վասն որոյ զդասս հրեշտակացն յառաջ կոչէր, զպարտս արդարոցն մեծարէր եւ զվկայիցն քաջալեր տայր գալ տեսանել զարի եւ զքաջ վկայն ի հանդիսական ատենին եւ ինքն զպսակն հիւսէր, զթագն կազմէր, զտեղի հանգստեան պատրաստէր, զօթեւանն ցուցանէր:

Եւ տեսեալ անօրինացն, զի տիպ պատկերին գեղեցկանայր այտ երեսացն իբրեւ հրով վառեալ, տեսութիւն աչացն պայծառացեալ, եւ ռնգունքն էառ զհոտ անուշութեան անմահ թագաւորին Քրիստոսի. եդ ծունր եւ ձգեաց զձեռն իւր յերկինս, աղաղակեաց ի ձայն մեծ եւ ասէ. « Քրիստոս է արարիչ իմ եւ ես հաւատամ զՆա: Պիղծ է առաջնորդն ձեր եւ ամենայն մանկունք նորա: Նզովեալ է սատանայ եւ ամենայն պոռնկասէր դեւք նորա: Եւ վազեալ ի մէջ ամբոխին ` անկաւ յերկիր եւ հողն խաչեալ ի բերանն արկանէր եւ ասէր. « Ահա սպանէք զիս վասն Քրիստոսի »:

Յայնժամ բազմութիւն անօրինացն իբրեւ զշուն կատաղի խումբ արարեալ ` դիմեցի ' ն ի վերայ նորա եւ քարիւ եւ փայտիւ եւ սրով հարին զգլուխ նորա, մինչ զի ուղեղ գլխոյն ի վայր թափեցաւ. եւ նա անկեալ ի մէջ նոցա, մինչ զի բազմաց ասել թէ մեռաւ: Եւ նա ուշաբերեալ յանկարծակի ելեալ նստաւ եւ արեամբ օծանէր զերեսն իւր եւ ասէր. « Ահա բաժակ զոր ճաշակեցի եւ յօշարակ նռան ` յորմէ ըմպեցի եւ մահ պատուական, որ այսօր հասի »:

Եւ տեսեալ անօրինացն ասեն. « Մի ' երկնչիր. միայն բան մի խօսեաց եւ մեք դեղօք բժշկեմք զքեզ »: Եւ նա դարձեալ դաւանեաց զՔրիստոս Աստուած եւ կրկին խաչիւ դրոշմեալ ` զհողն ի բերանն արկանէր եւ զձեռսն խաչակնքեալ ի վերայ սրտին ` գոչէր մեծաձայն եւ ասէր. « Հարէ ' ք զիս եւ սպանէք, զի ես ծառայ Քրիստոսի եմ »:

Եւ տեսեալ անօրինացն զհամբերութիւն քաջ վկային ` զարմացեալ գնացին առ ղատին եւ ասեն. « զՔրիստոս ճշմարիտ Աստուած դաւանեաց խաբեբայն այն »: Եւ նա ասէր. « Ընդէ՞ր ոչ սպանիք »: Եւ ասեն. « Սպանաք զնա եւ նա նոր կենդանացաւ »: Եւ հրամայեաց ղատին երթալ քարկոծել զնա: Եւ նոցա երթեալ խրատ տային նմա ողոքանօք ` առնել զկամս դատաւորին: Եւ նա ասէ. « Երթա ' յց առ դատաւորն »: Եւ նոցա ուրախացեալ ` առեալ տանէին առ դատաւորն: